plik


ÿþ Data realizacji zamówienia: 2009-10-13 22:01:59 © Copyright by Wydawnictwo ZBote My[li & SBawomir Zniegocki rok 2009 Data: 9.09.2009 TytuB: Inwestuj we wBasny dBug i zacznij si bogaci Autor: SBawomir Zniegocki Wydanie I ISBN: 978-83-7582-880-1 Projekt okBadki: Marzena Osuchowicz Redakcja: Magda Wasilewska, Sylwia Fortuna SkBad: Marcin Górniakowski Internetowe Wydawnictwo ZBote My[li sp. z o.o. ul. DaszyDskiego 5 44-100 Gliwice WWW: www.ZloteMysli.pl EMAIL: kontakt@zlotemysli.pl Niniejsza publikacja, ani |adna jej cz[, nie mo|e by kopiowana, ani w jakikolwiek inny sposób reprodukowana, powielana, ani odczytywana w [rodkach publicznego przekazu bez pisemnej zgody wydawcy. Wykonywanie kopii metod kserograficzn, fotograficzn, a tak|e kopiowanie ksi|ki na no[niku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji. Autor oraz Wydawnictwo  ZBote My[li doBo|yli wszelkich staraD, by zawarte w tej ksi|ce infor- macje byBy kompletne i rzetelne. Nie bior jednak |adnej odpowiedzialno[ci ani za ich wykorzy- stanie, ani za zwizane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz Wydawnictwo  ZBote My[li nie ponosz równie| |adnej odpowiedzialno[ci za ewentualne szkody wynikBe z wykorzystania informacji zawartych w ksi|ce. Wszelkie prawa zastrze|one. All rights reserved. SPIS TREZCI SPIS TREZCI 1. ZBap wiatr w |agle....................................................................5 1.1. Podzikowania.....................................................................6 1.2. Co zyskasz dziki tej ksi|ce?..............................................6 1.3. Jak korzysta z zawartej tu wiedzy?.....................................7 1.4. Siedem kroków do szybkiego wyj[cia z dBugu......................9 Krok pierwszy do szybkiego wyj[cia z dBugu....................13 2. Twoja szalupa ratunkowa.....................................................14 2.1. Pienidz  robi pienidz, dBug  robi dBug.........................14 2.1.1. Poznaj siedem toksycznych przekonaD finansowych...........19 Krok drugi do szybkiego wyj[cia z dBugu.........................32 2.2.  Plan jest niczym, planowanie jest wszystkim .................33 2.2.1. ZBy dBug kontra dobry dBug...................................................34 2.2.2. System obiegu dokumentów...............................................36 2.2.3. Dokumenty papierowe........................................................38 2.2.4. Dokumenty elektroniczne i konto internetowe online.......38 2.2.5. Jak korzysta z otrzymywanych ofert?................................42 2.2.6. Programy do zarzdzania zadBu|eniem..............................43 Krok trzeci do szybkiego wyj[cia z dBugu.........................45 2.3.  Idzie Grze[ przez wie[&  .................................................46 Krok czwarty do szybkiego wyj[cia z dBugu......................51 2.4. Ziarnko do ziarnka i zbierze si miarka& ..........................52 Krok pity do szybkiego wyj[cia z dBugu..........................56 2.5. Wykorzystaj I.P.N..............................................................57 2.5.1. Który dBug jest najwa|niejszy?.............................................61 Krok szósty do szybkiego wyj[cia z dBugu........................65 2.6. Jak szybko chcesz pozby si dBugu?.................................66 2.6.1. Renegocjacja warunków umowy.........................................66 2.6.2. Zmiana sposobu spBaty........................................................69 2.6.3. Przewalutowanie kredytu.....................................................71 2.6.4. Kredyt konsolidacyjny.........................................................74 2.6.5. Kredyt refinansowy..............................................................76 2.6.6. Po|yczka hipoteczna............................................................77 2.6.7. UpadBo[ konsumencka.......................................................78 2.6.8. Analiza wyników..................................................................81 2.6.9. Zasady szybkiej spBaty dBugów............................................85 Krok siódmy do szybkiego wyj[cia z dBugu......................94 2.7. Elastyczna kontrola planu.................................................95 3. Uwaga rafy!...........................................................................99 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 1. ZBap wiatr w |agle 1. ZBap wiatr w |agle  Nawet najdalsza podró| zaczyna si od pierwszego kroku  powiedziaB Mdrzec w drodze do ortopedy, potknwszy si o próg wBasnego domu. 5 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 1. ZBap wiatr w |agle 1.1. Podzikowania Dzikuj. Po pierwsze  za to, |e zdecydowaBe[ si sign po t ksi|k, aby co[ zmieni w swoim |yciu. To najtrudniejszy krok. Poniewa| masz go ju| za sob, obiecuj, |e kolejne kroki, które zrobisz, bd ju| znacznie Batwiejsze. Po drugie  za to, |e podjBe[ decyzj o doBczeniu do grupy lu- dzi [wiadomie wpBywajcych na swoj finansow przyszBo[. Po trzecie wreszcie  za to, |e nowe umiejtno[ci pomog Ci polepszy jako[ swojego |ycia oraz pomóc innym  swoim przyjacioBom i bliskim. 1.2. Co zyskasz dziki tej ksi|ce? WBa[ciwie powiniene[ zapyta:  Co zyskam dziki zainwesto- waniu swojego czasu w przeczytanie tej ksi|ki? . Odpowiedz jest troszk przekorna i zaskakujca  otó| nic.  No jak to nic? Ano tak, poniewa| przeczytanie tej ksi|ki, tak jak pewnie wie- lu innych wcze[niej, dokBadnie nic Ci nie da. Dlaczego? Ponie- wa| to, co dostaBe[, nie jest instrukcj obsBugi, ale narzdziem. Instrukcj obsBugi mBotka z pewno[ci nie uda Ci si wbi gwozdzia w [cian, ale mBotkiem jak najbardziej tak. Ta ksi|ka przyniesie Ci korzy[ci, je|eli bdziesz jej u|ywaB co najmniej do 6 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 1. ZBap wiatr w |agle momentu zmiany swoich starych nawyków. Zastosuj wic za- warte tu techniki, najpierw aby pomóc sobie, a pózniej  aby t wiedz przekaza innym. Zmiany, które bdziesz wprowadzaB, nie s zmianami rewolu- cyjnymi. Pamitasz pewnie jeszcze z lekcji fizyki, |e zawsze zwikszeniu akcji towarzyszy zwikszenie przeciwnie skierowa- nej reakcji. A co to znaczy dla Ciebie? To, |e im gwaBtowniej bdziesz chciaB wprowadza zmiany w swoim |yciu, tym gwaB- towniej bdzie si przed tym broniB Twój umysB. Pamitaj, |e ju| bardzo dBugo pracujesz na starych schematach, wic im bardziej bdziesz chciaB wymusi zmiany, tym bardziej Twój umysB bdzie Ci od tego odcigaB. WBa[nie dlatego proponuj ewolucyjne, a nie rewolucyjne wprowadzanie zmian. Ten spo- sób jest przyjemniejszy i spokojniejszy, dziki czemu bdziesz mógB Batwiej wprowadzi go w |ycie. 1.3. Jak korzysta z zawartej tu wiedzy? Z pewno[ci nie masz czasu i ochoty na czytanie kolejnej ksi|- ki, z której woda leje si strumieniami, a jej przeczytanie nie daje Ci |adnych wymiernych korzy[ci. Dlatego otrzymujesz konkretn, praktyczn wiedz oraz dostp do narzdzi, które mo|esz Batwo zastosowa, osigajc bByskawiczne efekty. 7 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 1. ZBap wiatr w |agle To, czego bdziesz si uczyB u|ywa, jest wynikiem koncepcji poziomu  zero Twoich umiejtno[ci finansowych. Jest to po- ziom startowy, na którym jeste[ wtedy, kiedy niezale|nie od wysoko[ci dochodów, na koniec ka|dego miesica wychodzisz na  zero . Jak si pewnie domy[lasz, nie jest to jeszcze najgor- sza finansowa ewentualno[, która mo|e Ci si przydarzy. Mo|esz na przykBad zej[ do poziomu poni|ej zera. Kiedy tak si dzieje, tracisz zdolno[ trzezwej oceny co do tego, jak sobie poradzi z tak sytuacj. Dlatego pokazuj Ci równie|, jakie dziaBania mo|esz podj, kiedy Twoje finanse s na du|ym mi- nusie. Wtedy bdziesz umiaB przej[ przez  zero i zacz wy- chodzi na plus. Innymi sBowy  poka| Ci drog od momentu, kiedy kto[ wzbogaca si Twoim kosztem, przez sytuacj, kiedy  wychodzisz na zero i dalej  kiedy ju| samodzielnie budujesz swoj finansow niezale|no[. UkBad ksi|ki umo|liwia rozpoczcie lektury w dowolnym jej momencie. Ty sam najlepiej znasz wBasn sytuacj i mo|esz zdecydowa, czy zacz czyta od samego pocztku, od drugiej czy od trzeciej cz[ci. To wa|ne, aby[ ju| na wstpie wiedziaB, |e w zale|no[ci od zmiany Twojej sytuacji finansowej, mo|esz wraca do tej ksi|ki wielokrotnie i czyta j od interesujcego Ci miejsca. Pamitaj, ta ksi|ka to narzdzie, które pomo|e Ci w kilku prostych krokach, podj niezbdne dziaBania i szybko osign zadowalajcy efekt. Tak naprawd nie ma znaczenia, 8 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 1. ZBap wiatr w |agle w którym miejscu w tej chwili jeste[  czy jeste[ zadBu|ony, czy jako[ tam dajesz sobie rad. Faktem jest, |e nie zaczBe[ jeszcze budowa swojej niezale|no[ci, dlatego |e w przeszBo[ci podj- Be[ okre[lone decyzje i my[lisz w okre[lony sposób. Zwlekanie lub brak dziaBania s tego dobrym przykBadem. 1.4. Siedem kroków do szybkiego wyj[cia z dBugu Jest to metoda, która pomogBa ju| wielu osobom w oderwaniu si od my[lenia o dBugu i przej[ciu do budowania niezale|no- [ci. SkBada si ona z siedmiu kroków: 1. Na wstpie zajmiesz si zmian swojego nastawienia do pienidzy, do sytuacji, w której si znalazBe[, wreszcie do Twojego dBugu. Od dawna wiadomo, |e przycigasz do swojego |ycia to, na czym si mentalnie skupiasz, to, wokóB czego krc si Twoje my[li. Lepiej dla Ciebie, aby[ skupiaB si na pozytywach, prawda? 2. Nastpnie stworzysz wBasny plan, który pomo|e Ci zrobi krok do przodu. Pierwszy, a za nim nastpne. Niewa|ne, jak maBe to bd kroki, wa|ne, aby[ poruszaB si w obra- nym przez siebie kierunku. Zobaczysz równie|, jak si zor- ganizowa, aby nie zalewaBy Ci tony dokumentów. 9 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 1. ZBap wiatr w |agle 3. W trzecim kroku wykryjesz, gdzie znikaj Twoje pienidze, które z takim trudem zarabiasz. Czy na koniec ka|dego miesica gBowisz si, gdzie podziaBy si wszystkie Twoje pienidze? Po prostu byBy... i znikBy? Je|eli zrozumiesz, czym jest to spowodowane, bdziesz te| w stanie lepiej kontrolowa swoje finanse. 4. Kolejny krok pozwoli Ci skupi si na zasobach, które masz do dyspozycji. Nauczysz si, w jaki sposób mo|esz je po- wiksza. Wychodzenie z kBopotów finansowych nie polega na tym, |eby[ do zera ograniczyB swoje wydatki, bo jest pe- wien próg, którego nie mo|na przeskoczy, choby ze wzgldów fizjologicznych lub psychicznych, ale polega na mdrym kontrolowaniu wydatków, przy jednoczesnym zwikszaniu zarobków. 5. W pitym kroku nauczysz si wykorzystywa I.P.N, czyli Indywidualny Plan Naprawczy. Wikszo[ osób zadBu|o- nych nigdy nie czyta swoich umów kredytowych ani nie zna aktualnego obci|ajcego ich oprocentowania. Ludzie ci nie wiedz równie|, jakie maj mo|liwo[ci zmniejszenia, refinansowania czy wcze[niejszej spBaty dBugu. Dlatego te| w tym kroku dokonasz inwentaryzacji swoich obci|eD. 6. Krok szósty pomo|e Ci zdiagnozowa tempo, w jakim chcesz spBaca swój dBug. Wykorzystasz tutaj narzdzie, które pozwala bardzo szybko spBaci wszystkie Twoje dBugi. W tym kroku dowiesz si, w jakim celu masz tworzy 10 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 1. ZBap wiatr w |agle oszczdno[ci. Oszczdzanie polegajce jedynie na groma- dzeniu pienidzy nie ma wikszego sensu. Oszczdno[ci powiniene[ tworzy, aby móc inwestowa we wBasny dBug. To wBa[nie jest ewolucyjna droga do szybkiego wyj[cia z dBugu, która jednocze[nie daje Ci najwiksz nad nim kontrol. 7. W ostatnim, siódmym kroku dowiesz si, w jaki sposób ochroni si przed efektem finansowego  jojo Nauczysz si, jakie dziaBania zabezpiecz Ci przed ponownym wej- [ciem na drog zadBu|enia i pomog rozpocz budowanie niezale|no[ci finansowej. Ne puero gladium  nie dawaj dziecku miecza. Ta BaciDska sentencja bardzo dobrze oddaje, co dzieje si z wie- loma klientami banków na tak mBodym rynku finansowym jak polski. Coraz cz[ciej staj si oni ryzykownie zadBu|eni. Powo- dów zadBu|enia jest tak wiele jak ludzi. Poniewa| wielokrotnie spotykaBem si z osobami, które wpadaBy w ptl zadBu|enia i stawaBy si przez to zupeBnie bezradne, postanowiBem pomóc Ci, aby[ nie musiaB tego przerabia na wBasnej skórze. Dobrze pamitam równie| okres, kiedy gwaBtownie wzrastaBy moje dochody, a ja miaBem coraz mniej pienidzy. Tym mniej  im wicej zarabiaBem. Wiele razy zastanawiaBem si, dlaczego tak si dzieje. Nie znaBem jeszcze wtedy mechanizmu dziaBania 11 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 1. ZBap wiatr w |agle drugiego prawa Parkinsona, które w tej ksi|ce opisuj. W swojej karierze zawodowej prze|yBem takie zdarzenia jak podpalenie siedziby firmy, któr stworzyBem, zmiany rynku de- talicznego spowodowane przez wchodzce do Polski zachodnie sieci handlowe, spBat kilku kredytów, miesice bessy na gieB- dzie, dwucyfrow inflacj, denominacj, likwidacj firmy, w której pracowaBem, utrat pracy, wyjazd za chlebem za gra- nic, awans, który okazaB si degradacj i degradacj, dziki której zostaBem finansowo niezale|ny. Wszystkie te zdarzenia, które mnie spotkaBy, spowodowaBy jednak, |e finansowo dotar- Bem do swojego obecnego miejsca. Zastanów si teraz, czy Tobie jest potrzebna a| taka dawka ad- renaliny? Je|eli nie  dobrze wykorzystaj wiedz, któr dziel si z Tob w tej ksi|ce. Na koniec pamitaj, |e od |ycia zawsze dostajesz to, czego chcesz, wic uwa|aj, |eby[ nie chciaB zbyt maBo. 12 Krok pierwszy do szybkiego Krok pierwszy do szybkiego wyj[cia z dBugu wyj[cia z dBugu INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 2. Twoja szalupa ratunkowa 2. Twoja szalupa ratunkowa 2.1. Pienidz  robi pienidz, dBug  robi dBug Je|eli zaczniesz zmienia swoje nastawienie do pienidzy, efek- tem bdzie zmiana punktu skupienia z tego, co negatywne (dBug), na to, co pozytywne (budowanie niezale|no[ci). Zacznij od tego, w jaki sposób mówisz i spróbuj policzy, ile razy dzien- nie u|ywasz sBów typu: musz, nie mog, spróbuj, postaram 14 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 2. Twoja szalupa ratunkowa si, chciaBbym. Na pocztek przeprogramuj swój sposób mó- wienia i zacznij celowo u|ywa innych sBów: zamiast musz lub chciaBbym  mów chc, zamiast nie mog, spróbuj lub posta- ram si  mog. Zawsze pozytywnie i w czasie terazniejszym. Pomy[l, w jaki sposób zacz zmienia swoje nastawienie od przegranego do zwycizcy. Twój umysB to taka sprytna maszyn- ka do produkcji usprawiedliwieD. Zauwa|, |e je|eli naprawd czego[ chcesz, robisz wszystko, |eby to osign; natomiast je- |eli tak bardzo Ci na czym[ nie zale|y, zaczynasz produkowa usprawiedliwienia. Tymczasem znane jest w medycynie zjawi- sko neuroplastyczno[ci mózgu, które polega na zmianie fizycz- nej struktury mózgu jako wyniku wyBcznie samego procesu my[lenia. Twój mózg nie odró|nia faktów od fikcji, std Twoja umiejtno[  wchodzenia w fikcj w trakcie ciekawego filmu, gry komputerowej, lektury ksi|ki, bloga czy surfowania po In- ternecie. Zmieniajc wic sposób my[lenia, zmieniasz struktu- r wBasnego mózgu, który przestaje dziaBa w stary sposób i za- czyna dziaBa w inny, nowy sposób. Dziki temu masz dostp do innego  narzdzia , przy pomocy którego Ty sam zaczynasz dziaBa w inny sposób. Czsto zamartwiasz si, tymczasem wikszo[ przyszBych zda- rzeD, które Ci frustruj, tak naprawd nigdy si nie zdarzy, a te, które nadejd, i tak pewnie Ci zaskocz. Taka jest natura zmian  nie jeste[ w stanie trafnie przewidzie przyszBo[ci i le- 15 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 2. Twoja szalupa ratunkowa piej to wcze[niej zaakceptuj, na przekór ekspertom. Z drugiej strony, w cigu caBego Twojego |ycia okazje mijaj Ci jedna za drug, po prostu dlatego, |e boisz si je zauwa|a. Osignicie najmniejszych nawet sukcesów rozpoczyna proces dalszej mo- tywacji, który doprowadza z kolei do trwaBych ju| zmian. Moty- wowanie si do dziaBania nie ma wic sensu, bo to wBa[nie dziaBanie nas motywuje. Dlatego istotne jest, aby[ zaczB od najdrobniejszego nawet dziaBania w kierunku, który sobie za- mierzyBe[. Wa|ne jest, aby[ zaczB robi cokolwiek, niekoniecz- nie od razu idealnie i nie zawsze po zebraniu wszystkich mo|li- wych danych. Twój mózg ma wbudowane wBasne filtry, które chroni go przed nadmiernym obci|eniem. Zwiadomie pami- tasz jedynie 10% tego, co czytasz, jedynie 20% tego, co sByszysz, 30% tego, co widzisz, ale ju| prawie 50% tego, co robisz i pra- wie 100% tego, co czujesz. Podejmij wic teraz decyzj, jak wy- korzystasz czas po[wicony na poznanie tej ksi|ki. Czy wolisz wykorzysta jedynie 10%, czy prawie 100% jej tre[ci? Aby podnie[ poziom motywacji i przyj nastawienie zwyciz- cy, zastanów si, jak dziki obecnej sytuacji mo|esz si wzboga- ci. Uwierz, |e to, co jest teraz, nigdy nie jest tym, co jest naj- lepsze. Czy zastanawiaBe[ si, dlaczego mimo intensywnego my[lenia nad rozwizaniem jakiego[ problemu, wyniki wci| masz