KODEKS ETYKI DZIENNIKARSKIEJ Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich Przyjmuj¹c zasady Karty Etycznej Mediów i deklaracji Miêdzynarodowej Federacji Dziennikarzy, uznajemy, ¿e: zadaniem dziennikarzy jest przekazywanie rzetelnych i bezstronnych informacji oraz ró¿norodnych opinii, a tak¿e umo¿liwianie udzia³u w debacie publicznej, wolnoœci s³owa i wypowiedzi musi towarzyszyæ odpowiedzialnoœæ za publikacje w prasie, radiu, telewizji czy Internecie, dobro czytelników, s³uchaczy i widzów oraz dobro publiczne powinny mieæ pierwszeñstwo wobec interesów autora, redaktora, wydawcy lub nadawcy. I - Informacje i opinie Informacje nale¿y wyraŸnie oddzielaæ od interpretacji i opinii. Informacje powinny byæ zrównowa¿one i dok³adne, tak by odbiorca móg³ odró¿niæ fakty od przypuszczeñ i plotek, oraz powinny byæ przedstawiane we w³aœciwym kontekœcie i opieraæ siê na wiarygodnych i mo¿liwie wielostronnych Ÿród³ach. Opinie mog¹ byæ stronnicze, ale nie mog¹ zniekszta³caæ faktów i byæ wynikiem zewnêtrznych nacisków. B³êdy i pomy³ki wymagaj¹ jak najszybszego sprostowania, nawet jeœli nie by³y zawinione przez autora lub redakcjê i bez wzglêdu na to, czy ktokolwiek wyst¹pi o sprostowanie. II - Zbieranie i opracowanie materia³ów W zbieraniu materia³ów nie wolno pos³ugiwaæ siê metodami sprzecznymi z prawem i nagannymi etycznie; wyj¹tkiem jest dziennikarstwo œledcze, tj. tropienie w imiê dobra publicznego - za wiedz¹ i zgod¹ prze³o¿onych - zbrodni, korupcji czy nadu¿ycia w³adzy. Nie wolno naruszaæ prywatnoœci i sfery intymnej; wyj¹tek mog¹ stanowiæ - w uzasadnionych okolicznoœciach - dzia³ania w zakresie dziennikarstwa œledczego, tak¿e wobec osób publicznych. Dziennikarza obowi¹zuje zachowanie tajemnicy Ÿród³a informacji, osoby i wizerunku informatora, jeœli on tego wymaga; tajemnica mo¿e byæ ujawniona - z tym zastrze¿eniem - jedynie prze³o¿onemu. Opracowanie lub skrót informacji, wywiadu czy opinii nie mo¿e zmieniaæ ich sensu i wymowy; materia³y archiwalne i rekonstrukcje zdarzeñ przedstawiane w mediach elektronicznych powinny byæ odpowiednio zaznaczone. III - Dziennikarz wobec rozmówców i odbiorców Rozmówcy powinni byæ poinformowani, w jaki sposób zostan¹ wykorzystane ich wypowiedzi; autoryzacja obowi¹zuje, jeœli zastrze¿e to rozmówca; wypowiedzi dzieci mo¿na wykorzystywaæ tylko za zgod¹ rodziców lub prawnych opiekunów. Dziennikarz powinien okazywaæ szacunek osobom, bez wzglêdu na ich odmiennoœæ ideow¹, kulturow¹ czy obyczajow¹, co nie oznacza zgodnoœci z ich pogl¹dami. Trzeba dbaæ o to, by nie uraziæ osób niepe³nosprawnych fizycznie lub psychicznie, starych i chorych, ¿yciowo nieporadnych. Szczególna ostro¿noœæ powinna towarzyszyæ informowaniu o nowych metodach leczniczych, gdy nie s¹ jeszcze w pe³ni sprawdzone i maj¹ charakter jedynie eksperymentalny, a wró¿by i horoskopy nie mog¹ byæ przedstawiane jako wiarygodne informacje czy wskazówki. Jêzyk wypowiedzi powinien byæ staranny, nale¿y unikaæ wulgaryzmów i okreœleñ obscenicznych. IV - Przestêpstwa i sytuacje wyj¹tkowe Przy ujawnianiu przestêpstw i osób podejrzanych o ich dokonanie, nale¿y zachowaæ daleko id¹c¹ rozwagê, unikaæ opisów umo¿liwiaj¹cych naœladowanie czynów antyspo³ecz-nych, oraz nie przes¹dzaæ o winie, zanim s¹d nie wyda prawomocnego wyroku. W relacjach z wojen, zamieszek i demonstracji dziennikarze powinni zachowaæ postawê niezaanga¿owanych obserwatorów, tak by nie staæ siê przedmiotem manipulacji. Niedopuszczalne jest pokazywanie w bliskim planie scen œmierci, a krwawe skutki wojen i katastrof, przejawy okrucieñstwa i przemocy mog¹ byæ opisywane i pokazywane jedynie pod warunkiem zachowania równowagi miêdzy œcis³oœci¹ relacji a wzglêdem na wra¿li-woœæ odbiorców, zw³aszcza rodzin ofiar i osób im bliskich. V - Konflikt interesów Wiarygodnoœæ i niezale¿noœæ dziennikarska jest nie do pogodzenia z przyjmowaniem prezentów, korzystaniem z darmowych wyjazdów czy testowaniem kosztownych przedmiotów. Dziennikarzowi nie wolno zajmowaæ siê akwizycj¹ oraz braæ udzia³ w reklamie i public relations - wyj¹tkiem mog¹ byæ jedynie akcje spo³eczne i charytatywne; materia³y redakcyjne musz¹ byæ czytelnie oddzielone od materia³ów reklamowych i promocyjnych. Niedopuszczalna jest kryptoreklama i zatajanie informacji dla w³asnych korzyœci. Dziennikarzowi nie wolno wykorzystywaæ we w³asnym interesie nieujawnionych publicznie informacji uzyskanych w dzia³alnoœci zawodowej, zw³aszcza w dziennikarstwie finansowym i ekonomicznym. Anga¿owanie siê dziennikarzy w bezpoœredni¹ dzia³alnoœæ polityczn¹ i partyjn¹ jest równie¿ przejawem konfliktu interesów i nale¿y wykluczyæ podejmowanie takich zajêæ oraz pe³nienie funkcji w administracji publicznej i w organizacjach politycznych. VI - Koledzy i prze³o¿eni Stosunki miêdzy kolegami i wspó³pracownikami powinny byæ partnerskie, niedopuszczalna jest nieuczciwa konkurencja oraz przyw³aszczanie cudzych prac, a nawet pomys³ów. Wobec prze³o¿onych i wydawców lub nadawców obowi¹zuje dziennikarza lojalnoœæ, ale nie mog¹ oni nakazaæ dziennikarzowi, a dziennikarz ma prawo odmówiæ - wykonywania poleceñ sprzecznych z prawem, etyk¹ zawodow¹ lub swymi ugruntowanymi przekonaniami. VII - Odpowiedzialnoœæ i kary Za naruszenie zasad etyki dziennikarskiej odpowiada zarówno autor publikacji - prasowej, radiowej, telewizyjnej czy internetowej, jak i redaktor, wydawca czy nadawca. Kary wymierzaj¹ s¹dy dziennikarskie, odpowiednio do charakteru i skali wykroczenia: upomnienie, naganê, czasowe zawieszenie w prawach cz³onka SDP, usuniêcie ze Stowarzyszenia; Naczelny S¹d Dziennikarski mo¿e orzec og³oszenie werdyktu w mediach.