plik


Tekst jednolity ustawy uwzgldniajcy najnowsze zmiany, z wygodnym spisem tre[ci. Kodeks Rodzinny Stan prawny na dzieD: 1 pazdziernika 2011 r. Civile.pl 2011 Potrzebujesz pomocy Potrzebujesz pomocy z zakresu z zakresu prawa cywilnego? prawa cywilnego? W serwisie prawnym Civile.pl znajdziesz: Darmowe i zawsze aktualne testy ustaw Kodeks cywilny Kodeks pracy Kodeks rodzinny i opiekuDczy i innych aktw prawnych z zakresu prawa cywilnego Darmow baz wiedzy Przystpnie napisane tBumaczce znaczenie poszczeglnych instytucji prawa cywilnego oraz wyja[niajce najnowsze zmiany w prawie. Darmowe porady prawne Masz problem ze zrozumieniem konkretnych przepisw? Potrzebujesz szybkiej porady prawnej? Skorzystaj z naszej bazy darmowych porad prawnych. Darmowe wzory pism Sprawdz jak poprawnie przygotowa pisma, wnioski i inne dokumenty. pozna i zrozumie CIVILE.PL prawo cywilne Potrzebujesz pienidzy? Chcesz zainwestowa swoje oszczdno[ci? Sam wybierz najlepsz ofert. Skorzystaj z naszych porwnywarek produktw finansowych i samodzielnie wybierz najkorzystniejsz i najbardziej odpowiedni ofert. Bez mydlenia oczu, sBodzenia i naginania faktw. Przecie| sam najlepiej wiesz czego potrzebujesz. Masz wtpliwo[ci odno[nie konkretnego produktu finansowego lub oferujcej go instytucji? Sprawdz rankingi i opinie innych Internautw Firma po|yczkowa Ci oszukaBa? Podziel si swoj opini i uprzedz innych. U nas sam dopasujesz najkorzystniejsz dla siebie ofert wybierajc spo[rd nastpujcych produktw finansowych : kredyt bankowy, po|yczka gotwka, karta kredytowa, rachunek bankowy, lokata bankowa, fundusz inwestycyjny oraz alternatywne formy inwestowania pienidzy Wejdz i sprawdz sam. www.fastbroker.pl www.fastbroker.pl Internetowy doradca finansowy USTAWA z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuDczy. (Dz. U. z dnia 5 marca 1964 r.) TYTUA I. MAA{ECSTWO DZIAA I ZAWARCIE MAA{ECSTWA. Art. 1. 1. MaB|eDstwo zostaje zawarte, gdy m|czyzna i kobieta jednocze[nie obecni zBo| przed kierownikiem urzdu stanu cywilnego o[wiadczenia, |e wstpuj ze sob w zwizek maB|eDski. 2. MaB|eDstwo zostaje rwnie| zawarte, gdy m|czyzna i kobieta zawierajcy zwizek maB|eDski podlegajcy prawu wewntrznemu ko[cioBa albo innego zwizku wyznaniowego w obecno[ci duchownego o[wiadcz wol jednoczesnego zawarcia maB|eDstwa podlegajcego prawu polskiemu i kierownik urzdu stanu cywilnego nastpnie sporzdzi akt maB|eDstwa. Gdy zostan speBnione powy|sze przesBanki, maB|eDstwo uwa|a si za zawarte w chwili zBo|enia o[wiadczenia woli w obecno[ci duchownego. 3. Przepis paragrafu poprzedzajcego stosuje si, je|eli ratyfikowana umowa midzynarodowa lub ustawa regulujca stosunki midzy paDstwem a ko[cioBem albo innym zwizkiem wyznaniowym przewiduje mo|liwo[ wywoBania przez zwizek maB|eDski podlegajcy prawu wewntrznemu tego ko[cioBa albo innego zwizku wyznaniowego takich skutkw, jakie pociga za sob zawarcie maB|eDstwa przed kierownikiem urzdu stanu cywilnego. 4. M|czyzna i kobieta, bdcy obywatelami polskimi przebywajcymi za granic, mog zawrze maB|eDstwo rwnie| przed polskim konsulem lub przed osob wyznaczon do wykonywania funkcji konsula. Art. 2. Je|eli mimo niezachowania przepisw artykuBu poprzedzajcego zostaB sporzdzony akt maB|eDstwa, ka|dy, kto ma w tym interes prawny, mo|e wystpi z powdztwem o ustalenie nieistnienia maB|eDstwa. Art. 3. 1. Osoby zamierzajce zawrze maB|eDstwo powinny zBo|y lub przedstawi kierownikowi urzdu stanu cywilnego dokumenty niezbdne do zawarcia maB|eDstwa, okre[lone w odrbnych przepisach. 2. Je|eli otrzymanie dokumentu, ktry osoba zamierzajca zawrze maB|eDstwo jest obowizana zBo|y lub przedstawi kierownikowi urzdu stanu cywilnego, napotyka trudne do przezwyci|enia przeszkody, sd mo|e zwolni t osob od obowizku zBo|enia lub przedstawienia tego dokumentu. 3. Kierownik urzdu stanu cywilnego wyja[nia osobom zamierzajcym zawrze maB|eDstwo doniosBo[ zwizku maB|eDskiego, przepisy regulujce prawa i obowizki maB|onkw oraz przepisy o nazwisku maB|onkw i o nazwisku ich dzieci. Art. 4. MaB|eDstwo przed kierownikiem urzdu stanu cywilnego nie mo|e by zawarte przed upBywem miesica od dnia, kiedy osoby, ktre zamierzaj je zawrze, zBo|yBy kierownikowi urzdu stanu cywilnego pisemne zapewnienie, |e nie wiedz o istnieniu okoliczno[ci wyBczajcych zawarcie tego maB|eDstwa. Jednak|e kierownik urzdu stanu cywilnego mo|e zezwoli na zawarcie maB|eDstwa przed upBywem tego terminu, je|eli przemawiaj za tym wa|ne wzgldy. Art. 41. 1. Osobom zamierzajcym zawrze maB|eDstwo w sposb okre[lony w art. 1 2 i 3 kierownik urzdu stanu cywilnego wydaje za[wiadczenie stwierdzajce brak okoliczno[ci wyBczajcych zawarcie maB|eDstwa oraz tre[ i dat zBo|onych przed nim o[wiadczeD w sprawie nazwisk przyszBych maB|onkw i ich dzieci. 2. Za[wiadczenie traci moc po upBywie trzech miesicy od dnia jego wydania. Civile.pl  aktualny kodeks cywilny, porady prawne, wzory pism 4 3. Wydajc za[wiadczenie kierownik urzdu stanu cywilnego informuje strony o dalszych czynno[ciach koniecznych do zawarcia maB|eDstwa. Art. 5. Kierownik urzdu stanu cywilnego, ktry dowiedziaB si o istnieniu okoliczno[ci wyBczajcej zawarcie zamierzonego maB|eDstwa, odmwi przyjcia o[wiadczeD o wstpieniu w zwizek maB|eDski lub wydania za[wiadczenia, o ktrym mowa w art. 41, a w razie wtpliwo[ci zwrci si do sdu o rozstrzygnicie, czy maB|eDstwo mo|e by zawarte. Art. 6. 1. Z wa|nych powodw sd mo|e zezwoli, |eby o[wiadczenie o wstpieniu w zwizek maB|eDski lub o[wiadczenie przewidziane w art. 1 2 zostaBo zBo|one przez peBnomocnika. 2. PeBnomocnictwo powinno by udzielone na pi[mie z podpisem urzdowo po[wiadczonym i wymienia osob, z ktr maB|eDstwo ma by zawarte. Art. 7. 1. Je|eli maB|eDstwo jest zawierane przed kierownikiem urzdu stanu cywilnego, o[wiadczenia o wstpieniu w zwizek maB|eDski powinny by zBo|one publicznie w obecno[ci dwch peBnoletnich [wiadkw. 2. Kierownik urzdu stanu cywilnego zapytuje m|czyzn i kobiet, czy zamierzaj zawrze ze sob maB|eDstwo, a gdy oboje odpowiedz na to pytanie twierdzco, wzywa ich do zBo|enia o[wiadczeD o wstpieniu w zwizek maB|eDski oraz o[wiadczeD w sprawie nazwisk maB|onkw i ich dzieci. 3. Ka|da z osb zawierajcych maB|eDstwo skBada o[wiadczenie o wstpieniu w zwizek maB|eDski, powtarzajc za kierownikiem urzdu stanu cywilnego tre[ o[wiadczenia lub odczytujc je na gBos. Osoba nie mogca mwi skBada o[wiadczenie o wstpieniu w zwizek maB|eDski podpisujc akt maB|eDstwa. 4. Po zBo|eniu o[wiadczeD o wstpieniu w zwizek maB|eDski przez obie strony kierownik urzdu stanu cywilnego ogBasza, |e wskutek zgodnych o[wiadczeD obu stron maB|eDstwo zostaBo zawarte. Art. 8. 1. Duchowny, przed ktrym zawierany jest zwizek maB|eDski podlegajcy prawu wewntrznemu ko[cioBa albo innego zwizku wyznaniowego, nie mo|e przyj o[wiadczeD przewidzianych w art. 1 2 - bez uprzedniego przedstawienia mu za[wiadczenia stwierdzajcego brak okoliczno[ci wyBczajcych zawarcie maB|eDstwa, sporzdzonego przez kierownika urzdu stanu cywilnego. 2. NiezwBocznie po zBo|eniu o[wiadczeD, o ktrych mowa w 1, duchowny sporzdza za[wiadczenie stwierdzajce, |e o[wiadczenia zostaBy zBo|one w jego obecno[ci przy zawarciu zwizku maB|eDskiego podlegajcego prawu wewntrznemu ko[cioBa albo innego zwizku wyznaniowego. Za[wiadczenie to podpisuj duchowny, maB|onkowie i dwaj peBnoletni [wiadkowie obecni przy zBo|eniu tych o[wiadczeD. 3. Za[wiadczenie, o ktrym mowa w 2, wraz z za[wiadczeniem sporzdzonym przez kierownika urzdu stanu cywilnego na podstawie art. 41 1, duchowny przekazuje do urzdu stanu cywilnego przed upBywem piciu dni od dnia zawarcia maB|eDstwa; nadanie jako przesyBki poleconej w polskiej placwce pocztowej operatora publicznego jest rwnoznaczne z przekazaniem do urzdu stanu cywilnego. Je|eli zachowanie tego terminu nie jest mo|liwe z powodu siBy wy|szej, bieg terminu ulega zawieszeniu przez czas trwania przeszkody. Przy obliczaniu biegu terminu nie uwzgldnia si dni uznanych ustawowo za wolne od pracy. Art. 9. 1. W razie niebezpieczeDstwa gro|cego bezpo[rednio |yciu jednej ze stron, o[wiadczenia o wstpieniu w zwizek maB|eDski mog by zBo|one niezwBocznie przed kierownikiem urzdu stanu cywilnego bez zBo|enia lub przedstawienia dokumentw niezbdnych do zawarcia maB|eDstwa. Jednak|e i w tym wypadku strony s obowizane zBo|y zapewnienie, |e nie wiedz o istnieniu okoliczno[ci wyBczajcych zawarcie maB|eDstwa. 2. W razie niebezpieczeDstwa gro|cego bezpo[rednio |yciu jednej ze stron, o[wiadczenia przewidziane w art. 1 2 mog by zBo|one przed duchownym bez przedstawienia za[wiadczenia sporzdzonego przez kierownika urzdu stanu cywilnego, stwierdzajcego brak okoliczno[ci wyBczajcych zawarcie maB|eDstwa. W takim wypadku strony skBadaj Civile.pl  aktualny kodeks cywilny, porady prawne, wzory pism 5 przed duchownym zapewnienie, |e nie wiedz o istnieniu okoliczno[ci wyBczajcych zawarcie maB|eDstwa. Przepisy art. 1 3 oraz art. 2 i art. 8 2 i 3 stosuje si odpowiednio. Art. 10. 1. Nie mo|e zawrze maB|eDstwa osoba nie majca ukoDczonych lat osiemnastu. Jednak|e z wa|nych powodw sd opiekuDczy mo|e zezwoli na zawarcie maB|eDstwa kobiecie, ktra ukoDczyBa lat szesna[cie, a z okoliczno[ci wynika, |e zawarcie maB|eDstwa bdzie zgodne z dobrem zaBo|onej rodziny. 2. Uniewa|nienia maB|eDstwa zawartego przez m|czyzn, ktry nie ukoDczyB lat osiemnastu, oraz przez kobiet, ktra nie ukoDczyBa lat szesnastu albo bez zezwolenia sdu zawarBa maB|eDstwo po ukoDczeniu lat szesnastu, lecz przed ukoDczeniem lat osiemnastu, mo|e |da ka|dy z maB|onkw. 3. Nie mo|na uniewa|ni maB|eDstwa z powodu braku przepisanego wieku, je|eli maB|onek przed wytoczeniem powdztwa ten wiek osignB. 4. Je|eli kobieta zaszBa w ci|, jej m| nie mo|e |da uniewa|nienia maB|eDstwa z powodu braku przepisanego wieku. Art. 11. 1. Nie mo|e zawrze maB|eDstwa osoba ubezwBasnowolniona caBkowicie. 2. Uniewa|nienia maB|eDstwa z powodu ubezwBasnowolnienia mo|e |da ka|dy z maB|onkw. 3. Nie mo|na uniewa|ni maB|eDstwa z powodu ubezwBasnowolnienia, je|eli ubezwBasnowolnienie zostaBo uchylone. Art. 12. 1. Nie mo|e zawrze maB|eDstwa osoba dotknita chorob psychiczn albo niedorozwojem umysBowym. Je|eli jednak stan zdrowia lub umysBu takiej osoby nie zagra|a maB|eDstwu ani zdrowiu przyszBego potomstwa i je|eli osoba ta nie zostaBa ubezwBasnowolniona caBkowicie, sd mo|e jej zezwoli na zawarcie maB|eDstwa. 2. Uniewa|nienia maB|eDstwa z powodu choroby psychicznej albo niedorozwoju umysBowego jednego z maB|onkw mo|e |da ka|dy z maB|onkw. 3. Nie mo|na uniewa|ni maB|eDstwa z powodu choroby psychicznej jednego z maB|onkw po ustaniu tej choroby. Art. 13. 1. Nie mo|e zawrze maB|eDstwa, kto ju| pozostaje w zwizku maB|eDskim. 2. Uniewa|nienia maB|eDstwa z powodu pozostawania przez jednego z maB|onkw w poprzednio zawartym zwizku maB|eDskim mo|e |da ka|dy, kto ma w tym interes prawny. 3. Nie mo|na uniewa|ni maB|eDstwa z powodu pozostawania przez jednego z maB|onkw w poprzednio zawartym zwizku maB|eDskim, je|eli poprzednie maB|eDstwo ustaBo lub zostaBo uniewa|nione, chyba |e ustanie tego maB|eDstwa nastpiBo przez [mier osoby, ktra zawarBa ponownie maB|eDstwo pozostajc w poprzednio zawartym zwizku maB|eDskim. Art. 14. 1. Nie mog zawrze ze sob maB|eDstwa krewni w linii prostej, rodzeDstwo ani powinowaci w linii prostej. Jednak|e z wa|nych powodw sd mo|e zezwoli na zawarcie maB|eDstwa midzy powinowatymi. 2. Uniewa|nienia maB|eDstwa z powodu pokrewieDstwa midzy maB|onkami mo|e |da ka|dy, kto ma w tym interes prawny. 3. Uniewa|nienia maB|eDstwa z powodu powinowactwa midzy maB|onkami mo|e |da ka|dy z maB|onkw. Art. 15. 1. Nie mog zawrze ze sob maB|eDstwa przysposabiajcy i przysposobiony. 2. Uniewa|nienia maB|eDstwa z powodu stosunku przysposobienia midzy maB|onkami mo|e |da ka|dy z maB|onkw. Civile.pl  aktualny kodeks cywilny, porady prawne, wzory pism 6 3. Nie mo|na uniewa|ni maB|eDstwa z powodu stosunku przysposobienia midzy maB|onkami, je|eli stosunek ten ustaB. Art. 151. 1. MaB|eDstwo mo|e by uniewa|nione, je|eli o[wiadczenie o wstpieniu w zwizek maB|eDski lub o[wiadczenie przewidziane w art. 1 2 zostaBo zBo|one: 1) przez osob, ktra z jakichkolwiek powodw znajdowaBa si w stanie wyBczajcym [wiadome wyra|enie woli, 2) pod wpBywem bBdu co do to|samo[ci drugiej strony, 3) pod wpBywem bezprawnej grozby drugiej strony lub osoby trzeciej, je|eli z okoliczno[ci wynika, |e skBadajcy o[wiadczenie mgB si obawia, |e jemu samemu lub innej osobie grozi powa|ne niebezpieczeDstwo osobiste. 