plik


ÿþSpoBeczeDstwo informacyjne  problemy definicyjne i problemy pomiaru MichaB GoliDski ArtykuB przedstawia wybrane problemy analizy tematyki spoBeczeDstwa informacyjne- go. Prezentuje podstawowe problemy pojawiajce si przy próbie zdefiniowania forma- cji spoBecznej wyBaniajcej si w wyniku wzrostu znaczenia informacji we wspóBcze- snym [wiecie. Wskazuje na znaczenie opisu statystycznego takiego typu spoBeczeDstwa oraz gBówne problemy zwizane z ilo[ciowym opisem omawianych zjawisk. Wstp Opisywanie zagadnieD zwizanych z problematyk wpBywu zastosowaD technik informacyjnych (IT) na procesy gospodarcze, spoBeczne, kulturowe i polityczne wspóB- czesnego [wiata, nie jest zadaniem Batwym. Tematyka ta cieszy si, od ponad dzie- siciu lat, niezwykB popularno[ci. Zajmuj si ni naukowcy, dziennikarze oraz politycy. Powoduje to znaczne rozmycie oraz swoist dewaluacj zarówno caBo[ci tematyki jak i u|ywanej terminologii. Jednym z podstawowych terminów u|ywanych dla opisu dokonujcych si prze- mian jest pojcie spoBeczeDstwa informacyjnego1 (SI). Pomimo lub mo|e w wyniku, znacznej popularno[ci tego pojcia u|ywanie go w sposób odpowiedzialny staje si coraz trudniejsze. Brak jest powszechnie akceptowanej definicji SI i brak jest ustaleD dotyczcych znaczenia i granic tego pojcia. Intuicyjnie wydaje si oczywiste, i| pojcie to zwizane jest z rosnc rol zastosowaD IT. Pojawia si jednak pytanie dlaczego wBa[nie IT po- strzegane s jako gBówny czynnik przemian we wszystkich praktycznie obszarach ludz- kiej dziaBalno[ci. WspóBczesna nauka i technika stworzyBy przecie| wiele obszarów high- tech, których zastosowania mog w istotny sposób zmieni formy ludzkiej aktywno[ci. Czym jest SI, je[li przyjmiemy, i| termin ten oznacza co[ wicej ni| tylko co- dzienne istnienie i wykorzystanie IT? Co odró|nia  spoBeczeDstwo informacyjne 1 Obok  spoBeczeDstwa informacyjnego funkcjonuje tak|e wiele innych, okre[lajcych podob- ny obszar znaczeniowy, terminów takich jak; SpoBeczeDstwo Globalnej Informacji (SGI), Spo- BeczeDstwo Wiedzy czy SpoBeczeDstwo Poinformowane. BG AGH 108 Sesja plenarna od spoBeczeDstwa  nieinformacyjnego ? Dlaczego zwikszone mo|liwo[ci przetwa- rzania, przechowywania i przesyBania informacji maj oznacza powstanie jako[ciowo odmiennej formacji spoBecznej? W cigu ponad 200 lat, jakie minBy od rewolucji przemysBowej, odnalez mo|na wiele punktów przeBomowych w rozwoju [rodków produkcji, w wielu, kluczowych dla funkcjonowania spoBeczeDstwa dziedzinach prze- mysBu. Dalekosi|ne przemiany dokonaBy si w sferze produkcji energii, transportu czy produkcji przemysBowej. Dlaczego IT s w jaki[ sposób uprzywilejowane w sto- sunku do wymienionych powy|ej i równie| doniosBych przemian? Innym proble- mem jest odpowiedz na pytanie, kiedy rozpoczBo si (lub rozpocznie) SI? Informacja jest cz[ci ka|dego procesu produkcyjnego, produktu czy usBugi. Czy mo|emy sobie wyobrazi wytwór rk ludzkich nie zawierajcy komponenty in- formacyjnej? Je[li, do[ powszechnie, stwierdza si, i| wiedza i informacja staBy si gBównym zródBem wydajno[ci gospodarczej, to nale|y postawi pytanie kiedy w go- spodarczej historii ludzko[ci informacja nie byBa integraln cz[ci rozwoju gospo- darczego? Je|eli, jak czyni wielu autorów, wyodrbnia si zawody, czynno[ci i sek- tory o charakterze informacyjnym, to pojawia si pytanie, jakie dziaBania gospodar- cze czBowieka, obecnie lub w przeszBo[ci, nie wymagaBy wiedzy i