mizerne? Prawdopodobnie brakuje Ci jakiego[ ogniwa, czyli elementu, który Bczy przemy[lenia z wynikami. Jak si 16 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 2. Twoja szalupa ratunkowa okazuje, wynika to z budowy ludzkiego mózgu. PeBny BaDcuch skBada si z cigu: my[li  uczucia  dziaBania  wyniki. Naj- pierw Twoje my[li musz poBczy si z uczuciami, a uczucia dopiero Bcz je z dziaBaniami, które daj wyniki. Je|eli chcesz przeskoczy od razu od my[li do wyników, efekt bdzie mini- malny, poniewa| nie anga|ujesz w ten proces caBego swojego mózgu. Ju| Einstein powiedziaB, |e szaleDstwem jest dziaBa w ten sam sposób w oczekiwaniu na inne rezultaty. ZmieD przekonania, a zmieni si rezultaty. Jak wiesz, na ka|de do[wiadczenie, które Ci spotyka, mo|esz wybra jedn z reakcji: rezygnacj, zBo[ albo otwarcie si na nowe. Przypomnij sobie, jak w przeszBo[ci wygldaBy Twoje re- akcje. Czy mówiBe[ sobie:  znowu si nie udaBo, tak jest ze mn zawsze, jestem do niczego lub denerwowaBe[ si, mówic:  dlaczego to mnie zawsze spotyka, co jest ze mn nie tak, caBe |ycie mam pod górk? . Twoje my[li coraz szybciej krciBy si w ptli: rezygnacja  zBo[  rezygnacja. W wyniku tego traciBe[ caBkowicie motywacj do dziaBania i mo|liwo[ spojrzenia na problem z boku. Twój umysB byB, w przeciwieDstwie do Ciebie, bardzo zadowolony, poniewa| wykonaB caB ci|k prac& aby[ niczego nie musiaB zmienia. To wBa[nie jest puBapka braku mo|liwo[ci. 17 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 2. Twoja szalupa ratunkowa Spróbuj odrzuci brak mo|liwo[ci w sytuacji, w której wBa[nie jeste[. Jak? Znajdz codziennie jedn, jedyn minut, kiedy je- ste[ sam. Wrzu na luz i pomy[l jedynie o wBasnych wielkich celach. Skup si na pozytywach. Zapomnij o tym, czego nie chcesz. Zapomnij o tym, czego chc od Ciebie inni. Przypomnij sobie, jakie miaBe[ marzenia, kiedy byBe[ dzieckiem. Zrób to te- raz, zanim zaczniesz czyta dalej, jedynie przez jedn jedyn minut. *** Pewnie jako pierwsze pojawiBy si reakcje typu:  to i tak si nie uda, wiele razy ju| próbowaBem, czy ten facet zgBupiaB, jak mi to ma pomóc? To nic niezwykBego  to normalne reakcje Two- jego umysBu na mo|liwo[ zmiany. Zmiana to co[ nowego, nie- znanego, potencjalnie niebezpiecznego. Wyobraz sobie teraz najlepszy mo|liwy rezultat Twoich dziaBaD. Po co? Je|eli wyda- je Ci si, |e przekonania, które obecnie posiadasz, powinny Ci wspiera, jeste[ w bBdzie. One maj za zadanie jedynie chroni Twoj stref komfortu. To taki obszar, w którym zgodnie z Twoim do[wiadczeniem mo|esz funkcjonowa w najmniej stresujcy sposób, na najni|szym mo|liwym poziomie energii. Twój mózg zamiast Ci wspiera, chroni Ci przed nowymi okazjami i szansami, a wszystko rzekomo z powodu chci za- pewnienia Ci bezpieczeDstwa. Przekonania to nie prawda abso- 18 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 2. Twoja szalupa ratunkowa lutna, to jedynie Twoja interpretacja tego, w czym kiedy[ bra- Be[ udziaB i Twoja interpretacja powstaBych efektów. Je|eli teraz przekonasz swój umysB, |e efekty ju| s pozytywne, nie bdzie potrzeby, aby Ci przed t zmian broni. 2.1.1. Poznaj siedem toksycznych przekonaD finansowych Przez kilka lat byBem doradc finansowym w jednej z najwik- szych firm ubezpieczeniowych dziaBajcych w Polsce. Praca ta wizaBa si z wysBuchiwaniem ogromnej ilo[ci odmów, niewia- rygodnych wymówek i uników stosowanych przez klientów. Wszystko w celu wykrcenia si od wzicia odpowiedzialno[ci za wBasne finanse. PrzeprowadziBem setki rozmów z ró|nymi ludzmi i zauwa|yBem, |e uzewntrzniaj oni swoje przekonania na dwa ró|ne sposoby. Jeden, który dobrze brzmiaB, a drugi, który byB prawdziwy. PogrupowaBem te przekonania i podzieli- Bem je na te, które daj ludziom wymierne korzy[ci oraz takie, które pozwalaj im jedynie pozosta w strefie komfortu. Wi- dziaBem, jak toksyczne podej[cie do finansów mo|e przeBo|y si na wymierne straty finansowe. Wielokrotnie spotykaBem si z sytuacj, kiedy ludzie, którzy mieli mo|liwo[ci i [rodki, aby inwestowa, nie robili tego. Dlaczego? Poniewa| kto[ narzuciB im, w jaki sposób maj my[le o pienidzach, aby pozosta we wBasnej strefie komfortu. 19 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 2. Twoja szalupa ratunkowa Aldona, która prowadzi biuro nieruchomo[ci, wielokrotnie w przeszBo[ci byBa w tarapatach finansowych, które wedBug niej nie pozwalaBy jej na inwestycje. Poniewa| nadeszBy czasy  tanich kredytów hipotecznych, na rynku pojawiBo si du|o ofert nieruchomo[ci i wielu klientów, wzrósB wic przychód jej firmy. Aldona postanowiBa wreszcie zainwestowa. Zapropo- nowaBem jej, |e mo|emy wspólnie stworzy dla niej plan inwe- stycyjny, ale stwierdziBa, |e musi najpierw si zastanowi. Po jakim[ czasie zadzwoniBem do niej. ByBa bardzo dumna. Zain- westowaBa samodzielnie  wziBa w leasing najnowszy model samochodu z wy|szej póBki. Niestety kiedy po kilku miesicach rynek nieruchomo[ci wyhamowaB i zmniejszyBa si ilo[ klien- tów, Aldona zostaBa ze swoj wspaniaB  inwestycj i pot|- nymi ratami leasingowymi, które zjadaBy wikszo[ jej zy- sków. Ona sama wróciBa do stanu narzekania, który tak do- brze znaBa. Poznasz teraz siedem toksycznych przekonaD finansowych, któ- re wystpuj u osób, które nie bior odpowiedzialno[ci za swoje finanse. Czy odnajdziesz tutaj swoje wBasne przekonania? ¢' Jednym z najbardziej rozpowszechnionych przekonaD jest unikanie jakichkolwiek rozmów o pienidzach. Je|eli zo- staBe[ nauczony, |e w Twojej rodzinie nie rozmawia si o pienidzach, sam traktujesz ten temat jako tabu. By mo|e na przekór temu twierdzisz:  nie ma w ogóle o czym 20 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 2. Twoja szalupa ratunkowa mówi  wikszo[ moich znajomych jest zadBu|ona i jako[ |yje . Czy mo|e uznajesz opinie typu:  najwa|niejsze, |eby chleba nie brakBo lub:  wa|ne, by by zdrowym i mie pra- c  za prawd objawion? Zapominasz, |e to, co jest tu i teraz, nie musi by tym samym za 3, 5 czy 10 lat. Zdrowie i staBa praca to rzeczy bardzo zmienne, a w |yciu nic nie jest tak pewne jak brak pewno[ci. ¢' Drugim toksycznym przekonaniem jest bagatelizowanie te- matu zadBu|enia. Nie mówisz o pienidzach, tylko o pie- ni|kach, kasce& Tymczasem pienidze to tak wa|na spra- wa, |e nie powiniene[ jej rozmienia na drobne. Je|eli mó- wisz:  nie sta mnie teraz na inwestycje , czy to aby nie znaczy, |e nie jest to dla Ciebie istotne? A przecie| Twoja obecna sytuacja jest WYNIKIEM takiego wBa[nie my[lenia w PRZESZAOZCI. Je|eli uwa|asz, |e teraz nie sta Ci na inwestycje, to kiedy bdzie Ci sta? Czy wtedy, gdy sta- niesz si jeszcze bardziej zadBu|ony? Uwierz, |e zawsze sta Ci na inwestowanie, skup si jedynie na kwestii wyboru, w jaki sposób i w co bdziesz inwestowaB. ¢' Trzecim toksycznym przekonaniem finansowym jest brak zrozumienia, |e tak naprawd zBy dBug to gBówna przeszko- da na Twojej drodze do niezale|no[ci. Je|eli twierdzisz:  Jak to? Przecie| bior kredyt i dziki temu mam coraz wicej , to musz si z Tob zgodzi, jednak z jedn drobn ró|nic  masz coraz wicej& rzeczy do spBacenia. Czsto 21 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 2. Twoja szalupa ratunkowa zadBu|anie si jest wynikiem braku jakiegokolwiek plano- wania lub podejmowania decyzji o du|ych wydatkach pod wpBywem impulsu. Znasz pewnie opini, |e pierwszy mi- lion i tak trzeba ukra[. A Ty przecie| uwa|asz si za uczci- wego. No có|, wic pewnie nigdy nie zdobdziesz miliona, poniewa| nie chcesz kra[. To powoduje, |e zostajesz na obecnym poziomie finansowym. Nie traktuj tego dosBow- nie, po prostu zmieD swoje my[lenie. ¢' Czwartym toksycznym przekonaniem jest postawa roszcze- niowa. Je|eli uwa|asz, |e pracodawca za maBo Ci pBaci, |e politycy Ci okradaj, |e paDstwo musi Ci wypBaci wysok emerytur i zadba o Ciebie, kiedy ju| nie bdziesz mógB pracowa  zuba|asz sam siebie. Pienidze to forma ener- gii. Energia musi kr|y, a postawa roszczeniowa powodu- je blokad Twoich mo|liwo[ci dostawania coraz wicej i wicej. Przerzucanie odpowiedzialno[ci za swoje finanse na innych  paDstwo, pracodawc, polityków  powoduje równie| blokad pByncej energii. Jedynie wzicie peBnej odpowiedzialno[ci za wBasne finanse bez ogldania si na tych, którzy  co[ Ci musz zapewni , da Ci mo|liwo[ prawdziwego pomna|ania pienidzy. ¢' Pitym toksycznym przekonaniem finansowym jest brak planowania finansowego. Je|eli jeste[ samozatrudnionym lub prowadzisz maBy biznes i uwa|asz, |e nie masz mo|li- wo[ci zaplanowania inwestycji z powodu konieczno[ci re- 22 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 2. Twoja szalupa ratunkowa inwestycji wszystkich [rodków we wBasn firm, na pewno trudno Ci bdzie zrozumie, |e Twoja firma to nie Ty sam, |e Twoje prywatne pienidze i pienidze, które inwestujesz we wBasn firm, to dwie zupeBnie ró|ne rzeczy. By mo|e nie jeste[ ju| wBa[cicielem wBasnego biznesu, tylko jego wBasno[ci? Swoje pienidze, które inwestujesz w caBo[ci w firm, oddajesz do dyspozycji ZUS-owi, Urzdowi Skar- bowemu, komornikowi, wierzycielom. Oczywi[cie mo|esz |y bez planowania i bez planu, tylko to równie| jest plan. Prowadzi do tego, aby w najmniej spodziewanym momen- cie podstawi sobie samemu nog. Poniewa| bd staraB si nakBoni Ci do zaplanowania tego, co chcesz osign za rok, trzy lub pi lat, pewnie obruszysz si, mówic:  no jak to, niby skd ja mam wiedzie, co bdzie za rok? . Otó| znikd, tego nie da si przewidzie. Plan nie sBu|y do prze- widywania przyszBo[ci lecz do wyznaczania kierunku, w którym chcesz i[. ¢' Szóstym toksycznym przekonaniem finansowym jest opi- nia, |e brak czasu nie pozwala Ci zaj si Twoimi finansa- mi. Tymczasem czas to jeden z Twoich najwa|niejszych ak- tywów. Mija chwila za chwil, minuta za minut, godzina za godzin, a Ty nie potrafisz tego czasu wykorzysta. Wy- daje Ci si, |e czas |ycia to okres zbli|ony do nieskoDczo- no[ci, niestety zapominasz, |e masz jedynie okre[lon licz- b godzin, dni i lat do prze|ycia. Czasu nie mo|esz rozci- 23 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 2. Twoja szalupa ratunkowa gn, nie mo|esz skumulowa, nie mo|esz zaoszczdzi. Jedyne, co mo|esz, to jak najpeBniej ten czas wykorzysta. Je|eli uwa|asz, |e brak Ci czasu, |eby zaj si swoimi fi- nansami, stosujesz pewnie wymy[lne triki:  chc jeszcze przemy[le t decyzj, powinienem to przedyskutowa z partnerem, chciaBbym porówna oferty . Tak naprawd Twój wBasny umysB, który nie za bardzo lubi podejmowa niepewne decyzje, stara si odBo|y to na pózniej. Niestety, to  pózniej nigdy nie nadchodzi, a Twój umysB szybko za- pomina o kwestiach wa|nych, zajty wieloma bie|cymi sprawami pilnymi. ¢' Siódmym toksycznym przekonaniem finansowym jest ak- ceptacja braku wiedzy finansowej. Stosujesz tak taktyk, mówic:  mam ju| wBasnego doradc finansowego, mam zaprzyjaznion pani w banku, znajomy z pracy mi dora- dza . Twierdzenie, |e finanse to skomplikowana i zupeBnie bezu|yteczna wiedza, to tylko wygodna wymówka, |eby nie bra za nie odpowiedzialno[ci. Tymczasem wystarczy, |e skorzystasz z kilku prostych narzdzi pokazanych w tej ksi|ce, aby zmieni diametralnie podej[cie do wBasnych finansów. A teraz wez co[ do pisania, usidz w spokoju i zapisz, jakie s Twoje obecne przekonania finansowe: ¢' Czy otwarcie rozmawiasz o pienidzach i inwestycjach? 24 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 2. Twoja szalupa ratunkowa ¢' Czy potrafisz rozmawia na ten temat równie| z najbli|sz rodzin? ¢' Czy powa|nie podchodzisz do swojego dBugu? ¢' Czy rozumiesz, |e dBug jest gBówn przeszkod na drodze do niezale|no[ci? ¢' Czy czsto przejawiasz postaw roszczeniow? ¢' Czy planujesz swoje finanse? ¢' Ile czasu zajmuje Ci planowanie posuni finansowych (ty- godniowo, miesicznie)? ¢' W jaki sposób realizujesz swoje plany? ¢' Czy uwa|asz, |e finanse to jest tak trudny temat, |e musisz by specjalist, aby si tym zajmowa? Zastanów si nad powy|szymi pytaniami. Teraz nadszedB czas na bardziej praktyczne dziaBania. Pewnie zastanawiasz si, od czego zacz  odgruzowanie swoich fi- nansów, aby wszystko poszBo wreszcie w dobr stron. Zapa- mitaj na pocztek tylko jedno zdanie: ABY WYJZ ZE STARYCH DAUGÓW, PRZESTAC TWORZY NOWY DAUG 25 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 2. Twoja szalupa ratunkowa Zapomnij wic o nowych po|yczkach, kredytach, o braniu na swoje barki jakichkolwiek dodatkowych obci|eD. Nie zajmuj si tym, bez wzgldu na to, jak ciekawe byByby kolejne cudowne po|yczki na wakacje, na [wita, dla dziecka itd. Pamitaj  przycigasz to, na czym si skupiasz, wic po prostu przestaD tworzy nowy dBug. Nastpny krok to mdre ograniczanie wydatków, poniewa| to równie| umo|liwia ograniczenie powikszania dBugów. Nie bd Ci doradzaB |adnych drastycznych kroków typu:  przestaD wydawa poBow pienidzy z poprzedniego miesica albo:  przestaD kupowa |ywno[ . Nie tdy droga. Poka| Ci na po- cztek bardzo proste czynno[ci dotyczce jednej tylko dziedzi- ny  np. obsBugi kart pBatniczych. ¢' Na pocztku truizm  pBa na czas. Czsto bezwiednie ro- bisz opóznienia, nie z braku chci czy [rodków. Po prostu brak Ci nadzoru nad Twoimi finansami. Najpierw tworzysz opóznienia, potem otrzymujesz kary, monity, pogarszasz swoj zdolno[ kredytow. ¢' Nie wypBacaj gotówki z obcych bankomatów, niekiedy wy- starczy podej[ kilkadziesit metrów czy podjecha do ban- komatu swojego banku, a wypBata nic Ci nie bdzie kosz- towa. Je|eli bardziej cenisz sobie wygod ni| oszczdno- [ci, za ka|d wypBat z  obcego bankomatu pBacisz od 1 do 5 zBotych prowizji. Niby niewiele, ale je|eli tych wypBat ro- 26 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 2. Twoja szalupa ratunkowa bisz kilka w miesicu, to w sumie jest to ju| 10, 20 czy 50 zBotych miesicznie. Pomnó| to razy 12 miesicy. Zobacz, jaki to wydatek dla Ciebie. Mo|esz równie| wykorzysta bezpBatn usBug Cashback dostpn do kart debetowych. Polega ona na mo|liwo[ci wypBaty gotówki do pewnej gra- nicy (na przykBad 200 zB) w kasie sklepu w trakcie pBacenia za zakupy. ¢' Robic zakupy, u|ywaj gotówki lub kart obci|ajcych kon- to. Ja wiem, |e posiadanie karty kredytowej jest bardzo faj- ne i lepiej si czujesz, mogc bBysn zBot, platynow czy czarn kart przy kasie. Ale tak naprawd to miBy pocztek bardzo drogiego nawyku. ¢' Nie wypBacaj równie| gotówki z rachunku karty kredyto- wej, poniewa| w tym momencie przeBczasz t kart w zu- peBnie inny tryb pracy i mo|esz zapomnie o okresie bez- odsetkowym. Bank obci|y Ci peBnymi odsetkami ju| od momentu wypBaty gotówki. ¢' Zweryfikuj i obni| maksymalny limit zadBu|enia na swoim rachunku. Jak? Od kwoty swoich miesicznych zarobków odejmij kwot wszystkich rat kredytu, które co miesic spBacasz. Kwota, która Ci zostaje, to wBa[nie Twój maksy- malny limit zadBu|enia. Nie pozwól si zadBu|y do peBnej wysoko[ci sze[ciomiesicznego wynagrodzenia. Nie tdy droga. Oczywi[cie dla banku to jest czysty zysk, dlatego |e pobierze od caBego wykorzystanego przez Ciebie limitu 27 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 2. Twoja szalupa ratunkowa swoj prowizj. A dla Ciebie to puBapka  prdzej czy póz- niej zaczniesz korzysta z limitu coraz bardziej, a| w koDcu dojdziesz do momentu, kiedy nie bdziesz go ju| w stanie spBaci. ¢' Je|eli ju| posiadasz kart kredytow, to zmieD sposób jej miesicznego rozliczania. Nie spBacaj jedynie minimalnej kwoty (5 do 10%), ale caBo[ obci|enia. Wymusza to na Tobie konieczno[ spBacania caBo[ci zadBu|enia i uczy dys- cypliny finansowej. ¢' Nie przekraczaj nigdy 95% limitu karty. Mo|e zdarzy si, |e bank obci|y Ci dodatkowymi opBatami, naliczy prowi- zje i odsetki, a to spowoduje naliczenie bardzo wysokich odsetek za przekroczenie limitu zadBu|enia. ¢' PrzestaD by lojalny wobec swojego banku, je|eli ten karze Ci za to, |e jeste[ jego klientem. Znajdz taki bank, który nie obci|a Ci za to, |e masz tam konto, u|ywasz jego kart, który nie ka|e Ci pBaci za usBugi, które nie s Ci do niczego potrzebne. Jak widzisz, przykBadowa zmiana tylko kilku nawyków w tak ograniczonym zakresie jak obsBuga kart, mo|e pozostawi w Twojej kieszeni nawet kilkadziesit zBotych miesicznie. Ograniczenie wydatków wic nie musi si wiza ze szczególny- mi wyrzeczeniami. Ograniczanie wydatków tylko po to, |eby pokaza, |e jeste[ w stanie to zrobi, nie ma |adnego sensu 28 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 2. Twoja szalupa ratunkowa i koDczy si przewa|nie po tygodniu, góra po miesicu. Tak jak przy odchudzaniu  wystpuje tu efekt finansowego  jojo  powtarza si sytuacja, która byBa wcze[niej. Chc Ci pokaza, |e zmniejszenie wydatków mo|e by Batwe, szczególnie je|eli dotyczy zmniejszenia wydatków impulsowych lub nieplanowych. Czsto nie zastanawiasz si nad nimi i baga- telizujesz te par zBotych tutaj, par zBotych tam. Niestety maBe kwoty pod koniec miesica