2. Uniewa|nienia maB|eDstwa z powodu okoliczno[ci wymienionych w 1 mo|e |da maB|onek, ktry zBo|yB o[wiadczenie dotknite wad. 3. Nie mo|na |da uniewa|nienia maB|eDstwa po upBywie sze[ciu miesicy od ustania stanu wyBczajcego [wiadome wyra|enie woli, od wykrycia bBdu lub ustania obawy wywoBanej grozb - a w ka|dym wypadku po upBywie lat trzech od zawarcia maB|eDstwa. Art. 16. W razie zawarcia maB|eDstwa przez peBnomocnika mocodawca mo|e |da uniewa|nienia maB|eDstwa, je|eli brak byBo zezwolenia sdu na zBo|enie o[wiadczenia o wstpieniu w zwizek maB|eDski przez peBnomocnika albo je|eli peBnomocnictwo byBo niewa|ne lub skutecznie odwoBane. Jednak|e nie mo|na z tego powodu |da uniewa|nienia maB|eDstwa, je|eli maB|onkowie podjli wsplne po|ycie. Art. 17. MaB|eDstwo mo|e by uniewa|nione tylko z przyczyn przewidzianych w przepisach dziaBu niniejszego. Art. 18. Nie mo|na uniewa|ni maB|eDstwa po jego ustaniu. Nie dotyczy to jednak uniewa|nienia z powodu pokrewieDstwa midzy maB|onkami oraz z powodu pozostawania przez jednego z maB|onkw w chwili zawarcia maB|eDstwa w zawartym poprzednio zwizku maB|eDskim. Art. 19. 1. Je|eli jeden z maB|onkw wytoczyB powdztwo o uniewa|nienie maB|eDstwa, uniewa|nienie mo|e nastpi tak|e po [mierci drugiego maB|onka, na ktrego miejsce w procesie wstpuje kurator ustanowiony przez sd. 2. W razie [mierci maB|onka, ktry wytoczyB powdztwo o uniewa|nienie maB|eDstwa, uniewa|nienia mog dochodzi jego zstpni. Art. 20. 1. Orzekajc uniewa|nienie maB|eDstwa, sd orzeka tak|e, czy i ktry z maB|onkw zawarB maB|eDstwo w zBej wierze. 2. Za bdcego w zBej wierze uwa|a si maB|onka, ktry w chwili zawarcia maB|eDstwa wiedziaB o okoliczno[ci stanowicej podstaw jego uniewa|nienia. Art. 21. Do skutkw uniewa|nienia maB|eDstwa w zakresie stosunku maB|onkw do wsplnych dzieci oraz w zakresie stosunkw majtkowych midzy maB|onkami stosuje si odpowiednio przepisy o rozwodzie, przy czym maB|onek, ktry zawarB maB|eDstwo w zBej wierze, traktowany jest tak, jak maB|onek winny rozkBadu po|ycia maB|eDskiego. Art. 22. Powdztwo o uniewa|nienie oraz ustalenie istnienia lub nieistnienia maB|eDstwa mo|e wytoczy tak|e prokurator. Civile.pl  aktualny kodeks cywilny, porady prawne, wzory pism 7 DZIAA II PRAWA I OBOWIZKI MAA{ONKW. Art. 23. MaB|onkowie maj rwne prawa i obowizki w maB|eDstwie. S obowizani do wsplnego po|ycia, do wzajemnej pomocy i wierno[ci oraz do wspBdziaBania dla dobra rodziny, ktr przez swj zwizek zaBo|yli. Art. 24. MaB|onkowie rozstrzygaj wsplnie o istotnych sprawach rodziny; w braku porozumienia ka|dy z nich mo|e zwrci si o rozstrzygnicie do sdu. Art. 25. 1. O nazwisku, ktre ka|dy z maB|onkw bdzie nosiB po zawarciu maB|eDstwa, decyduje jego o[wiadczenie zBo|one przed kierownikiem urzdu stanu cywilnego. O[wiadczenie mo|e by zBo|one bezpo[rednio po zawarciu maB|eDstwa albo przed sporzdzeniem przez kierownika urzdu stanu cywilnego za[wiadczenia stwierdzajcego brak okoliczno[ci wyBczajcych zawarcie maB|eDstwa. 2. MaB|onkowie mog nosi wsplne nazwisko bdce dotychczasowym nazwiskiem jednego z nich. Ka|dy z maB|onkw mo|e rwnie| zachowa swoje dotychczasowe nazwisko albo poBczy z nim dotychczasowe nazwisko drugiego maB|onka. Nazwisko utworzone w wyniku poBczenia nie mo|e skBada si z wicej ni| dwch czBonw. 3. W razie niezBo|enia o[wiadczenia w sprawie nazwiska, ka|dy z maB|onkw zachowuje swoje dotychczasowe nazwisko. Art. 26. (uchylony). Art. 27. Oboje maB|onkowie obowizani s, ka|dy wedBug swych siB oraz swych mo|liwo[ci zarobkowych i majtkowych, przyczynia si do zaspokajania potrzeb rodziny, ktr przez swj zwizek zaBo|yli. Zado[uczynienie temu obowizkowi mo|e polega tak|e, w caBo[ci lub w cz[ci, na osobistych staraniach o wychowanie dzieci i na pracy we wsplnym gospodarstwie domowym. Art. 28. 1. Je|eli jeden z maB|onkw pozostajcych we wsplnym po|yciu nie speBnia ci|cego na nim obowizku przyczyniania si do zaspokajania potrzeb rodziny, sd mo|e nakaza, a|eby wynagrodzenie za prac albo inne nale|no[ci przypadajce temu maB|onkowi byBy w caBo[ci lub w cz[ci wypBacane do rk drugiego maB|onka. 2. Nakaz, o ktrym mowa w paragrafie poprzedzajcym, zachowuje moc mimo ustania po jego wydaniu wsplnego po|ycia maB|onkw. Sd mo|e jednak na wniosek ka|dego z maB|onkw nakaz ten zmieni albo uchyli. Art. 281. Je|eli prawo do mieszkania przysBuguje jednemu maB|onkowi, drugi maB|onek jest uprawniony do korzystania z tego mieszkania w celu zaspokojenia potrzeb rodziny. Przepis ten stosuje si odpowiednio do przedmiotw urzdzenia domowego. Art. 29. W razie przemijajcej przeszkody, ktra dotyczy jednego z maB|onkw pozostajcych we wsplnym po|yciu, drugi maB|onek mo|e za niego dziaBa w sprawach zwykBego zarzdu, w szczeglno[ci mo|e bez peBnomocnictwa pobiera przypadajce nale|no[ci, chyba |e sprzeciwia si temu maB|onek, ktrego przeszkoda dotyczy. Wzgldem osb trzecich sprzeciw jest skuteczny, je|eli byB im wiadomy. Art. 30. 1. Oboje maB|onkowie s odpowiedzialni solidarnie za zobowizania zacignite przez jednego z nich w sprawach wynikajcych z zaspokajania zwykBych potrzeb rodziny. 2. Z wa|nych powodw sd mo|e na |danie jednego z maB|onkw postanowi, |e za powy|sze zobowizania odpowiedzialny jest tylko ten maB|onek, ktry je zacignB. Postanowienie to mo|e by uchylone w razie zmiany okoliczno[ci. 3. Wzgldem osb trzecich wyBczenie odpowiedzialno[ci solidarnej jest skuteczne, je|eli byBo im wiadome. Civile.pl  aktualny kodeks cywilny, porady prawne, wzory pism 8 DZIAA III MAA{ECSKIE USTROJE MAJTKOWE ROZDZIAA I. USTAWOWY USTRJ MAJTKOWY Art. 31. 1. Z chwil zawarcia maB|eDstwa powstaje midzy maB|onkami z mocy ustawy wsplno[ majtkowa (wsplno[ ustawowa) obejmujca przedmioty majtkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje maB|onkw lub przez jednego z nich (majtek wsplny). Przedmioty majtkowe nieobjte wsplno[ci ustawow nale| do majtku osobistego ka|dego z maB|onkw. 2. Do majtku wsplnego nale| w szczeglno[ci: 1) pobrane wynagrodzenie za prac i dochody z innej dziaBalno[ci zarobkowej ka|dego z maB|onkw, 2) dochody z majtku wsplnego, jak rwnie| z majtku osobistego ka|dego z maB|onkw, 3) [rodki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego ka|dego z maB|onkw, 4) kwoty skBadek zewidencjonowanych na subkoncie, o ktrym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 pazdziernika 1998 r. o systemie ubezpieczeD spoBecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, z pzn. zm.). Art. 32. (uchylony). Art. 33. Do majtku osobistego ka|dego z maB|onkw nale|: 1) przedmioty majtkowe nabyte przed powstaniem wsplno[ci ustawowej, 2) przedmioty majtkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowizn, chyba |e spadkodawca lub darczyDca inaczej postanowiB, 3) prawa majtkowe wynikajce ze wsplno[ci Bcznej podlegajcej odrbnym przepisom, 4) przedmioty majtkowe sBu|ce wyBcznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z maB|onkw, 5) prawa niezbywalne, ktre mog przysBugiwa tylko jednej osobie, 6) przedmioty uzyskane z tytuBu odszkodowania za uszkodzenie ciaBa lub wywoBanie rozstroju zdrowia albo z tytuBu zado[uczynienia za doznan krzywd; nie dotyczy to jednak renty nale|nej poszkodowanemu maB|onkowi z powodu caBkowitej lub cz[ciowej utraty zdolno[ci do pracy zarobkowej albo z powodu zwikszenia si jego potrzeb lub zmniejszenia widokw powodzenia na przyszBo[, 7) wierzytelno[ci z tytuBu wynagrodzenia za prac lub z tytuBu innej dziaBalno[ci zarobkowej jednego z maB|onkw, 8) przedmioty majtkowe uzyskane z tytuBu nagrody za osobiste osignicia jednego z maB|onkw, 9) prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa wBasno[ci przemysBowej oraz inne prawa twrcy, 10) przedmioty majtkowe nabyte w zamian za skBadniki majtku osobistego, chyba |e przepis szczeglny stanowi inaczej. Art. 34. Przedmioty zwykBego urzdzenia domowego sBu|ce do u|ytku obojga maB|onkw s objte wsplno[ci ustawow tak|e w wypadku, gdy zostaBy nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowizn, chyba |e spadkodawca lub darczyDca inaczej postanowiB. Civile.pl  aktualny kodeks cywilny, porady prawne, wzory pism 9 Art. 341. Ka|dy z maB|onkw jest uprawniony do wspBposiadania rzeczy wchodzcych w skBad majtku wsplnego oraz do korzystania z nich w takim zakresie, jaki daje si pogodzi ze wspBposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez drugiego maB|onka. Art. 35. W czasie trwania wsplno[ci ustawowej |aden z maB|onkw nie mo|e |da podziaBu majtku wsplnego. Nie mo|e rwnie| rozporzdza ani zobowizywa si do rozporzdzania udziaBem, ktry w razie ustania wsplno[ci przypadnie mu w majtku wsplnym lub w poszczeglnych przedmiotach nale|cych do tego majtku. Art. 36. 1. Oboje maB|onkowie s obowizani wspBdziaBa w zarzdzie majtkiem wsplnym, w szczeglno[ci udziela sobie wzajemnie informacji o stanie majtku wsplnego, o wykonywaniu zarzdu majtkiem wsplnym i o zobowizaniach obci|ajcych majtek wsplny. 2. Ka|dy z maB|onkw mo|e samodzielnie zarzdza majtkiem wsplnym, chyba |e przepisy poni|sze stanowi inaczej. Wykonywanie zarzdu obejmuje czynno[ci, ktre dotycz przedmiotw majtkowych nale|cych do majtku wsplnego, w tym czynno[ci zmierzajce do zachowania tego majtku. 3. Przedmiotami majtkowymi sBu|cymi maB|onkowi do wykonywania zawodu lub prowadzenia dziaBalno[ci zarobkowej maB|onek ten zarzdza samodzielnie. W razie przemijajcej przeszkody drugi maB|onek mo|e dokonywa niezbdnych bie|cych czynno[ci. Art. 361. 1. MaB|onek mo|e sprzeciwi si czynno[ci zarzdu majtkiem wsplnym zamierzonej przez drugiego maB|onka, z wyjtkiem czynno[ci w bie|cych sprawach |ycia codziennego lub zmierzajcej do zaspokojenia zwykBych potrzeb rodziny albo podejmowanej w ramach dziaBalno[ci zarobkowej. 2. Sprzeciw jest skuteczny wobec osoby trzeciej, je|eli mogBa si z nim zapozna przed dokonaniem czynno[ci prawnej. 3. Przepis art. 39 stosuje si odpowiednio. Art. 37. 1. Zgoda drugiego maB|onka jest potrzebna do dokonania: 1) czynno[ci prawnej prowadzcej do zbycia, obci|enia, odpBatnego nabycia nieruchomo[ci lub u|ytkowania wieczystego, jak rwnie| prowadzcej do oddania nieruchomo[ci do u|ywania lub pobierania z niej po|ytkw, 2) czynno[ci prawnej prowadzcej do zbycia, obci|enia, odpBatnego nabycia prawa rzeczowego, ktrego przedmiotem jest budynek lub lokal, 3) czynno[ci prawnej prowadzcej do zbycia, obci|enia, odpBatnego nabycia i wydzier|awienia gospodarstwa rolnego lub przedsibiorstwa, 4) darowizny z majtku wsplnego, z wyjtkiem drobnych darowizn zwyczajowo przyjtych. 2. Wa|no[ umowy, ktra zostaBa zawarta przez jednego z maB|onkw bez wymaganej zgody drugiego, zale|y od potwierdzenia umowy przez drugiego maB|onka. 3. Druga strona mo|e wyznaczy maB|onkowi, ktrego zgoda jest wymagana, odpowiedni termin do potwierdzenia umowy; staje si wolna po bezskutecznym upBywie wyznaczonego terminu. 4. Jednostronna czynno[ prawna dokonana bez wymaganej zgody drugiego maB|onka jest niewa|na. Art. 38. Je|eli na podstawie czynno[ci prawnej dokonanej przez jednego maB|onka bez wymaganej zgody drugiego osoba trzecia nabywa prawo lub zostaje zwolniona od obowizku, stosuje si odpowiednio przepisy o ochronie osb, ktre w dobrej wierze dokonaBy czynno[ci prawnej z osob nie uprawnion do rozporzdzania prawem. Civile.pl  aktualny kodeks cywilny, porady prawne, wzory pism 10 Art. 39. Je|eli jeden z maB|onkw odmawia zgody wymaganej do dokonania czynno[ci, albo je|eli porozumienie z nim napotyka trudne do przezwyci|enia przeszkody, drugi maB|onek mo|e zwrci si do sdu o zezwolenie na dokonanie czynno[ci. Sd udziela zezwolenia, je|eli dokonania czynno[ci wymaga dobro rodziny. Art. 40. Z wa|nych powodw sd mo|e na |danie jednego z maB|onkw pozbawi drugiego maB|onka samodzielnego zarzdu majtkiem wsplnym; mo|e rwnie| postanowi, |e na dokonanie czynno[ci wskazanych w art. 37 1 zamiast zgody maB|onka bdzie potrzebne zezwolenie sdu. Postanowienia te mog by uchylone w razie zmiany okoliczno[ci. Art. 41. 1. Je|eli maB|onek zacignB zobowizanie za zgod drugiego maB|onka, wierzyciel mo|e |da zaspokojenia tak|e z majtku wsplnego maB|onkw. 2. Je|eli maB|onek zacignB zobowizanie bez zgody drugiego maB|onka albo zobowizanie jednego z maB|onkw nie wynika z czynno[ci prawnej, wierzyciel mo|e |da zaspokojenia z majtku osobistego dBu|nika, z wynagrodzenia za prac lub z dochodw uzyskanych przez dBu|nika z innej dziaBalno[ci zarobkowej, jak rwnie| z korzy[ci uzyskanych z jego praw, o ktrych mowa w art. 33 pkt 9, a je|eli wierzytelno[ powstaBa w zwizku z prowadzeniem przedsibiorstwa, tak|e z przedmiotw majtkowych wchodzcych w skBad przedsibiorstwa. 3. Je|eli wierzytelno[ powstaBa przed powstaniem wsplno[ci lub dotyczy majtku osobistego jednego z maB|onkw, wierzyciel mo|e |da zaspokojenia z majtku osobistego dBu|nika, z wynagrodzenia za prac lub z dochodw uzyskanych przez dBu|nika z innej dziaBalno[ci zarobkowej, jak rwnie| z korzy[ci uzyskanych z jego praw, o ktrych mowa w art. 33 pkt 9. Art. 42. Wierzyciel maB|onka nie mo|e w czasie trwania wsplno[ci ustawowej |da zaspokojenia z udziaBu, ktry w razie ustania wsplno[ci przypadnie temu maB|onkowi w majtku wsplnym lub w poszczeglnych przedmiotach nale|cych do tego majtku. Art. 43. 1. Oboje maB|onkowie maj rwne udziaBy w majtku wsplnym. 2. Jednak|e z wa|nych powodw ka|dy z maB|onkw mo|e |da, a|eby ustalenie udziaBw w majtku wsplnym nastpiBo z uwzgldnieniem stopnia, w ktrym ka|dy z nich przyczyniB si do powstania tego majtku. Spadkobiercy maB|onka mog wystpi z takim |daniem tylko w wypadku, gdy spadkodawca wytoczyB powdztwo o uniewa|nienie maB|eDstwa albo o rozwd lub wystpiB o orzeczenie separacji. 