8083678531

Podczas Powstania Warszawskiego w sąsiednim budynku szkoły przy ul. Barokowej 8 w dniach 6-8 sierpnia stacjonował Sztab Komendy Głównej AK. Arsenał, Pasaż Simonsa, niedaleki Pałac Mostowskich i ww. szkołę zajmowali żołnierze batalionu „Chrobry I”. Podczas silnych bombardowań 31 sierpnia 1944 r. całkowicie zniszczone zostało północne skrzydło Pasażu Simonsa, a pod jego gruzami zginęło wielu powstańców. Ogrom zniszczeń wojennych rejonu ul. Długiej pokazuje Fotoplan z czerwca 1945 roku [patrz il. 13]. Widzimy na nim, że zabudowania posesji nr 561 B, widniejące jeszcze na wcześniejszym zdjęciu lotniczym sprzed sierpnia 1944 [patrz il. 12], także uległy zniszczeniom. Bez uszkodzeń zachował się jedynie przedmiotowy obiekt. Czytelny jest jego prostokątny obrys, płaski dach i wyłaz zlokalizowany kilkanaście metrów przed frontem. Dzięki zdjęciu dostrzegamy szczegóły takie jak zarys ogrodzenia, które ogranicza wydzielony prostokąt. Niewielki ukośny cień budynku naziemnego „bunkra” umożliwia rozpoznanie jego wysokości, która wynosi jedną kondygnację.

Zagospodarowanie terenu po zniszczeniach wojennych miało miejsce w latach 50. XX stulecia. Początkowo w myśl planowanych rozwiązań urbanistycznych placu Krasińskich i uporządkowania ulicy Długiej w Pracowni Urbanistyki Zabytkowej BOS wykonano kilka koncepcji odbudowy kompleksu budynków tego rejonu. Między innymi projektowano rekonstrukcję wyglądu kościoła św. Trójcy (należącego do zakonu Brygidek), rozebranego w początku XX w. pod budowę Pasażu Simonsa⁴⁵ Ostatecznie wobec przebicia przez teren Getta nowej arterii komunikacyjnej i zmiany granic Ogrodu Krasińskich nie zrekonstruowano części XIX. wiecznej zabudowy tego terenu.

W 1948 roku przeprowadzono prace rozbiórkowe północnego skrzydła Pasażu Simonsa⁴⁶. Najprawdopodobniej w tym samym czasie rozpoczęto rozbiórkę zrujnowanych budynków zespołu dawnej Intendentury.

Tereny po zburzonej i rozebranej historycznej zabudowie omawianej nieruchomości zostały włączone w granice Ogrodu Krasińskich po 1955 roku. Ich scalenie przeprowadzono w ramach pierwszego etapu prac powiększania parku i utworzenia obsadzonej kasztanowcami promenady.⁴⁷ Działkę z przedmiotowym „bunkrem” wygrodzono wówczas z terenu parku i ograniczono siatką. Pozostawiono fragment przedwojennego muru, stanowiącego ścianę wspólną z budynkiem naziemnym „bunkra". Sam budynek nieznacznie rozbudowano od strony wschodniej (patrz rys. 1, opis w dalszej części opracowania). Umieszczono w nim Archiwum Akt i Planów Wydziału Nadzoru Urbanistycznego i Budowlanego Urzędu Wojewódzkiego. Budynek otrzymał nowy adres - ul. Bohaterów Getta 4 (po likwidacji przedwojennego północnego odcinka ulicy Nalewki). Archiwum istniało do 2009 roku. Od tamtej pory obiekt nie jest użytkowany. Jego obecnym właścicielem jest Skarb Państwa, a jednostką zarządzającą Zarząd Terenów Publicznych.

Na rzecz Biura Administracyjno-Gospodarczego Urzędu miasta stołecznego Warszawy (poprzedniego właściciela omawianej działki) 15 lipca 2009 roku wydano „warunki zabudowy dla inwestycji polegającej na budowie budynku usługowego o charakterze wystawienniczym wraz z uzbrojeniem i zagospodarowaniem terenu.

⁴⁵ Założenia odbudowy północnej ściany ul. Długiej przedstawia studium powstałe w 1947 r. pod kierunkiem Kazimierza Saskiego. Podaję za: Ogród Krasińskich w Warszawie. ROBiDZ w Warszawie.... t. Ił. op. cit., s. 12

⁴⁶ Według AB AG W: Teczka do budynków przy ul. Nalewki 4 - sygn. N15/149

⁴⁷ Ogród Krasińskich w Warszawie. ROBiDZ w Warszawie..., t. III, op. cit., s.28