si kumuluj. Skutek  ju| znasz. Dobr metod na wyrobienie nawyku oszczdzania jest sumo- wanie drobnych codziennych oszczdno[ci w skali 12 miesicy. Wtedy 5 zBotych miesicznie ro[nie do 60 zBotych rocznie. Niby to samo, jednak za 60 zBotych mo|esz co[ konkretnego kupi, mo|esz je zainwestowa lub zaoszczdzi. Zmniejszenie wydat- ków to nie sztuka dla sztuki. Wystarczy wykorzysta to do na- uki inwestowania i oszczdzania. Wez teraz kartk i sprawdz, jak szybko przypadkowe wydatki odsuwaj Ci od wyj[cia z dBugu. Sprawdz, w jaki sposób kilku- zBotowe wydatki odsuwaj w bli|ej nieokre[lon przyszBo[ Twoj niezale|no[ finansow i moment szybkiego uporania si z obecnym zadBu|eniem. Pamitaj równie| o zasadzie, |e nie musisz kupowa, aby cze- go[ u|ywa. Nie musisz kupowa browaru, je|eli chcesz napi si piwa. Nie musisz kupowa linii lotniczych, je|eli chcesz po- 29 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 2. Twoja szalupa ratunkowa lecie na wakacje. Sposób wykorzystania tej zasady to miejsce dla Twojej kreatywno[ci. Mo|esz wypo|ycza ksi|ki  zamiast je kupowa, mo|esz wymienia si pBytami, wypo|ycza sprzt sportowy, który bdziesz wykorzystywaB raz czy dwa razy w roku. Mo|esz wymienia si usBugami  istniej internetowe banki czasu, gdzie ludzie wymieniaj si swoimi umiejtno[cia- mi. Mo|esz wykorzysta do przemieszczania si komunikacj miejsk, zamiast pBaci za benzyn, miejsca parkingowe, ubez- pieczenie i konserwacj samochodu. Mo|e dziki temu dojazd do pracy zajmie Ci mniej czasu, a posiadanie samochodu stanie si na t chwil zbdnym wydatkiem obci|ajcym jedynie Twoj kieszeD? Skup caB swoj energi finansow na inwestycj we wBasny dBug, poniewa| zBy dBug najbardziej Ci zuba|a. Teraz skupiasz si pewnie na tym, czego nie chcesz zrobi, jak nie chcesz si czu. ZmieD swoje nastawienie. Poczuj, jak sta- jesz si inwestorem. To bardzo dobry sposób nauki inwestowa- nia na przyszBo[. Pomocne przy wdra|aniu takich zmian s afirmacje, czyli proste stwierdzenia, czsto powtarzane, zawsze wyra|one w pozytywny sposób. Dobrym przykBadem mo|e by afirmacja: Doskonale zarzdzam swoimi pienidzmi 30 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 2. Twoja szalupa ratunkowa Twój umysB, jak ju| wyja[niaBem, nie widzi ró|nicy midzy prawd a fikcj. Je|eli bdziesz powtarza to zdanie, najlepiej rano zaraz po obudzeniu i wieczorem przed za[niciem, przez minut  to zdanie zacznie dziaBa. Mo|esz uBo|y wBasn afir- macj i zacz j stosowa. Pamitaj o metodzie maBych kro- ków. Zacznij ju| dzisiaj, pomimo |e nie wiesz, czy to zadziaBa, je|eli spróbujesz. Ja wiem na 100%, |e nie zadziaBa& je[li nie spróbujesz. 31 Krok drugi do szybkiego Krok drugi do szybkiego wyj[cia z dBugu wyj[cia z dBugu INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok drugi do szybkiego wyj[cia z dBugu 2.2.  Plan jest niczym, planowanie jest wszystkim Cytat w nagBówku, przypisywany Eisenhowerowi, stanowi do- bry wstp do rozdziaBu na temat organizacji wBasnych dziaBaD. Jaki to da efekt? Przede wszystkim rozpoczniesz tworzenie sys- temu szybkiego wyj[cia z dBugu. Na czym to bdzie polegaBo? Najbardziej podstawow zasad jest to, |e brak planowania to równie| planowanie. Je|eli nie zaplanowaBe[ jeszcze sukcesu fi- nansowego  zaplanowaBe[ ju| finansow pora|k. Wcze[niej czy pózniej caBy Twój system, czyli brak systemu, podstawi Ci nog w najmniej odpowiedniej chwili. W swoich dziaBaniach odwoBuj si do rzeczy, które lubisz robi. U mnie jest to |eglarstwo, u Ciebie to mo|e by jazda samocho- dem, surfing, jazda na desce  cokolwiek lubisz robi. To wBa- [nie poBczenie my[li i uczu z podjtymi dziaBaniami pozwoli Ci osign koDcowy efekt. PoBcz to, co lubisz robi, z podej- mowanymi dziaBaniami przez znajdowanie analogii. W ten spo- sób uczysz swój mózg, Bczc nowe rzeczy, które robisz, z przy- jemnymi uczuciami, których kiedy[ doznaBe[. W tym rozdziale dowiesz si, jak uszczelni swoje bie|ce wy- datki  przez analogi do uszczelniania Bodzi. Przez te proste dziaBania, które nie wymagaj praktycznie |adnego wysiBku, 33 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok drugi do szybkiego wyj[cia z dBugu mo|esz spowodowa, |e na koniec miesica pienidzy, które mo|esz wykorzysta do inwestowania, zostanie wicej. W tym rozdziale nauczysz si równie| planowania przyszBych wydat- ków. To, |e tak czsto korzystasz z ró|nych kredytów, jest zwi- zane najcz[ciej z brakiem planowania przyszBych wydatków. Tymczasem takie wydatki mog by planowane. Dobrym przy- kBadem s wakacje, które zawsze wypadaj w tych samych dwóch miesicach roku. Mo|esz przecie| zaplanowa, gdzie chcesz jecha, jak kwot pienidzy bdziesz potrzebowaB i ile miesicznie powiniene[ na ten cel inwestowa  z wyprzedze- niem na przykBad roku. W przeciwnym wypadku pozostaje przypadkowy last minute& spBacany na kredyt. Tak samo z re- alizacj hobby czy innych przyjemno[ci  czy ka|dy nagBy im- puls musi powodowa kolejne zadBu|enie? 2.2.1. ZBy dBug kontra dobry dBug By mo|e Ci zaskocz, ale dBug mo|e by zarówno zBy, jak i do- bry. Jak mo|na je rozgraniczy? Otó| zBy dBug dziaBa na Twoj niekorzy[. To dBug, który wzbogaca innych, a Ciebie zuba|a  miesic po miesicu, rok po roku. Do tego rodzaju dBugu mo|- na zaliczy wikszo[ po|yczek na wydatki, które sBu| wyBcz- nie zaspokojeniu przyjemno[ci, a nie tworzeniu inwestycji. W przeciwieDstwie do zBego dBugu, dobry dBug dziaBa na Twoj korzy[, wzbogacajc Ciebie. Mo|na zaliczy tu wikszo[ kre- dytów na wydatki inwestycyjne. 34 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok drugi do szybkiego wyj[cia z dBugu Musisz jednak rozró|ni, czy inwestycj jest budowa lub kupno domu, w którym nastpnie bdziesz mieszkaB. S dwie szkoBy. Jedna mówi, |e tak, poniewa| w przyszBo[ci wBasn nierucho- mo[ bdziesz mógB z zyskiem sprzeda. Natomiast druga mówi, |e nie, dlatego |e taka inwestycja generuje jedynie co- miesiczny koszt, który nie jest bilansowany |adnym przycho- dem, a dodatkowo warto[ nieruchomo[ci mo|e w przyszBo[ci spa[ poni|ej warto[ci zacignitego przez Ciebie kredytu. Wtedy o zyskach bdziesz musiaB zapomnie. Dla przedsibiorcy dobry dBug to kredyt zacignity na rozbu- dow linii produkcyjnych, na wynajcie specjalistów, na kupie- nie nowej technologii, na zakup licencji franczyzowej lub udziaBu w spóBce. Dobry dBug pozwala zwiksza majtek przedsibiorcy i inwestorowi. Mo|esz te| przyj swój dBug jako szans. Poniewa| na swoj przeszBo[ finansow nie masz ju| |adnego wpBywu, wpBywa na swoj przyszBo[ mo|esz jedynie w terazniejszo[ci. DBug jest szans, dlatego |e sytuacja, w której jeste[, po prostu zmusza Ci do nauki inwestowania. Je|eli nie nauczysz si tego teraz, w przyszBo[ci bdziesz funkcjonowaB jeszcze gorzej. Zacznij uprawia gimnastyk finansow. W tej chwili, je|eli chcesz i[ w dobrym kierunku, zacznij robi wszystko, |eby polepszy swoje finansowe zdrowie. Szans na przyszBo[ dla Ciebie jest 35 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok drugi do szybkiego wyj[cia z dBugu nauka biegBego stosowania dobrego dBugu jako dzwigni w celu budowania niezale|no[ci. 2.2.2. System obiegu dokumentów Tworzenie wBasnego systemu szybkiego wyj[cia z dBugu zacznij od najbardziej podstawowej rzeczy: zbieraj dowody zakupów. W cigu caBego miesica robisz pewnie wiele zakupów, a ponie- wa| kasy fiskalne s praktycznie wszdzie, sprzedawca ma obo- wizek wyda Ci dowód zakupu. Je|eli nie chcesz za[mieca so- bie portfela i wyrzucasz paragony, faktury czy inne dowody za- kupu, zmieD ten nawyk. Zrób inaczej ni| wikszo[, zbieraj wszystkie dowody zakupów i pakuj do portfela. Wiem, |e Twój portfel bdzie coraz bardziej pczniaB, ale w ten sposób przy- zwyczajasz si do portfela, który wkrótce bdzie pkaty od banknotów, prawda? Co dalej robi z dowodami zakupu, wyja- [ni za chwil. Je|eli uwa|asz, |e jeste[ nawykowym baBaganiarzem i zalewaj Ci tony ró|nych papierów, dokumentów i ofert, wykorzystaj poni|szy system, który uBatwia zarzdzanie dokumentami, za- równo tymi papierowymi, jak i tymi, które dostajesz drog elektroniczn. Najprostszym systemem, który mo|esz zastosowa, jest system teczek zawieszkowych. Nie segregatorów, nie teczek wiza- 36 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok drugi do szybkiego wyj[cia z dBugu nych, tylko wBa[nie teczek zawieszkowych. Nie bez powodu najpopularniejsze systemy operacyjne domowych komputerów zostaBy opracowane na bazie systemu elektronicznych teczek zawieszkowych. Zalet tego systemu jest mo|liwo[ bardzo szybkiego dostpu do ka|dego dokumentu. System teczek za- wieszkowych, który poznasz, wykorzystuje teczki w trzech ko- lorach. Jest to, jak si domy[lasz, równie| dziaBanie na pod- [wiadomo[. Bdziesz potrzebowaB teczek w trzech kolorach: zielonym, czerwonym i niebieskim. Zielona teczka zawiera wszystkie Twoje plany, w tym plan spBa- ty dBugów, wszystkie zapisane pomysBy inwestycyjne oraz wszystkie dokumenty, które mog w przyszBo[ci zmieni Twoje plany finansowe. Czerwona teczka zawiera wszystkie rachunki pozostaBe do za- pBacenia oraz niewpisane do planu dowody zakupów. Codzien- nie po przyj[ciu do domu wyjmujesz z portfela wszystkie para- gony i inne dowody zakupu i wrzucasz je wBa[nie do czerwonej teczki. W ten sposób pod[wiadomie wyrzucasz ze swojego portfela wszystkie wydatki. W systemie najwicej jest teczek niebieskich. W ka|dej z teczek jest historia pojedynczej pBatno[ci lub inwestycji. Oczywi[cie wszystkie teczki s opisane. Na przykBad  Media ,  Kredyt na 37 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok drugi do szybkiego wyj[cia z dBugu samochód ,  Emerytura ,  Ubezpieczenia na |ycie ,  Kredyt hipoteczny . 2.2.3. Dokumenty papierowe Teraz mo|esz zaj si dokumentami papierowymi. Zgodnie z zasad:  nie zamiataj [mieci pod dywan , przesyBki pocztowe zawsze otwieraj natychmiast po otrzymaniu. Je[li otrzymaBe[ rachunek dotyczcy nadchodzcych pBatno[ci, wBó| go do czer- wonej teczki. Wszystkie interesujce Ci oferty inwestycyjne wkBadaj do zielonej teczki. Pamitaj o tym, |e nie szukasz na razie |adnych nowych kredytów, po|yczek i innych cudownych ofert  te wyrzu natychmiast do kosza. Ka|dy dokument bierz do rki tylko raz. Od razu segreguj korespondencj. To, co Ci si przyda, wkBadaj do odpowiedniej teczki zawieszkowej, resz- t wyrzu do kosza. PozostaB korespondencj, która dotyczy na przykBad zmian wysoko[ci rat kredytów, które spBacasz, wBó| do odpowiedniej niebieskiej teczki. A wcze[niej zapisz zmiany rat kredytu do swojego planu spBaty na nastpny mie- sic. 2.2.4. Dokumenty elektroniczne i konto internetowe online Co robi z dokumentami elektronicznymi? Jest ich coraz wi- cej, banki i inne przedsibiorstwa coraz cz[ciej oszczdzaj 38 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok drugi do szybkiego wyj[cia z dBugu papier. Je|eli nie masz jeszcze dostpu do swojego konta ban- kowego przez Internet, polecam Ci to rozwizanie. ZakBadam jednak, |e taki dostp masz, pozostaje tylko sprawdzi, czy Twój bank nie ka|e Ci za to, |e jeste[ jego klientem. PBaci mo|esz jedynie za jakie[ naprawd wymy[lne usBugi, które s Ci niezbdne. Przede wszystkim jednak powiniene[ zadba o bezpBatne przelewy i bezpBatn kart bankomatow. Oczywi- [cie bez karty kredytowej mo|esz si na razie obej[. Co dalej? Nie drukuj dokumentów elektronicznych. Wikszo[ banków pozwala zapisa dowolny dokument z rachunku w po- staci pliku PDF. Skorzystaj z tej opcji od razu, potem nie b- dziesz musiaB grzeba w archiwach lub pBaci za wygenerowa- nie wycigu. Dobrym pomysBem jest stworzenie takiego same- go systemu na swoim komputerze dla dokumentów elektro- nicznych, jak dla dokumentów papierowych w teczkach za- wieszkowych. Po otrzymaniu rachunku (papierowego czy elektronicznego) umieszczasz go w odpowiedniej czerwonej teczce. W dniu tygo- dnia, w którym zazwyczaj zajmujesz si swoimi finansami (za- kBadam, |e ju| taki na staBe wyznaczyBe[), za pomoc konta in- ternetowego tworzysz przelew z ostatnim dniem pBatno[ci, jaki masz na fakturze. Dziki temu nie musisz pamita o terminie pBatno[ci i nie bdziesz ponosiB dodatkowych kar ze wzgldu na 39 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok drugi do szybkiego wyj[cia z dBugu odsetki, monity i tego typu rzeczy. Oszczdzasz czas i nie mu- sisz korzysta z usBug Poczty Polskiej. To smutne, |e ludzie, którzy uwa|aj, |e musz oszczdza, tzn. starsze osoby, które s emerytami, trac mnóstwo czasu w ko- lejkach na poczcie. Stoj, aby odebra swoj emerytur lub wy- da jej cz[ na opBaty za przelewy, których musz dokona. To niby niewiele  2 lub 3 zB za ka|dy przelew, ale po podliczeniu w skali roku uzbiera si caBkiem spora kwota. Mo|e starczyBoby na wykupienie leków lub wyjazd do sanatorium? Korzystanie z dokumentów elektronicznych i konta interneto- wego daje Ci mo|liwo[ wBa[ciwego korzystania z wBasnych pienidzy. Twoje pienidze wychodz ostatniego dnia, kiedy musz wyj[, co daje Ci wiksz nad nimi kontrol. Poza tym konto internetowe mo|esz wykorzysta do nauki inwestowa- nia. W jaki sposób? Otwórz dodatkowe subkonta do swojego wBasnego rachunku. Czsto s one wy|ej oprocentowane ni| ROR i wtedy peBni funkcje celowych skarbonek oszczdno- [ciowych. Ile ich powiniene[ zaBo|y ? Na pocztek otwórz trzy subkonta: ¢' Pierwsze  na du|e wydatki nieregularne. Je|eli wiesz, |e bdziesz miaB za miesic czy za póB roku jaki[ wikszy wy- datek, który jest dla Ciebie konieczno[ci, na przykBad ubezpieczenie samochodu, wBa[nie na to subkonto przele- 40 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok drugi do szybkiego wyj[cia z dBugu waj co miesic cz[ kwoty, któr masz w przyszBo[ci za- pBaci. ¢' Drugie  na edukacj i przyjemno[ci. Dziki niemu mo|esz zaplanowa udziaB w kursach, szkoleniach, wyjazdy na wa- kacje. Nie bdziesz musiaB siga po kolejny kredyt lub za- dowala si tym, co zostaBo na rynku turystycznym w [rod- ku sezonu. ¢' Trzecie  na okazje inwestycyjne. Jak dalej zobaczysz, in- westowanie polega na cigBym szukaniu okazji do zwik- szenia zwrotu z inwestycji i zmniejszaniu ryzyka. Bez wol- nych [rodków jest to bardzo trudne. Okazje pojawiaj si i znikaj, a wykorzystuje je nie ten, kto ma pienidze, ale ten, kto je ma najszybciej. Niektóre banki daj mo|liwo[, aby staB cz[ z wpBywajcych pienidzy (na przykBad 10%) od razu kierowa na okre[lone subkonto. Je|eli od razu bdziesz przelewa na konkretne sub- konto cz[ pienidzy, to ograniczysz swoje wydatki, a co naj- wa|niejsze  wyrobisz sobie nawyk comiesicznego inwestowa- nia. Jak ju| pewnie zauwa|yBe[, powy|sze trzy subkonta to in- westycje celowe, czyli nastawione na realizacj Twojego kon- kretnego celu czy marzenia. Nie inwestujesz wic bezcelowo. Je|eli odkBadasz pienidze bez celu, cel znajdzie si sam. Takie pienidze bd Ci  parzy dopóki nie wydasz ich przy pierw- szej nadarzajcej si okazji. 41 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok drugi do szybkiego wyj[cia z dBugu 2.2.5. Jak korzysta z otrzymywanych ofert? Z pewno[ci dostajesz poczt czy w postaci elektronicznej wiele ró|nych ofert instytucji finansowych, banków, po|yczkodaw- ców. Jak z nich korzysta? Wa|ne, |eby[ dziki tym ofertom uzyskaB ogólne rozeznanie, co dzieje si na rynku finansowym. Wykorzystaj przychodzce oferty do porównania ich z produktami finansowymi, których sam u|ywasz. Na przykBad: porównujesz ofert nowego banku, który daje Ci mo|liwo[ wypBacania pienidzy bezpBatnie ze wszystkich bankomatów w Polsce, z ofert swojego banku, któ- ry ma ich jedynie kilkaset. Sprawdzasz, co dzieje si z oprocen- towaniem lokat. Mo|e inny bank zaproponuje Ci wy|ej opro- centowane lokaty od tych, które obecnie posiadasz? Zapozna- jesz si z nowymi produktami inwestycyjnymi w rodzaju lokat strukturyzowanych czy certyfikatów inwestycyjnych. Zbieraj wic informacje na temat tego, co mo|e da Ci w przy- szBo[ci wiksze zyski lub wiksze oszczdno[ci. Nie zapominaj równie| o ofertach mogcych obni|y raty Twoich obecnych kredytów. Mog to by oferty kredytów refinansowych lub kon- solidacyjnych. Oczywi[cie mnóstwo z tych dokumentów to je- dynie Badnie zrobiona reklamówka bez |adnej warto[ci  i te wyrzucaj do kosza. Pamitaj, aby dan ofert lub dokument bra do rki tylko raz, po to, aby nie zastanawia si po raz ko- 42 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok drugi do szybkiego wyj[cia z dBugu lejny, czy bdzie Ci ona przydatna. Rób od razu ostateczn se- lekcj. Nastpnie sporzdzaj notatki z tego, co si dzieje na rynku i wkBadaj do zielonej teczki. Pamitaj o dwóch |elaznych zasadach: ¢' Nie szukaj na razie |adnych nowych kredytów lub po|y- czek, choby nie wiadomo jak cudowne one si wydawaBy. ¢' Uwa|aj na  gwiazdki z nieba . To te malutkie rzeczy napi- sane bardzo drobnym drukiem, których nie powiniene[ za- uwa|y. Dziki  gwiazdkom z nieba to, co wydaje si wspaniaB okazj, jest obarczone tyloma dodatkowymi wa- runkami, |e nie jeste[ w stanie ich speBni. Amerykanie mówi, |e je|eli jaka[ oferta wyglda na niewiarygodnie dobr, to na pewno taka jest  niewiarygodna. Na szcz[cie Urzd Ochrony Konkurencji i Konsumentów od czasu do czasu karci instytucje finansowe za to, |e  zapomniaBy po- informowa klienta o szczegóBach oferty lub gwiazdka byBa tak maBa, |e |aden klient nie byB w stanie jej zauwa|y. 2.2.6. Programy do zarzdzania zadBu|eniem Jednym z najwa|niejszych elementów tej ksi|ki jest system szybkiej spBaty dBugów. Je|eli [ledzisz sytuacj na rynkach fi- nansowych na [wiecie, wiesz, jak szybko ta sytuacja si zmie- nia. Wida to szczególnie na rynku amerykaDskim, gdzie caBa heca z obecnym kryzysem si zaczBa. OkazaBo si, |e Stany 43 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok drugi do szybkiego wyj[cia z dBugu Zjednoczone s w recesji i to od razu od roku wstecz. Niestety tak wBa[nie to dziaBa. Wszystko jest w porzdku, dopóki nie okazuje si, |e dana gospodarka jest w gBbokiej recesji. Ale do czego zmierzam? Lawinowo wzrasta tam ilo[ konsumentów, którzy maj powa|ne problemy ze spBat kart kredytowych, kredytów hipotecznych, po|yczek na samochód, leasingów i wszystkich mo|liwych zadBu|eD, które szczodr rk  dawaBy banki. Jak grzyby po deszczu zaczBy pojawia si wic firmy, które za kwoty rzdu kilku tysicy dolarów zaczBy sprzedawa programy, które  automatycznie pozwalaj zadBu|onym spBa- ci dBug. Ci natomiast z rado[ci, |e im si udaBo, funduj sobie kolejny kredyt na kupno samego programu. Nie tdy droga. Ty dostajesz system, który dziaBa i który obsBu|ysz samodzielnie, bez przekazywania swoich poufnych danych finansowych, na przykBad przez Internet. Nie jest to wcale trudne, wymaga tylko systematyczno[ci, zebrania paru dokumentów i zmiany swoich nawyków, tak aby nie powtarza starych bBdów. 