3. Przy ocenie, w jakim stopniu ka|dy z maB|onkw przyczyniB si do powstania majtku wsplnego, uwzgldnia si tak|e nakBad osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wsplnym gospodarstwie domowym. Art. 44. (uchylony). Art. 45. 1. Ka|dy z maB|onkw powinien zwrci wydatki i nakBady poczynione z majtku wsplnego na jego majtek osobisty, z wyjtkiem wydatkw i nakBadw koniecznych na przedmioty majtkowe przynoszce dochd. Mo|e |da zwrotu wydatkw i nakBadw, ktre poczyniB ze swojego majtku osobistego na majtek wsplny. Nie mo|na |da zwrotu wydatkw i nakBadw zu|ytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba |e zwikszyBy warto[ majtku w chwili ustania wsplno[ci. 2. Zwrotu dokonuje si przy podziale majtku wsplnego, jednak|e sd mo|e nakaza wcze[niejszy zwrot, je|eli wymaga tego dobro rodziny. 3. Przepisy powy|sze stosuje si odpowiednio w wypadku, gdy dBug jednego z maB|onkw zostaB zaspokojony z majtku wsplnego. Art. 46. W sprawach nieunormowanych w artykuBach poprzedzajcych od chwili ustania wsplno[ci ustawowej do majtku, ktry byB ni objty, jak rwnie| do podziaBu tego majtku, stosuje si odpowiednio przepisy o wsplno[ci majtku spadkowego i o dziale spadku. Civile.pl  aktualny kodeks cywilny, porady prawne, wzory pism 11 ROZDZIAA II. UMOWNE USTROJE MAJTKOWE. ODDZIAA 1. PRZEPISY OGLNE. Art. 47. 1. MaB|onkowie mog przez umow zawart w formie aktu notarialnego wsplno[ ustawow rozszerzy lub ograniczy albo ustanowi rozdzielno[ majtkow lub rozdzielno[ majtkow z wyrwnaniem dorobkw (umowa majtkowa). Umowa taka mo|e poprzedza zawarcie maB|eDstwa. 2. Umowa majtkowa maB|eDska mo|e by zmieniona albo rozwizana. W razie jej rozwizania w czasie trwania maB|eDstwa, powstaje midzy maB|onkami wsplno[ ustawowa, chyba |e strony postanowiBy inaczej. Art. 471. MaB|onek mo|e powoBywa si wzgldem innych osb na umow majtkow maB|eDsk, gdy jej zawarcie oraz rodzaj byBy tym osobom wiadome. ODDZIAA 2. WSPLNOZ MAJTKOWA. Art. 48. Do ustanowionej umow wsplno[ci majtkowej stosuje si odpowiednio przepisy o wsplno[ci ustawowej, z zachowaniem przepisw niniejszego oddziaBu. Art. 49. 1. Nie mo|na przez umow majtkow maB|eDsk rozszerzy wsplno[ci na: 1) przedmioty majtkowe, ktre przypadn maB|onkowi z tytuBu dziedziczenia, zapisu lub darowizny, 2) prawa majtkowe, ktre wynikaj ze wsplno[ci Bcznej podlegajcej odrbnym przepisom, 3) prawa niezbywalne, ktre mog przysBugiwa tylko jednej osobie, 4) wierzytelno[ci z tytuBu odszkodowania za uszkodzenie ciaBa lub wywoBanie rozstroju zdrowia, o ile nie wchodz one do wsplno[ci ustawowej, jak rwnie| wierzytelno[ci z tytuBu zado[uczynienia za doznan krzywd, 5) niewymagalne jeszcze wierzytelno[ci o wynagrodzenie za prac lub z tytuBu innej dziaBalno[ci zarobkowej ka|dego z maB|onkw. 2. W razie wtpliwo[ci uwa|a si, |e przedmioty sBu|ce wyBcznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z maB|onkw nie zostaBy wBczone do wsplno[ci. Art. 50. Je|eli wierzytelno[ powstaBa przed rozszerzeniem wsplno[ci, wierzyciel, ktrego dBu|nikiem jest tylko jeden maB|onek, mo|e |da zaspokojenia tak|e z tych przedmiotw majtkowych, ktre nale|aByby do majtku osobistego dBu|nika, gdyby wsplno[ majtkowa nie zostaBa rozszerzona. Art. 501. W razie ustania wsplno[ci, udziaBy maB|onkw s rwne, chyba |e umowa majtkowa maB|eDska stanowi inaczej. Przepis ten nie wyBcza zastosowania art. 43 2 i 3. ODDZIAA 3. ROZDZIELNOZ MAJTKOWA. Art. 51. W razie umownego ustanowienia rozdzielno[ci majtkowej, ka|dy z maB|onkw zachowuje zarwno majtek nabyty przed zawarciem umowy, jak i majtek nabyty pzniej. Civile.pl  aktualny kodeks cywilny, porady prawne, wzory pism 12 Art. 511. Ka|dy z maB|onkw zarzdza samodzielnie swoim majtkiem. ODDZIAA 4. ROZDZIELNOZ MAJTKOWA Z WYRWNANIEM DOROBKW. Art. 512. Do rozdzielno[ci majtkowej z wyrwnaniem dorobkw stosuje si przepisy o rozdzielno[ci majtkowej, z zachowaniem przepisw niniejszego oddziaBu. Art. 513. 1. Dorobkiem ka|dego z maB|onkw jest wzrost warto[ci jego majtku po zawarciu umowy majtkowej. 2. Je|eli umowa majtkowa nie stanowi inaczej, przy obliczaniu dorobkw pomija si przedmioty majtkowe nabyte przed zawarciem umowy majtkowej i wymienione w art. 33 pkt 2, 5-7, 9 oraz przedmioty nabyte w zamian za nie, natomiast dolicza si warto[: 1) darowizn dokonanych przez jednego z maB|onkw, z wyBczeniem darowizn na rzecz wsplnych zstpnych maB|onkw oraz drobnych zwyczajowo przyjtych darowizn na rzecz innych osb, 2) usBug [wiadczonych osobi[cie przez jednego z maB|onkw na rzecz majtku drugiego maB|onka, 3) nakBadw i wydatkw na majtek jednego maB|onka z majtku drugiego maB|onka. 3. Dorobek oblicza si wedBug stanu majtku z chwili ustania rozdzielno[ci majtkowej i wedBug cen z chwili rozliczenia. Art. 514. 1. Po ustaniu rozdzielno[ci majtkowej maB|onek, ktrego dorobek jest mniejszy ni| dorobek drugiego maB|onka, mo|e |da wyrwnania dorobkw przez zapBat lub przeniesienie prawa. 2. Z wa|nych powodw ka|dy z maB|onkw mo|e |da zmniejszenia obowizku wyrwnania dorobkw. 3. W razie braku porozumienia midzy stronami co do sposobu lub wysoko[ci wyrwnania, rozstrzyga sd. Art. 515. 1. W razie [mierci jednego z maB|onkw, wyrwnanie dorobkw nastpuje midzy jego spadkobiercami a maB|onkiem pozostaBym przy |yciu. 2. Spadkobiercy maB|onka mog wystpi z |daniem zmniejszenia obowizku wyrwnania dorobkw tylko wtedy, gdy spadkodawca wytoczyB powdztwo o uniewa|nienie maB|eDstwa albo o rozwd lub wystpiB o orzeczenie separacji. ROZDZIAA III. PRZYMUSOWY USTRJ MAJTKOWY. Art. 52. 1. Z wa|nych powodw ka|dy z maB|onkw mo|e |da ustanowienia przez sd rozdzielno[ci majtkowej. 1a. Ustanowienia przez sd rozdzielno[ci majtkowej mo|e |da tak|e wierzyciel jednego z maB|onkw, je|eli uprawdopodobni, |e zaspokojenie wierzytelno[ci stwierdzonej tytuBem wykonawczym wymaga dokonania podziaBu majtku wsplnego maB|onkw. 2. Rozdzielno[ majtkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, ktry j ustanawia. W wyjtkowych wypadkach sd mo|e ustanowi rozdzielno[ majtkow z dniem wcze[niejszym ni| dzieD wytoczenia powdztwa, w szczeglno[ci, je|eli maB|onkowie |yli w rozBczeniu. Civile.pl  aktualny kodeks cywilny, porady prawne, wzory pism 13 3. Ustanowienie rozdzielno[ci majtkowej przez sd na |danie jednego z maB|onkw nie wyBcza zawarcia przez maB|onkw umowy majtkowej maB|eDskiej. Je|eli rozdzielno[ majtkowa zostaBa ustanowiona na |danie wierzyciela, maB|onkowie mog zawrze umow majtkow maB|eDsk po dokonaniu podziaBu majtku wsplnego lub po uzyskaniu przez wierzyciela zabezpieczenia, albo zaspokojenia wierzytelno[ci, lub po upBywie trzech lat od ustanowienia rozdzielno[ci. Art. 53. 1. Rozdzielno[ majtkowa powstaje z mocy prawa, w razie ubezwBasnowolnienia lub ogBoszenia upadBo[ci jednego z maB|onkw. 2. W razie uchylenia ubezwBasnowolnienia, a tak|e umorzenia, ukoDczenia lub uchylenia postpowania upadBo[ciowego, midzy maB|onkami powstaje ustawowy ustrj majtkowy. Art. 54. 1. Orzeczenie separacji powoduje powstanie midzy maB|onkami rozdzielno[ci majtkowej. 2. Z chwil zniesienia separacji powstaje midzy maB|onkami ustawowy ustrj majtkowy. Na zgodny wniosek maB|onkw sd orzeka o utrzymaniu midzy maB|onkami rozdzielno[ci majtkowej. DZIAA IV USTANIE MAA{ECSTWA. Art. 55. 1. W razie uznania jednego z maB|onkw za zmarBego domniemywa si, |e maB|eDstwo ustaBo z chwil, ktra w orzeczeniu o uznaniu tego maB|onka za zmarBego zostaBa oznaczona jako chwila jego [mierci. 2. Je|eli po uznaniu jednego z maB|onkw za zmarBego drugi maB|onek zawarB nowy zwizek maB|eDski, zwizek ten nie mo|e by uniewa|niony z tego powodu, |e maB|onek uznany za zmarBego |yje albo |e jego [mier nastpiBa w innej chwili ani|eli chwila oznaczona w orzeczeniu o uznaniu za zmarBego. Przepisu tego nie stosuje si, je|eli w chwili zawarcia nowego zwizku maB|eDskiego strony wiedziaBy, |e maB|onek uznany za zmarBego pozostaje przy |yciu. Art. 56. 1. Je|eli midzy maB|onkami nastpiB zupeBny i trwaBy rozkBad po|ycia, ka|dy z maB|onkw mo|e |da, a|eby sd rozwizaB maB|eDstwo przez rozwd. 2. Jednak|e mimo zupeBnego i trwaBego rozkBadu po|ycia rozwd nie jest dopuszczalny, je|eli wskutek niego miaBoby ucierpie dobro wsplnych maBoletnich dzieci maB|onkw albo je|eli z innych wzgldw orzeczenie rozwodu byBoby sprzeczne z zasadami wspB|ycia spoBecznego. 3. Rozwd nie jest rwnie| dopuszczalny, je|eli |da go maB|onek wyBcznie winny rozkBadu po|ycia, chyba |e drugi maB|onek wyrazi zgod na rozwd albo |e odmowa jego zgody na rozwd jest w danych okoliczno[ciach sprzeczna z zasadami wspB|ycia spoBecznego. Art. 57. 1. Orzekajc rozwd sd orzeka tak|e, czy i ktry z maB|onkw ponosi win rozkBadu po|ycia. 2. Jednak|e na zgodne |danie maB|onkw sd zaniecha orzekania o winie. W tym wypadku nastpuj skutki takie, jak gdyby |aden z maB|onkw nie ponosiB winy. Art. 58. 1. W wyroku orzekajcym rozwd sd rozstrzyga o wBadzy rodzicielskiej nad wsplnym maBoletnim dzieckiem obojga maB|onkw i o kontaktach rodzicw z dzieckiem oraz orzeka, w jakiej wysoko[ci ka|dy z maB|onkw jest obowizany do ponoszenia kosztw utrzymania i wychowania dziecka. Sd uwzgldnia porozumienie maB|onkw o sposobie wykonywania wBadzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktw z dzieckiem po rozwodzie, je|eli jest ono zgodne z dobrem dziecka. RodzeDstwo powinno wychowywa si wsplnie, chyba |e dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnicia. 1a. Sd mo|e powierzy wykonywanie wBadzy rodzicielskiej jednemu z rodzicw, ograniczajc wBadz rodzicielsk drugiego do okre[lonych obowizkw i uprawnieD w stosunku do osoby dziecka. Sd mo|e pozostawi wBadz Civile.pl  aktualny kodeks cywilny, porady prawne, wzory pism 14 rodzicielsk obojgu rodzicom na ich zgodny wniosek, je|eli przedstawili porozumienie, o ktrym mowa w 1, i jest zasadne oczekiwanie, |e bd wspBdziaBa w sprawach dziecka. 2. Je|eli maB|onkowie zajmuj wsplne mieszkanie, sd w wyroku rozwodowym orzeka tak|e o sposobie korzystania z tego mieszkania przez czas wsplnego w nim zamieszkiwania rozwiedzionych maB|onkw. W wypadkach wyjtkowych, gdy jeden z maB|onkw swym ra|co nagannym postpowaniem uniemo|liwia wsplne zamieszkiwanie, sd mo|e nakaza jego eksmisj na |danie drugiego maB|onka. Na zgodny wniosek stron sd mo|e w wyroku orzekajcym rozwd orzec rwnie| o podziale wsplnego mieszkania albo o przyznaniu mieszkania jednemu z maB|onkw, je|eli drugi maB|onek wyra|a zgod na jego opuszczenie bez dostarczenia lokalu zamiennego i pomieszczenia zastpczego, o ile podziaB bdz jego przyznanie jednemu z maB|onkw s mo|liwe. 3. Na wniosek jednego z maB|onkw sd mo|e w wyroku orzekajcym rozwd dokona podziaBu majtku wsplnego, je|eli przeprowadzenie tego podziaBu nie spowoduje nadmiernej zwBoki w postpowaniu. 4. Orzekajc o wsplnym mieszkaniu maB|onkw sd uwzgldnia przede wszystkim potrzeby dzieci i maB|onka, ktremu powierza wykonywanie wBadzy rodzicielskiej. Art. 59. W cigu trzech miesicy od chwili uprawomocnienia si orzeczenia rozwodu maB|onek rozwiedziony, ktry wskutek zawarcia maB|eDstwa zmieniB swoje dotychczasowe nazwisko, mo|e przez o[wiadczenie zBo|one przed kierownikiem urzdu stanu cywilnego powrci do nazwiska, ktre nosiB przed zawarciem maB|eDstwa. Art. 60. 1. MaB|onek rozwiedziony, ktry nie zostaB uznany za wyBcznie winnego rozkBadu po|ycia i ktry znajduje si w niedostatku, mo|e |da od drugiego maB|onka rozwiedzionego dostarczania [rodkw utrzymania w zakresie odpowiadajcym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz mo|liwo[ciom zarobkowym i majtkowym zobowizanego. 2. Je|eli jeden z maB|onkw zostaB uznany za wyBcznie winnego rozkBadu po|ycia, a rozwd pociga za sob istotne pogorszenie sytuacji materialnej maB|onka niewinnego, sd na |danie maB|onka niewinnego mo|e orzec, |e maB|onek wyBcznie winny obowizany jest przyczynia si w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb maB|onka niewinnego, chocia|by ten nie znajdowaB si w niedostatku. 3. Obowizek dostarczania [rodkw utrzymania maB|onkowi rozwiedzionemu wygasa w razie zawarcia przez tego maB|onka nowego maB|eDstwa. Jednak|e gdy zobowizanym jest maB|onek rozwiedziony, ktry nie zostaB uznany za winnego rozkBadu po|ycia, obowizek ten wygasa tak|e z upBywem piciu lat od orzeczenia rozwodu, chyba |e ze wzgldu na wyjtkowe okoliczno[ci sd, na |danie uprawnionego, przedBu|y wymieniony termin picioletni. Art. 61. Z zastrze|eniem przepisu artykuBu poprzedzajcego do obowizku dostarczania [rodkw utrzymania przez jednego z maB|onkw rozwiedzionych drugiemu stosuje si odpowiednio przepisy o obowizku alimentacyjnym midzy krewnymi. DZIAA V SEPARACJA. Art. 611. 1. Je|eli midzy maB|onkami nastpiB zupeBny rozkBad po|ycia, ka|dy z maB|onkw mo|e |da, a|eby sd orzekB separacj. 