6537297369

Stefan Szyller, urodzony 4 września 1857 roku, po ukończeniu gimnazjum w Warszawie, odbył wyższe studja w Petersburskiej Akademji Sztuk Pięknych, która w 1881 r. wyróżniła go wielkim medalem złotym i przywiązanem doń stypendjum na dalsze studja samodzielne zagranicą, zaś w 1888 r. przyznała mu tytuł ,.Akademika Architektury”.

W ciągu 50 przeszło lat od dnia ukończenia Akademji, St. Szyller, pracując gorliwie i z zapałem, wykonał w Polsce (w dawnej Kongresówce, na Wołyniu, Podolu, Ukrainie i Litwie) niezliczoną ilość, bo przeszło 700 różnych większych i mniejszych prac architektonicznych. Wśród prac tych dominującą rolę odgrywały budowy, przebudowy i rozbudowy kościołów. Nowych kościołów wybudował przeszło trzydzieści, do ich liczby zaliczyć należy przedewszystkiem kościoły: w Dłutowie, w Jedlni, w Osiecku, w Baboszewie, w Trzeszczanach, w Libiszowie, w Mańkach, w Rodzanowie, w Druskienikach, w Sosnowcu, w Gójsku, w Charłupi Małej, w Czepietowie i t. d. Poza tern do najważniejszych prac kościelnych należą: odbudowa w 1900 roku spalonej wieży w Jasnogórskim Klasztorze w Częstochowie, wraz z zewnętrznemi i wewnętrznemi przebudowaniami całego kościoła, zabudowań klasztornych (roboty konserwatorskie), i podstaw monumentalnych pod stacyje męki Pańskiej na wałach klasztornych.

Restauracja zniszczonej chylącej się ku ruinie katedry w Płocku.

Prace konserwatorskie przy odbudowie kościoła w Czerwińsku.

Z budowli i gmachów publicznych, których bardzo wiele wykonał St. Szyller, wyliczyć należy ważniejsze: Bibljoteka Uniwersytetu Warszawskiego i gimnazjum żeńskie przy ul. KaDucyńskiej (prace te wykonane wspólnie z arch. A. Jabłońskim), Gmach Towarzystwa Zachęty do Sztuk Pięknych i Kasy Przemysłowców, wiadukt na ul. Karowej, pawilony główny i fizyko - elektrotechniczny Polit. Warszawskiej, Kompozycja architektury mostu i wiaduktu ks. J. Poniatowskiego.

Z szeregu fabrycznych budowli w Warszawie i na prowińcji: browar Haberbusch i Schile, fabryka K. Rudzki i S-ka, Pol. Monopol Tytoniowy w Radomiu, Barszczowie, Jagielnicy, w Gdyni i inne.

Z domów mieszkalnych wyliczyć należy z pomiędzy 150 wzniesionych w samej Warszawie:

Dom dochodowy Teatrów Warsz. przy Trębackiej i Wierzbowej,

Palais de Glace przy Nowym Świecie 19 (dzisiejsze Colosseum),

Dom na Krakowskiem Przedmieściu Nr. 19,

Dom Rodziny Dziewulskich na Podwalu Nr. 4,

Dom Lessera na Koszykowej Nr. 13,

Siedziba Cyklistów na Dynasach,

Dom przy ul. Chłodnej Nr. 26,

,, przy ul. Święto-Krzyskiej Nr. 28 i 30,

,, przy ul. Składowej Nr. 7,

,, przy ul. Marszałkowskiej Nr. 118,

,, przy ul. Mazozieckiej Nr. 1 i 3 hr. Ostrowskiego,

Pałac w Marchwaczu dla Niemojewskich i wiele innych.

Wymienione wyżej główniejsze objekty budowlane nie obejmują wszystkich prac ś. p. St. Szyllera, o których w tej któtkiej wzmiance nie sposób pisać.

Tak znaczna jednak ilość tych prac sama już świadczy o nadzwyczaj nem zamiłowaniu swego zawodu. A wszystkie te prace noszą na sobie charakterystyczne piętno twórczości Stefana Szyllera, pragnącego przeżyte formy stylów klasycznych ożywić elementami swojskiej, rodzimej sztuki.

Z prac piśmienniczych St. Szyllera o architekturze wymienić należy, drukowane przeważnie w broszurach: ,,0 attykach polskich”, „Czy mamy Polską architekturę”, „Tradycja budownictwa ludowego w architekturze polskiej', nie wspominając drobniejszych artykułów aktualnych.

Umarł artysta wielkiej i owocnej pracy, człowiek czystego charakteru i szczerego polskiego serca.

Zygmunt Wóycicki, inż — arch.