44 Krok trzeci do szybkiego Krok trzeci do szybkiego wyj[cia z dBugu wyj[cia z dBugu INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok trzeci do szybkiego wyj[cia z dBugu 2.3.  Idzie Grze[ przez wie[&   Idzie Grze[ przez wie[&  A gdzie id Twoje pienidze? Wy- trop swoje miesiczne wydatki. Jaki to da efekt? Przede wszystkim uszczelnisz swoje impulsowe wydatki i uzyskasz re- aln kontrol nad nimi. W przeciwieDstwie do Grzesia z wier- sza, nie mo|esz po prostu wróci i pozbiera do worka zgubio- nych ziarenek. Masz za to mo|liwo[ wytropienia, gdzie jest najwiksza dziura w Twoim worku z wydatkami i mo|esz za- cz od jej zatkania. W caBym procesie bd Ci pomagaBy przykBady dwóch rzeczy- wistych osób, które znam. (Oczywi[cie zmieniBem im imiona i niektóre dane.) S to Konsekwentna Kinga i Rozrzutny Ro- bert. Na podstawie decyzji podjtych przez nich, zrozumiesz, w jaki sposób systematyczno[ i planowanie Kingi daBy lepsze efekty ni| wysokie zarobki Roberta. Krok po kroku mo|esz po- równa ich sytuacj i decyzje ze swoimi. W kolejnych tabelach znajdziesz miejsce na wpisanie swoich danych. Poniewa| nikt nie bdzie miaB do nich dostpu, bdz tak szczery jak tylko mo- |esz. Bd Ci pewnie potrzebne tak|e posiadane dokumenty fi- nansowe i troch czasu. Jak wypeBni poni|sz tabel? 46 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok trzeci do szybkiego wyj[cia z dBugu ¢' Zapisz na podstawie dokumentów, które zgromadziBe[, wszystkie swoje wydatki za ubiegBy miesic. Je|eli nie masz dokBadnych danych, oszacuj wydatki. W nastpnym mie- sicu, dziki gromadzeniu dowodów zakupu, bdzie to dla Ciebie Batwiejsze. Je|eli inwestujesz co miesic regularnie lub oszczdzasz te wydatki  równie| zapisz. ¢' Zastanów si te| nad wydatkami, których nie wpisaBe[. Przewa|nie pamitasz jedynie cykliczne, regularnie powta- rzajce si wydatki, zapominasz natomiast o drugim rodza- ju wydatków. To wydatki nieregularne, powtarzajce si raz, dwa razy do roku: ubezpieczenie domu, samochodu. O nich przypominasz sobie, kiedy dostajesz faktur albo kiedy dzwoni agent i mówi, |e wBa[nie koDczy Ci si polisa. ¢' Podsumuj wydatki, które pBacisz jedynie kilka razy do roku. PrzykBady znajdziesz w tabeli. Ka|dy z wydatków nie- regularnych, które ponosisz w cigu roku, podziel przez 12 miesicy i wpisz do swojego zestawienia. Co to spowo- duje? Bdziesz wiedziaB, ile masz zapBaci w caBo[ci i przy- gotujesz si do tego, na przykBad przy pomocy subkonta wydatków nieregularnych. WpBacajc wyliczon kwot co miesic na to subkonto, chronisz pienidze przed inflacj. Natomiast dziki wcze[niejszemu (nawet na rok do przo- du) wygenerowaniu przelewu z terminem na ostatni dzieD podany na fakturze, nie musisz pamita o terminie pBat- no[ci. 47 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok trzeci do szybkiego wyj[cia z dBugu ¢' Mo|esz drukowa co miesic pust tabel wydatków i wy- peBnion archiwizowa w teczce z bud|etem rocznym. W poni|szej tabeli s umieszczone zestawienia wydatków Kon- sekwentnej Kingi i Rozrzutnego Roberta. Jest te| miejsce na Twoje zestawienie. Zauwa| pewn prawidBowo[. Zwró uwa- g, jak szczegóBowo Kinga zapisuje swoje wydatki i jak ma kontrol nad caBo[ci. Porównaj, w jaki sposób Robert stosuje t technik i co umie[ciB pod tytuBem  inne . Nie wiesz, praw- da? My[l, |e on te| tego nie wie. Jak widzisz, wydatki Kingi s znacznie mniejsze i lepiej opisane, natomiast Rozrzutny Robert nie ma nad swoimi kontroli. Policz, jaki procent swoich docho- dów przeznaczaj na inwestycje Kinga i Robert. Zobacz, czy za- bezpieczaj si na przyszBo[ dziki wpBatom na subkonto  po- duszki bezpieczeDstwa . UzupeBnij poni|sz tabel o swoje dane i dowiedz si, gdzie  id Twoje pienidze. 48 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok trzeci do szybkiego wyj[cia z dBugu Tabela wydatków Miesic: Rok: Wydatki regularne Konsekwentna Rozrzutny TY z ostatniego miesica Kinga Robert {ywno[ 685 2000 Gaz 46 200 Prd 65 250 Woda 37 100 Ogrzewanie 168 0 Wywóz nieczysto[ci 26 50 Telefon, Internet, TV 94 250 Czynsz 541 0 Odzie|, obuwie 178 1000 Leki 37 100 Zrodki czysto[ci 47 100 PosiBki poza domem 0 500 Koszty transportu 125 650 Czesne 0 800 Inwestycje 250 0 Poduszka bezpieczeDstwa 150 0 Sport i rozrywka 118 450 Inne 0 1500 Inne 0 0 Inne 0 0 Inne 0 0 Suma wydatków 2567 7950 regularnych Wydatki nieregularne Miesic: Rok: z ostatnich 12 miesicy Suma wydatków dzielona Konsekwentna Rozrzutny TY przez 12 miesicy Kinga Robert Ubezpieczenia osobiste 29 167 Podatki pBacone osobi[cie 0 50 Ubezpieczenie samochodu 0 250 Konserwacja samochodu 0 750 Wakacje i wyjazdy 255 1000 Zakupy wyposa|enia domu 93 800 Media grzewcze (wgiel, gaz) 0 1200 49 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok trzeci do szybkiego wyj[cia z dBugu Ubezpieczenie nieruchomo[ci 16 50 Remonty, naprawy, 56 100 modernizacje DopBata podatku 0 300 dochodowego Prezenty 37 100 Przygotowanie [wit 32 100 CzBonkostwo w organizacjach 0 50 Sprzt sportowy 74 200 Inne 19 300 Inne 0 0 Inne 0 0 Inne 0 0 Inne 0 0 Razem wydatki nieregularne 611 5417 Suma wydatków 3178 13367 50 Krok czwarty do szybkiego Krok czwarty do szybkiego wyj[cia z dBugu wyj[cia z dBugu INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok czwarty do szybkiego wyj[cia z dBugu 2.4. Ziarnko do ziarnka i zbierze si miarka& Ziarnko do ziarnka i zbierze si miarka& A Ty ile masz do dys- pozycji? W tym kroku podsumuj swój miesiczny dochód i za- cznij szuka nowych mo|liwo[ci jego powikszenia. Tak|e tutaj pomaga Ci bd przykBady Kingi i Roberta. Jak widzisz, za- robki Kingi nie s imponujce, ale dobrze zaczBa od przejcia kontroli nad wydatkami w poprzednim punkcie. Teraz powin- na sobie sama da podwy|k. Jak to da podwy|k? O tym do- wiesz si w dalszej cz[ci ksi|ki. Zobacz, jak maBe znaczenie w koDcowym rozrachunku maj dysproporcje w zarobkach Kingi i Roberta. Je|eli porównujesz swoje dochody i dochody rozrzutnego Ro- berta, zastanawiasz si pewnie, jak to mo|liwe? Pomy[l, dla- czego on tyle zarabia. Czy my[lisz, |e pracuje dziesi razy wi- cej od Ciebie? Czy my[lisz, |e zna osiem jzyków, jest super mi- strzem sprzeda|y lub ma zdolno[ci telepatyczne? Nic z tych rzeczy. Kilka lat temu Robert zaplanowaB, |e tyle chce zarabia i nie przyjB do wiadomo[ci, |e trudno o prac nawet za 1000 zBotych. ByB tak skoncentrowany na swoim celu, a| na- uczyB si dobrze tej jednej rzeczy  jak zarabia pienidze. Nie- stety okazaBo si to za maBo. Jak wida na naszym przykBadzie, czym innym jest zarabianie pienidzy, a zupeBnie czym innym 52 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok czwarty do szybkiego wyj[cia z dBugu utrzymywanie zarobionych pienidzy. I tutaj wBa[nie Robert ma powa|ny problem. Teraz wykorzystaj poni|sz tabel i wpisz swoje miesiczne za- robki lub zarobki wszystkich osób uzyskujcych dochód w Twoim gospodarstwie domowym. Tu jeszcze jedna uwaga. Pamitasz, |e do swoich wydatków miesicznych wliczyBe[ u[rednione wydatki nieregularne? Te- raz to samo zrób z dochodami. Wpisz zarówno dochody regu- larne, zarabiane co miesic, jak i dochody nieregularne. Te ostatnie podsumuj w skali ostatniego roku, a nastpnie podziel przez 12 miesicy i wpisz jako swój [redni nieregularny dochód miesiczny. Gdy bdziesz jedynie u[redniaB swoje przyszBe do- chody, a zapomnisz o u[rednianiu przyszBych wydatków, nie wyjdzie Ci to na dobre. Dlaczego? Co miesic bdzie Ci brako- waBo pienidzy na wydatki nieregularne lub bdziesz wydawaB jeszcze nie otrzymane dochody. Niestety wikszo[ zadBu|o- nych ludzi tak wBa[nie robi   wydaj mentalnie pienidze, których jeszcze nie zarobili i nie zabezpieczaj wydatków, które na pewno ich spotkaj. Dlatego tak istotne jest bie|ce plano- wanie wydatków, które pozwoli Ci urealni Twoje mo|liwo[ci finansowe. 53 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok czwarty do szybkiego wyj[cia z dBugu Tabela zarobków Miesic: Rok: Zarobki regularne Konsekwentna Rozrzutny TY z ostatniego miesica Kinga Robert Pensja netto 3400 12000 Premie miesiczne 300 0 Renta, emerytura 0 0 Dochody z dziaBalno[ci 0 0 Inne 0 0 Razem zarobki regularne 3700 12000 Zarobki nieregularne Konsekwentna Rozrzutny z ostatnich 12 miesicy TY Kinga Robert dzielone przez 12 Odsetki od lokat 75 50 Wykup obligacji 0 0 Zyski z funduszy i 35 0 certyfikatów inwestycyjnych Sprzeda| ruchomo[ci 90 0 i nieruchomo[ci Darowizny 0 0 Premie roczne, kwartalne 400 3000 Nagrody i wygrane 30 0 Zwrot podatku 120 0 dochodowego Inne 0 0 Razem zarobki nieregularne 750 3050 Suma zarobków 4450 15050 Teraz pora na podsumowanie. Poniewa| masz wpisane w obu tabelach swoje wydatki i swoje przychody miesiczne Bcznie z u[rednieniami, poni|ej zamieszczam kolejn tabel z zesta- wieniem Bcznych miesicznych zarobków i Bcznych miesicz- nych wydatków. W efekcie uzyskujesz sum pienidzy, która pozostaje Ci do zainwestowania w swój dBug. Jak pewnie za- uwa|yBe[ wcze[niej, po stronie wydatków nie wpisywaBe[ |ad- 54 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok czwarty do szybkiego wyj[cia z dBugu nych wydatków zwizanych ze spBat zadBu|enia. Nie byBo tam miejsca na raty zacignitych kredytów, po|yczek i tego typu rzeczy. W poni|szym przykBadzie zobaczysz, co dalej staBo si z bud|e- tem Kingi i Roberta. Konsekwentna Kinga ze swoj rodzin, potrafi kontrolowa wydatki i pomimo ni|szych zarobków osi- gnBa lepszy efekt ni| rodzina Rozrzutnego Roberta. Ten co prawda zarabia znacznie wicej, ale nie ma |adnej kontroli nad wydatkami. W efekcie Robert ma znacznie mniej mo|liwo[ci, aby szybciej spBaci swoje zadBu|enie. A jaki efekt Ty osignBe[? Jaka kwota miesicznie pozwoli Ci spBaca na bie|co zadBu|enie? Czy wystarczy Ci pienidzy, aby dodatkowo inwestowa we wBasny dBug? Tabela wydatków Miesic: Rok: Wydatki regularne Konsekwentna Rozrzutny TY z ostatniego miesica Kinga Robert Razem wydatki regularne 2567 7950 Razem wydatki 611 5417 nieregularne Acznie suma wydatków 3178 13367 Razem zarobki regularne 3700 12000 Razem zarobki 750 3050 nieregularne Acznie suma zarobków 4450 15050 Zarobki  wydatki 1272 1683 Jaki % zarobków potrafisz 28,6% 11,2% % zachowa? 55 Krok pity do szybkiego Krok pity do szybkiego wyj[cia z dBugu wyj[cia z dBugu INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok pity do szybkiego wyj[cia z dBugu 2.5. Wykorzystaj I.P.N. Teraz zajmij si przygotowaniem danych do Indywidualnego Planu Naprawczego. Zacznij od inwentaryzacji wBasnych dBu- gów. Dziki temu stan Twoich finansów przestanie by dla Cie- bie tajemnic. ¢' W pierwszej kolejno[ci przygotuj wszystkie dokumenty do- tyczce zadBu|enia, umowy po|yczek czy kredytów. Znaj- dziesz w nich oprocentowanie danego kredytu czy po|yczki. ¢' Zacznij od najgorszego rodzaju dBugu, czyli zadBu|enia prze- terminowanego. W poni|szej tabeli wpisz po kolei wszystkie raty kredytów i po|yczek, które s ju| przeterminowane, czyli po terminie pBatno[ci. Wpisz tu tak|e inne zalegBo[ci przeterminowane, takie jak suma zalegBych opBat za media, czynsze, monity, wezwania do zapBaty, windykacje. ¢' Na koDcu podsumuj caBkowit warto[ zadBu|enia przeter- minowanego wraz z odsetkami. Je|eli nie znasz warto[ci odsetek, sprawdz je w swoich dokumentach kredytowych albo znajdz wysoko[ odsetek od zadBu|enia przetermino- wanego w Internecie. ¢' W drugiej cz[ci tabeli wpisz zadBu|enie nieprzetermino- wane. Zanotuj raty kredytów, po|yczek i innych tego typu obci|eD. Nie wpisuj |adnych innych bie|cych wydatków, bo te wpisaBe[ ju| do tabeli z wydatkami. 57 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok pity do szybkiego wyj[cia z dBugu W poni|szej tabeli mo|esz zobaczy jak na dBoni, caB prawd o stanie finansów Kingi i Roberta. Ró|nica pomidzy zarobka- mi i wydatkami Kingi w caBo[ci pokrywa sum rat kredytów. Teraz Kinga mo|e si skupi na szybszej spBacie kredytu na za- kup sprztu AGD, a potem na szybszej spBacie kredytu hipo- tecznego. Rozrzutny Robert, przy braku jakiejkolwiek kontroli nad wydatkami, nie jest w stanie pokry bie|cych rat kredy- tów ze swoich zarobków, co w konsekwencji spowodowaBo po- wstanie zalegBo[ci w ich spBacie. Robert  Bata dziury w wydat- kach premi roczn i po|yczkami od rodziny. ZacignB te| szybki kredyt gotówkowy i wykorzystaB do spBaty zadBu|enia kart kredytow, wypBacajc z niej gotówk w bankomacie. Po- peBniB wic wikszo[ bBdów, które wpychaj go coraz gBbiej w ptl zadBu|enia. Tabela zadBu|enia Miesic: Rok: ZadBu|enie Konsekwentna Rozrzutny TY przeterminowane Kinga Robert Media 0 150 Czynsz 0 0 Kredyt hipoteczny 0 3500 Kredyt samochodowy 0 950 Po|yczki gotówkowe 0 0 Koszty windykacji 0 0 Monity, odsetki karne 0 100 Inne 0 100 Inne 0 0 Inne 0 0 Razem zadBu|enie 0 4800 przeterminowane 58 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok pity do szybkiego wyj[cia z dBugu ZadBu|enie nie Konsekwentna Rozrzutny przeterminowane do spBaty TY Kinga Robert w bie|cym miesicu Rata kredytu hipotecznego I 893 3500 Rata kredytu hipotecznego II 0 0 Rata kredytu na samochód 0 950 Rata po|yczki gotówkowej I 0 450 Rata po|yczki gotówkowej II 0 0 Rata po|yczki prywatnej 0 200 SpBata karty kredytowej 0 50 Inne raty kredytów 120 0 Razem do spBaty w bie|cym 1013 5150 miesicu Do problemów Roberta i mo|liwo[ci Kingi jeszcze wrócimy. W dalszej kolejno[ci zrób analiz wszystkich kredytów i po|y- czek pozostaBych Ci do spBaty. ¢' W kolejnej tabeli wpisz opóznienie w spBacie zadBu|eD (w dniach) oraz czas kredytu pozostaBego do spBaty (w mie- sicach). To o tyle istotne, |e na tej podstawie bdziesz mógB uszeregowa obci|enia od najwa|niejszego do naj- mniej istotnego. ¢' Nastpn rubryk uzupeBnij o [redni rat kredytu. Wylicz j, sumujc wszystkie dotychczasowe raty danego kredytu i dzielc wynik przez ilo[ miesicy dotychczasowej spBaty. Po co to robi? W wikszo[ci kredytów czy po|yczek, które maj staB stop oprocentowania, na przykBad po|yczki go- tówkowe, nie jest to takie istotne. Natomiast przy kredy- tach o zmiennej stopie procentowej (na przykBad kredyty 59 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok pity do szybkiego wyj[cia z dBugu hipoteczne) wysoko[ raty mo|e zmienia si nawet co miesic. Poniewa| nie jeste[ w stanie przewidzie, jakie raty takiego kredytu bdziesz pBaciB w przyszBo[ci, w ten sposób bdziesz je mógB oszacowa. ¢' W nastpnej rubryce wpisz wyliczon, caBkowit kwot kredytu pozostaBego do spBaty. Przypomnij sobie moment, kiedy staraBe[ si o kredyt. Bardziej skupiaBe[ si na tym, |eby go w ogóle dosta. Nie robiBe[ pewnie dogBbnej anali- zy caBego rynku i nie porównywaBe[ umów wszystkich in- stytucji finansowych. SkupiBe[ si na ofertach paru ban- ków, które si najmocniej reklamowaBy. ZBo|yBe[ tam swój wniosek o kredyt. ZakBadajc, |e bank jest instytucj godn zaufania, zaBo|yBe[, |e rzeczywiste oprocentowanie kredytu odpowiada temu z ulotki reklamowej. W zwizku z tym nie zwróciBe[ uwagi na caBkowit warto[ kredytu, któr b- dziesz musiaB