2. Jednak|e mimo zupeBnego rozkBadu po|ycia orzeczenie separacji nie jest dopuszczalne, je|eli wskutek niej miaBoby ucierpie dobro wsplnych maBoletnich dzieci maB|onkw albo je|eli z innych wzgldw orzeczenie separacji byBoby sprzeczne z zasadami wspB|ycia spoBecznego. 3. Je|eli maB|onkowie nie maj wsplnych maBoletnich dzieci, sd mo|e orzec separacj na podstawie zgodnego |dania maB|onkw. Civile.pl  aktualny kodeks cywilny, porady prawne, wzory pism 15 Art. 612. 1. Je|eli jeden z maB|onkw |da orzeczenia separacji, a drugi orzeczenia rozwodu i |danie to jest uzasadnione, sd orzeka rozwd. 2. Je|eli jednak orzeczenie rozwodu nie jest dopuszczalne, a |danie orzeczenia separacji jest uzasadnione, sd orzeka separacj. Art. 613. 1. Przy orzekaniu separacji stosuje si przepisy art. 57 i art. 58. 2. Orzekajc separacj na podstawie zgodnego |dania maB|onkw, sd nie orzeka o winie rozkBadu po|ycia. W tym wypadku nastpuj skutki takie, jak gdyby |aden z maB|onkw nie ponosiB winy. Art. 614. 1. Orzeczenie separacji ma skutki takie jak rozwizanie maB|eDstwa przez rozwd, chyba |e ustawa stanowi inaczej. 2. MaB|onek pozostajcy w separacji nie mo|e zawrze maB|eDstwa. 3. Je|eli wymagaj tego wzgldy sBuszno[ci, maB|onkowie pozostajcy w separacji obowizani s do wzajemnej pomocy. 4. Do obowizku dostarczania [rodkw utrzymania przez jednego z maB|onkw pozostajcych w separacji drugiemu stosuje si odpowiednio przepisy art. 60, z wyjtkiem 3. 5. Przepisu art. 59 nie stosuje si. Art. 615. (uchylony). Art. 616. 1. Na zgodne |danie maB|onkw sd orzeka o zniesieniu separacji. 2. Z chwil zniesienia separacji ustaj jej skutki. 3. Znoszc separacj, sd rozstrzyga o wBadzy rodzicielskiej nad wsplnym maBoletnim dzieckiem maB|onkw. TYTUA II. POKREWIECSTWO I POWINOWACTWO DZIAA I PRZEPISY OGLNE Art. 617. 1. Krewnymi w linii prostej s osoby, z ktrych jedna pochodzi od drugiej. Krewnymi w linii bocznej s osoby, ktre pochodz od wsplnego przodka, a nie s krewnymi w linii prostej. 2. StopieD pokrewieDstwa okre[la si wedBug liczby urodzeD, wskutek ktrych powstaBo pokrewieDstwo. Art. 618. 1. Z maB|eDstwa wynika powinowactwo midzy maB|onkiem a krewnymi drugiego maB|onka. Trwa ono mimo ustania maB|eDstwa. 2. Lini i stopieD powinowactwa okre[la si wedBug linii i stopnia pokrewieDstwa. Civile.pl  aktualny kodeks cywilny, porady prawne, wzory pism 16 DZIAA IA RODZICE I DZIECI. ROZDZIAA I. POCHODZENIE DZIECKA. ODDZIAA 1. MACIERZYCSTWO Art. 619. Matk dziecka jest kobieta, ktra je urodziBa. Art. 6110. 1. Je|eli sporzdzono akt urodzenia dziecka nieznanych rodzicw albo macierzyDstwo kobiety wpisanej w akcie urodzenia dziecka jako jego matka zostaBo zaprzeczone, mo|na |da ustalenia macierzyDstwa. 2. Powdztwo o ustalenie macierzyDstwa wytacza dziecko przeciwko matce, a je|eli matka nie |yje - przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez sd opiekuDczy. 3. Matka wytacza powdztwo o ustalenie macierzyDstwa przeciwko dziecku. Art. 6111. Matka nie mo|e wytoczy powdztwa o ustalenie macierzyDstwa po osigniciu przez dziecko peBnoletno[ci. Art. 6112. 1. Je|eli w akcie urodzenia jest wpisana jako matka kobieta, ktra dziecka nie urodziBa, mo|na |da zaprzeczenia macierzyDstwa. 2. Powdztwo o zaprzeczenie macierzyDstwa dziecko wytacza przeciwko kobiecie wpisanej w akcie urodzenia dziecka jako jego matka, a je|eli kobieta ta nie |yje - przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez sd opiekuDczy. 3. Matka wytacza powdztwo przeciwko kobiecie wpisanej w akcie urodzenia dziecka jako jego matka i przeciwko dziecku, a je|eli kobieta ta nie |yje - przeciwko dziecku. 4. Kobieta wpisana w akcie urodzenia dziecka jako jego matka wytacza powdztwo przeciwko dziecku. 5. M|czyzna, ktrego ojcostwo zostaBo ustalone z uwzgldnieniem macierzyDstwa kobiety wpisanej w akcie urodzenia dziecka jako jego matka, wytacza powdztwo przeciwko dziecku i tej kobiecie, a je|eli ona nie |yje - przeciwko dziecku. Art. 6113. 1. Matka albo kobieta wpisana w akcie urodzenia dziecka jako jego matka mo|e wytoczy powdztwo o zaprzeczenie macierzyDstwa w cigu sze[ciu miesicy od dnia sporzdzenia aktu urodzenia dziecka. 2. M|czyzna, ktrego ojcostwo zostaBo ustalone z uwzgldnieniem macierzyDstwa kobiety wpisanej w akcie urodzenia dziecka jako jego matka, mo|e wytoczy powdztwo o zaprzeczenie macierzyDstwa w cigu sze[ciu miesicy od dnia, w ktrym dowiedziaB si, |e kobieta wpisana w akcie urodzenia dziecka nie jest matk dziecka, nie pzniej jednak ni| do osignicia przez dziecko peBnoletno[ci. 3. Przepisy art. 64 i 65 stosuje si odpowiednio. Art. 6114. 1. Dziecko mo|e wytoczy powdztwo o zaprzeczenie macierzyDstwa w cigu trzech lat od osignicia peBnoletno[ci. 2. Przepisy art. 64 i 65 stosuje si odpowiednio. Civile.pl  aktualny kodeks cywilny, porady prawne, wzory pism 17 Art. 6115. Ustalenie i zaprzeczenie macierzyDstwa nie jest dopuszczalne po [mierci dziecka. Jednak|e w razie [mierci dziecka, ktre wytoczyBo powdztwo, ustalenia macierzyDstwa mog dochodzi jego zstpni. Art. 6116. Powdztwo o ustalenie lub zaprzeczenie macierzyDstwa mo|e wytoczy tak|e prokurator, je|eli wymaga tego dobro dziecka lub ochrona interesu spoBecznego; wytoczenie powdztwa o zaprzeczenie macierzyDstwa nie jest dopuszczalne po [mierci dziecka. ODDZIAA 2. OJCOSTWO Art. 62. 1. Je|eli dziecko urodziBo si w czasie trwania maB|eDstwa albo przed upBywem trzystu dni od jego ustania lub uniewa|nienia, domniemywa si, |e pochodzi ono od m|a matki. Domniemania tego nie stosuje si, je|eli dziecko urodziBo si po upBywie trzystu dni od orzeczenia separacji. 2. Je|eli dziecko urodziBo si przed upBywem trzystu dni od ustania lub uniewa|nienia maB|eDstwa, lecz po zawarciu przez matk drugiego maB|eDstwa, domniemywa si, |e pochodzi ono od drugiego m|a. 3. Domniemania powy|sze mog by obalone tylko na skutek powdztwa o zaprzeczenie ojcostwa. Art. 63. M| matki mo|e wytoczy powdztwo o zaprzeczenie ojcostwa w cigu sze[ciu miesicy od dnia, w ktrym dowiedziaB si o urodzeniu dziecka przez |on, nie pzniej jednak ni| do osignicia przez dziecko peBnoletno[ci. Art. 64. 1. Je|eli m| matki zostaB caBkowicie ubezwBasnowolniony z powodu choroby psychicznej lub innego rodzaju zaburzeD psychicznych, na ktre zapadB w cigu terminu do wytoczenia powdztwa o zaprzeczenie ojcostwa, powdztwo mo|e wytoczy jego przedstawiciel ustawowy. Termin do wytoczenia powdztwa wynosi w tym wypadku sze[ miesicy od dnia ustanowienia przedstawiciela ustawowego, a je|eli przedstawiciel powziB wiadomo[ o urodzeniu si dziecka dopiero pzniej - sze[ miesicy od dnia, w ktrym t wiadomo[ powziB. 2. Je|eli przedstawiciel ustawowy m|a caBkowicie ubezwBasnowolnionego nie wytoczyB powdztwa o zaprzeczenie ojcostwa, m| mo|e wytoczy powdztwo po uchyleniu ubezwBasnowolnienia. Termin do wytoczenia powdztwa wynosi w tym wypadku sze[ miesicy od dnia uchylenia ubezwBasnowolnienia, a je|eli m| powziB wiadomo[ o urodzeniu si dziecka dopiero pzniej - sze[ miesicy od dnia, w ktrym t wiadomo[ powziB. Art. 65. Je|eli m| matki zapadB na chorob psychiczn lub innego rodzaju zaburzenia psychiczne w cigu terminu do wytoczenia powdztwa o zaprzeczenie ojcostwa i mimo istnienia podstaw do ubezwBasnowolnienia caBkowitego nie zostaB ubezwBasnowolniony, mo|e on wytoczy powdztwo w cigu sze[ciu miesicy od ustania choroby lub zaburzeD, a gdy powziB wiadomo[ o urodzeniu si dziecka dopiero pzniej - w cigu sze[ciu miesicy od dnia, w ktrym t wiadomo[ powziB. Art. 66. M| matki powinien wytoczy powdztwo o zaprzeczenie ojcostwa przeciwko dziecku i matce, a je|eli matka nie |yje - przeciwko dziecku. Art. 67. Zaprzeczenie ojcostwa nastpuje przez wykazanie, |e m| matki nie jest ojcem dziecka. Art. 68. Zaprzeczenie ojcostwa nie jest dopuszczalne, je|eli dziecko zostaBo poczte w nastpstwie zabiegu medycznego, na ktry m| matki wyraziB zgod. Art. 69. 1. Matka mo|e wytoczy powdztwo o zaprzeczenie ojcostwa swego m|a w cigu sze[ciu miesicy od urodzenia dziecka. 2. Matka powinna wytoczy powdztwo o zaprzeczenie ojcostwa przeciwko m|owi i dziecku, a je|eli m| nie |yje - przeciwko dziecku. Civile.pl  aktualny kodeks cywilny, porady prawne, wzory pism 18 3. Przepisy art. 64 i 65 stosuje si odpowiednio. Art. 70. 1. Dziecko po doj[ciu do peBnoletno[ci mo|e wytoczy powdztwo o zaprzeczenie ojcostwa m|a swojej matki, nie pzniej jednak ni| w cigu trzech lat od osignicia peBnoletno[ci. 2. Dziecko powinno wytoczy powdztwo przeciwko m|owi swojej matki i matce, a je|eli matka nie |yje - przeciwko jej m|owi. Je|eli m| matki nie |yje, powdztwo powinno by wytoczone przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez sd opiekuDczy. 3. Przepisy art. 64 i 65 stosuje si odpowiednio. Art. 71. Zaprzeczenie ojcostwa nie jest dopuszczalne po [mierci dziecka. Art. 72. 1. Je|eli nie zachodzi domniemanie, |e ojcem dziecka jest m| jego matki, albo gdy domniemanie takie zostaBo obalone, ustalenie ojcostwa mo|e nastpi albo przez uznanie ojcostwa albo na mocy orzeczenia sdu. 2. Uznanie ojcostwa nie mo|e nastpi, je|eli toczy si sprawa o ustalenie ojcostwa. Art. 73. 1. Uznanie ojcostwa nastpuje, gdy m|czyzna, od ktrego dziecko pochodzi, o[wiadczy przed kierownikiem urzdu stanu cywilnego, |e jest ojcem dziecka, a matka dziecka potwierdzi jednocze[nie albo w cigu trzech miesicy od dnia o[wiadczenia m|czyzny, |e ojcem dziecka jest ten m|czyzna. 2. Kierownik urzdu stanu cywilnego wyja[nia osobom zamierzajcym zBo|y o[wiadczenia konieczne do uznania ojcostwa przepisy regulujce obowizki i prawa wynikajce z uznania, przepisy o nazwisku dziecka oraz r|nic pomidzy uznaniem ojcostwa a przysposobieniem dziecka. 3. Kierownik urzdu stanu cywilnego odmawia przyjcia o[wiadczeD koniecznych do uznania ojcostwa, je|eli uznanie jest niedopuszczalne albo gdy powziB wtpliwo[ co do pochodzenia dziecka. 4. Uznanie ojcostwa mo|e nastpi tak|e przed sdem opiekuDczym, a za granic rwnie| przed polskim konsulem lub osob wyznaczon do wykonywania funkcji konsula, je|eli uznanie dotyczy dziecka, ktrego oboje rodzice albo jedno z nich s obywatelami polskimi. Przepisy 1-3 stosuje si odpowiednio. Art. 74. 1. W razie niebezpieczeDstwa gro|cego bezpo[rednio |yciu matki dziecka lub m|czyzny, od ktrego dziecko pochodzi, o[wiadczenie konieczne do uznania ojcostwa mo|e zosta zaprotokoBowane przez notariusza albo zBo|one do protokoBu wobec wjta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty, marszaBka wojewdztwa, sekretarza powiatu albo gminy. Przepisy art. 73 1-3 stosuje si odpowiednio. 2. ProtokB podpisuje osoba, ktra przyjBa o[wiadczenie, oraz osoba, ktra je zBo|yBa, chyba |e nie mo|e ona go podpisa. Przyczyn braku podpisu nale|y poda w protokole. 3. ProtokB zawierajcy o[wiadczenie konieczne do uznania ojcostwa powinien by niezwBocznie przekazany do urzdu stanu cywilnego wBa[ciwego do sporzdzenia aktu urodzenia dziecka. Art. 75. 1. Mo|na uzna ojcostwo przed urodzeniem si dziecka ju| pocztego. 2. Je|eli dziecko urodziBo si po zawarciu przez matk maB|eDstwa z innym m|czyzn ni| ten, ktry uznaB ojcostwo, przepisu art. 62 nie stosuje si. Art. 76. 1. Uznanie ojcostwa nie mo|e nastpi po osigniciu przez dziecko peBnoletno[ci. 2. Je|eli dziecko zmarBo przed osigniciem peBnoletno[ci, uznanie ojcostwa mo|e nastpi w cigu sze[ciu miesicy od dnia, w ktrym m|czyzna skBadajcy o[wiadczenie o uznaniu dowiedziaB si o [mierci dziecka, nie pzniej jednak ni| do dnia, w ktrym dziecko osignBoby peBnoletno[. Civile.pl  aktualny kodeks cywilny, porady prawne, wzory pism 19 Art. 77. 1. O[wiadczenie konieczne do uznania ojcostwa mo|e zBo|y osoba, ktra ukoDczyBa szesna[cie lat i nie istniej podstawy do jej caBkowitego ubezwBasnowolnienia. 2. Osoba, o ktrej mowa w 1, je|eli nie ma peBnej zdolno[ci do czynno[ci prawnych, mo|e zBo|y o[wiadczenie konieczne do uznania ojcostwa tylko przed sdem opiekuDczym. Art. 78. 1. M|czyzna, ktry uznaB ojcostwo, mo|e wytoczy powdztwo o ustalenie bezskuteczno[ci uznania w terminie sze[ciu miesicy od dnia, w ktrym dowiedziaB si, |e dziecko od niego nie pochodzi. W razie uznania ojcostwa przed urodzeniem si dziecka ju| pocztego bieg tego terminu nie mo|e rozpocz si przed urodzeniem si dziecka. 2. Przepisy art. 64 i 65 stosuje si odpowiednio. Art. 79. Przepisy o ustaleniu bezskuteczno[ci uznania ojcostwa stosuje si odpowiednio do matki dziecka, ktra potwierdziBa ojcostwo. Art. 80. Po osigniciu przez dziecko peBnoletno[ci powdztwo o ustalenie bezskuteczno[ci uznania ojcostwa nie mo|e by wytoczone ani przez matk dziecka, ani przez m|czyzn, ktry uznaB ojcostwo. Art. 81. 1. Dziecko mo|e |da ustalenia bezskuteczno[ci uznania ojcostwa, je|eli uznajcy m|czyzna nie jest jego ojcem. 2. Z |daniem tym dziecko mo|e wystpi po doj[ciu do peBnoletno[ci, nie pzniej jednak ni| w cigu trzech lat od jej osignicia. 3. Przepisy art. 64 i 65 stosuje si odpowiednio. Art. 82. 1. M|czyzna, ktry uznaB ojcostwo, wytacza powdztwo o ustalenie bezskuteczno[ci uznania przeciwko dziecku i matce, a je|eli matka nie |yje - przeciwko dziecku. 