informacji? Pomimo braku jednoznacznych odpowiedzi na te fundamentalne, a zarazem oczy- wiste pytania, wielu teoretyków jest gBboko przekonanych o doniosBej roli IT w pro- cesach formujcych wspóBczesne spoBeczeDstwa. Powoduje to jednocze[nie scepty- cyzm niektórych autorów powtpiewajcych w sens pojcia SI:  ...centralne znacze- nie informacji jest tak stare jak spoBeczeDstwo przemysBowe. Przyjcie rozró|nienia pomidzy spoBeczeDstwem przemysBowym a spoBeczeDstwem informacyjnym jest bezsensowne i wprowadzajce w bBd. [9]. Determinizm technologiczny nie jest niczym nowym. W przeszBo[ci wielokrot- nie przypisywano postpowi technologicznemu wielkie znaczenie, a w wielu wynalazkach dopatrywano si daleko idcych konsekwencji dla dalszego rozwoju ludzko[ci. Pojmowanie przemian technologicznych jako gBównej czy nawet jedynej, determinanty zmian w sferze spoBecznej napotykaBo jednak znacznie silniejsz kry- tyk, jako jednostronne i uproszczone. To ludzie i ich dziaBania, a nie wytwory ludz- kich rk i umysBów wywoBuj przemiany spoBeczne i przyczyniaj si do rozwoju [wiata w okre[lonym kierunku. Twierdzenie, i| sfera technologiczna determinuje zja- wiska spoBeczne jest  zdaniem wielu  faBszywe. Zjawisk spoBecznych nie mo|na redukowa tylko do wymiaru technologicznego. I cho wydaje si to by oczywiste, redukcja taka staBa si obecnie podej[ciem domi- nujcym [por. 10]. Powszechn praktyk staBo si postrzeganie IT i ich zastosowaD jako katalizatora przemian spoBecznych2. Poszczególne rozwizania technologiczne mog oczywi[cie umo|liwia lub przyspiesza konkretne przemiany spoBeczne. Ale 2 Warto tu przypomnie, tak powszechne dwa lata temu, wizje i prognozy przemian spoBecznych i gospodarczych majcych zosta wywoBanych przez upowszechnienie si handlu elektronicznego. BG AGH M. GoliDski  SpoBeczeDstwo informacyjne  problemy definicyjne i problemy pomiaru 109 jednocze[nie czynniki spoBeczne wpBywaj na tempo i charakter postpu technolo- gicznego3. Maszyna parowa umo|liwiBa industrializacj, ale równie istotna byBa wcze[- niejsza, pierwotna akumulacja kapitaBu pozwalajca na gospodarcze wykorzystanie powstaBego wynalazku. Celowym jest zbadanie jakie elementy skBadaj si na pojcie SI, w jakich wa- runkach pojcie to powstaBo oraz przez kogo i do jakich celów jest u|ywane. Nale|a- Boby tak|e odpowiedzie na szereg dalszych pytaD. Jakie s wzajemne zwizki po- midzy SI a globalizacj? Jak uzasadniane s prognozy rozwoju SI? Dlaczego dys- kusja na temat SI przybraBa tak powszechny charakter? Jaki jest cel tej dyskusji z punktu widzenia jej gBównych aktorów? Jakie znaczenie maj liczne inicjatywy instytucjonalne majce za cel wspieranie dokonujcych si przemian? Problematyka SI jest konglomeratem wzajemnych zwizków pomidzy techni- kami i technologiami informacyjnymi i przemianami struktur gospodarczych w mi- kro i makroskali z jednej strony, a polityk poszczególnych paDstw i organizacji mi- dzynarodowych oraz celami i d|eniami ró|nych grup interesów, z drugiej (rys. 11.1). SI ksztaBtuje si pod wpBywem wymienionych powy|ej siB, które oddziaBywuj na proces powstawania nowej formacji cywilizacyjnej z ró|n siB i w ró|nych kie- runkach. Tak wic problematyka SI jest bardzo zBo|ona i ma charakter interdyscy- POSTP TECHNICZNY I TECHNOLOGICZNY BRAN{Y IT SPOAECZECSTWO INFORMACYJNE PRZEMIANY STRUKTUR GOSPODARCZYCH I BIZNESOWYCH Rys. 11.1. GBówne siBy ksztaBtujce spoBeczeDstwo informacyjne ródBo: opracowanie wBasne. 