spBaci. Niestety, wiele osób dopiero w mo- mencie robienia inwentaryzacji zadBu|enia jest zaskoczo- nych, jak du|o pienidzy pozostaBo im jeszcze do spBaty. W przypadku kredytów walutowych sum kredytu zwik- sza równie| zmiana warto[ci waluty kredytu w stosunku do zBotówki. Sprawdz, jak w caBym tym zestawieniu wyglda Twoja sytuacja finansowa. Dziki temu bdziesz mógB posortowa wszystkie swoje dBugi i przygotowa Indywidualny Plan Naprawczy. Po- 60 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok pity do szybkiego wyj[cia z dBugu ni|sza tabela bdzie Ci niezbdna w rozdziale dotyczcym sys- temu szybkiej spBaty dBugów. Tabela Bcznego Miesic: Rok: zadBu|enia do spBaty Odsetki, CaBkowita warto[ Aczne zadBu|enie Ilo[ dni monity, zadBu|enia do przeterminowane opóznienia windykacja spBaty Media Czynsz Kredyt hipoteczny Kredyt samochodowy Po|yczki gotówkowe Inne Suma zadBu|enia przeterminowanego Ilo[ miesicy CaBkowita Aczne zadBu|enie nie Zrednia rata pozostaBych do warto[ kredytu przeterminowane kredytu spBaty do spBaty Kredyt hipoteczny Kredyt na samochód Po|yczka gotówkowa I Po|yczka gotówkowa II Po|yczka prywatna Wykorzystane limity na kartach i debet na koncie Inne kredyty Suma zadBu|enia nie przeterminowanego CaBkowite zadBu|enie pozostaBe do spBaty 2.5.1. Który dBug jest najwa|niejszy? Pewnie zastanawiaBe[ si nie raz, co robi w sytuacji, kiedy masz bardzo du|o ró|nych kredytów do spBaty i nie jeste[ 61 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok pity do szybkiego wyj[cia z dBugu w stanie spBaca wszystkiego regularnie. Wykonaj swój osobi- sty ranking i ustal, który dBug jest najwa|niejszy dla Ciebie. Oczywi[cie najbardziej niebezpieczne s wszystkie dBugi ju| przeterminowane, a na ich czele mo|esz ustawi zalegBe raty kredytu hipotecznego, szczególnie je[li dotycz nieruchomo[ci, w której mieszkasz. Kolejne to zalegBy czynsz lub najem. Dlaczego te obci|enia s najistotniejsze? Dach nad gBow to jedna z najbardziej podstawowych potrzeb, któr starasz si za- spokoi w pierwszej kolejno[ci. Obecnie polskie prawo bardzo mocno chroni ka|dego lokatora, dajc mu czsto wiksze przy- wileje ni| wBa[cicielowi. Ta sytuacja mo|e si jednak zmieni. Banki, wraz ze wzrostem ilo[ci niespBaconych kredytów na ryn- ku, bd coraz bardziej restrykcyjne. Mog wymusi zmian prawa uBatwiajc bardzo szybkie zaspokojenie niespBaconych kredytów i eksmisj dBu|ników na bruk. Na pewno wic nie chcesz znalez si w sytuacji, kiedy razem z caB rodzin zosta- niesz pozbawiony dachu nad gBow. Przeterminowany kredyt hipoteczny lub zalegBy czynsz to najwa|niejsze dBugi, których spBata zawsze powinna by dla Ciebie priorytetowa. Które dBugi s równie istotne? S to zalegBe opBaty za media: gaz, prd, wod. Tutaj windykacja zalegBo[ci jest o wiele prost- sza. Cho s to zazwyczaj mniejsze kwoty, dziki komputeryza- cji dokumentów, dostawcy mediów dziaBaj bardzo szybko. 62 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok pity do szybkiego wyj[cia z dBugu WyBczenie gazu w czasie sezonu grzewczego, prdu przed wa|nym meczem lub wody przed wyj[ciem do pracy to du|y problem. Kolejne pod wzgldem wa|no[ci s: zalegBe podatki, mandaty, monity. Bardzo Batwe do [cignicia z Twoich dochodów. Man- daty policyjne s traktowane jak zalegBy podatek i zostan wraz z odsetkami pobrane z Twojego dochodu. W dalszej kolejno[ci znajduje si zadBu|enie nieprzetermino- wane. Pamitaj jednak, |e ono równie| wstrzymuje Ci na dro- dze do budowania niezale|no[ci finansowej. W kolejnej tabeli wylicz, ile pienidzy pozostaje Ci po spBacie wszystkich rat zadBu|enia. Wpisz kwot policzon w podsumo- waniu z kroku czwartego i odejmij sum rat kredytów z tabeli inwentaryzacji zadBu|enia. Sprawdz równie| sytuacj Kingi i Roberta, i porównaj ze swoj. Tabela inwestycji Miesic: Rok: Jak kwot mo|esz przeznaczy miesicznie na Konsekwentna Rozrzutny TY Kinga Robert inwestycj we wBasny dBug? Zarobki  Wydatki 1272 1683 0 (z Tabeli Wydatków) Suma rat kredytów do spBaty w bie|cym miesicu 1013 5150 0 (z Tabeli ZadBu|enia) Ró|nica = Kwota 259 -3467 0 inwestycji we wBasny dBug 63 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok pity do szybkiego wyj[cia z dBugu Jak widzisz, Kinga w tym miesicu mo|e przeznaczy kwot 259 zB na szybsz spBat swojego zadBu|enia lub zainwestowa j w inny sposób. Robert oprócz zalegBo[ci, które ju| ma do spBaty, musi znalez dodatkowe 3467 zB, aby pokry bie|ce raty kredytów. Pewnie znowu zacignie kredyt gotówkowy lub po|yczy pienidze od znajomych. A jakie Ty mo|esz otrzyma wyniki? Wyliczony wynik mo|e by mniejszy od zera, jak w przypadku Roberta. Wtedy jeszcze raz krok po kroku sprawdz swoje wpisy we wszystkich tabelach. Mo|e nie byBe[ ze sob do koDca szcze- ry? Mo|e wkradB si jaki[ prosty bBd rachunkowy? Je|eli wszystko jednak poprawnie wyliczyBe[, znaczy to, |e Twoje bie- |ce zalegBo[ci przekraczaj sum pienidzy, któr mo|esz wy- da. W zwizku z tym nie jeste[ w stanie regularnie spBaca za- dBu|enia. Jak mo|esz poradzi sobie z tak sytuacj, dowiesz si w kolejnych rozdziaBach. Wynik mo|e wyj[ Ci równie| wikszy od zera, jak w przypadku Kingi. Znaczy to, |e posiadasz nadwy|k, któr mo|esz wykorzy- sta do poprawy swojej sytuacji finansowej. W kolejnych rozdzia- Bach poznasz program, który umo|liwi Ci znaczne skrócenie czasu spBaty wszystkich Twoich zadBu|eD. W efekcie bdziesz mógB za- cz budowa w bardzo szybkim tempie niezale|no[ finansow. Je|eli jednak po prostu wydasz nadwy|k, któr wyliczyBe[, kolej- ny raz oddalisz si od osignicia finansowej niezale|no[ci. 64 Krok szósty do szybkiego Krok szósty do szybkiego wyj[cia z dBugu wyj[cia z dBugu INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok szósty do szybkiego wyj[cia z dBugu 2.6. Jak szybko chcesz pozby si dBugu? Efektem tego kroku jest przygotowanie do szybkiej spBaty dBu- gów. Bez wzgldu na to, jaki wynik wyszedB Ci w poprzednim kroku, zawsze staraj si zmniejszy swoje zBe dBugi. Jakie mo|- liwo[ci mo|esz wykorzysta? Masz ich do dyspozycji naprawd sporo: ¢' Renegocjacja warunków umowy. ¢' Zmiana sposobu spBaty. ¢' Przewalutowanie kredytu. ¢' Zastosowanie kredytu konsolidacyjnego. ¢' Zastosowanie kredytu refinansowanego. ¢' Wykorzystanie po|yczki hipotecznej. ¢' OgBoszenie upadBo[ci konsumenckiej. Powy|sze terminy mog wydawa Ci si skomplikowane, ale po dalszej lekturze bdziesz wiedziaB, jak mo|esz z nich skorzysta. 2.6.1. Renegocjacja warunków umowy Renegocjacj warunków umowy kredytowej mo|esz przepro- wadzi w zale|no[ci od swojej sytuacji finansowej na trzy pod- stawowe sposoby. S to: 66 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok szósty do szybkiego wyj[cia z dBugu ¢' Zawieszenie pBatno[ci kredytu. ¢' Redukcja oprocentowania kredytu. ¢' WydBu|enie okresu spBaty. Przy zawieszeniu pBatno[ci masz dwie mo|liwo[ci: ¢' Karencja w spBacie kredytu Jest to czasowe odroczenie spBaty kredytu, jednak przy obo- wizku spBacania w tym samym czasie cz[ci odsetkowej raty. Efektem jest znacznie mniejsza rata kredytu. Karencja zale|y od umowy, jak zawarBe[ z bankiem. ¢' Wakacje kredytowe Wakacje kredytowe daj Ci mo|liwo[ zawieszenia pBatno[ci caBej raty kredytu, czyli nie pBacisz przez jaki[ czas ani kapitaBu, ani odsetek. Bank zazwyczaj daje mo|liwo[ jedynie miesicz- nej przerwy w spBacie kredytu w danym roku spBaty. Renegocjacja warunków umowy mo|e dotyczy redukcji opro- centowania kredytu. Pytasz, dlaczego jest to mo|liwe? Otó| banki dziaBaj na rynku o cigBej zmienno[ci oraz w warunkach silnej konkurencji. Dobre warunki, które uzyskaBe[ kilka lat temu, w tej chwili nie musz ju| takimi by. Natomiast bank z wBasnej woli nie obni|y Ci oprocentowania kredytu, je|eli nie wynika to wprost z umowy. I tu wBa[nie masz pole do negocja- cji mar|y, dodatkowych opBat, ubezpieczenia. W przypadku 67 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok szósty do szybkiego wyj[cia z dBugu kredytu hipotecznego mo|esz te| wystpi z wnioskiem o po- nowne przeszacowanie warto[ci kredytowanej nieruchomo[ci. Warunkiem jest jednak wzrost obecnej ceny rynkowej nieru- chomo[ci powy|ej ceny zakupu. Co dziki temu zyskasz? B- dziesz mógB na przykBad obni|y wymagany próg wkBadu wBa- snego. Je|eli spBaciBe[ ju| cz[ kredytu, sprawdz, czy dziki temu mo|esz obni|y oprocentowanie lub zmniejszy obowiz- kowe ubezpieczenie niskiego wkBadu wBasnego. To oczywi[cie spowoduje zmniejszenie raty kredytu. Je|eli Twój bank jest bardzo  sztywny i nie chce w ogóle roz- mawia o renegocjacji warunków umowy, zawsze mo|esz prze- nie[ swój kredyt do innego banku. Banki oczywi[cie maj tego [wiadomo[. Wa|ne, |eby to nie byBa sztuka dla sztuki i caBa operacja byBa opBacalna dla Ciebie. Przy renegocjacji warunków umowy mo|esz te| wydBu|y okres spBaty kredytu. Podaj t mo|liwo[ na samym koDcu jako ab- solutn ostateczno[. WydBu|enie okresu spBaty spowoduje co prawda zmniejszenie miesicznych rat kredytu, natomiast zwikszysz w ten sposób caBkowit kwot kredytu, pozostaB do spBaty. 68 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok szósty do szybkiego wyj[cia z dBugu 2.6.2. Zmiana sposobu spBaty Zmian sposobu spBaty najcz[ciej mo|esz zastosowa przy za- legBo[ciach z tytuBu czynszu, dostawy mediów lub podatków. Dziki negocjacjom masz mo|liwo[ rozBo|enia zadBu|enia z jednorazowej pBatno[ci (w terminie na przykBad 7 lub 14 dni) na pBatno[ rozBo|on na kilka miesicznych rat. Zawsze lepsz alternatyw jest wykazanie chci spBaty obci|enia w ratach, ni| unikanie jakiegokolwiek kontaktu z wierzycielami. Zmian sposobu spBaty kredytu mo|esz negocjowa równie| w swoim banku. Poniewa| w wikszo[ci banków mo|esz wy- bra form spBaty kredytu, masz do dyspozycji spBat w postaci tak zwanych rat równych (annuitetowych) lub rat malejcych. W obu przypadkach rata skBada si z dwóch cz[ci. Z cz[ci ka- pitaBowej, czyli tego, co naprawd po|yczyBe[, oraz cz[ci od- setkowej, czyli tego, co pBacisz bankowi jako jego zysk. Je|eli wybraBe[ form spBaty w ratach równych, cz[ kapitaBo- wa raty systematycznie ro[nie, za[ cz[ odsetkowa systema- tycznie maleje. Daje to w kolejnych miesicach tak sam rat, je[li oczywi[cie oprocentowanie kredytu w tym czasie si nie zmienia. W przypadku rat malejcych jest inaczej  cz[ kapitaBowa w ka|dej racie ma tak sam wysoko[, natomiast cz[ odset- kowa systematycznie maleje. Dzieje si tak, poniewa| odsetki 69 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok szósty do szybkiego wyj[cia z dBugu naliczane s od coraz mniejszego pozostaBego do spBacenia ka- pitaBu. W sumie w ka|dym kolejnym miesicu rata jest mniej- sza. Na pocztku spBaty kredytu warto[ raty jest wy|sza, a im bli|ej koDca, tym jest ona ni|sza w stosunku do spBaty w ratach równych. Je|eli wybraBe[ raty malejce w momencie podpisywania umo- wy kredytowej, w razie konieczno[ci mo|esz zmieni sposób spBaty na raty staBe. W ten sposób zmniejszysz swoje miesicz- ne obci|enie rat kredytu. Oczywi[cie jest to opBacalne, je|eli suma rat po zmianie sposobu spBaty rzeczywi[cie bdzie mniej- sza. OpBacalno[ tego sposobu postpowania przedstawia po- ni|szy wykres. 70 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok szósty do szybkiego wyj[cia z dBugu Czerwona linia przedstawia wysoko[ kolejnych rat malej- cych, niebieska  wysoko[ rat staBych. Wykres pokazuje spBat kredytu w kwocie 100 000 zB, rozBo|onego na 100 rat z opro- centowaniem 10% w skali roku. Na powy|szym wykresie zielony punkt oznacza moment, w którym raty pBacone przy spBacie w ratach równych i malej- cych s równe. Na pocztku spBaty kredytu raty malejce maj wy|sz warto[, natomiast po przekroczeniu punktu przecicia maj one ni|sz warto[ ni| raty staBe. Zmiany sposobu spBaty z rat malejcych na równe opBaca si dokonywa od pocztku spBaty kredytu do momentu zrównania si rat. Przedstawia to obszar |óBtego trójkta. Sprawdz wic w swojej umowie kredytowej mo|liwo[ i opBa- calno[ zmiany sposobu spBaty. Pamitaj jednak, |e suma rat malejcych jest dla danego kredytu mniejsza ni| suma rat rów- nych. 2.6.3. Przewalutowanie kredytu Dlaczego przewalutowa kredyt? Przede wszystkim dlatego, aby zabezpieczy si przed mo|liwym wzrostem warto[ci walu- ty, w której zacignBe[ kredyt. Na przykBad kredyty we fran- kach szwajcarskich s obecnie ni|ej oprocentowane od kredy- tów zBotowych. Poniewa| w Szwajcarii stopy procentowe s 71 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok szósty do szybkiego wyj[cia z dBugu ni|sze ni| w Polsce, pBacisz ni|sz miesiczn rat. Je|eli jed- nak dojdzie do takiej sytuacji, |e polski zBoty na tyle osBabi si, czyli stanieje w stosunku do franka, |e rata, któr pBacisz przy swoim kredycie walutowym, zrówna si z rat pBacon w kre- dycie zBotowym, warto bdzie pomy[le o przewalutowaniu kredytu. W praktyce powiniene[ to zrobi odpowiednio wcze[niej. Naj- lepiej wtedy, kiedy tendencje kursowe dopiero zaczynaj dzia- Ba na Twoj niekorzy[ i spodziewasz si kontynuacji takiego trendu. W przeciwnym razie mo|esz doprowadzi do tego, |e na przewalutowanie bdzie ju| za pózno. Pamitaj, |e zmiany kursów s cykliczne i wkrótce mo|e si okaza, |e znowu odno- sisz korzy[ci. Kredyt hipoteczny jest obci|eniem na wiele lat, wic powiniene[ podejmowa takie decyzje, które wyprzedzaj zmiany na rynku. Je|eli jednak my[lisz powa|nie o przewaluto- waniu swojego kredytu zawsze sprawdz, czy jest to opBacalne w Twojej sytuacji. Przewalutowanie mo|e by nieopBacalne na przykBad ze wzgl- du na dodatkowe koszty z nim zwizane. Je|eli dokonasz prze- walutowania po wysokim kursie waluty obcej, to kwota kredytu w przeliczeniu na zBote mo|e si okaza wy|sza od tej, któr pierwotnie zacignBe[. Jedyny zysk w takiej sytuacji to wyeli- minowanie dalszego ryzyka kursowego. 72 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok szósty do szybkiego wyj[cia z dBugu Jakie inne koszty wi| si z przewalutowaniem Twojego kre- dytu? ¢' Po pierwsze jest to prowizja, której bank mo|e za|da za operacj przewalutowania. Przewa|nie jest to procentowa cz[ kwoty podlegajcej przewalutowaniu. ¢' Kolejny koszt to tak zwany spread. Wystpuje przy kredy- tach walutowych. Je|eli na przykBad zacigasz kredyt we frankach szwajcarskich, bank wymienia Ci franki na wy- pBacane zBotówki po kursie sprzeda|y. Natomiast spBacajc kredyt w zBotówkach, zamieniasz je tak naprawd w swoim banku na franki po kursie kupna. Oba kursy prawie dowol- nie ustala bank, a ich ró|nica to wBa[nie spread. Ten koszt mo|esz stara si zmniejszy, ale nie mo|esz go wyelimino- wa. Negocjuj z bankiem poziom prowizji lub spreadu. Mo|esz rów- nie| poszuka takiego banku, który oferuje ich ni|szy poziom. W przypadku przewalutowania kredytu zBotówkowego w przy- szBo[ci bdzie równie| istotny poziom przeliczenia zBotówki na euro w razie wprowadzenia tej waluty w Polsce. Je|eli wysoko[ raty kredytu po przewalutowaniu bdzie wy|- sza ni| ostatnia rata kredytu przez przewalutowaniem, bank na pewno bdzie chciaB ponownie zbada Twoj zdolno[ kredyto- w. W takim wypadku bdziesz musiaB zBo|y dokumenty doty- 73 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok szósty do szybkiego wyj[cia z dBugu czce Twojego dochodu, tak jak do nowego kredytu. Zanim wic podejmiesz decyzj o przewalutowaniu kredytu walutowe- go, przelicz, czy Ci si to zwyczajnie opBaca. 2.6.4. Kredyt konsolidacyjny Kolejn mo|liwo[ci zmniejszenia istniejcego zadBu|enia jest zastosowanie kredytu konsolidacyjnego. Po co to robi? Stosujesz kredyt konsolidacyjny, aby polepszy struktur Twojego zadBu|enia. Kredyt konsolidacyjny pozwala Ci zmniejszy wcze[niej zacignite kredyty lub po|yczki. Jest to mo|liwe dziki poBczeniu Twoich wcze[niej zacignitych po|yczek i kredytów (czsto o znacznie wy|szym oprocentowa- niu) i zastpieniu ich jednym kredytem konsolidacyjnym, naj- cz[ciej typu hipotecznego. Jakie s plusy takiego kredytu? Przede wszystkim nowa rata, ni|sza ni| suma wcze[niej pBaconych rat oraz ni|sza caBkowita kwota kredytu do spBaty. Zarzdzasz dziki temu mniejsz ilo- [ci rat i terminów pBatno[ci. Masz tylko jedn rat pBacon w jednym terminie, a nie na przykBad cztery ró|ne kredyty pBa- cone w ró|nych terminach, jeszcze na dodatek w ró|nych ban- kach. Plusem równie| jest to, |e mo|esz skorzysta z uproszczonej formy badania zdolno[ci kredytowej. Mo|esz równie| obci|y 74 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok szósty do szybkiego wyj[cia z dBugu nieruchomo[, której nie jeste[ wBa[cicielem, oczywi[cie za jego zgod. Mo|esz nawet obci|y kilka nieruchomo[ci, a nad- wy|ki pienidzy z tego kredytu przeznaczy na dowolny cel. Na przykBad na inwestycje. Kiedy Bczne obci|enie zwizane z zacigniciem ró|nych kre- dytów staje si powa|nym problemem dla Twojego bud|etu domowego, skonsolidowanie tych zadBu|eD w jednym kredycie mo|e zmniejszy Twoj miesiczn rat o nawet kilkadziesit procent. Jakie s minusy kredytu konsolidacyjnego? ¢' WydBu|asz okres spBaty kredytów. ¢' Obci|asz hipotek wBasnej lub cudzej nieruchomo[ci. ¢' Bank bdzie sprawdzaB sposób spBaty Twoich poprzednich zobowizaD. W wikszo[ci banków istnieje minimalny okres, po przekroczeniu którego dopiero mo|esz wystpi o kredyt konsolidacyjny. Minimalny okres spBaty dotyczy wcze[niejszych kredytów. Pamitaj wic, aby i tutaj zwróci uwag na rzeczywiste oszczdno[ci, jakie mo|esz uzyska. Porównujc oferty banków sprawdz: 75 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok szósty do szybkiego wyj[cia z dBugu ¢' Jakie rzeczywiste oszczdno[ci (w zBotówkach, a nie w pro- centach) mo|e Ci przynie[ dany kredyt konsolidacyjny w stosunku do poprzednich obci|eD. ¢' Jakie dokumenty bdziesz musiaB zgromadzi (kwestia cza- su). ¢' Czy istnieje mo|liwo[ bezpBatnej wcze[niejszej spBaty kre- dytu konsolidacyjnego. ¢' W jakiej walucie jest udzielany kredyt (brak ryzyka kurso- wego). Maksymalna kwota kredytu konsolidacyjnego mo|e wynosi nawet 110% sumy wszystkich spBacanych kredytów. 