2. Matka wytacza powdztwo o ustalenie bezskuteczno[ci uznania ojcostwa przeciwko dziecku i m|czyznie, ktry uznaB ojcostwo, a je|eli m|czyzna ten nie |yje - przeciwko dziecku. 3. Dziecko wytacza powdztwo o ustalenie bezskuteczno[ci uznania ojcostwa przeciwko m|czyznie, ktry uznaB ojcostwo i przeciwko matce, a gdy matka nie |yje - tylko przeciwko temu m|czyznie. Je|eli m|czyzna ten nie |yje, powdztwo powinno by wytoczone przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez sd opiekuDczy. Art. 83. 1. Po [mierci dziecka ustalenie bezskuteczno[ci uznania ojcostwa nie jest dopuszczalne. 2. Je|eli uznanie ojcostwa nastpiBo po [mierci dziecka, stosuje si odpowiednio przepisy art. 82 1 i 2, przy czym powdztwo powinno by wytoczone nie pzniej ni| do dnia, w ktrym dziecko osignBoby peBnoletno[, przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez sd opiekuDczy na miejsce dziecka. Art. 84. 1. Sdowego ustalenia ojcostwa mo|e |da dziecko, jego matka oraz domniemany ojciec dziecka. Jednak|e matka ani domniemany ojciec nie mog wystpi z takim |daniem po [mierci dziecka lub po osigniciu przez nie peBnoletno[ci. 2. Dziecko albo matka wytacza powdztwo o ustalenie ojcostwa przeciwko domniemanemu ojcu, a gdy ten nie |yje - przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez sd opiekuDczy. 3. Domniemany ojciec dziecka wytacza powdztwo o ustalenie ojcostwa przeciwko dziecku i matce, a gdy matka nie |yje - przeciwko dziecku. 4. W razie [mierci dziecka, ktre byBo powodem w sprawie o ustalenie ojcostwa, ustalenia mog dochodzi jego zstpni. Civile.pl  aktualny kodeks cywilny, porady prawne, wzory pism 20 Art. 85. 1. Domniemywa si, |e ojcem dziecka jest ten, kto obcowaB z matk dziecka nie dawniej ni| w trzechsetnym, a nie pzniej ni| w sto osiemdziesitym pierwszym dniu przed urodzeniem si dziecka. 2. Okoliczno[, |e matka w tym okresie obcowaBa tak|e z innym m|czyzn, mo|e by podstaw do obalenia domniemania tylko wtedy, gdy z okoliczno[ci wynika, |e ojcostwo innego m|czyzny jest bardziej prawdopodobne. Art. 86. Powdztwo o ustalenie lub zaprzeczenie ojcostwa oraz o ustalenie bezskuteczno[ci uznania ojcostwa mo|e wytoczy tak|e prokurator, je|eli wymaga tego dobro dziecka lub ochrona interesu spoBecznego; wytoczenie powdztwa o zaprzeczenie ojcostwa oraz o ustalenie bezskuteczno[ci uznania ojcostwa nie jest dopuszczalne po [mierci dziecka. Je|eli uznanie ojcostwa nastpiBo po [mierci dziecka, prokurator mo|e wytoczy powdztwo o ustalenie bezskuteczno[ci uznania. ROZDZIAA II. STOSUNKI MIDZY RODZICAMI A DZIEMI. ODDZIAA 1. PRZEPISY OGLNE. Art. 87. Rodzice i dzieci s obowizani do wzajemnego szacunku i wspierania si. Art. 88. 1. Dziecko, co do ktrego istnieje domniemanie, |e pochodzi od m|a matki, nosi nazwisko bdce nazwiskiem obojga maB|onkw. Je|eli maB|onkowie maj r|ne nazwiska, dziecko nosi nazwisko wskazane w ich zgodnych o[wiadczeniach. MaB|onkowie mog wskaza nazwisko jednego z nich albo nazwisko utworzone przez poBczenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka. 2. O[wiadczenia w sprawie nazwiska dziecka s skBadane jednocze[nie z o[wiadczeniami o nazwiskach, ktre bd nosi maB|onkowie. Je|eli maB|onkowie nie zBo|yli zgodnych o[wiadczeD w sprawie nazwiska dziecka, nosi ono nazwisko skBadajce si z nazwiska matki i doBczonego do niego nazwiska ojca. 3. Przy sporzdzeniu aktu urodzenia pierwszego wsplnego dziecka maB|onkowie mog zBo|y przed kierownikiem urzdu stanu cywilnego zgodne o[wiadczenia o zmianie wskazanego przez nich nazwiska dziecka albo o[wiadczenia, o ktrych mowa w 1, je|eli nazwisko dziecka nie zostaBo przez nich wskazane. 4. Przepisy 1-3 stosuje si odpowiednio do nazwiska dziecka, ktrego rodzice zawarli maB|eDstwo po urodzeniu si dziecka. Do zmiany nazwiska dziecka, ktrego rodzice zawarli maB|eDstwo po ukoDczeniu przez dziecko trzynastu lat, jest potrzebna jego zgoda. Art. 89. 1. Je|eli ojcostwo zostaBo ustalone przez uznanie, dziecko nosi nazwisko wskazane w zgodnych o[wiadczeniach rodzicw, skBadanych jednocze[nie z o[wiadczeniami koniecznymi do uznania ojcostwa. Rodzice mog wskaza nazwisko jednego z nich albo nazwisko utworzone przez poBczenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka. Je|eli rodzice nie zBo|yli zgodnych o[wiadczeD w sprawie nazwiska dziecka, nosi ono nazwisko skBadajce si z nazwiska matki i doBczonego do niego nazwiska ojca. Do zmiany nazwiska dziecka, ktre w chwili uznania ju| ukoDczyBo trzyna[cie lat, jest potrzebna jego zgoda. 2. W razie sdowego ustalenia ojcostwa sd nadaje dziecku nazwisko w wyroku ustalajcym ojcostwo, stosujc odpowiednio przepisy 1. Je|eli dziecko ukoDczyBo trzyna[cie lat, do zmiany nazwiska jest potrzebna jego zgoda. 3. Je|eli ojcostwa nie ustalono, dziecko nosi nazwisko matki. 4. Dziecku nieznanych rodzicw nazwisko nadaje sd opiekuDczy. Civile.pl  aktualny kodeks cywilny, porady prawne, wzory pism 21 Art. 891. Dzieci pochodzce od tych samych rodzicw nosz takie samo nazwisko, z zastrze|eniem przepisw, ktre do zmiany nazwiska dziecka wymagaj jego zgody. Art. 90. 1. Je|eli matka maBoletniego dziecka zawarBa maB|eDstwo z m|czyzn, ktry nie jest ojcem tego dziecka, maB|onkowie mog zBo|y przed kierownikiem urzdu stanu cywilnego zgodne o[wiadczenia, |e dziecko bdzie nosi takie samo nazwisko, jakie zgodnie z art. 88 nosi albo nosiBoby ich wsplne dziecko. Do zmiany nazwiska dziecka, ktre ukoDczyBo trzyna[cie lat, jest potrzebna jego zgoda. 2. Nadanie dziecku nazwiska, o ktrym mowa w 1, nie jest dopuszczalne, je|eli nosi ono nazwisko ojca albo nazwisko utworzone na podstawie zgodnych o[wiadczeD rodzicw dziecka przez poBczenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka. 3. Przepisy 1 i 2 stosuje si odpowiednio, gdy ojciec maBoletniego dziecka zawarB maB|eDstwo z kobiet, ktra nie jest matk tego dziecka. Art. 901. Nazwisko dziecka utworzone przez poBczenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka albo przez poBczenie nazwiska jednego z rodzicw z nazwiskiem jego maB|onka, od ktrego dziecko nie pochodzi, nie mo|e skBada si z wicej ni| dwch czBonw; w skBad nazwiska dziecka wchodz pierwsze czBony nazwisk podlegajcych poBczeniu, chyba |e w wyniku poBczenia powstaBoby nazwisko, ktrego czBony s jednakowe. Art. 91. 1. Dziecko, ktre ma dochody z wBasnej pracy, powinno przyczynia si do pokrywania kosztw utrzymania rodziny, je|eli mieszka u rodzicw. 2. Dziecko, ktre pozostaje na utrzymaniu rodzicw i mieszka u nich, jest obowizane pomaga im we wsplnym gospodarstwie. ODDZIAA 2. WAADZA RODZICIELSKA. Art. 92. Dziecko pozostaje a| do peBnoletno[ci pod wBadz rodzicielsk. Art. 93. 1. WBadza rodzicielska przysBuguje obojgu rodzicom. 2. Je|eli wymaga tego dobro dziecka, sd w wyroku ustalajcym pochodzenie dziecka mo|e orzec o zawieszeniu, ograniczeniu lub pozbawieniu wBadzy rodzicielskiej jednego lub obojga rodzicw. Przepisy art. 107 i art. 109-111 stosuje si odpowiednio. Art. 94. 1. Je|eli jedno z rodzicw nie |yje albo nie ma peBnej zdolno[ci do czynno[ci prawnych, wBadza rodzicielska przysBuguje drugiemu z rodzicw. To samo dotyczy wypadku, gdy jedno z rodzicw zostaBo pozbawione wBadzy rodzicielskiej albo gdy jego wBadza rodzicielska ulegBa zawieszeniu. 2. (uchylony). 3. Je|eli |adnemu z rodzicw nie przysBuguje wBadza rodzicielska albo je|eli rodzice s nieznani, ustanawia si dla dziecka opiek. Art. 95. 1. WBadza rodzicielska obejmuje w szczeglno[ci obowizek i prawo rodzicw do wykonywania pieczy nad osob i majtkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godno[ci i praw. 2. Dziecko pozostajce pod wBadz rodzicielsk winno rodzicom posBuszeDstwo, a w sprawach, w ktrych mo|e samodzielnie podejmowa decyzje i skBada o[wiadczenia woli, powinno wysBucha opinii i zaleceD rodzicw formuBowanych dla jego dobra. Civile.pl  aktualny kodeks cywilny, porady prawne, wzory pism 22 3. WBadza rodzicielska powinna by wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes spoBeczny. 4. Rodzice przed powziciem decyzji w wa|niejszych sprawach dotyczcych osoby lub majtku dziecka powinni je wysBucha, je|eli rozwj umysBowy, stan zdrowia i stopieD dojrzaBo[ci dziecka na to pozwala, oraz uwzgldni w miar mo|liwo[ci jego rozsdne |yczenia. Art. 96. 1. Rodzice wychowuj dziecko pozostajce pod ich wBadz rodzicielsk i kieruj nim. Obowizani s troszczy si o fizyczny i duchowy rozwj dziecka i przygotowywa je nale|ycie do pracy dla dobra spoBeczeDstwa odpowiednio do jego uzdolnieD. 2. Rodzice, ktrzy nie maj peBnej zdolno[ci do czynno[ci prawnych uczestnicz w sprawowaniu bie|cej pieczy nad osob dziecka i w jego wychowaniu, chyba |e sd opiekuDczy ze wzgldu na dobro dziecka postanowi inaczej. Art. 961. Osobom wykonujcym wBadz rodzicielsk oraz sprawujcym opiek lub piecz nad maBoletnim zakazuje si stosowania kar cielesnych. Art. 97. 1. Je|eli wBadza rodzicielska przysBuguje obojgu rodzicom, ka|de z nich jest obowizane i uprawnione do jej wykonywania. 2. Jednak|e o istotnych sprawach dziecka rodzice rozstrzygaj wsplnie; w braku porozumienia midzy nimi rozstrzyga sd opiekuDczy. Art. 98. 1. Rodzice s przedstawicielami ustawowymi dziecka pozostajcego pod ich wBadz rodzicielsk. Je|eli dziecko pozostaje pod wBadz rodzicielsk obojga rodzicw, ka|de z nich mo|e dziaBa samodzielnie jako przedstawiciel ustawowy dziecka. 2. Jednak|e |adne z rodzicw nie mo|e reprezentowa dziecka: 1) przy czynno[ciach prawnych midzy dziemi pozostajcymi pod ich wBadz rodzicielsk; 2) przy czynno[ciach prawnych midzy dzieckiem a jednym z rodzicw lub jego maB|onkiem, chyba |e czynno[ prawna polega na bezpBatnym przysporzeniu na rzecz dziecka albo |e dotyczy nale|nych dziecku od drugiego z rodzicw [rodkw utrzymania i wychowania. 3. Przepisy paragrafu poprzedzajcego stosuje si odpowiednio w postpowaniu przed sdem lub innym organem paDstwowym. Art. 99. Je|eli |adne z rodzicw nie mo|e reprezentowa dziecka pozostajcego pod wBadz rodzicielsk, reprezentuje je kurator ustanowiony przez sd opiekuDczy. Art. 100. 1. Sd opiekuDczy i inne organy wBadzy publicznej s obowizane udziela pomocy rodzicom, je|eli jest ona potrzebna do nale|ytego wykonywania wBadzy rodzicielskiej. W szczeglno[ci ka|de z rodzicw mo|e zwrci si do sdu opiekuDczego o odebranie dziecka od osoby nieuprawnionej, a tak|e zwrci si do sdu opiekuDczego lub innego wBa[ciwego organu wBadzy publicznej o zapewnienie dziecku pieczy zastpczej. 2. W wypadkach, o ktrych mowa w 1, sd opiekuDczy lub inne organy wBadzy publicznej zawiadamiaj jednostk organizacyjn pomocy spoBecznej o potrzebie udzielenia rodzinie dziecka odpowiedniej pomocy. Jednostka organizacyjna pomocy spoBecznej jest obowizana informowa sd o rodzajach udzielanej pomocy i jej rezultatach. Art. 101. 1. Rodzice obowizani s sprawowa z nale|yt staranno[ci zarzd majtkiem dziecka pozostajcego pod ich wBadz rodzicielsk. 2. Zarzd sprawowany przez rodzicw nie obejmuje zarobku dziecka ani przedmiotw oddanych mu do swobodnego u|ytku. Civile.pl  aktualny kodeks cywilny, porady prawne, wzory pism 23 3. Rodzice nie mog bez zezwolenia sdu opiekuDczego dokonywa czynno[ci przekraczajcych zakres zwykBego zarzdu ani wyra|a zgody na dokonywanie takich czynno[ci przez dziecko. Art. 102. W umowie darowizny albo w testamencie mo|na zastrzec, |e przedmioty przypadajce dziecku z tytuBu darowizny lub testamentu nie bd objte zarzdem sprawowanym przez rodzicw. W wypadku takim, gdy darczyDca lub spadkodawca nie wyznaczyB zarzdcy, sprawuje zarzd kurator ustanowiony przez sd opiekuDczy. Art. 103. Czysty dochd z majtku dziecka powinien by przede wszystkim obracany na utrzymanie i wychowanie dziecka oraz jego rodzeDstwa, ktre wychowuje si razem z nim, nadwy|ka za[ na inne uzasadnione potrzeby rodziny. Art. 104. 1. Sd opiekuDczy mo|e nakaza rodzicom, |eby sporzdzili inwentarz majtku dziecka i przedstawili go sdowi oraz zawiadamiali sd o wa|niejszych zmianach w stanie tego majtku, w szczeglno[ci o nabyciu przez dziecko przedmiotw majtkowych o znacznej warto[ci. 2. Sd opiekuDczy mo|e w uzasadnionych wypadkach ustali warto[ rozporzdzeD dotyczcych ruchomo[ci, pienidzy i papierw warto[ciowych, ktrych dziecko lub rodzice mog dokonywa ka|dego roku bez zezwolenia sdu opiekuDczego, z zastrze|eniem art. 103. Art. 105. Po ustaniu zarzdu rodzice obowizani s odda dziecku lub jego przedstawicielowi ustawowemu zarzdzany przez nich majtek dziecka. Na |danie dziecka lub jego przedstawiciela ustawowego, zgBoszone przed upBywem roku od ustania zarzdu, rodzice obowizani s zBo|y rachunek z zarzdu. {danie to nie mo|e jednak dotyczy dochodw z majtku pobranych w czasie wykonywania wBadzy rodzicielskiej. Art. 106. Je|eli wymaga tego dobro dziecka, sd opiekuDczy mo|e zmieni orzeczenie o wBadzy rodzicielskiej i sposobie jej wykonywania zawarte w wyroku orzekajcym rozwd, separacj bdz uniewa|nienie maB|eDstwa, albo ustalajcym pochodzenie dziecka. Art. 107. 1. Je|eli wBadza rodzicielska przysBuguje obojgu rodzicom |yjcym w rozBczeniu, sd opiekuDczy mo|e ze wzgldu na dobro dziecka okre[li sposb jej wykonywania. 