3 Dobrym przykBadem tej zale|no[ci mo|e by gospodarka planowa, której upadek w du|ej mie- rze zwizany byB z brakiem zdolno[ci do generowania postpu technologicznego i praktycznego wykorzystania jego wyników.  SPOAECZNOZCI REALNE  SPOAECZNOZCI WIRTUALNE  PRODUCENCI I OPERATORZY IT PONADNARODOWYCH POLITYKA PACSTW I STRUKTUR BG AGH 110 Sesja plenarna plinarny. Jest obiektem zainteresowania informatyki (a szczególnie informatyki gos- podarczej), nauk in|ynierskich, nauk ekonomicznych, socjologii, nauk politycznych i prawa. Wszystkie te dziedziny wiedzy mog okaza si przydatne w procesie anali- zowania zagadnieD SI. Wykorzystywane w nich narzdzia i metody badawcze mog przyczyni si do peBniejszej analizy omawianych zagadnieD, a w przyszBo[ci by mo|e, do stworzenia kompleksowej teorii SI. Wydaje si jednak, i| najwa|niejszych narzdzi opisu problematyki SI dostar- czy mo|e statystyka. Ilo[ciowy opis ró|norakich aspektów SI bdzie bardzo po- mocny (lub nawet niezbdny) praktycznie wszystkim  zainteresowanym dyscypli- nom naukowym. Zagadnienia SI nale| do grupy zjawisk masowych i do badania ich niezbdne staj si narzdzia statystyczne. Taka analiza nie jest jednak zadaniem Batwym. Dlatego wa|ne jest zbadanie, jakie s mo|liwo[ci statystycznego monitoro- wania problematyki SI. Nale|y okre[li jakimi narzdziami opisu dysponujemy obe- cnie oraz jakie jest ich znaczenie i przydatno[. SI  problemy definicyjne, obszary pojciowe Historia pojcia SI liczy blisko czterdzie[ci lat. Ju| w latach sze[dziesitych XX wieku wielu badaczy usiBowaBo analizowa i kwantyfikowa dokonujce si prze- miany [por.: 2, 3, 8]. Równie stare s tak|e próby zdefiniowania pojcia SI. Jak ju| wspomniano, brak jest jednej, powszechnie akceptowanej definicji. W pi[miennictwie funkcjonuje wiele ró|norodnych okre[leD tego pojcia, praktycznie ka|dy z autorów zajmujcych si t tematyk posBuguje si wBasn definicj i wBasnym sposobem pojmo- wania tego terminu. PrzykBadem takiej definicji mo|e by dokument Ministerstwa Aczno[ci, stwier- dzajcy:  spoBeczeDstwo informacyjne  (ang. Information society)  nowy system spoBeczeDstwa ksztaBtujcy si w krajach o wysokim stopniu rozwoju technologicz- nego, gdzie zarzdzanie informacj, jej jako[, szybko[ przepBywu s zasadniczymi czynnikami konkurencyjno[ci zarówno w przemy[le, jak i w usBugach, a stopieD roz- woju wymaga stosowania nowych technik gromadzenia, przetwarzania, przekazy- wania i u|ytkowania informacji [10: s. 62]. Ju| pobie|na analiza tej i innych (najcz[ciej podobnych) definicji nasuwa pew- ne wnioski. Wikszo[ z nich jest maBo konkretna. Przy opisie roli informacji we wspóBczesnym spoBeczeDstwie przewa|aj takie okre[lenia jak  znaczna ,  istotna czy  dominujca . Wspólne jest podkre[lanie znaczenia informacji i IT dla wszyst- kich praktycznie aspektów |ycia wspóBczesnego czBowieka. Wobec swoistej dewaluacji pojcia SI wielu badaczy podchodzi do niego do[ nieufnie, a czasami nawet unika go, starajc si opisa dokonujce si przemiany za pomoc innych terminów. PrzykBadem mo|e by tu Castells, jedna z najwa|niejszych postaci [wiatowej dyskusji o roli IT we wspóBczesnym [wiecie. Nie traktuje on swej trylogii Information Age jako opisu SI. Co wicej stara si unika tego okre[lenia z powodu BG AGH M. GoliDski  SpoBeczeDstwo informacyjne  problemy definicyjne i problemy pomiaru 111 negatywnych, jego zdaniem, konotacji, istniejcych na skutek wcze[niejszego u|ywania