2.6.5. Kredyt refinansowy Na czym polega kredyt refinansowy? To po prostu zamiana kredytu, który zacignBe[ kilka lat temu na gorszych warun- kach, na kredyt taDszy, ni|ej oprocentowany. Sytuacja na ryn- kach finansowych cigle si zmienia i std mo|liwo[ obni|enia rat zacignitych kredytów. Kiedy wic warto zacign kredyt refinansowy? Je|eli renego- cjowanie warunków umowy z dotychczasowym bankiem nie da rezultatu, w innym banku mo|esz wyszuka kredyt refinanso- wy na korzystniejszych warunkach, którym spBacisz stary kre- dyt. Nie skupiaj si tylko na ró|nicy oprocentowania pomidzy 76 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok szósty do szybkiego wyj[cia z dBugu starym a nowym kredytem. Zwró uwag na poni|sze elemen- ty, których koszty mog caBkowicie zniweczy opBacalno[ Two- ich dziaBaD: ¢' Mo|liwo[ zmniejszenia lub wyeliminowania obowizko- wego ubezpieczenia wystpujcego w starym kredycie. ¢' OpBaty i prowizje zwizane z zamkniciem starego kredytu oraz otwarciem nowego. OpBaty za zamknicie starego kredytu sprawdz w umowie kre- dytowej, a pozostaBe opBaty w tabeli prowizji i opBat starego i nowego banku. Oczywi[cie zawsze próbuj negocjowa warun- ki z nowym bankiem i to zarówno mar|e, jak i spread waluto- wy. Ró|nica, wydawaBoby si nic nie znaczcych procentów, pozwoli Ci zaoszczdzi nawet kilka tysicy zBotych w skali caBej spBaty. 2.6.6. Po|yczka hipoteczna Tak jak zawieszenie spBaty kredytu czy wydBu|enie terminu spBaty, wykorzystanie po|yczki hipotecznej to ostateczno[. Dlaczego? Po|yczka hipoteczna tym ró|ni si od kredytu hipo- tecznego, |e obci|asz ni hipotek nieruchomo[ci, której ju| jeste[ wBa[cicielem lub wspóBwBa[cicielem. Czyli wykonujesz odwrotne dziaBanie ni| w wypadku zacigania kredytu hipo- tecznego  nie po|yczasz od banku pienidzy, aby kupi nieru- 77 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok szósty do szybkiego wyj[cia z dBugu chomo[, ale dostajesz od banku pienidze, obci|ajc hipote- k nieruchomo[ci, której ju| jeste[ wBa[cicielem. Minusem tego rozwizania jest przede wszystkim wy|sze opro- centowanie po|yczki hipotecznej ni| kredytu hipotecznego. Do- datkowo po|yczk hipoteczn mo|esz otrzyma jedynie jako cz[ warto[ci swojej nieruchomo[ci  na przykBad 50-70%. Poniewa| pienidze z po|yczki hipotecznej mo|esz wykorzysta na dowolny cel, najgorsz rzecz, któr mógBby[ zrobi, jest wydanie ich na przyjemno[ci. Jedyn sensown metod jest zainwestowanie pienidzy z po|yczki hipotecznej w szybsz spBat kredytów o wy|szym oprocentowaniu lub osignicie z inwestycji w inne aktywa wy|szej stopy zwrotu ni| pBacone do banku odsetki. 2.6.7. UpadBo[ konsumencka Jedn z najnowszych i jednocze[nie najbardziej drastycznych mo|liwo[ci, które mo|esz zastosowa przy redukcji zadBu|enia, jest zBo|enie wniosku o upadBo[ konsumenck. Wniosek o upadBo[ skBadasz w swoim sdzie rejonowym, maksymalnie raz na dziesi lat. Aby wniosek zostaB przyjty do rozpatrzenia, musisz speBni kilka warunków: ¢' Nie mo|esz prowadzi dziaBalno[ci gospodarczej ani by rolnikiem. 78 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok szósty do szybkiego wyj[cia z dBugu ¢' Musisz opBaci wniosek w sdzie. ¢' Musisz poda wszystkie Twoje zalegBo[ci wraz z odsetkami. ¢' Musisz poda przybli|on warto[ wszystkich skBadników Twojego majtku. ¢' Musisz by osob niewypBacaln, co ma miejsce, je|eli: od dBu|szego czasu nie jeste[ w stanie regulowa swoich zobo- wizaD lub Twoje dBugi przekraczaj warto[ Twojego ma- jtku. Nastpnie sd sprawdza, czy Twoje zadBu|enie powstaBo z przy- czyn losowych (choroba, wypadek, likwidacja miejsca pracy). Je|eli jednak dBugi s wynikiem Twojej lekkomy[lno[ci, sd oddali wniosek, a Ty bdziesz mógB zgBosi kolejny wniosek najwcze[niej za 10 lat. I tu wBa[nie okazuje si, |e dziaBanie, przed którym ostrzegaBem Ci wcze[niej, tj. zaciganie nowych dBugów na pokrycie starych, sd uznaje za lekkomy[lno[ fi- nansow uniemo|liwiajc orzeczenie upadBo[ci. Sd ma dwa miesice na rozpatrzenie Twojego wniosku. Jakie s konsekwencje ogBoszenia Twojej upadBo[ przez sd? ¢' {aden z wierzycieli nie mo|e nalicza Ci ju| |adnych no- wych odsetek od zadBu|enia. ¢' Wygasa wspólnota majtkowa ze wspóBmaB|onkiem. ¢' Otrzymujesz picioletni plan caBkowitej spBaty swoich dBu- gów. 79 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok szósty do szybkiego wyj[cia z dBugu ¢' W przypadku wywizania si z planu, mo|esz uzyska re- dukcj pozostaBej cz[ci dBugu. Jakie s minusy ogBoszenia upadBo[ci konsumenckiej? ¢' Sd ustanawia syndyka zarzdzajcego Twoim majtkiem. ¢' Syndyk dokonuje sprzeda|y wszystkich skBadników Twoje- go majtku. ¢' Syndyk pobiera swoje wynagrodzenie z Twojego majtku. ¢' {yranci nadal odpowiadaj za Twój dBug. ¢' Do czasu spBaty zadBu|enia nie wolno Ci zacign jakich- kolwiek nowych kredytów czy po|yczek. ¢' Po utracie prawa do nieruchomo[ci mo|esz jedynie otrzy- ma pienidze na jednoroczny wynajem innego lokalu mieszkalnego. Jak widzisz, jest to zgodne z przedstawion tu wcze[niej zasa- d: aby wyj[ ze starych dBugów musisz przesta tworzy nowy dBug. I kolejna uwaga  przypomnij sobie moj wcze[niejsz infor- macj o tym, który dBug jest najwa|niejszy. Okazuje si, |e je|e- li masz zalegBo[ci w spBacie kredytu hipotecznego, bank mo|e Ci odebra kredytowan nieruchomo[, a sd pomimo to nie wypBaci Ci ju| |adnych pienidzy z przeznaczeniem na wyna- jem. 80 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok szósty do szybkiego wyj[cia z dBugu 2.6.8. Analiza wyników Po zapoznaniu si z mo|liwo[ciami restrukturyzacji swojego zadBu|enia mo|esz zaj si teraz analiz wyników wyliczeD z poprzedniego rozdziaBu. Jak ju| wiesz, wynikiem, jaki mogBe[ uzyska po spBacie wszystkich rat zadBu|enia (Tabela inwestycji), jest kwota mniejsza od zera. Je|eli nie popeBniBe[ |adnego bBdu i Twoje wyliczenia s po- prawne, znaczy to, |e nie masz wystarczajcej ilo[ci [rodków, |eby pokry zarówno spBat bie|cych rat kredytów, jak i naro- sBych zadBu|eD. Co masz zrobi w takiej sytuacji? Jak ju| czytaBe[ wcze[niej, najwa|niejsze jest, aby[ przestaB tworzy nowy dBug i pozbyB si zalegBo[ci przeterminowanych, które generuj najwicej dodat- kowych kosztów. Rozpocznij spBat od tego najistotniejszego zadBu|enia. Je[li wy- konaBe[ dotychczas wszystkie wiczenia zawarte w tej ksi|ce, wa|no[ poszczególnych obci|eD ustaliBe[ ju| w poprzednim rozdziale. Jak sobie przypominasz, najistotniejsze zadBu|enia to w kolejno[ci: spBata zadBu|eD kredytu hipotecznego, zalegBy czynsz lub najem, zalegBe opBaty za media, zalegBe podatki. 81 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok szósty do szybkiego wyj[cia z dBugu Nie zapominaj o |adnym dBugu przeterminowanym. {aden po- |yczkodawca nie lubi by ignorowany. Je|eli nie masz caBej po- trzebnej kwoty, zacznij spBaca wszystkie zalegBo[ci w cz[ci. W jaki sposób? Wykorzystaj pienidze, które masz do dyspozy- cji, dzielc je. Poka| Ci to na poni|szym przykBadzie. CaBkowit kwot pienidzy, któr mo|esz miesicznie przezna- czy na spBat przeterminowanych zadBu|eD, pomnó| przez wielko[ danego zadBu|enia, a nastpnie podziel przez sum wszystkich zalegBo[ci. W ten sposób rozpoczniesz cz[ciow spBat wszystkich zadBu|eD, zamiast chowa gBow w piasek i ukrywa si przed wierzycielami. Poni|ej podaj Ci sposób wyliczenia cz[ciowych spBat: Oznaczenia: C  caBkowita kwota, któr miesicznie mo|esz przeznaczy na spBat zalegBo[ci. K1  zadBu|enie przeterminowane nr 1. K2  zadBu|enie przeterminowane nr 2. K3  zadBu|enie przeterminowane nr 3. K4  zadBu|enie przeterminowane nr 4. SK  suma wszystkich zadBu|eD = K1 + K2 + K3 + K4 + ... 82 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok szósty do szybkiego wyj[cia z dBugu Je|eli C < SK, wtedy cz[ciowe miesiczne spBaty poszczegól- nych zadBu|eD wyliczysz w poni|szy sposób: CK1 = C * K1 / SK CK2 = C * K2 / SK CK3 = C * K3 / SK CK4 = C * K4 / SK Je|eli masz na przykBad trzy zalegBo[ci (wraz z odsetkami): ¢' zalegBe opBaty za prd K1 = 1270 zB ¢' zalegBy czynsz za mieszkanie K2 = 2450 zB ¢' zalegBe raty po|yczki gotówkowej K3 = 670 zB Suma wszystkich zalegBo[ci wynosi: SK = 1270 + 2450 + 670 = 4390 zB W bie|cym miesicu, po odjciu wszystkich wydatków (w tym bie|cych rat) pozostaBo Ci na przykBad C = 590 zB. Dzielisz wic posiadane pienidze w nastpujcy sposób: CK1 = 590 * 1270 / 4390 = 170,68 zB CK2 = 590 * 2450 / 4390 = 329,28 zB CK3 = 590 * 670 / 4390 = 90,04 zB 83 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok szósty do szybkiego wyj[cia z dBugu W ten sposób nie zapomnisz o |adnym dBugu. W kolejnym miesicu pozostaje Ci do spBaty kwota 3800 zB (plus ew. odsetki). Je|eli udaBo Ci si wygospodarowa na przy- kBad kwot C = 680 zB, na podstawie znanego Ci wzoru liczysz kolejne miesiczne raty spBat zalegBo[ci. I tak: CK1 = 680 * (1270 - 170,68) / 3800 = 196,72 zB CK2 = 680 * (2450  329,28) / 3800 = 379,50 zB CK3 = 680 * (670  90,04) / 3800 = 103,78 zB I tak do skutku. Oczywi[cie powy|sz technik powiniene[ po- Bczy z innymi wcze[niej podanymi metodami zmniejszenia istniejcego zadBu|enia. Jak dowiedziaBe[ si wcze[niej, rozwizaniem analizy, któr przeprowadziBe[ w Tabeli Inwestycji, mo|e by równie| kwota wiksza od zera. Naturaln konsekwencj takiej sytuacji jest u wikszo[ci ludzi zwikszenie wydatków. Proponuj Ci jednak, aby[ zrobiB co[ wrcz przeciwnego. Jak pewnie pamitasz, zBy dBug jest gBówn przeszkod na drodze do niezale|no[ci finan- sowej. Sprawdz wic w swoich umowach kredytowych,czy, kie- dy i o ile mo|esz zmniejszy swoje nale|no[ci nieprzetermino- wane. Cho mo|e si to wydawa dziwne, banki czsto broni si przed szybsz spBat kredytów przez klientów. Dlaczego? 84 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok szósty do szybkiego wyj[cia z dBugu Poniewa| po|yczajc pienidze na kilka, kilkana[cie czy kilka- dziesit lat, jeste[ comiesicznym dostarczycielem dochodu dla tego banku. 2.6.9. Zasady szybkiej spBaty dBugów WyliczyBe[ ju| uprzednio swoje mo|liwo[ci finansowe, pozwa- lajce Ci na inwestowanie nadwy|ek we wBasny dBug (Tabela Inwestycji). Je|eli masz jeszcze jakie[ zalegBo[ci przetermino- wane, oczywi[cie poni|sze narzdzie zastosuj w pierwszej ko- lejno[ci do likwidacji tego zadBu|enia, zgodnie z zasad:  aby wyj[ ze starych dBugów, przestaD tworzy nowy dBug . Pami- taj tak|e o terminowej spBacie bie|cych rat. Jednym z gBównych zaBo|eD tej ksi|ki jest przedstawienie ta- kiego systemu szybkiej spBaty dBugów, w którym prdko[ spBa- ty regulujesz sam w zale|no[ci od zmian Twojej sytuacji finan- sowej. W tym celu skorzystaj z wyliczeD z Tabeli Bcznego za- dBu|enia pozostaBego do spBaty. ZestawiBe[ w niej wszystkie swoje kredyty wraz z kwot pozostaB Ci do spBaty. Teraz po- sortuj wszystkie swoje zadBu|enia. W jaki sposób? Otó| istniej dwie szkoBy. Pierwsza mówi, |e powiniene[ zacz szybsze spBacanie zadBu|enia od kredytu o najwy|szym opro- centowaniu. Ta zasada oparta jest o wzgldy ekonomiczne i oczywi[cie jest jak najbardziej uzasadniona. 85 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok szósty do szybkiego wyj[cia z dBugu Druga szkoBa twierdzi, |e je|eli zale|y Ci na szybkich efektach Twoich dziaBaD, powiniene[ zacz szybsz spBat od kredytu o najmniejszej pozostaBej do spBaty ilo[ci rat. Nie bierzesz wte- dy pod uwag oprocentowania kredytów. Oczywi[cie ta zasada jest korzystniejsza ze wzgldów psychologicznych, poniewa| pozwala na najszybsze zmniejszenie ilo[ci kredytów. Je[li chcesz wzorowa si na podej[ciu ekonomicznym, posor- tuj swoje kredyty od najwy|szego do najni|szego oprocentowa- nia. Wtedy zgodnie z reguB, któr ju| poznaBe[:  dobry dBug kontra zBy dBug , kredyt hipoteczny (je|eli go posiadasz) jako najni|ej oprocentowany, bdziesz szybciej spBaca na samym koDcu. Je[li korzystasz z drugiej drogi, posortuj kredyty od kredytu o najmniejszej pozostaBej do spBaty ilo[ci rat. Tak|e tutaj na sa- mym koDcu znajdzie si kredyt hipoteczny ze wzgldu na swoj dBugotrwaBo[. I tym razem zachowasz reguB  dobry dBug kon- tra zBy dBug . Jak nale|y posortowa kredyty, zobaczysz na przykBadzie Ro- berta. Tak jak mo|na byBo przypuszcza, aby spBaci przetermi- nowane zadBu|enie, zacignB kolejny szybki kredyt gotówko- wy. Natomiast widzc, |e wysokie zarobki to wci| za maBo, Robert zaczB wreszcie kontrolowa swoje wydatki. ZmniejszyB 86 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok szósty do szybkiego wyj[cia z dBugu równie| zadBu|enie na karcie kredytowej, spBacajc co miesic cz[ zadBu|enia, zamiast minimalnej wymaganej kwoty. Rozrzutny Robert Ilo[ Kredyt Zrednia miesicy Kolejno[ pozostaBy rata Aczne zadBu|enie pozostaBych spBaty do spBaty miesiczna pozostaBe do spBaty do spBaty Kredyt hipoteczny I 1 098 000 3500 314 6 Kredyt na samochód 46 600 950 50 3 Po|yczka gotówkowa I 35 800 450 80 5 Po|yczka gotówkowa II 14 600 220 67 4 Po|yczka prywatna 8 800 200 44 2 Limity na kartach 10 000 1000 10 1 Teraz na podstawie tabeli Rozrzutnego Roberta wpisz swoje kredyty do tabeli poni|ej, wedBug ustalonej kolejno[ci spBaty. Je|eli masz wicej kredytów, zwiksz ilo[ wierszy. TY Ilo[ Kredyt Zrednia miesicy Kolejno[ pozostaBy rata Aczne zadBu|enie pozostaBych spBaty do spBaty miesiczna pozostaBe do spBaty do spBaty 1 2 3 4 Majc ustalon kolejno[ inwestowania we wBasny dBug, mo- |esz ustali szybko[ nadpBaty dBugów. Od czego ona zale|y? Okre[l, jak nadwy|k mo|esz przeznaczy na szybsz spBat dBugów. Mo|e to by peBna kwota, któr wyliczyBe[ w Tabeli In- westycji (je|eli oczywi[cie jest dodatnia). Mo|e to by równie| inna kwota wynoszca na przykBad 10% sumy miesicznych rat 87 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok szósty do szybkiego wyj[cia z dBugu kredytów. Wa|ne, aby[ tak nadwy|k mógB inwestowa na dBu|sz met. Je|eli suma miesicznych rat kredytów wynosi, powiedzmy, 1000 zB, dodaj do tego 10% nadwy|ki. Daje to kwot 100 zB. Ju| taka suma pozwoli Ci rozkrci caBy system. Oczywi[cie wszystkie pozostaBe kredyty pBacisz w terminie i w standardowej wysoko[ci. Teraz pojawia si najwa|niejszy element systemu. Po caBkowi- tej spBacie dBugu numer 1, pozostaje Ci do dyspozycji gotówka stanowica caBo[ raty kredytu numer 1 wraz z ustalon wcze- [niej nadwy|k. Dodajesz t Bczn kwot jako minimaln kwo- t nadwy|ki do standardowej raty dBugu ustalonego do spBaty w drugiej kolejno[ci. Ta kwota pozwoli Ci jeszcze szybciej spBa- ci drugie zadBu|enie. Nastpnie po spBacie dBugu numer 2 wykorzystujesz caBo[ raty nr 2 wraz z dodan wcze[niej nadwy|k  jako minimaln kwot nadwy|ki do nadpBaty dBugu nr 3. Postpujesz tak do momentu, kiedy spBacisz wszystkie swoje dBugi. Oczywi[cie dziki szybszej spBacie obliczone poni|ej czasy spBa- ty kredytu s warto[ciami maksymalnymi. W praktyce zwik- szajc szybko[ spBaty kapitaBu, zmniejszasz odsetki od niespBa- conej kwoty kredytu. W ten sposób caBkowita kwota ka|dego kredytu po spBacie bdzie mniejsza od kwoty kredytu pozosta- Bej do spBaty, któr wpisaBe[ do tabeli. 