2. Sd mo|e powierzy wykonywanie wBadzy rodzicielskiej jednemu z rodzicw, ograniczajc wBadz rodzicielsk drugiego do okre[lonych obowizkw i uprawnieD w stosunku do osoby dziecka. Sd mo|e pozostawi wBadz rodzicielsk obojgu rodzicom, je|eli przedstawili zgodne z dobrem dziecka porozumienie o sposobie wykonywania wBadzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktw z dzieckiem, i jest zasadne oczekiwanie, |e bd wspBdziaBa w sprawach dziecka. RodzeDstwo powinno wychowywa si wsplnie, chyba |e dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnicia. Art. 108. Rodzice, ktrzy wykonywaj wBadz rodzicielsk nad dzieckiem ubezwBasnowolnionym caBkowicie, podlegaj takim ograniczeniom, jakim podlega opiekun. Art. 109. 1. Je|eli dobro dziecka jest zagro|one, sd opiekuDczy wyda odpowiednie zarzdzenia. 2. Sd opiekuDczy mo|e w szczeglno[ci: 1) zobowiza rodzicw oraz maBoletniego do okre[lonego postpowania lub skierowa rodzicw do placwek albo specjalistw zajmujcych si terapi rodzinn, poradnictwem lub [wiadczcych rodzinie inn stosown pomoc z jednoczesnym wskazaniem sposobu kontroli wykonania wydanych zarzdzeD, 2) okre[li, jakie czynno[ci nie mog by przez rodzicw dokonywane bez zezwolenia sdu, albo podda rodzicw innym ograniczeniom, jakim podlega opiekun, 3) podda wykonywanie wBadzy rodzicielskiej staBemu nadzorowi kuratora sdowego, Civile.pl  aktualny kodeks cywilny, porady prawne, wzory pism 24 4) skierowa maBoletniego do organizacji lub instytucji powoBanej do przygotowania zawodowego albo do innej placwki sprawujcej cz[ciow piecz nad dziemi, 5) zarzdzi umieszczenie maBoletniego w rodzinie zastpczej albo w placwce opiekuDczo-wychowawczej. 3. Sd opiekuDczy mo|e tak|e powierzy zarzd majtkiem maBoletniego ustanowionemu w tym celu kuratorowi. 4. W wypadku, o ktrym mowa w 2 pkt 5, sd opiekuDczy zawiadamia o wydaniu orzeczenia wBa[ciw jednostk organizacyjn pomocy spoBecznej, ktra udziela rodzinie dziecka odpowiedniej pomocy i skBada sdowi opiekuDczemu sprawozdania dotyczce sytuacji rodziny i udzielanej pomocy, w terminach okre[lonych przez sd, a tak|e wspBpracuje z kuratorem sdowym. Sd opiekuDczy, ze wzgldu na okoliczno[ci uzasadniajce umieszczenie maBoletniego w rodzinie zastpczej albo w placwce opiekuDczo-wychowawczej, mo|e tak|e ustanowi nadzr kuratora sdowego nad sposobem wykonywania wBadzy rodzicielskiej nad maBoletnim. Art. 110. 1. W razie przemijajcej przeszkody w wykonywaniu wBadzy rodzicielskiej sd opiekuDczy mo|e orzec jej zawieszenie. 2. Zawieszenie bdzie uchylone, gdy jego przyczyna odpadnie. Art. 111. 1. Je|eli wBadza rodzicielska nie mo|e by wykonywana z powodu trwaBej przeszkody albo je|eli rodzice nadu|ywaj wBadzy rodzicielskiej lub w sposb ra|cy zaniedbuj swe obowizki wzgldem dziecka, sd opiekuDczy pozbawi rodzicw wBadzy rodzicielskiej. Pozbawienie wBadzy rodzicielskiej mo|e by orzeczone tak|e w stosunku do jednego z rodzicw. 1a. Sd mo|e pozbawi rodzicw wBadzy rodzicielskiej, je|eli mimo udzielonej pomocy nie ustaBy przyczyny zastosowania art. 109 2 pkt 5, a w szczeglno[ci gdy rodzice trwale nie interesuj si dzieckiem. 2. W razie ustania przyczyny, ktra byBa podstaw pozbawienia wBadzy rodzicielskiej, sd opiekuDczy mo|e wBadz rodzicielsk przywrci. Art. 112. Pozbawienie wBadzy rodzicielskiej lub jej zawieszenie mo|e by orzeczone tak|e w wyroku orzekajcym rozwd, separacj albo uniewa|nienie maB|eDstwa. Art. 1121. 1. Obowizek i prawo wykonywania bie|cej pieczy nad osob dziecka umieszczonego w rodzinie zastpczej albo w placwce opiekuDczo-wychowawczej, jego wychowania i reprezentowania w tych sprawach, a w szczeglno[ci w dochodzeniu [wiadczeD alimentacyjnych, nale| do rodziny zastpczej albo placwki opiekuDczo-wychowawczej. PozostaBe obowizki i prawa wynikajce z wBadzy rodzicielskiej nale| do rodzicw dziecka. 2. Przepisu 1 nie stosuje si, je|eli sd opiekuDczy postanowiB inaczej. Art. 1122. Sprawy doboru rodzin zastpczych oraz wspBdziaBania sdw opiekuDczych z organami administracji paDstwowej w tych sprawach, a tak|e zakresu i form pomocy PaDstwa na rzecz dzieci umieszczonych w rodzinach zastpczych i zasady odpBatno[ci rodzicw za pobyt ich dzieci w tych rodzinach oraz postpowanie w tych sprawach - reguluj odrbne przepisy. ODDZIAA 3. KONTAKTY Z DZIECKIEM Art. 113. 1. Niezale|nie od wBadzy rodzicielskiej rodzice oraz ich dziecko maj prawo i obowizek utrzymywania ze sob kontaktw. Civile.pl  aktualny kodeks cywilny, porady prawne, wzory pism 25 2. Kontakty z dzieckiem obejmuj w szczeglno[ci przebywanie z dzieckiem (odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego staBego pobytu) i bezpo[rednie porozumiewanie si, utrzymywanie korespondencji, korzystanie z innych [rodkw porozumiewania si na odlegBo[, w tym ze [rodkw komunikacji elektronicznej. Art. 1131. 1. Je|eli dziecko przebywa stale u jednego z rodzicw, sposb utrzymywania kontaktw z dzieckiem przez drugiego z nich rodzice okre[laj wsplnie, kierujc si dobrem dziecka i biorc pod uwag jego rozsdne |yczenia; w braku porozumienia rozstrzyga sd opiekuDczy. 2. Przepisy 1 stosuje si odpowiednio, je|eli dziecko nie przebywa u |adnego z rodzicw, a piecz nad nim sprawuje opiekun lub gdy zostaBo umieszczone w rodzinie zastpczej albo w placwce opiekuDczo-wychowawczej. Art. 1132. 1. Je|eli wymaga tego dobro dziecka, sd opiekuDczy ograniczy utrzymywanie kontaktw rodzicw z dzieckiem. 2. Sd opiekuDczy mo|e w szczeglno[ci: 1) zakaza spotykania si z dzieckiem, 2) zakaza zabierania dziecka poza miejsce jego staBego pobytu, 3) zezwoli na spotykanie si z dzieckiem tylko w obecno[ci drugiego z rodzicw albo opiekuna, kuratora sdowego lub innej osoby wskazanej przez sd, 4) ograniczy kontakty do okre[lonych sposobw porozumiewania si na odlegBo[, 5) zakaza porozumiewania si na odlegBo[. Art. 1133. Je|eli utrzymywanie kontaktw rodzicw z dzieckiem powa|nie zagra|a dobru dziecka lub je narusza, sd zaka|e ich utrzymywania. Art. 1134. Sd opiekuDczy, orzekajc w sprawie kontaktw z dzieckiem, mo|e zobowiza rodzicw do okre[lonego postpowania, w szczeglno[ci skierowa ich do placwek lub specjalistw zajmujcych si terapi rodzinn, poradnictwem lub [wiadczcych rodzinie inn stosown pomoc z jednoczesnym wskazaniem sposobu kontroli wykonania wydanych zarzdzeD. Art. 1135. Sd opiekuDczy mo|e zmieni rozstrzygnicie w sprawie kontaktw, je|eli wymaga tego dobro dziecka. Art. 1136. Przepisy niniejszego oddziaBu stosuje si odpowiednio do kontaktw rodzeDstwa, dziadkw, powinowatych w linii prostej, a tak|e innych osb, je|eli sprawowaBy one przez dBu|szy czas piecz nad dzieckiem. DZIAA II PRZYSPOSOBIENIE. Art. 114. 1. Przysposobi mo|na osob maBoletni, tylko dla jej dobra. 2. Wymaganie maBoletno[ci powinno by speBnione w dniu zBo|enia wniosku o przysposobienie. Art. 1141. 1. Przysposobi mo|e osoba majca peBn zdolno[ do czynno[ci prawnych, je|eli jej kwalifikacje osobiste uzasadniaj przekonanie, |e bdzie nale|ycie wywizywaBa si z obowizkw przysposabiajcego. 2. Midzy przysposabiajcym a przysposobionym powinna istnie odpowiednia r|nica wieku. Civile.pl  aktualny kodeks cywilny, porady prawne, wzory pism 26 Art. 1142. 1. Przysposobienie, ktre spowoduje zmian dotychczasowego miejsca zamieszkania przysposabianego w Rzeczypospolitej Polskiej na miejsce zamieszkania w innym paDstwie, mo|e nastpi wwczas, gdy tylko w ten sposb mo|na zapewni przysposabianemu odpowiednie zastpcze [rodowisko rodzinne. 2. Przepis 1 nie ma zastosowania, je|eli midzy przysposabiajcym a przysposabianym istnieje stosunek pokrewieDstwa lub powinowactwa albo gdy przysposabiajcy ju| przysposobiB siostr lub brata przysposabianego. Art. 115. 1. Przysposobi wsplnie mog tylko maB|onkowie. 2. Przysposobienie ma skutki przysposobienia wsplnego tak|e wtedy, gdy osoba przysposobiona przez jednego z maB|onkw zostaje nastpnie przysposobiona przez drugiego maB|onka. 3. Sd opiekuDczy mo|e na wniosek przysposabiajcego orzec, |e przysposobienie ma skutki przysposobienia wsplnego, je|eli przysposabiajcy byB maB|onkiem osoby, ktra wcze[niej dziecko przysposobiBa, a maB|eDstwo ustaBo przez [mier maB|onka, ktry ju| dokonaB przysposobienia. Art. 116. Przysposobienie przez jednego z maB|onkw nie mo|e nastpi bez zgody drugiego maB|onka, chyba |e ten nie ma zdolno[ci do czynno[ci prawnych albo |e porozumienie si z nim napotyka trudne do przezwyci|enia przeszkody. Art. 117. 1. Przysposobienie nastpuje przez orzeczenie sdu opiekuDczego na |danie przysposabiajcego. 2. Orzeczenie nie mo|e by wydane po [mierci przysposabiajcego lub osoby, ktra miaBa by przysposobiona. 3. Po [mierci przysposabiajcego orzeczenie o przysposobieniu mo|e by wydane wyjtkowo, je|eli z |daniem przysposobienia wystpili oboje maB|onkowie, jeden z nich zmarB po wszczciu postpowania, a drugi |danie przysposobienia wsplnie przez maB|onkw podtrzymuje oraz gdy przez dBu|szy czas przed wszczciem postpowania przysposabiany pozostawaB pod piecz wnioskodawcw lub tylko zmarBego wnioskodawcy i midzy stronami powstaBa wiz jak midzy rodzicami a dzieckiem. 4. Na miejsce zmarBego w postpowaniu wstpuje kurator ustanowiony przez sd opiekuDczy. 5. Przysposobienie, o ktrym mowa w 3, ma takie same skutki jak orzeczone przed [mierci maB|onka. Art. 1171. Przysposobienie nie stoi na przeszkodzie ponownemu przysposobieniu po [mierci przysposabiajcego. Art. 118. 1. Do przysposobienia potrzebna jest zgoda przysposabianego, ktry ukoDczyB lat trzyna[cie. 2. Sd opiekuDczy powinien wysBucha przysposabianego, ktry nie ukoDczyB lat trzynastu, je|eli mo|e on poj znaczenie przysposobienia. 3. Sd opiekuDczy mo|e wyjtkowo orzec przysposobienie bez |dania zgody przysposabianego lub bez jego wysBuchania, je|eli nie jest on zdolny do wyra|enia zgody lub je|eli z oceny stosunku midzy przysposabiajcym a przysposabianym wynika, |e uwa|a si on za dziecko przysposabiajcego, a |danie zgody lub wysBuchanie byBoby sprzeczne z dobrem przysposabianego. Art. 119. 1. Do przysposobienia jest potrzebna zgoda rodzicw przysposabianego, chyba |e zostali oni pozbawieni wBadzy rodzicielskiej lub s nieznani albo porozumienie si z nimi napotyka trudne do przezwyci|enia przeszkody. 2. Sd opiekuDczy mo|e ze wzgldu na szczeglne okoliczno[ci, orzec przysposobienie mimo braku zgody rodzicw, ktrych zdolno[ do czynno[ci prawnych jest ograniczona, je|eli odmowa zgody na przysposobienie jest oczywi[cie sprzeczna z dobrem dziecka. Civile.pl  aktualny kodeks cywilny, porady prawne, wzory pism 27 Art. 1191. 1. Rodzice mog przed sdem opiekuDczym wyrazi zgod na przysposobienie swego dziecka w przyszBo[ci bez wskazania osoby przysposabiajcego. Zgod t mog odwoBa przez o[wiadczenie zBo|one przed sdem opiekuDczym, nie pzniej jednak ni| przed wszczciem sprawy o przysposobienie. 2. Przepisy o przysposobieniu za zgod rodzicw bez wskazania osoby przysposabiajcego stosuje si odpowiednio, je|eli jedno z rodzicw wyraziBo tak zgod, a zgoda drugiego nie jest do przysposobienia potrzebna. Przepisu tego nie stosuje si, je|eli porozumienie si z drugim rodzicem napotyka trudne do przezwyci|enia przeszkody. 3. Przepisy o przysposobieniu za zgod rodzicw bez wskazania osoby przysposabiajcego stosuje si odpowiednio rwnie| wtedy, gdy rodzice przysposabianego s nieznani albo nie |yj, je|eli sd opiekuDczy w orzeczeniu o przysposobieniu tak postanowi. Art. 1192. Zgoda rodzicw na przysposobienie dziecka nie mo|e by wyra|ona wcze[niej ni| po upBywie sze[ciu tygodni od urodzenia si dziecka. Art. 120. Je|eli dziecko pozostaje pod opiek, do przysposobienia potrzebna jest zgoda opiekuna. Jednak|e sd opiekuDczy mo|e, ze wzgldu na szczeglne okoliczno[ci, orzec przysposobienie nawet mimo braku zgody opiekuna, je|eli wymaga tego dobro dziecka. Art. 1201. 1. Przed orzeczeniem przysposobienia sd opiekuDczy mo|e okre[li sposb i okres osobistej styczno[ci przysposabiajcego z przysposabianym. 2. W wypadku okre[lenia styczno[ci w formie pieczy nad dzieckiem stosuje si odpowiednio przepisy o rodzinach zastpczych, z tym |e caBkowite koszty utrzymania przysposabianego obci|aj przysposabiajcego. 3. Je|eli jednak przez przysposobienie przysposabiany ma zmieni dotychczasowe miejsce zamieszkania w Rzeczypospolitej Polskiej na miejsce zamieszkania w innym paDstwie, przysposobienie mo|e by orzeczone po upBywie okre[lonego przez sd opiekuDczy okresu osobistej styczno[ci przysposabiajcego z przysposabianym w dotychczasowym miejscu zamieszkania przysposabianego lub w innej miejscowo[ci w Rzeczypospolitej Polskiej. 4. Przy wykonywaniu nadzoru nad przebiegiem styczno[ci przysposabiajcego z przysposabianym sd opiekuDczy mo|e korzysta z pomocy o[rodka adopcyjno-opiekuDczego lub organu pomocniczego w sprawach opiekuDczych. Art. 121. 1. Przez przysposobienie powstaje midzy przysposabiajcym a przysposobionym taki stosunek, jak midzy rodzicami a dziemi. 2. Przysposobiony nabywa prawa i obowizki wynikajce z pokrewieDstwa w stosunku do krewnych przysposabiajcego. 