tego terminu przez innych autorów. Twierdzi raczej, i| jego analiza dotyczy informacyj- nego trybu rozwoju wspóBczesnego spoBeczeDstwa kapitalistycznego [por. 1: s. 20 21]. W ksi|ce Theories of Information Society, Frank Webster podaje typologi definicji SI, wyró|niajc pi typów: technologiczne, ekonomiczne, zawodowe, prze- strzenne i kulturowe. Analizujc, powstaBe do 1995 roku, definicje dochodzi on do wniosku, i|:  ...chocia| wydaj si one na pierwszy rzut oka solidne, s, tak napraw- d, mtne i nieprecyzyjne, niezdolne do ustalenia czy  spoBeczeDstwo informacyjne powstaBo czy te| powstanie kiedy[ w przyszBo[ci. [9]. Nale|y si zastanowi czy spór o definicje nie jest pust dyskusj terminologiczn, czy istnieje powszechnie przyjta definicja spoBeczeDstwa przemysBowego i rewolucji przemysBowej i czy jedynie obowizujca definicja SI jest, tak naprawd, potrzebna. Popularno[ pojcia SI oraz powszechno[ jego u|ywania, je[li nie nadu|ywa- nia, spowodowaBy dalsze rozmycie znaczenia tego terminu, który wykorzystywany jest w ró|nych znaczeniach i dla realizacji ró|nych, czsto nawet sprzecznych celów. Upublicznienie dyskusji dotyczcej SI spowodowaBo, i| nabraBa ona charakteru po cz[ci politycznego i emocjonalnego. W sporach na temat powstajcego spoBeczeDstwa u|ywane s liczne uproszczenia  swoiste kalki pojciowe majce w sposób jak najbar- dziej prosty i wyrazisty uwypukli istotne, z punktu widzenia posBugujcego si tym upro- szczeniem, cechy, przymioty lub zagro|enia majce by charakterystyczne dla SI. I tak, u|ywa si modelu skojarzeD historycznych  gdzie SI, jako nastpny etap rozwoju po spoBeczeDstwie rolniczym i przemysBowym, powstaje w wyniku rewolu- cji informacyjnej, bdcej odpowiednikiem dwóch poprzednich wielkich przemian. Dla niektórych, SI staje si synonimem lepszego [wiata  postpu gospodarczego, spoBecznego, wygodniejszego i bezpieczniejszego |ycia  bdcych wynikiem roz- woju technicznego i technologicznego w bran|y IT. Wizja ta jest chtnie wykorzys- tywana przez polityków szerokiego centrum sceny politycznej, a przede wszystkim przez producentów bran|y IT dla promocji swych produktów. Dla innych SI staje si synonimem zBa i Bczone jest czsto z pojciem globalizacji. Model ten wykorzysty- wany jest przez przeciwników dokonujcych si obecnie przemian spoBecznych i gospodarczych wywodzcych si z ró|nych, czsto przeciwstawnych kierunków ideologicznych4. Unia Europejska forsuje model europejskich zmagaD  wy[cigu z amerykaDsk koncepcj Information Superhighway. Administracje krajowe i mi- dzynarodowe postrzegaj SI poprzez pryzmat licznych inicjatyw instytucjonalnych, majcych promowa rozwój takiego typu spoBeczeDstwa. 4 Co ciekawe, przeciwnicy postpu technologicznego i globalizacji w dziaBaniach swych chtnie i efektywnie posBuguj si technik, która jest jedn z gBównych przyczyn, tak przez nich atako- wanych przemian. I tak lewicowi antyglobali[ci wykorzystuj dla organizacji i koordynacji swych protestów Internet i sieci telefonii komórkowej, a fundamentali[ci religijni znaczn cz[ swej dziaBalno[ci realizuj przy wykorzystaniu [rodków masowego przekazu i techniki satelitarnej (kaznodzieje telewizyjni w USA czy imperium medialne zwizane z Radiem Maryja). BG AGH 112 Sesja plenarna Powy|ej przedstawione zostaBy ró|norakie sposoby definiowania, pojmowania i wykorzystywania pojcia SI. W celu uporzdkowania i ustrukturyzowania proble- matyki, Kubicek [6] proponuje model