820
WITOLD BENEDYKTOWICZ
sytuacjach refleksja religijna odnosi akt wybawienia do Boga: wybawcą jest Pan Zastępów (por. Sędz. 7, 2, ponadto Deut. 20, 2—4).
Zbawienie, którego dawcą jest Pan, ma wszakże również znaczenie pozytywne: gwarantuje ono nie tylko ratunek przed wrogiem, ale także bezpieczeństwo i pomyślność wiernych (Psalm 118, 25). Stąd zbawienie jest wydarzeniem rozgrywającym się w czasie i dotyczącym sytuacji ludzkiej w jej kształcie materialnym.
W zwiastowaniu proroków pojęcie to zyskuje rysy bardziej religijne, etyczne i eschatologiczne. Mówi się o sądzie nad Izraelem, po którym Jahwe da się poznać resztce ludu jako zbawca. „Dzień Pański” oznacza zagładę wrogów Izraela (Iz. 13, 34; 63, 1—6; Ezech. 39, 21). Znamienny jest też wszakże uniwersalizm dzieła zbawienia: ono jest udziałem wszystkich narodów (Mich. 4, 1—4. Warunkiem dostąpienia tego przyszłego zbawienia jest pokuta — radykalna przemiana człowieka w sensie duchowym i etycznym (Iz. 1, 19—20). Z przyszłym zbawieniem łączy się wielka odnowa świata (Iz. 35, 1; 65, 1). Można zatem powiedzieć, że zbawienie zyskuje wymiar kosmiczny. Występuje tu jeszcze jeden motyw: zapowiedź zmartwychwstania (Iz. 26, 19; Dan. 12, 2). Śmierć przestaje być. definitywnym końcem człowieka. Fakt zbawienia transcenduje skończoność ludzką.
Ewangelie wiążą dzieło zbawienia z osobą Jezusa. Wprawdzie słowo soteria słyszymy z ust Jezusa tylko dwa razy (Łuk. 19, 9 i Jan 4, 22); lecz czasownik sodzein — zbawić — występuje częściej w kontekście słów i czynów Jezusowych, w sensie uzdrowienia, odnalezienia zguby i ocalenia, wreszcie w sensie eschatycznym, dotyczącym jego królestwa. Związek idei zbawienia z rzeczywistością królestwa jest nierozerwalny: „Zbawienie jest rewersem, królestwo awersem nauczania Jezusa” ł.
Być zbawionym znaczy według Jezusa żyć życiem dzieci Boga, który jest Ojcem; jest to życie w prawości i sprawiedliwości, miłości braterskiej i w pełnej ufności zależności od Ojca. Pełnia tego życia dostępna jest dla zbawionych także w tym życiu, bo żadne nieszczęście nie jest w stanie zachwiać ani zakłócić zawartej w nim błogości; śmierć zaś może tylko utwierdzić zbawionych w dobrodziejstwach tego życia (Łuk. 20, 34—36). Jest ona bowiem przezwyciężona w zmartwychwstaniu.
Dzieje Apostolskie i Listy są tryumfalną proklamacją Jezusa jako Zbawiciela. Zbawienie w Jezusie przewyższa wszystkie dotychczasowe rodzaje zbawienia. Jest ono zbawieniem od grzechów, jest zbawieniem grzeszników (1 Tym. 1, 15), odpuszczeniem grzechów (Óbj. 1, 15), uwolnieniem od śmierci (Hebr. 5, 7; Jak. 5,-20; 2 Tym.
* W. Adams Brown.