3. Ustaj prawa i obowizki przysposobionego wynikajce z pokrewieDstwa wzgldem jego krewnych, jak rwnie| prawa i obowizki tych krewnych wzgldem niego. 4. Skutki przysposobienia rozcigaj si na zstpnych przysposobionego. Art. 1211. 1. Przepisu art. 121 3 nie stosuje si wzgldem maB|onka, ktrego dziecko zostaBo przysposobione przez drugiego maB|onka, ani wzgldem krewnych tego maB|onka tak|e w razie przysposobienia po ustaniu maB|eDstwa przez [mier tego maB|onka. 2. W wypadku gdy maB|onek przysposobiB dziecko swego maB|onka po [mierci drugiego z rodzicw przysposobionego, przepisu art. 121 3 nie stosuje si wzgldem krewnych zmarBego, je|eli w orzeczeniu o przysposobieniu sd opiekuDczy tak postanowiB. Civile.pl  aktualny kodeks cywilny, porady prawne, wzory pism 28 Art. 122. 1. Przysposobiony otrzymuje nazwisko przysposabiajcego, a je|eli zostaB przysposobiony przez maB|onkw wsplnie albo je|eli jeden z maB|onkw przysposabia dziecko drugiego maB|onka - nazwisko, ktre nosz albo nosiByby dzieci zrodzone z tego maB|eDstwa. 2. Na |danie osoby, ktra ma by przysposobiona, i za zgod przysposabiajcego sd opiekuDczy w orzeczeniu o przysposobieniu postanawia, |e przysposobiony nosi bdzie nazwisko zBo|one z jego dotychczasowego nazwiska i z nazwiska przysposabiajcego. Je|eli przysposabiajcy albo przysposobiony nosi zBo|one nazwisko, sd opiekuDczy rozstrzyga, ktry czBon tego nazwiska wejdzie w skBad nazwiska przysposobionego. Przepisu tego nie stosuje si w razie sporzdzenia nowego aktu urodzenia przysposobionego z wpisaniem przysposabiajcych jako jego rodzicw. 3. Na wniosek przysposabiajcego sd mo|e w orzeczeniu o przysposobieniu zmieni imi lub imiona przysposobionego. Je|eli przysposobiony ukoDczyB lat trzyna[cie, mo|e to nastpi tylko za jego zgod. Przepis art. 118 2 stosuje si odpowiednio. Art. 123. 1. Przez przysposobienie ustaje dotychczasowa wBadza rodzicielska lub opieka nad przysposobionym. 2. Je|eli jeden z maB|onkw przysposobiB dziecko drugiego maB|onka, wBadza rodzicielska przysBuguje obojgu maB|onkom wsplnie. Art. 124. 1. Na |danie przysposabiajcego i za zgod osb, ktrych zgoda jest do przysposobienia potrzebna, sd opiekuDczy orzeka, |e skutki przysposobienia polega bd wyBcznie na powstaniu stosunku midzy przysposabiajcym a przysposobionym. Jednak|e i w tym wypadku skutki przysposobienia rozcigaj si na zstpnych przysposobionego. 2. Nie jest dopuszczalne ograniczenie skutkw przysposobienia w wypadku, gdy rodzice przysposobionego wyrazili przed sdem opiekuDczym zgod na przysposobienie dziecka bez wskazania osoby przysposabiajcego. 3. Na |danie przysposabiajcego i za zgod osb, ktrych zgoda jest do przysposobienia potrzebna, sd opiekuDczy mo|e w okresie maBoletno[ci przysposobionego zmieni przysposobienie orzeczone stosownie do 1 na przysposobienie, ktrego skutki podlegaj przepisom art. 121-123. Art. 1241. W wypadku gdy rodzice przysposobionego wyrazili przed sdem opiekuDczym zgod na jego przysposobienie bez wskazania osoby przysposabiajcego, nie jest dopuszczalne ustalenie pochodzenia przysposobionego przez uznanie ojcostwa, sdowe ustalenie lub zaprzeczenie jego pochodzenia, ustalenie bezskuteczno[ci uznania ojcostwa. Art. 125. 1. Z wa|nych powodw zarwno przysposobiony, jak i przysposabiajcy mog |da rozwizania stosunku przysposobienia przez sd. Rozwizanie stosunku przysposobienia nie jest dopuszczalne, je|eli wskutek niego miaBoby ucierpie dobro maBoletniego dziecka. Orzekajc rozwizanie stosunku przysposobienia sd mo|e, stosownie do okoliczno[ci, utrzyma w mocy wynikajce z niego obowizki alimentacyjne. 2. Po [mierci przysposobionego lub przysposabiajcego rozwizanie stosunku przysposobienia nie jest dopuszczalne, chyba |e przysposabiajcy zmarB po wszczciu sprawy o rozwizanie stosunku przysposobienia. W wypadku takim na miejsce przysposabiajcego w procesie wstpuje kurator ustanowiony przez sd. Art. 1251. 1. Nie jest dopuszczalne rozwizanie przysposobienia, na ktre rodzice przysposobionego wyrazili przed sdem opiekuDczym zgod bez wskazania osoby przysposabiajcego. 2. Takie przysposobienie nie stoi na przeszkodzie ponownemu przysposobieniu za |ycia przysposabiajcego. Art. 126. 1. Z chwil rozwizania stosunku przysposobienia ustaj jego skutki. Je|eli rozwizanie nastpiBo po [mierci przysposabiajcego, uwa|a si, |e skutki przysposobienia ustaBy z chwil jego [mierci. 2. Przysposobiony zachowuje nazwisko nabyte przez przysposobienie oraz otrzymane w zwizku z przysposobieniem imi lub imiona. Jednak|e z wa|nych powodw sd na wniosek przysposobionego lub przysposabiajcego mo|e w Civile.pl  aktualny kodeks cywilny, porady prawne, wzory pism 29 orzeczeniu o rozwizaniu stosunku przysposobienia postanowi, |e przysposobiony powraca do swego pierwotnego nazwiska, ktre nosiB przed orzeczeniem przysposobienia. Na wniosek przysposobionego sd orzeka o jego powrocie do poprzednio noszonego imienia lub imion. Art. 127. Powdztwo o rozwizanie przysposobienia mo|e wytoczy tak|e prokurator. DZIAA III OBOWIZEK ALIMENTACYJNY. Art. 128. Obowizek dostarczania [rodkw utrzymania, a w miar potrzeby tak|e [rodkw wychowania (obowizek alimentacyjny) obci|a krewnych w linii prostej oraz rodzeDstwo. Art. 129. 1. Obowizek alimentacyjny obci|a zstpnych przed wstpnymi, a wstpnych przed rodzeDstwem; je|eli jest kilku zstpnych lub wstpnych - obci|a bli|szych stopniem przed dalszymi. 2. Krewnych w tym samym stopniu obci|a obowizek alimentacyjny w cz[ciach odpowiadajcych ich mo|liwo[ciom zarobkowym i majtkowym. Art. 130. Obowizek jednego maB|onka do dostarczania [rodkw utrzymania drugiemu maB|onkowi po rozwizaniu lub uniewa|nieniu maB|eDstwa albo po orzeczeniu separacji wyprzedza obowizek alimentacyjny krewnych tego maB|onka. Art. 131. 1. Je|eli skutki przysposobienia polegaj wyBcznie na powstaniu stosunku midzy przysposabiajcym a przysposobionym, obowizek alimentacyjny wzgldem przysposobionego obci|a przysposabiajcego przed wstpnymi i rodzeDstwem przysposobionego, a obowizek alimentacyjny wzgldem wstpnych i rodzeDstwa obci|a przysposobionego dopiero w ostatniej kolejno[ci. 2. Je|eli jeden z maB|onkw przysposobiB dziecko drugiego maB|onka, przysposobienie nie ma wpBywu na obowizek alimentacyjny midzy przysposobionym a tym drugim maB|onkiem i jego krewnymi. Art. 132. Obowizek alimentacyjny zobowizanego w dalszej kolejno[ci powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowizanej w bli|szej kolejno[ci albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczyni zado[ swemu obowizkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu [rodkw utrzymania jest niemo|liwe lub poBczone z nadmiernymi trudno[ciami. Art. 133. 1. Rodzice obowizani s do [wiadczeD alimentacyjnych wzgldem dziecka, ktre nie jest jeszcze w stanie utrzyma si samodzielnie, chyba |e dochody z majtku dziecka wystarczaj na pokrycie kosztw jego utrzymania i wychowania. 2. Poza powy|szym wypadkiem uprawniony do [wiadczeD alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje si w niedostatku. 3. Rodzice mog uchyli si od [wiadczeD alimentacyjnych wzgldem dziecka peBnoletniego, je|eli s one poBczone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub je|eli dziecko nie dokBada staraD w celu uzyskania mo|no[ci samodzielnego utrzymania si. Art. 134. W stosunku do rodzeDstwa zobowizany mo|e uchyli si od [wiadczeD alimentacyjnych, je|eli s one poBczone z nadmiernym uszczerbkiem dla niego lub dla jego najbli|szej rodziny. Art. 135. 1. Zakres [wiadczeD alimentacyjnych zale|y od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majtkowych mo|liwo[ci zobowizanego. 2. Wykonanie obowizku alimentacyjnego wzgldem dziecka, ktre nie jest jeszcze w stanie utrzyma si samodzielnie albo wobec osoby niepeBnosprawnej mo|e polega w caBo[ci lub w cz[ci na osobistych staraniach o Civile.pl  aktualny kodeks cywilny, porady prawne, wzory pism 30 utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego; w takim wypadku [wiadczenie alimentacyjne pozostaBych zobowizanych polega na pokrywaniu w caBo[ci lub w cz[ci kosztw utrzymania lub wychowania uprawnionego. 3. Zwiadczenia z pomocy spoBecznej lub funduszu alimentacyjnego, o ktrym mowa w ustawie z dnia 7 wrze[nia 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentw (Dz. U. Nr 192, poz. 1378 oraz z 2008 r. Nr 134, poz. 850) podlegajce zwrotowi przez zobowizanego do alimentacji oraz [wiadczenia dla rodziny zastpczej nie wpBywaj na zakres obowizku alimentacyjnego. Art. 136. Je|eli w cigu ostatnich trzech lat przed sdowym dochodzeniem [wiadczeD alimentacyjnych osoba, ktra byBa ju| do tych [wiadczeD zobowizana, bez wa|nego powodu zrzekBa si prawa majtkowego lub w inny sposb dopu[ciBa do jego utraty albo je|eli zrzekBa si zatrudnienia lub zmieniBa je na mniej zyskowne, nie uwzgldnia si wynikBej std zmiany przy ustalaniu zakresu [wiadczeD alimentacyjnych. Art. 137. 1. Roszczenia o [wiadczenia alimentacyjne przedawniaj si z upBywem lat trzech. 2. Niezaspokojone potrzeby uprawnionego z czasu przed wniesieniem powdztwa o alimenty sd uwzgldnia zasdzajc odpowiedni sum pieni|n. W uzasadnionych wypadkach sd mo|e rozBo|y zasdzone [wiadczenie na raty. Art. 138. W razie zmiany stosunkw mo|na |da zmiany orzeczenia lub umowy dotyczcej obowizku alimentacyjnego. Art. 139. Obowizek alimentacyjny nie przechodzi na spadkobiercw zobowizanego. Art. 140. 1. Osoba, ktra dostarcza drugiemu [rodkw utrzymania lub wychowania nie bdc do tego zobowizana albo bdc zobowizana z tego powodu, |e uzyskanie na czas [wiadczeD alimentacyjnych od osoby zobowizanej w bli|szej lub tej samej kolejno[ci byBoby dla uprawnionego niemo|liwe lub poBczone z nadmiernymi trudno[ciami, mo|e |da zwrotu od osoby, ktra powinna byBa te [wiadczenia speBni. 2. Roszczenie przewidziane w paragrafie poprzedzajcym przedawnia si z upBywem lat trzech. Art. 141. 1. Ojciec nie bdcy m|em matki obowizany jest przyczyni si w rozmiarze odpowiadajcym okoliczno[ciom do pokrycia wydatkw zwizanych z ci| i porodem oraz kosztw trzymiesicznego utrzymania matki w okresie porodu. Z wa|nych powodw matka mo|e |da udziaBu ojca w kosztach swego utrzymania przez czas dBu|szy ni| trzy miesice. Je|eli wskutek ci|y lub porodu matka poniosBa inne konieczne wydatki albo szczeglne straty majtkowe, mo|e ona |da, a|eby ojciec pokryB odpowiedni cz[ tych wydatkw lub strat. Roszczenia powy|sze przysBuguj matce tak|e w wypadku, gdy dziecko urodziBo si nie|ywe. 2. Roszczenia matki przewidziane w paragrafie poprzedzajcym przedawniaj si z upBywem lat trzech od dnia porodu. Art. 142. Je|eli ojcostwo m|czyzny nie bdcego m|em matki zostaBo uwiarygodnione, matka mo|e |da, a|eby m|czyzna ten jeszcze przed urodzeniem si dziecka wyBo|yB odpowiedni sum pieni|n na koszty utrzymania matki przez trzy miesice w okresie porodu oraz na koszty utrzymania dziecka przez pierwsze trzy miesice po urodzeniu. Termin i sposb zapBaty tej sumy okre[la sd. Art. 143. Je|eli ojcostwo m|czyzny, ktry nie jest m|em matki, nie zostaBo ustalone, zarwno dziecko, jak i matka mog dochodzi roszczeD majtkowych zwizanych z ojcostwem tylko jednocze[nie z dochodzeniem ustalenia ojcostwa. Nie dotyczy to roszczeD matki, gdy dziecko urodziBo si nie|ywe. Art. 144. 1. Dziecko mo|e |da [wiadczeD alimentacyjnych od m|a swojej matki, nie bdcego jego ojcem, je|eli odpowiada to zasadom wspB|ycia spoBecznego. Takie samo uprawnienie przysBuguje dziecku w stosunku do |ony swego ojca, nie bdcej jego matk. Civile.pl  aktualny kodeks cywilny, porady prawne, wzory pism 31 2. M| matki dziecka, nie bdcy jego ojcem, mo|e |da od dziecka [wiadczeD alimentacyjnych, je|eli przyczyniaB si do wychowania i utrzymania dziecka, a |danie jego odpowiada zasadom wspB|ycia spoBecznego. Takie samo uprawnienie przysBuguje |onie ojca dziecka, nie bdcej matk dziecka. 3. Do obowizku [wiadczeD przewidzianego w poprzedzajcych paragrafach stosuje si odpowiednio przepisy o obowizku alimentacyjnym midzy krewnymi. Art. 1441. Zobowizany mo|e uchyli si od wykonania obowizku alimentacyjnego wzgldem uprawnionego, je|eli |danie alimentw jest sprzeczne z zasadami wspB|ycia spoBecznego. Nie dotyczy to obowizku rodzicw wzgldem ich maBoletniego dziecka. TYTUA III. OPIEKA I KURATELA DZIAA I OPIEKA NAD MAAOLETNIM. ROZDZIAA I. USTANOWIENIE OPIEKI. Art. 145. 1. Opiek ustanawia si dla maBoletniego w wypadkach przewidzianych w tytule II niniejszego kodeksu. 2. Opiek ustanawia sd opiekuDczy, skoro tylko powezmie wiadomo[, |e zachodzi prawny po temu powd. Art. 146. Opiek sprawuje opiekun. Wsplne sprawowanie opieki nad dzieckiem sd mo|e powierzy tylko maB|onkom. Art. 147. Je|eli dobro pozostajcego pod opiek tego wymaga, sd opiekuDczy wydaje niezbdne zarzdzenia dla ochrony jego osoby lub majtku a| do czasu objcia opieki przez opiekuna; w szczeglno[ci sd opiekuDczy mo|e ustanowi w tym celu kuratora. Art. 148. 1. Nie mo|e by ustanowiona opiekunem osoba, ktra nie ma peBnej zdolno[ci do czynno[ci prawnych albo zostaBa pozbawiona praw publicznych. 