warstwowy którego jdrem s IT. Sfera tech- niczna otoczona jest przez warstw zjawisk zwizanych z gospodarczym wykorzy- staniem IT, która z kolei otoczona jest przez warstw zjawisk o charakterze spoBecz- nym, kulturowym i politycznym (rys. 11.2). SFERA SPOAECZNO-KULTUROWO-POLITYCZNA SFERA GOSPODARCZA TECHNIKI I TECHNOLOGIE IT Rys. 11.2. Warstwowy model pojcia spoBeczeDstwa informacyjnego ródBo: opracowanie wBasne na podst. [6] Pojcie SI jest najcz[ciej u|ywane nie dla opisu caBo[ci zagadnieD z nim zwi- zanych (wszystkie trzy warstwy pojciowe), lecz dla opisu wybranych tylko frag- mentów problematyki SI. Czsto opisywana i badana jest tylko warstwa wewntrzna (IT) lub obie warstwy wewntrzne (IT wraz z aspektami ekonomicznymi). Prace koncentrujce si na gospodarczych aspektach SI poruszaj najcz[ciej takie problemy jak: informacja jako czynnik produkcji, rynki informacyjne, infor- macja jako towar, zarzdzanie procesami innowacyjnymi, sektor informacyjny i zawo- dy o charakterze informacyjnym w gospodarce, gospodarcze znaczenie zastosowaD IT. W najszerszym, spoBecznym, kulturowym i politycznym, ujciu problematyki SI spektrum problemów mogcych by przedmiotem badaD jest niezwykle szerokie. Praktycznie wszystkie dziedziny nauk spoBecznych mog czu si  wywoBane do tablicy . Jest to tak|e pewnym dowodem na istotno[ problemów zwizanych z SI. Przedmiotem zainteresowania bdzie tutaj: prawo obywateli do informacji, aspekty prawne, rola nauki i ksztaBcenia czy problematyka osób wykluczonych (information divide, information exclusion). BG AGH M. GoliDski  SpoBeczeDstwo informacyjne  problemy definicyjne i problemy pomiaru 113 Problematyka statystycznego opisu SI Problematyka statystycznego opisu SI, ekonomiki informacji i sektora informacyj- nego jest zBo|ona i majca tak dBug histori, jak wymienione pojcia. Ju| pierwsze ana- lizy tego obszaru zagadnieD koncentrowaBy si na poszukiwaniu metod opisu ilo[ciowego. Trzeba tu wspomnie o badaniach japoDskich czy pracach Machlupa i Porata [zob. 3, 4]. Znaczenie analiz statystycznych wzrosBo w wyniku upolitycznienia problematyki SI. PaDstwa i organizacje midzynarodowe traktuj rozwój SI jako jeden z najwa|niej- szych czynników decydujcych o konkurencyjno[ci gospodarczej. PojawiBa si potrze- ba narzdzi pozwalajcych na dokonywanie porównaD przestrzennych i historycznych. Jedn z fundamentalnych trudno[ci opisu ilo[ciowego stanowi brak powszech- nie uzgodnionej definicji SI. Brak ten rodzi pytanie jak mierzy i porównywa co[, czego nie mo|na jednoznacznie zdefiniowa. Pomimo licznych prób, prace nad stworzeniem zbioru wskazników opisujcych SI, nie przyniosBy jak dotd zadowalajcych rezultatów. Przeszkod jest brak uzgo- dnieD, jakie charakterystyki SI analizowa i jakich wskazników do tego celu u|y- wa. Istniej trudno[ci z pozyskaniem potrzebnych danych statystycznych, a w wy- padku porównaD midzynarodowych cz[ciowa ich nieporównywalno[. Wszystko to powoduje, |e praca nad zbiorem odpowiednich narzdzi znajduje si, cigle jesz- cze, na etapie pocztkowym. Statystyka jest zorientowana na dobra fizyczne  ich produkcj i dystrybucj  charakterystyczne dla spoBeczeDstwa przemysBowego. Systemy klasyfikacji koncen- truj si na produktach materialnych, a nie na posiadajcej charakter niematerialny informacji. Powoduje to nieprzystosowanie statystyki do zmieniajcej si rzeczywi- sto[ci gospodarczej. Nie mo|emy zlicza ilo[ci  kawaBków informacji, tak