88 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok szósty do szybkiego wyj[cia z dBugu W wyniku zastosowania opisanego systemu wyrabiasz sobie nawyk systematycznego inwestowania nadwy|ek, a po spBacie wszystkich dBugów masz do dyspozycji spor kwot, któr wy- korzystasz do budowania niezale|no[ci finansowej. Jak widzisz, system szybkiej spBaty dBugów jest podobny do kuli [nie|nej. Z biegiem czasu kula robi si coraz wiksza i to- czy si coraz szybciej. W trakcie spBaty masz mo|liwo[ zwielo- krotnienia szybko[ci spBaty przez dodawanie kwot do wcze[niej ustalonych nadwy|ek. Dziki poni|szej tabeli z danymi Roz- rzutnego Roberta nauczysz si korzysta z systemu inwestycji we wBasny dBug. Miesice Zrednia PozostaBo do koDca Kolejno[ Rozrzutny Robert rata do spBaty spBaty spBaty miesiczna kredytu Limity na kartach 10 000 1000 10 1 Po|yczka prywatna 8 800 200 44 2 Kredyt na samochód 46 600 950 50 3 Po|yczka gotówkowa II 14 600 220 67 4 Po|yczka gotówkowa I 35 800 450 80 5 Kredyt hipoteczny I 1 098 000 3500 314 6 Aczne zadBu|enie 1 213 800 zB 6 320 zB 314 pozostaBe do spBaty 89 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok szósty do szybkiego wyj[cia z dBugu Aczne zadBu|enie Roberta pozostaBe do spBaty 1 213 800 zB Suma rat spBacanych miesicznie + 10% 6 952 zB Nadwy|ka wykorzystana do szybszej spBaty kredytu nr 1 (10%) 632 zB Maksymalna ilo[ miesicy spBaty kredytu nr 1 7 Ró|nica w miesicach w stosunku do starego harmonogramu spBat 3 Po spBacie kredytu nr 1 Robert mo|e jednorazowo wyda 1 424 zB Nadwy|ka wykorzystana do szybszej spBaty kredytu nr 2 1 632 zB Maksymalna ilo[ miesicy spBaty kredytu nr 2 12 Ró|nica w miesicach w stosunku do starego harmonogramu spBat 32 Po spBacie kredytu nr 2 Robert mo|e jednorazowo wyda 1 760 zB Nadwy|ka wykorzystana do szybszej spBaty kredytu nr 3 1 832 zB Maksymalna ilo[ miesicy spBaty kredytu nr 3 25 Ró|nica w miesicach w stosunku do starego harmonogramu spBat 25 Po spBacie kredytu nr 3 Robert mo|e jednorazowo wyda 966 zB Nadwy|ka wykorzystana do szybszej spBaty kredytu nr 4 2 782 zB Maksymalna ilo[ miesicy spBaty kredytu nr 4 29 Ró|nica w miesicach w stosunku do starego harmonogramu spBat 38 Po spBacie kredytu nr 4 Robert mo|e jednorazowo wyda 2 908 zB Nadwy|ka wykorzystana do szybszej spBaty kredytu nr 5 3 002 zB Maksymalna ilo[ miesicy spBaty kredytu nr 5 36 Ró|nica w miesicach w stosunku do starego harmonogramu spBat 44 Po spBacie kredytu nr 5 Robert mo|e jednorazowo wyda 1 414 zB Nadwy|ka wykorzystana do szybszej spBaty kredytu nr 6 3 452 zB Maksymalna ilo[ miesicy spBaty kredytu nr 6 176 Ró|nica w miesicach w stosunku do starego harmonogramu 138 Po spBacie kredytu nr 6 Robert mo|e jednorazowo wyda 1 280 zB Od tej chwili Robert mo|e w ka|dym miesicu zainwestowa 6 952 zB Dziki poni|szej tabeli mo|esz porówna pocztkow ilo[ rat poszczególnych kredytów Roberta i ilo[ rat kredytów spBaca- nych przy pomocy opisanej wcze[niej metody. 90 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok szósty do szybkiego wyj[cia z dBugu Zrednia Wysoko[ raty Ilo[ rat Rozrzutny Ilo[ rat W tym ilo[ rat rata w metodzie w metodzie Robert kredytu powikszonych kredytu przy[pieszonej przy[pieszonej Limity na 1000 10 1632 7 7 kartach Po|yczka 200 44 1832 12 5 prywatna Kredyt na 950 50 2782 25 13 samochód Po|yczka 220 67 3002 29 4 gotówkowa II Po|yczka 450 80 3452 36 7 gotówkowa I Kredyt 3500 314 6952 176 140 hipoteczny I Zauwa|, |e dziki powikszeniu sumy miesicznych spBat jedy- nie o 10%, Robert mo|e ponad dwukrotnie skróci spBat wszystkich swoich kredytów! Na koniec poznaj specjaln metod, wyBcznie dla osób uzale|- nionych od korzystania z kart kredytowych. Dziki niej zmniej- szysz limit karty kredytowej, a tak|e bdziesz w stanie spBaci kart inne kredyty. Jak dziaBa ta metoda? ¢' Okre[l maksymaln bezpieczn wysoko[ limitu zadBu|e- nia na karcie kredytowej. Jest to wynik odjcia od kwoty Twoich zarobków sumy wydatków przeznaczonych mie- sicznie na spBat zadBu|enia. Chodzi tu jedynie o wydatki, które pokrywaj spBat wszystkich Twoich kredytów i po|y- 91 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok szósty do szybkiego wyj[cia z dBugu czek, bez wydatków na ubranie, edukacj, |ywno[ czy sa- mochód. Je|eli zarabiasz na przykBad 2500 zB netto, a Twoje mie- siczne wydatki na spBat kredytów wynosz 750 zB, to Twój maksymalny limit zadBu|enia powinien docelowo wy- nosi 1750 zB (2500 zB  750 zB). Twój bank bdzie Ci pew- nie przekonywaB, |e korzystniejszy dla Ciebie ze wzgldu na ni|sze oprocentowanie bdzie limit zadBu|enia na przy- kBad w wysoko[ci Twoich 6-miesicznych zarobków (w tym wypadku to 15 000 zB), a nie wyliczonych 1750 zB. Kieruj si jednak wysoko[ci kwotow, a nie procentow odsetek. Pomy[l równie| o sytuacji, w której  zaszalejesz , wydasz caBy 6-miesiczny limit, a nastpnie stracisz prac, majc jedynie miesiczny okres wypowiedzenia. ¢' W momencie wpBywu przychodów na Twoje konto, odBó| kwot, która jest potrzebna na spBat kredytów w danym miesicu, na otwarte w tym celu subkonto nr 1, które po- winno by oprocentowane wy|ej ni| ROR. Je|eli to mo|li- we bez utraty odsetek, z tego subkonta za pomoc poleceD przelewów pBacisz wszystkie raty kredytów w ostatnim wy- maganym dniu. ¢' Pienidze, które s nadwy|k pomidzy zarobkami a wy- datkami na spBat kredytów, przelewasz na subkonto nr 2. Dziki temu Twoje pienidze przyrastaj dodatkowo dziki oprocentowaniu. 92 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok szósty do szybkiego wyj[cia z dBugu ¢' W cigu caBego miesica korzystaj z bezodsetkowego okre- su karty kredytowej, któr pBacisz za wszystkie pozostaBe wydatki  |ywno[, odzie|, ubranie. ¢' Na koniec miesica obrachunkowego caB pozostaB kwot na subkoncie nr 2 przeznaczasz na zmniejszenie limitu za- dBu|enia karty kredytowej. ¢' Postpuj tak do czasu obni|enia limitu zadBu|enia do bez- piecznej wyliczonej warto[ci, a dalsze nadwy|ki z subkonta nr 2 przeznacz na inwestycje. Jest to do[ ryzykowna metoda, poniewa| powoduje Twoje dal- sze uzale|nienie od karty kredytowej, ale w dBugiej perspekty- wie daje Ci wymierne korzy[ci zale|ne od wielko[ci wydatków i ró|nicy miedzy oprocentowaniem subkonta a bezodsetkowe- go wykorzystania karty kredytowej. Dziki tej metodzie masz równie| mo|liwo[ mdrego wykorzystania tworzcych si nadwy|ek do obni|enia limitu zadBu|enia i nauczenia si nie- ulegania szaleDstwom zakupowym na kredyt. Jeszcze raz gorco namawiam Ci do wykorzystania metod i narzdzi, które poznaBe[ w poprzednich rozdziaBach. Pami- taj, aby oszczdno[ci celowo inwestowa. Przede wszystkim  aby pokry zadBu|enie przeterminowane, a potem, aby szybciej spBaci wszystkie swoje dBugi. Pomo|e Ci w tym równie| ostatni rozdziaB tej cz[ci ksi|ki. 93 Krok siódmy do szybkiego Krok siódmy do szybkiego wyj[cia z dBugu wyj[cia z dBugu INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok siódmy do szybkiego wyj[cia z dBugu 2.7. Elastyczna kontrola planu To wBa[ciwie pocztek budowania niezale|no[ci finansowej. Swoje dalsze dziaBania kontroluj, opierajc si na kilku zasa- dach. ¢' W momencie kiedy zastosujesz wcze[niejsze narzdzia, re- gularnie, lecz nie rzadziej ni| co miesic, porównuj rzeczy- wiste wydatki i zarobki z planem i na bie|co go koryguj. ¢' Prognozuj raz na kwartaB zmiany wielko[ci rat kredytów. Na podstawie informacji w mediach [ledz zmiany w opBa- tach za prd, gaz, wod, podatki. ¢' Interesuj si zmianami stóp procentowych NBP, które wpBywaj na wysoko[ rat kredytów hipotecznych oraz znaczcymi zmianami kursów walut, które mog Ci skBo- ni do przewalutowania kredytu. ¢' Prognozuj te|, mniej wicej raz na póB roku, zmiany wiel- ko[ci swoich zarobków, na podstawie informacji o wypBa- canych premiach czy podwy|kach, a tak|e dziki dodatko- wym dochodom. Bdziesz miaB mo|liwo[ planowego wy- korzystania tych pienidzy do szybszego spBacenia zadBu|e- nia, zanim je bezcelowo wydasz. ¢' Pamitaj, aby spBaca dBug w ustalonej kolejno[ci, a| do zera, zaczynajc od najwa|niejszego dBugu. 95 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok siódmy do szybkiego wyj[cia z dBugu Bardzo istotn cech elastycznej kontroli planu jest wykorzy- stanie wychodzenia z zadBu|enia do nauki inwestowania. Nowe nawyki, je|eli tylko bdziesz je stosowaB przez okres mniej wi- cej trzech, czterech tygodni, w kolejnych miesicach bd ju| wymagaBy znacznie mniej samozaparcia, a efekty przejd Two- je naj[mielsze oczekiwania. Niestety tak jak przy odchudzaniu, równie| przy oddBu|aniu wystpuje efekt  jojo . Bardzo czsto ludzie, którzy s powa|- nie zadBu|eni, a którym udaBo si w jaki[ sposób spBaci cz[ dBugu, s tym tak zachwyceni, |e natychmiast wykorzystuj t odrobin oddechu finansowego, któr uzyskali, do ponownego zadBu|enia si. Pozwala im to wróci do stanu finansów, który jest im najbardziej znany. Tak dziaBa efekt  finansowego jojo . Metoda inwestowania nadwy|ek i oszczdno[ci w szybsz spBa- t zBego dBugu ma jeszcze jedn zalet. Przy spBacie ka|dego ko- lejnego kredytu pozostaje Ci w kieszeni cz[ ostatniej raty. CaB t kwot wydaj na [witowanie kolejnego sukcesu w szyb- kiej spBacie dBugów. Na koniec zapamitaj kilka zasad, które s podsumowaniem caBego rozdziaBu. ¢' Przede wszystkim nie zaBamuj si; dBugiem mo|esz zarz- dza, a nawet w niego inwestowa. 96 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok siódmy do szybkiego wyj[cia z dBugu ¢' Pamitaj o ró|nicy midzy dobrym i zBym dBugiem, a tak|e o tym, po co tworzysz oszczdno[ci. To nie sztuka dla sztu- ki, tylko pocztek budowania Twojej niezale|no[ci finanso- wej, pocztek brania odpowiedzialno[ci za swoje finanse. ¢' Nie ignoruj problemu dBugu. To, |e nie bdziesz si zajmo- waB swoim zadBu|eniem, tego problemu nie rozwi|e. Nie ma sensu, |eby[ si ukrywaB, lepiej wyja[nij przyczyn pro- blemów kredytodawcy. Powinien on mie [wiadomo[ tego, co si dzieje, bo w ten sposób Batwiej bdziesz mógB przeprowadzi jakiekolwiek negocjacje. ¢' Nie zarzdzaj zadBu|eniem bez spisanego planu spBaty. To prosta droga do finansowej pora|ki. ¢' Je|eli kwota, któr masz do dyspozycji na koniec miesica, nie pokrywa w caBo[ci rat Twojego zadBu|enia, nadal nie zapominaj o spBacie ka|dego zadBu|enia. Lepiej spBaca za maBe raty, ni| przesta pBaci w ogóle, bo wtedy równie| kredytodawca znajdzie si wobec Ciebie w zupeBnie innej sytuacji. Je|eli jednak bdzie dostawaB regularne wpBaty, bdzie wiedziaB, |e zale|y Ci na spBacie caBo[ci. ¢' Sprawdz w umowie kredytu, czy jeste[ chroniony w wypad- ku choroby lub utraty pracy. Zainteresuj si, jakie masz prawa i obowizki w zwizku z podpisan umow kredyto- w. Sprawdz w umowie, jak mo|esz nadpBaci kredyt. 97 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki Krok siódmy do szybkiego wyj[cia z dBugu ¢' Od pocztku spBaty dziaBaj jednak tak, jakby ten dBug zostaB ju| spBacony. W ten sposób przycigniesz do siebie nowe pienidze. W czasie spBaty zadBu|enia ustal swoje dBugoter- minowe cele finansowe. ¢' Nie korzystaj z  szybkich pienidzy do zmniejszenia za- dBu|enia. DBug to wynik sytuacji, które si zdarzyBy w Two- im |yciu, wic je|eli bdziesz dalej dziaBaB w taki sposób jak ten, który doprowadziB Ci w to miejsce, spowoduje to je- dynie pogBbienie si Twoich problemów. Nie nakBaniaj ro- dziny lub znajomych do zacigania kredytów, aby pokry Twoje stare dBugi. Nie spBacaj kredytu po|yczk hipoteczn bez potrzeby. ¢' Nie zmieniaj swoich decyzji finansowych pod naciskiem po|yczkodawców. Je|eli masz spisany plan i trzymasz si go, to wcze[niej czy pózniej spBacisz wszystkie dBugi i wreszcie bdziesz mógB zBapa finansowy oddech. ¢' I najwa|niejsze  po prostu dziaBaj. Im wcze[niej za- czniesz, tym Batwiej bdzie Ci zacz inwestowa we wBasny dBug i w efekcie osign finansow niezale|no[. 98 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 3. Uwaga rafy! 3. Uwaga rafy! Jak rynek  chroni Ci przed wzbogaceniem? Pecunia non olet (pienidze nie [mierdz)  powiedziaB Wespa- zjan, opodatkowujc szalety w staro|ytnym Rzymie. Jednym z najwa|niejszych wskazników dla gospodarki [wiato- wej jest poziom konsumpcji obywateli najwikszego [wiatowe- go konsumenta, czyli Stanów Zjednoczonych. WBa[nie tam do- 99 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 3. Uwaga rafy! tychczas uznawano konsumpcj za obywatelski obowizek wspomagajcy rozwój rodzimej gospodarki. To spowodowaBo, |e Amerykanie z roku na rok s coraz bardziej zadBu|eni, wic ten filar gospodarki [wiatowej zaczB si ostatnio powa|nie chwia. A jak jest w naszym kraju? Zastanów si, czy jeste[ Batwym celem. Czy wiesz, co wpBywa na sposób, w jaki oddajesz rynkowi mo|liwo[ osignicia nieza- le|no[ci finansowej? Pierwszym czynnikiem, który wpBywa na Batwo[ zadBu|ania si, jest Twój wiek. Wraz z wiekiem zwikszaj si Twoje po- trzeby, wic stajesz si coraz cenniejszym  nabytkiem dla ban- ków i wszelkiej ma[ci doradców finansowych. Nie bez powodu najbardziej zadBu|on grup klientów banków z tytuBu posiada- nia kart kredytowych s osoby w wieku 50-65 lat. Wraz z wie- kiem coraz silniej ugruntowuj si niekorzystne nawyki finan- sowe, spada umiejtno[ uczenia si nowych rzeczy i wzrasta potrzeba stabilizacji. Spada równie| Twoja warto[ na rynku pracy. Na razie rzdowe akcje typu aktywizacja 50+ raczkuj i du|o czasu upBynie, zanim zaczn dziaBa. Z wiekiem masz równie| coraz mniej czasu na nauk agresywnego inwestowa- nia. Naprawd nie warto czeka z dziaBaniem. Niech za przy- kBad posBu|y Ci coraz wiksza grupa niezale|nych finansowo ludzi, którzy osignli to przed 25. rokiem |ycia. 100 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 3. Uwaga rafy! Kolejnym czynnikiem wpBywajcym na Batwo[ zadBu|ania si jest miejsce zamieszkania. Im wiksze miasto, tym wicej po- trzeb i mo|liwo[ci wydawania pienidzy, których nie s w sta- nie zrównowa|y wy|sze zarobki. Zwietnym przykBadem jest stosunek [rednich zarobków do ceny zakupu lub wynajmu me- tra kwadratowego nieruchomo[ci w danym mie[cie. Warszawa, ze swoimi najwy|szymi zarobkami w kraju, jest na koDcu listy najwikszych polskich miast. Nastpnym czynnikiem jest rodzaj zatrudnienia. To, czy jeste[ pracownikiem czy samozatrudnionym, wpBywa bardzo mocno na Twoj skBonno[ do zadBu|ania si. Wraz ze wzrostem do- chodu zwiksza si Twoja zdolno[ kredytowa i automatycznie ro[nie apetyt na wydawanie pienidzy, podsycany przez rynek. Z drugiej strony coraz wiksza obecnie niestabilno[ zatrudnie- nia skBania Ci do zatykania dziur w bud|ecie i podpierania si szybkim kredytem. Nawet stabilizacja wynagrodzenia powodu- je Twoj frustracj. Je|eli znajomi wydaj wicej ni| Ty, chcc  nad|y za nimi, zadBu|asz si ponad miar. Tak samo istotny jest stan cywilny. Wszelkie jego zmiany (zaBo- |enie rodziny, narodzenie dziecka, rozwód czy inne tego typu zdarzenia) bardzo mocno wpBywaj na zwikszenie wydatków lub zmniejszenie dochodów i przez to na zmian poziomu za- dBu|enia. 101 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 3. Uwaga rafy! No i wreszcie na to, czy stajesz si Batwym celem dla rynku, wpBywaj Twoje indywidualne skBonno[ci. S to na przykBad nabyta  zdolno[ do ulegania modzie i konsumpcji, brak obiektywizmu finansowego, faBszywe prze[wiadczenie, |e stan obecny bdzie trwaB zawsze, brak kontroli nad szybkimi zmia- nami na rynku. S to równie| przyzwyczajenia do |ycia w dBu- gu, czstotliwo[ zakupów umeblowania i wyposa|enia domu na kredyt, wydatki na u|ywki i wreszcie brak zabezpieczenia na wypadek choroby czy utraty pracy. Kultywujemy dBug tradycj zadBu|ania si ponad miar. Mit zBotej wolno[ci szlacheckiej zawarty jest w znanych powiedze- niach:  Jak ci widz, tak ci pisz ,  Zastaw si, a postaw si czy wreszcie  Boso, ale w ostrogach . Odpowiedzi na rozpasa- nie mospanków miaBo by:  Biedny, ale uczciwy czy  Oby tyl- ko chleba nie brakBo uciemi|onych poddanych. Nie wiem, co gorsze. Pisz tutaj o tajemniczym  rynku . Cho brzmi to jak teoria spiskowa, za chwil poznasz gBównych  hamulcowych utrud- niajcych Ci inwestowanie zarobków i uBatwiajcych Ci ich wy- dawanie. S to przede wszystkim media. One wBa[nie coraz silniej zmie- niaj standardy spoBeczne, które wpBywaj bezpo[rednio na Ciebie. Media rozwijaj kultur satysfakcji opart na hedoni- 102 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 3. Uwaga rafy! zmie. Ucz Ci natychmiastowego zaspokajania zachcianek. Media równie| kreuj nowe potrzeby, o których jeszcze wczoraj nie miaBe[ pojcia, a ju| dzisiaj s Ci niezbdne do |ycia. Me- dia, pokazujc faBszywy obraz bogactwa, który nie ma nic wspólnego z rzeczywistym bogactwem ludzi, dowarto[ciowuj spoBecznie wikszo[. Media wreszcie odbieraj Ci wolno[ wy- boru, poniewa| nie[wiadomie podlegasz reklamie w trakcie ogldania filmów i gier komputerowych. Umieszczanie w zasi- gu Twojego wzroku konkretnych produktów i marek, czyli pro- duct placement, powoduje niezale|ne od Twojej woli kojarze- nie produktu z odpowiedni sytuacj. Pamitasz cig: my[li  uczucia  dziaBania  wyniki? Media po to wBa[nie wpBywaj na Twoje my[li i uczucia, aby[ dziaBaB dla cudzych wyników. Najbardziej jednak destrukcyjnym dziaBaniem mediów jest po- kazywanie [wiata jako cigu katastrof, chorób, zabójstw, de- wiacji i nieszcz[. Przedstawiciele mediów twierdz, |e na to jest najwikszy popyt. Ty za[ siedzc wygodnie na swojej kana- pie, jak przez dziurk od klucza mo|esz bezpiecznie podglda [wiat, który tak diametralnie ró|ni si od Twojego [wiata. I wiesz, co si dzieje? Coraz bardziej boisz si  wyj[ na ze- wntrz i zacz dziaBa. Zaczynasz my[le, jakie to ryzykowne, bo cho Twój [wiat jest byle jaki, nudny i bez emocji, daje Ci jednak poczucie bezpieczeDstwa. 