1a. Opiekunem maBoletniego nie mo|e by ustanowiona tak|e osoba, ktra zostaBa pozbawiona wBadzy rodzicielskiej albo skazana za przestpstwo przeciwko wolno[ci seksualnej lub obyczajno[ci albo za umy[lne przestpstwo z u|yciem przemocy wobec osoby lub przestpstwo popeBnione na szkod maBoletniego lub we wspBdziaBaniu z nim, albo osoba, wobec ktrej orzeczono zakaz prowadzenia dziaBalno[ci zwizanej z wychowywaniem, leczeniem, edukacj maBoletnich lub opiek nad nimi, lub obowizek powstrzymywania si od przebywania w okre[lonych [rodowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania si z okre[lonymi osobami lub zakaz opuszczania okre[lonego miejsca pobytu bez zgody sdu. 2. Nie mo|e by ustanowiony opiekunem ten, w stosunku do kogo zachodzi prawdopodobieDstwo, |e nie wywi|e si nale|ycie z obowizkw opiekuna. Art. 149. 1. Gdy wzgld na dobro pozostajcego pod opiek nie stoi temu na przeszkodzie, opiekunem maBoletniego powinna by ustanowiona przede wszystkim osoba wskazana przez ojca lub matk, je|eli nie byli pozbawieni wBadzy rodzicielskiej. 2. Je|eli opiekunem nie zostaBa ustanowiona osoba wymieniona w paragrafie poprzedzajcym, opiekun powinien by ustanowiony spo[rd krewnych lub innych osb bliskich pozostajcego pod opiek albo jego rodzicw. 3. W braku takich osb sd opiekuDczy zwraca si o wskazanie osoby, ktrej opieka mogBaby by powierzona, do wBa[ciwej jednostki organizacyjnej pomocy spoBecznej albo do organizacji spoBecznej, do ktrej nale|y piecza nad Civile.pl  aktualny kodeks cywilny, porady prawne, wzory pism 32 maBoletnimi, a je|eli pozostajcy pod opiek przebywa w placwce opiekuDczo-wychowawczej albo innej podobnej placwce, w zakBadzie poprawczym lub w schronisku dla nieletnich sd mo|e si zwrci tak|e do tej placwki albo do tego zakBadu lub schroniska. 4. W wypadku potrzeby ustanowienia opieki dla maBoletniego umieszczonego w rodzinie zastpczej - sd powierzy sprawowanie tej opieki przede wszystkim rodzicom zastpczym. Art. 150. (uchylony). Art. 151. Sd opiekuDczy mo|e ustanowi jednego opiekuna dla kilku osb, je|eli nie ma sprzeczno[ci midzy ich interesami. Opieka nad rodzeDstwem powinna by w miar mo|no[ci powierzona jednej osobie. Art. 152. Ka|dy, kogo sd opiekuDczy ustanowi opiekunem, obowizany jest opiek obj. Z wa|nych powodw sd opiekuDczy mo|e zwolni od tego obowizku. Art. 153. Objcie opieki nastpuje przez zBo|enie przyrzeczenia przed sdem opiekuDczym. Opiekun powinien obj swe obowizki niezwBocznie. ROZDZIAA II. SPRAWOWANIE OPIEKI. Art. 154. Opiekun obowizany jest wykonywa swe czynno[ci z nale|yt staranno[ci, jak tego wymaga dobro pozostajcego pod opiek i interes spoBeczny. Art. 155. 1. Opiekun sprawuje piecz nad osob i majtkiem pozostajcego pod opiek; podlega przy tym nadzorowi sdu opiekuDczego. 2. Do sprawowania opieki stosuje si odpowiednio przepisy o wBadzy rodzicielskiej z zachowaniem przepisw poni|szych. Art. 156. Opiekun powinien uzyskiwa zezwolenie sdu opiekuDczego we wszelkich wa|niejszych sprawach, ktre dotycz osoby lub majtku maBoletniego. Art. 157. Je|eli opiekun doznaje przemijajcej przeszkody w sprawowaniu opieki, sd opiekuDczy mo|e ustanowi kuratora. Art. 158. O decyzjach w wa|niejszych sprawach, ktre dotycz osoby lub majtku maBoletniego opiekun powinien informowa jego rodzicw, ktrzy uczestnicz w sprawowaniu bie|cej pieczy nad osob dziecka i w jego wychowaniu. Art. 159. 1. Opiekun nie mo|e reprezentowa osb pozostajcych pod jego opiek: 1) przy czynno[ciach prawnych midzy tymi osobami; 2) przy czynno[ciach prawnych midzy jedn z tych osb a opiekunem albo jego maB|onkiem, zstpnymi, wstpnymi lub rodzeDstwem, chyba |e czynno[ prawna polega na bezpBatnym przysporzeniu na rzecz osoby pozostajcej pod opiek. 2. Przepisy powy|sze stosuje si odpowiednio w postpowaniu przed sdem lub innym organem paDstwowym. Art. 160. 1. NiezwBocznie po objciu opieki opiekun obowizany jest sporzdzi inwentarz majtku osoby pozostajcej pod opiek i przedstawi go sdowi opiekuDczemu. Przepis powy|szy stosuje si odpowiednio w razie pzniejszego nabycia majtku przez osob pozostajc pod opiek. 2. Sd opiekuDczy mo|e zwolni opiekuna od obowizku sporzdzenia inwentarza, je|eli majtek jest nieznaczny. Civile.pl  aktualny kodeks cywilny, porady prawne, wzory pism 33 Art. 161. 1. Sd opiekuDczy mo|e zobowiza opiekuna do zBo|enia do depozytu sdowego kosztowno[ci, papierw warto[ciowych i innych dokumentw nale|cych do pozostajcego pod opiek. Przedmioty te nie mog by odebrane bez zezwolenia sdu opiekuDczego. 2. Gotwka pozostajcego pod opiek, je|eli nie jest potrzebna do zaspokajania jego uzasadnionych potrzeb, powinna by zBo|ona przez opiekuna w instytucji bankowej. Opiekun mo|e podejmowa ulokowan gotwk tylko za zezwoleniem sdu opiekuDczego. Art. 162. 1. Sd opiekuDczy przyzna opiekunowi za sprawowanie opieki na jego |danie stosowne wynagrodzenie okresowe albo wynagrodzenie jednorazowe w dniu ustania opieki lub zwolnienia go od niej. 2. Wynagrodzenia nie przyznaje si, je|eli nakBad pracy opiekuna jest nieznaczny lub gdy sprawowanie opieki jest zwizane z peBnieniem funkcji rodziny zastpczej albo czyni zado[ zasadom wspB|ycia spoBecznego. 3. Wynagrodzenie pokrywa si z dochodw lub z majtku osoby, dla ktrej opieka zostaBa ustanowiona, a je|eli osoba ta nie ma odpowiednich dochodw lub majtku, wynagrodzenie jest pokrywane ze [rodkw publicznych na podstawie przepisw o pomocy spoBecznej. Art. 163. 1. Opiekun mo|e |da od pozostajcego pod opiek zwrotu nakBadw i wydatkw zwizanych ze sprawowaniem opieki. Do roszczeD z tego tytuBu stosuje si odpowiednio przepisy o zleceniu. 2. Roszczenia powy|sze przedawniaj si z upBywem lat trzech od ustania opieki lub zwolnienia opiekuna. 3. Przepis art. 162 3 stosuje si odpowiednio. Art. 164. Roszczenie osoby pozostajcej pod opiek o naprawienie szkody wyrzdzonej nienale|ytym sprawowaniem opieki przedawnia si z upBywem lat trzech od ustania opieki lub zwolnienia opiekuna. ROZDZIAA III. NADZR NAD SPRAWOWANIEM OPIEKI. Art. 165. 1. Sd opiekuDczy wykonywa nadzr nad sprawowaniem opieki, zaznajamiajc si bie|co z dziaBalno[ci opiekuna oraz udzielajc mu wskazwek i poleceD. 2. Sd opiekuDczy mo|e |da od opiekuna wyja[nieD we wszelkich sprawach nale|cych do zakresu opieki oraz przedstawiania dokumentw zwizanych z jej sprawowaniem. Art. 166. 1. Opiekun obowizany jest, w terminach oznaczonych przez sd opiekuDczy, nie rzadziej ni| co roku, skBada temu sdowi sprawozdania dotyczce osoby pozostajcego pod opiek oraz rachunki z zarzdu jego majtkiem. 2. Je|eli dochody z majtku nie przekraczaj prawdopodobnych kosztw utrzymania i wychowania pozostajcego pod opiek, sd opiekuDczy mo|e zwolni opiekuna od przedstawiania szczegBowych rachunkw z zarzdu; w wypadku takim opiekun skBada tylko oglne sprawozdanie o zarzdzie majtkiem. Art. 167. 1. Sd opiekuDczy bada sprawozdania i rachunki opiekuna pod wzgldem rzeczowym i rachunkowym, zarzdza w razie potrzeby ich sprostowanie i uzupeBnienie oraz orzeka, czy i w jakim zakresie rachunki zatwierdza. 2. Zatwierdzenie rachunku przez sd opiekuDczy nie wyBcza odpowiedzialno[ci opiekuna za szkod wyrzdzon nienale|ytym sprawowaniem zarzdu majtkiem. Art. 168. Je|eli opiekun nie sprawuje nale|ycie opieki, sd opiekuDczy wyda odpowiednie zarzdzenia. Civile.pl  aktualny kodeks cywilny, porady prawne, wzory pism 34 ROZDZIAA IV. ZWOLNIENIE OPIEKUNA I USTANIE OPIEKI. Art. 169. 1. Z wa|nych powodw sd opiekuDczy mo|e na |danie opiekuna zwolni go z opieki. 2. Sd opiekuDczy zwolni opiekuna, je|eli z powodu przeszkd faktycznych lub prawnych opiekun jest niezdolny do sprawowania opieki albo dopuszcza si czynw lub zaniedbaD, ktre naruszaj dobro pozostajcego pod opiek. 3. Je|eli sd opiekuDczy nie postanowiB inaczej, opiekun obowizany jest prowadzi nadal pilne sprawy zwizane z opiek a| do czasu jej objcia przez nowego opiekuna. Art. 170. Gdy maBoletni osignie peBnoletno[ albo gdy przywrcona zostanie nad nim wBadza rodzicielska, opieka ustaje z mocy prawa. Art. 171. Je|eli w chwili ustania opieki zachodzi przeszkoda do natychmiastowego przejcia zarzdu majtkiem przez osob, ktra pozostawaBa pod opiek, albo przez jej przedstawiciela ustawowego lub spadkobiercw, opiekun obowizany jest nadal prowadzi pilne sprawy zwizane z zarzdem majtku, chyba |e sd opiekuDczy postanowi inaczej. Art. 172. 1. W razie zwolnienia opiekuna lub ustania opieki opiekun obowizany jest zBo|y w cigu trzech miesicy rachunek koDcowy z zarzdu majtkiem. 2. Do rachunku koDcowego stosuje si odpowiednio przepisy o rachunku rocznym. Art. 173. Sd opiekuDczy mo|e zwolni opiekuna od obowizku skBadania rachunku koDcowego. Art. 174. NiezwBocznie po swym zwolnieniu lub po ustaniu opieki opiekun obowizany jest odda osobie, ktra pozostawaBa pod opiek, albo jej przedstawicielowi ustawowemu lub spadkobiercom zarzdzany przez siebie majtek tej osoby. DZIAA II OPIEKA NAD UBEZWAASNOWOLNIONYM CAAKOWICIE. Art. 175. Do opieki nad ubezwBasnowolnionym caBkowicie stosuje si odpowiednio przepisy o opiece nad maBoletnim z zachowaniem przepisw poni|szych. Art. 176. Je|eli wzgld na dobro pozostajcego pod opiek nie stoi temu na przeszkodzie, opiekunem ubezwBasnowolnionego caBkowicie powinien by ustanowiony przede wszystkim jego maB|onek, a w braku tego| - jego ojciec lub matka. Art. 177. Opieka nad ubezwBasnowolnionym caBkowicie ustaje z mocy prawa w razie uchylenia ubezwBasnowolnienia lub zmiany ubezwBasnowolnienia caBkowitego na cz[ciowe. DZIAA III KURATELA. Art. 178. 1. Kuratora ustanawia si w wypadkach w ustawie przewidzianych. 2. W zakresie nie uregulowanym przez przepisy, ktre przewiduj ustanowienie kuratora, stosuje si odpowiednio do kurateli przepisy o opiece z zachowaniem przepisw poni|szych. Art. 179. 1. Organ paDstwowy, ktry ustanowiB kuratora, przyzna mu na jego |danie stosowne wynagrodzenie za sprawowanie kurateli. Wynagrodzenie pokrywa si z dochodw lub z majtku osoby, dla ktrej kurator jest Civile.pl  aktualny kodeks cywilny, porady prawne, wzory pism 35 ustanowiony, a je|eli osoba ta nie ma odpowiednich dochodw lub majtku, wynagrodzenie pokrywa ten, kto |daB ustanowienia kuratora. 2. Wynagrodzenia nie przyznaje si, je|eli nakBad pracy kuratora jest nieznaczny, a sprawowanie kurateli czyni zado[ zasadom wspB|ycia spoBecznego. Art. 180. 1. Z zastrze|eniem wyjtkw w ustawie przewidzianych, organ paDstwowy, ktry ustanowiB kuratora, uchyli kuratel, gdy odpadnie jej cel. 2. Je|eli kurator zostaB ustanowiony do zaBatwienia poszczeglnej sprawy, kuratela ustaje z chwil ukoDczenia tej sprawy. Art. 181. 1. Kurator osoby ubezwBasnowolnionej cz[ciowo jest powoBany do jej reprezentowania i do zarzdu jej majtkiem tylko wtedy, gdy sd opiekuDczy tak postanowi. 2. W razie uchylenia ubezwBasnowolnienia kuratela ustaje z mocy prawa. Art. 182. Dla dziecka pocztego, lecz jeszcze nie urodzonego, ustanawia si kuratora, je|eli jest to potrzebne do strze|enia przyszBych praw dziecka. Kuratela ustaje z chwil urodzenia si dziecka. Art. 183. 1. Dla osoby niepeBnosprawnej ustanawia si kuratora, je|eli osoba ta potrzebuje pomocy do prowadzenia wszelkich spraw albo spraw okre[lonego rodzaju lub do zaBatwienia poszczeglnej sprawy. Zakres obowizkw i uprawnieD kuratora okre[la sd opiekuDczy. 2. Kuratel uchyla si na |danie osoby niepeBnosprawnej, dla ktrej byBa ustanowiona. Art. 184. 1. Dla ochrony praw osoby, ktra z powodu nieobecno[ci nie mo|e prowadzi swoich spraw, a nie ma peBnomocnika, ustanawia si kuratora. To samo dotyczy wypadku, gdy peBnomocnik nieobecnego nie mo|e wykonywa swoich czynno[ci albo gdy je wykonywa nienale|ycie. 2. Kurator powinien przede wszystkim postara si o ustalenie miejsca pobytu osoby nieobecnej i zawiadomi j o stanie jej spraw. Civile.pl  aktualny kodeks cywilny, porady prawne, wzory pism 36 Potrzebujesz pomocy Potrzebujesz pomocy z zakresu z zakresu prawa cywilnego? prawa cywilnego? W serwisie prawnym Civile.pl znajdziesz: Darmowe i zawsze aktualne testy ustaw Kodeks cywilny Kodeks pracy Kodeks rodzinny i opiekuDczy i innych aktw prawnych z zakresu prawa cywilnego Darmow baz wiedzy Przystpnie napisane tBumaczce znaczenie poszczeglnych instytucji prawa cywilnego oraz wyja[niajce najnowsze zmiany w prawie. Darmowe porady prawne Masz problem ze zrozumieniem konkretnych przepisw? Potrzebujesz szybkiej porady prawnej? Skorzystaj z naszej bazy darmowych porad prawnych. Darmowe wzory pism Sprawdz jak poprawnie przygotowa pisma, wnioski i inne dokumenty. pozna i zrozumie CIVILE.PL prawo cywilne

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
KodeksCywilny11 2011
KodeksSpółekHandlowych11 2011
KodeksPracy11 2011
Kodeks wyborczy 2011 r
2011 05 P
BHP styczeń 2011 odpowiedzi wersja x
ZARZĄDZANIE WARTOŚCIĄ PRZEDSIĘBIORSTWA Z DNIA 26 MARZEC 2011 WYKŁAD NR 3
Fakty nieznane , bo niebyłe Nasz Dziennik, 2011 03 16
Kalendarz roku szkolnego na lata 2011 2029

więcej podobnych podstron