jak li- czyli[my ilo[ wyprodukowanych statków, samochodów, zbo|a czy trzody chlewnej. U|yteczno[ informacji jest zale|na od kontekstu, od tego kto i jak j wykorzy- stuje. Informacja mo|e by u|ywana przez wielu odbiorców w tym samym czasie. Tak|e proces utraty warto[ci jest w wypadku informacji inny ni| w wypadku dóbr fizycznych. Wszystko to powoduje, |e statystyka staje wobec nowych wyzwaD. Po- trzebne s nowe koncepcje, definicje, mierniki i metody pozyskiwania danych zródBo- wych, które pozwoliByby na monitorowanie SI i gospodarki informacyjnej. Szybki rozwój IT i nowych zastosowaD powoduje potrzeb monitorowania co- raz to innych aspektów problematyki SI. Pojawia si potrzeba narzdzi pozwalaj- cych bada i mierzy nowo powstajce usBugi i produkty informacyjne i ich otocze- nie. Zastosowania IT s zródBem wielu nowych zjawisk i fenomenów spoBecznych, politycznych i gospodarczych tak|e wymagajcych nowych metod pomiaru. Skala i gBboko[ przemian wywoBywanych przez IT powoduje wzrost znacze- nia analiz socjologicznych. Przedmiotem zainteresowania statystyki SI powinna si sta tak|e sfera polityki. IT ju| zmieniaj, a w przyszBo[ci jeszcze gBbiej zmieni, tak|e t sfer procesów spoBecznych. BG AGH 114 Sesja plenarna Pojawia si problem opBacalno[ci zBo|onych badaD statystycznych i kosztów po- zyskania danych zródBowych. Zasygnalizowane powy|ej oczekiwania wobec staty- styki SI maj oczywi[cie charakter |yczeniowy. SpeBnienie wszystkich tych postula- tów mo|e w praktyce okaza si niewykonalne lub bardzo kosztowne. Koszt pozy- skania informacji nie powinien by wikszy ni| jej warto[, zasada ta musi obowi- zywa tak|e statystyk SI. Osobnym problemem, przed którym staje oficjalna statystyka SI, jest ustosun- kowanie si do narzdzi i zbiorów danych u|ywanych przez firmy prywatne. Brak oficjalnych mierników i statystyk, w poBczeniu z popytem na informacje dotyczce SI, spowodowaB reakcj rynku. W wyniku boomu lat 1999/2000 wiele firm konsul- tingowych rozpoczBo monitorowanie tej tematyki i publikacj licznych raportów, wypeBniajc luk stworzon przez oficjalne sBu|by statystyczne. Istotnym proble- mem jest ró|na jako[ tych opracowaD, nie zawsze znane narzdzia, których u|yto, ró|ne metody badawcze i wprost przysBowiowa ju| rozbie|no[ wyników. Jest jed- nak faktem, i| niektóre z tych opracowaD zdobyBy sobie siln pozycj. Statystyka oficjalna musi teraz zdecydowa, czy nowo tworzone narzdzia powinny by uzu- peBnieniem, czy zamiennikiem rozwizaD  prywatnych . Innym problemem jest czsty brak wymiernych wyników zastosowaD IT. Znaczna cz[ korzy[ci wynikajcych z zastosowania IT nie da si opisa w kategoriach pie- ni|nych czy ilo[ciowych. W gr wchodz tu korzy[ci biznesowe o charakterze ja- ko[ciowym takie jak; mo|liwo[ zaoferowania odbiorcy wikszego wyboru, polep- szenie jako[ci obsBugi, wiksza Batwo[ dostpu do informacji, oszczdno[ czasu czy wygoda klienta. Istniejce miary statystyczne, bazujce najcz[ciej na ilo[ciowych metodach oceny wyniku dziaBalno[ci gospodarczej, zawodz w takich przypadkach. Wypracowanie statystycznych narzdzi opisu SI jest procesem dBugofalowym, wymagajcym rozwizania wielu problemów z zakresu zagadnieD klasyfikacji, ja- ko[ci danych zródBowych i narzdzi pomiaru. Dostosowanie systemu statystyki do nowych zjawisk, produktów i usBug pojawiajcych si na rynku zajmuje du|o czasu potrzebnego do zebrania danych, zaprojektowania i przeprowadzenia badaD. Powo- duje to nieuchronn dezaktualizacj otrzymywanych wyników. Pewne opóznienie wyników jest oczywiste i nieuchronne, mo|na powiedzie |e charakterystyczne dla statystyki. Jednak w obszarze charakteryzujcym si tak znaczn dynamik opóznienie to staje si szczególnie dokuczliwe. Ranking mocy produkcyjnych w przemy[le stocz- niowym czy hutnictwie, prezentujcy dane sprzed dwóch lat, zachowuje sw aktual- no[. W sferze IT te same dwa lata mog oznacza zupeBnie now sytuacj technolo- giczn i rynkow. Jest swoist ironi, i| pomimo coraz wikszej ilo[ci informacji, coraz wikszej jej dostpno[ci i rosncego znaczenia, o spoBeczeDstwie, które powstaje w wyniku oddziaBywania wBa[nie informacji, wiemy stosunkowo niewiele. Trudno jest nam opisa zjawiska zachodzce w otaczajcej nas rzeczywisto[ci, a jeszcze trudniej prze- widzie, co nas czeka. W gruncie rzeczy o spoBeczeDstwie informacyjnym wiemy BG AGH M. GoliDski  SpoBeczeDstwo informacyjne  problemy definicyjne i problemy pomiaru 115 bardzo niewiele. Tak naprawd nie wiemy nawet czego nie wiemy. Jak pisze Lem: Wiek XXI bdzie inny ni| jego liczne teraz przewidywania, wysadzane klejnotami dziwacznych pomysBów [7: s. 218]. Odpowiedzialne i przemy[lane stosowanie narzdzi statystycznych mo|e przy- czyni si do zmniejszenia luki informacyjnej dotyczcej spoBeczeDstwa informacyjnego. * * * Referat powstaB w trakcie pobytu na Uniwersytecie KoloDskim w ramach sty- pendium NATO Bibliografia [1] Castells M. 1996: The Rise of the Network Society. The Information Age, Blackwell, Oxford [2] Goban-Klas T., Sienkiewicz P. 1998: SpoBeczeDstwo informacyjne: szanse, zagro|enia, wyzwania. http://users.uj.edu.pl/~usgoban/agh.html, 07.06.2001 [3] GoliDski M. 1997: Poziom rozwoju infrastruktury informacyjnej spoBeczeDstwa. Próba pomiaru. PLJ, Warszawa [4] Hensel M. 1990: Die Informationsgesellschaft. Neuere Ansätze zur Analyse eines Schla- gwortes. Verlag Reinhard Fischer, München [5] Kasvio, A. 2000: Towards a Wireless Information Society: The Case of Finland. http:// www.info.uta.fi/winsoc/engl/lect/progr.html, 11.06.2001 [6] Kubicek, H. 1999: Möglichkeiten und Gefahren der  Informationsgesellschaft. http:// www.fgtk.informatik.uni-bremen.de/ig/WS99-00/studienbrief/index.html, 06.04.2001 [7] Lem S. 1999: Bomba megabitowa. Wydawnictwo Literackie, Kraków [8] Lubacz J. (red.) 1999: W drodze do SpoBeczeDstwa Informacyjnego. OZSI  IPWC, Warszawa [9] Mullan P. 2000: Information society: frequently un-asked questions. http://www.spiked- online.com/Printable/0000000053AA.htm, 14.06.2001 [10] N.N. 2001: ePolska  Strategia rozwoju spoBeczeDstwa informacyjnego w Polsce na lata 2001-2006. (wersja robocza), Ministerstwo Aczno[ci, Warszawa [11] N.N. 1998: ICCP Statistical Panel. http://www.oecd.org/dsti/sti/it/ec/stats/statpanl.htm, 11.06.2001 [12] N.N. 1999: OECD Workshops On The Economics Of The Information Society: A Synthesis Of Policy Implications, OECD, Paris BG AGH

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
9 Problemy spoleczenstwa informacyjnego
B8 ( Sfera społeczna obszary problemowe )
Strategia Rozwoju Spoleczenstwa Informacyjnego w Polsce
strategia rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce do roku 2013
Polska kulejąc w kierunku społeczeństwa informacyjnego
Kulpińska Jolanta Rozwój społeczeństwa informacyjnego przykład Finlandii
Społeczeństwo informacyjne
spoleczenstwo informacyjne w polsce 15 notatka

więcej podobnych podstron