103 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 3. Uwaga rafy! Jak zatem mo|esz si broni przed wpBywem mediów? Jedn z najskuteczniejszych metod jest jak najkrótsze ogldanie tele- wizji. Je|eli po[wicasz trzy do czterech godzin dziennie na ogldanie programów, inwestujesz swój wBasny czas w cudzy biznes. Telewizja jest obecnie najprostszym sposobem spdza- nia, a raczej marnotrawienia wolnego czasu. Uwierz, |e mo|na z powodzeniem funkcjonowa bez ogldania telewizji  jak leci , ze [redni na poziomie trzech godzin& rocznie. Bardzo mocno na poziom Twojej zamo|no[ci wpBywaj rów- nie| instytucje finansowe. Wszystkie pienidze, które zara- biasz, to jeszcze za maBo. Dopiero maksymalne zwikszenie Twojego zadBu|enia to cel marketingowy instytucji finanso- wych i ich najwiksze zródBo dochodu. Obecnie Polacy posiada- j ponad 30 milionów kart pBatniczych. Ponad 10 milionów z nich to karty kredytowe. ZadBu|enie z tytuBu u|ywania tych kart wzrosBo przez ostatni rok do prawie 13 miliardów zBotych. Dla porównania, stanowi to równowarto[ ponad 6 milionów (!) [rednich krajowych pensji netto, przy caBkowitej ilo[ci okoBo 12 milionów osób zatrudnionych na etacie. Lub liczc inaczej, to tak jakby ka|dy z nas (wliczajc w to niemowlta) miaB kart kredytow ze stale wykorzystywanym limitem w kwocie prawie 350 zBotych. Karty kredytowe powoduj jedne z najwikszych zalegBo[ci pBatniczych. W tej chwili dBug na karcie kredytowej wikszy ni| 104 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 3. Uwaga rafy! tysic zBotych ma 1/3 gospodarstw domowych. W cigu ostat- nich 10 lat liczba kart kredytowych w portfelach Polaków wzro- sBa ponad dwudziestokrotnie, piciokrotnie wzrosBa warto[ transakcji kartami, a czterokrotnie liczba transakcji. Na rynku dostpnych jest równie| trzykrotnie wicej bankomatów i punktów handlowych akceptujcych karty. Niestety po kart kredytow jako Batwo dostpn form kredytu sigaj osoby, które ju| maj problemy finansowe. Przy jej pomocy Bataj bu- d|et, pogarszajc jeszcze bardziej swoj trudn sytuacj finan- sow. Je|eli chodzi o zadBu|enie Polaków pod wzgldem zacigni- tych kredytów hipotecznych, jest ono cigle kilkakrotnie ni|sze w stosunku do zarobków ni| [rednia europejska. Znaczy to jed- nak równie|, |e polscy kredytobiorcy cigle wol korzysta z krótkoterminowych i drogich po|yczek gotówkowych, za- miast konsolidowa dBugi w taDszych kredytach hipotecznych. Czy pamitasz jeszcze ró|nic pomidzy zBym i dobrym dBu- giem? Który z nich Ci mo|e wzbogaci? Instytucje finansowe staraj si pokaza Ci, |e kredyt jest cool. Karta kredytowa to przecie| przejaw nowoczesno[ci i presti|u. Zakupy na kredyt daj natychmiastow satysfakcj, nie s wic wynikiem Twojej sytuacji finansowej ani umiejtno[ci inwesty- cyjnych. Czsto zaspokajanie swoich  ni|szych potrzeb wy- czerpuje Twoje mo|liwo[ci finansowe, wic kredytujesz potrze- 105 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 3. Uwaga rafy! by  wy|sze . Jest to coraz Batwiejsze wraz z postpujc libera- lizacj przepisów dotyczcych wydawania kart kredytowych czy promocj obrotu bezgotówkowego. Karty kredytowe to dosko- naBy zarobek dla banku. Czy zauwa|yBe[, jak intensywnie banki promuj obecnie  atrakcyjne wysoko oprocentowane kredyty gotówkowe, przy jednoczesnym ograniczaniu dostpu do kre- dytów hipotecznych jako najtaDszego pienidza na rynku? Twój zBy dBug to przecie| dobry dBug banku. Poniewa| kredyt daje Ci natychmiastow satysfakcj, nie mu- sisz wic zastanawia si, czy dany produkt jest Ci potrzebny czy nie. Niestety w efekcie |ycie na kredyt staje si norm. Je- ste[my pierwszym pokoleniem zadBu|ajcym si na tak skal. Równocze[nie zaledwie poBowa dorosBych Polaków posiada konto bankowe, a jedynie 1/5 korzysta z niego przez Internet. Tak|e z lokat terminowych korzysta jedynie 5% Polaków, tyle samo co z kart kredytowych. Jeste[my daleko za paDstwami za- chodnimi w kwestii zadBu|ania si, wic banki, w wikszo[ci kontrolowane przez zagraniczny kapitaB, staraj si zasypa t przepa[ cywilizacyjn. Sam widzisz, ile zostaBo im jeszcze do zrobienia. Ze spBat jakich dBugów mo|esz mie najcz[ciej problem? Okazuje si, |e poBowa naszych zalegBo[ci finansowych wynika z zacignitych kredytów bankowych  gBównie gotówkowych. 106 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 3. Uwaga rafy! 1/3 to nie zapBacone w terminie podatki, 1/5 to zalegBo[ci u do- stawców mediów i zalegBe czynsze. Co jest zaskakujce, [rednia kwota 2/3 zalegBo[ci finansowych osób fizycznych w Polsce, jest ni|sza ni| 1000 zBotych. 1/4 opiewa na [redni kwot pomidzy 1000 a 3000 zBotych i jedy- nie 1/10 zalegBo[ci jest wy|sza ni| 3000 zBotych. Je|eli porów- na si te kwoty ze [redni pensj w Polsce, mo|na wysnu wniosek, |e wikszo[ zalegBo[ci wynika raczej z niefrasobliwo- [ci w zaciganiu kredytów i braku dyscypliny w ich spBacaniu ni| z zewntrznych okoliczno[ci. Intensywna akcja kredytowa banków spowodowaBa, |e nawyk oszczdzania zaczB zanika. Jeszcze w latach 90. XX wieku ist- niaBy SKO czyli Szkolne Kasy Oszczdno[ci. To byBa jedna z najprostszych form oszczdzania dostpna dla uczniów. SKO obsBugiwali nauczyciele, wic dzieci miaBy swoje wBasne ksi- |eczki, na których w szkole oszczdzaBy kieszonkowe. WkBady na ksi|eczkach nie byBy oprocentowane, ale uczyBy nawyku re- gularnego odkBadania nawet drobnych kwot. Czy ktokolwiek dzisiaj uczy dzieci oszczdzania, a mBodzie| inwestowania pie- nidzy? A mo|e pamitasz, jak Twoi rodzice lub dziadkowie co miesic odkBadali pienidze na ksi|eczkach oszczdno[cio- wych, mieszkaniowych czy jako przedpBaty na samochód? Nie- które z tych ksi|eczek funkcjonuj do dzi[, pomimo |e ich warto[ w wikszo[ci zostaBa skonsumowana przez hiperinfla- 107 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 3. Uwaga rafy! cj z pocztku lat 90. ubiegBego wieku. Zobacz wic, jak olbrzy- mie zmiany zaszBy w mentalno[ci caBego spoBeczeDstwa w cigu tak krótkiego czasu. Obecnie gotówka jest niemodna, a oszczdzanie jest uwa|ane za nudne, |mudne, wymagajce po[wiceD i co gorsza  nieda- jce natychmiastowej satysfakcji. Jest to prawda, je|eli oszczdzanie rozumiane jest jako wpBaca- nie pienidzy do banku bez |adnego planu i celu. Taki rodzaj oszczdzania z pewno[ci jest anachronizmem i stanowi naj- mniej efektywn metod pomna|ania majtku. Przy oprocen- towaniu lokat na poziomie inflacji i zyskach z nich okrojonych o podatek od dochodów kapitaBowych, masz szcz[cie, je|eli na koniec takiego  oszczdzania Twoje pienidze maj tak sam warto[ jak na pocztku. Natomiast oszczdzanie rozumiane jako planowe tworzenie rezerw z Twoich dochodów, a nastp- nie ich celowe i regularne inwestowanie ma jak najbardziej sens. Jak zatem masz broni si przed niekorzystnym wpBywem in- stytucji finansowych na Twoje finanse? ¢' Najpro[ciej  inwestujc w swój dBug. ¢' Zamieniajc zBy dBug w dobry i zBe nawyki finansowe w do- bre. 108 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 3. Uwaga rafy! ¢' Czytajc dokBadnie umowy finansowe przed ich podpisa- niem. ¢' I przede wszystkim  planujc, planujc i jeszcze raz pla- nujc zwikszanie wBasnego majtku. Co jeszcze wpBywa na to, |e coraz trudniej jest Ci si bogaci? Coraz silniejszy i bardziej profesjonalny handel. Mo|na powie- dzie, |e obecnie znalazBe[ si w sieci sieci. Handlowcy nauczyli si sterowa Twoimi zachowaniami, wykorzystujc psychologi zakupów, u|ywajc odmiennych narzdzi dla ka|dej pBci. Kobieta jest nakBaniana do kupna towaru za pomoc wra|enia niskiej ceny. To uciekajca okazja powoduje, |e kupuje zbdne rzeczy na zapas, pod warunkiem, |e maj nisk cen. M|czyzna jest nakBaniany do kupna za pomoc rozbudzenia w nim nowych potrzeb. To wykreowana w jego umy[le indywi- dualna potrzeba lub potrzeba indywidualizmu powoduje, |e kupuje zbdne rzeczy pomimo albo z powodu wysokiej ceny. Dalej poznasz kilka sposobów, dziki którym sieci handlowe nakBaniaj Ci, aby[ staB si ich konsumentem. Wielkie sieci handlowe przypominaj dziaBaniem odkurzacz. Zasysaj pienidze od klientów i towar (oraz pienidze) od do- stawców. Dopóki termin pBatno[ci za towar, który kupuj, jest dBu|szy ni| czas potrzebny do jego sprzeda|y, sieci zarabiaj na 109 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 3. Uwaga rafy! zysku od sprzeda|y towaru, którego nie s jeszcze wBa[cicielem, pienidzach, które dostawcy pBac za mo|liwo[ wystawienia swojego towaru na póBk oraz odsetkach od pienidzy wpBaca- nych przez klientów. Zauwa|yBe[? Poniewa| cena towaru na póBce to suma ceny zakupu, która nie zostaBa jeszcze zapBacona, oraz zysk sklepu, wic odsetki od sprzeda|y to zysk od zysku. Jest to doskonaBy przykBad tworzenia przychodu pasywnego. Ceny promocyjne s skutecznym od lat sposobem na tworzenie wra|enia okazji. Szczególnie dobrze dziaBaj, je[li s powizane z nominaBami monet i banknotów. Kiedy[ ceny od 0,99 do 199 sBu|yBy do kontrolowania kasjerów, zmuszajc ich do otwarcia kasy w celu wydania reszty, co pozwalaBo wBa[cicielowi reje- strowa ilo[ transakcji. Promocja z przekre[lon cen nie jest stosowana przez wszystkie sieci. Nawet jednak te, które jej nie stosuj, podkre[laj wBa[nie ten fakt, aby sprawi wra|enie ta- nio[ci. Troch pokrcone, prawda? Wa|ne jednak, |e metoda dziaBa, cho nie powinna. Sprzedawca pokazuje Ci przecie|, |e cho jeszcze wczoraj przepBaciBe[, kupujc u niego po starej ce- nie, teraz wspaniaBomy[lnie daje Ci ni|sz cen, bo rezygnuje z cz[ci zysku. Czyli mo|esz spodziewa si, |e jutro mo|e jesz- cze bardziej obni|y cen i kupujc dzisiaj, znowu przepBacasz. Nie mówi tu ju| o takich brudnych sztuczkach jak manipula- cja  star cen. 110 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 3. Uwaga rafy! Zakupy na raty 0% równie| sprawiaj wra|enie okazji. Zwró jednak uwag na wszelkie opBaty przygotowawcze zwizane z uruchomieniem kredytu i jego obsBug. Zawsze pamitaj rów- nie| o istnieniu mar|y sklepowej, bo to wBa[nie z niej osobi[cie finansujesz swoje raty 0%. Mar|e sklepowe  od doBu reguluje ustawa zakazujca (z nielicznymi wyjtkami) sprzeda|y towa- rów poni|ej ceny zakupu. Od góry limitem jest mar|a 100%. Tu nie dziaBa ustawa  antylichwiarska jak w bankach. Mar|e skle- powe w zale|no[ci od bran|y wahaj si od kilku procent do nawet 70%. Je|eli wic kupujesz jaki[ towar wyBcznie ze wzgldu na okazyjne raty 0%, policz, ile wBasnych pienidzy zo- stawiasz w sklepie w postaci mar|y. Sieci coraz cz[ciej stosuj programy lojalno[ciowe, karty czBonkowskie, rabatowe czy wBasne karty kredytowe. Pamitaj, |eby ich posiadanie i u|ytkowanie dawaBo Ci wymierne korzy- [ci, a nie tylko zabieraBo miejsce w portfelu i pienidze z konta. To, na co czsto nie zwracasz uwagi, robic zakupy, to wpByw merchandisingu. To taki sposób uBo|enia towarów na póBkach, aby[ wybieraB towary, które sprzedawca chce sprzeda, a nie te, które Ty chcesz kupi. Zasady s proste. Od poziomu podBogi do wysoko[ci Twojego biodra umieszczane s produkty najtaDsze, z najni|sz mar| 111 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 3. Uwaga rafy! lub z najmniejszym bud|etem marketingowym. Je|eli chcesz je kupi, musisz si schyli, aby je zobaczy i zdj z póBki. Strefa od poziomu biodra do poziomu oka jest dla sprzedajce- go (i dostawcy) najcenniejsza. Tam umieszcza si produkty markowe, z najwy|sz mar| i z najwikszym bud|etem mar- ketingowym. No i wreszcie ponad poziomem gBowy umieszczane s zapasy, banery reklamowe, opisy produktów, ekspozycje. W jaki sposób sieci tworz wra|enie tanio[ci? Je|eli wydaje Ci si, |e wszystkie towary w danej sieci podlegaj intensywnym porównaniom z konkurencj, to jeste[ w bBdzie. Najwa|niej- sze jest stworzenie iluzji nazywanej percepcj cenow. To tylko sposób na wywarcie na Tobie wra|enia tanio[ci, niemajcego czsto nic wspólnego z rzeczywisto[ci. W jaki sposób si to robi? Dobrym przykBadem jest tworzenie tak zwanej marki wBasnej, co utrudnia klientowi bezpo[rednie porównywanie cen. Produkty te czsto maj nisk cen jednostkow, jedno- cze[nie przy wysokiej mar|y procentowej. Marka wBasna pako- wana jest czsto w niestandardowe opakowania, co utrudnia Ci przeliczanie cen jednostkowych. Sieci tworz tak zwany koszyk produktów wra|liwych, czyli spis wskiej grupy produktów, które w danym miejscu i czasie s Batwo rozpoznawalne i Batwo porównywalne przez klientów. Dopiero na produktach z tej li- 112 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 3. Uwaga rafy! sty robi si porównania cen i ewentualnie prowadzi si walk cenow. Czstym zabiegiem stosowanym przez sieci marketów budow- lanych jest crosselling. Jest to sprzeda| podstawowego produk- tu z nisk mar| i proponowanie czsto niezbdnych dodatków z bardzo wysok mar|. Jak mo|esz si broni przed niekorzystnym wpBywem profesjo- nalnego handlu? ¢' Planuj zarówno codzienne wydatki regularne, jak i du|e wydatki nieregularne. ¢' Stosujc zasad odroczonej gratyfikacji, wykorzystaj do za- kupów wBasne dochody, a nie drogi kredyt gotówkowy. ¢' Ogranicz wydatki impulsowe. ¢' Porównuj ceny w Internecie. Zrób od teraz zaBo|enie, |e nieplanowe wydatki s jak inwesty- cja ze 100% strat kapitaBu. Tych pienidzy nigdy ju| nie wyko- rzystasz do budowania niezale|no[ci. Zobacz, jak si z tym stwierdzeniem teraz czujesz. Na podstawie powy|szych przykBadów poznaBe[, w jaki sposób trzy powy|sze instytucje wpBywaj na Twoj zdolno[ do kon- sumpcji kosztem pienidzy na inwestycje. Pozostaje jeszcze  dziaBalno[ paDstwa opiekuDczego, z któr najtrudniej wal- 113 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 3. Uwaga rafy! czy. PaDstwo opiekuDcze to takie, które opiekuje si Twoimi finansami, uznajc, |e zrobi to lepiej od Ciebie. Zastanów si, dlaczego w |adnej szkole nie uczy si oszczdzania i zarzdza- nia wBasnymi finansami. Dlatego, |e im mniej [wiadoma finan- sowo osoba, tym Batwiej jest ni  zarzdza . Kiedy paDstwo opiekuje si Twoimi pienidzmi? Wtedy, kiedy pBacisz podatki. W historii wielu paDstw nakBadano na obywa- teli niekiedy bardzo dziwne podatki. Za korzystanie z szaletów publicznych pBacili Rzymianie, za posiadanie brody pBacili bo- jarzy w carskiej Rosji, za inne od oficjalnego wyznanie pBacili Turcy osmaDscy. W Polsce pBacili  bykowe bezdzietni kawale- rowie,  czopowe mieszczanie od sprzeda|y alkoholu,  dymo- we szlachta od ilo[ci rodzin we wsi. Podatki nale| do jednej z trzech grupy opBat: 1. Pierwsze pBacisz, kiedy co[ kupujesz. 2. Drugie pBacisz, kiedy co[ posiadasz. 3. Trzecie pBacisz, kiedy co[ sprzedajesz. Jakie s rodzaje opBat, które ponosisz, kiedy co[ kupujesz? Po pierwsze jest to akcyza, czyli podatek, który pBacisz, kiedy ku- pujesz alkohol, papierosy, karty do gry, nowy samochód czy Bódz. Za mo|liwo[ kupna tego typu produktów pBacisz do kasy paDstwa od 4% do 25% w cenie towaru. 114 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 3. Uwaga rafy! Za skBonno[ do hazardu pBacisz podatek od gier losowych za- warty w cenie |etonów, biletów, kart wstpu, kuponów, zdra- pek i pozostaBych wynalazków. Kupujc towary lub usBugi, pBacisz podatek VAT. Jest to gBówne zródBo dochodów bud|etu paDstwa. Je|eli jeste[ przedsibiorc, masz mo|liwo[ cz[ciowego rozliczenia tego podatku, je|eli je- ste[ jednak konsumentem koDcowym, nie masz takiej mo|liwo- [ci i pBacisz caBo[. Ten podatek jest zawarty w cenie towaru lub usBugi i mie[ci si w granicach od 0% do 22%. Ni|szy podatek VAT maj na przykBad nieprzetworzona |ywno[, owoce, warzy- wa, miso. Bardziej przetworzone produkty lub bardziej skom- plikowane usBugi, maj w wikszo[ci stawk VAT równ 22%. Je|eli nabywasz prawo do nieruchomo[ci, w wikszo[ci przy- padków z mocy ustawy pBacisz u notariusza 2% podatku od czynno[ci cywilno-prawnych oraz taks notarialn (wynagro- dzenie notariusza)  oba z doliczonym podatkiem VAT. Wreszcie pBacisz podatki lokalne, w postaci opBat uzdrowisko- wych, opBat targowych, opBat parkingowych. Stanowi one do- chód bud|etów lokalnych. Nowo[ci jest wprowadzona niedawno opBata recyklingowa, któr pBacisz przy zakupie sprztu RTV czy [wietlówek. Wynosi ona 5% do 6% warto[ci towaru. 115 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 3. Uwaga rafy! Jakie s rodzaje opBat, które ponosisz, kiedy co[ posiadasz? Po- datki, które pBacisz za u|ytkowanie swojej wBasno[ci, to podatek od nieruchomo[ci, podatek rolny, le[ny, od [rodków transportu, podatek od psa czy pseudopodatek w postaci abonamentu ra- diowo-telewizyjnego. Te podatki, chocia| stosunkowo niewiel- kie, zmniejszaj równie| Twoje mo|liwo[ci inwestycyjne. Kolejnym podatkiem, który pBacisz, je|eli powiksza Ci si ma- jtek na skutek darowizny lub spadkobrania, jest podatek od spadków i darowizn. Wynosi on od 0% do 12% warto[ci rzeczy lub praw, które nabyBe[. Jakie s rodzaje opBat, które ponosisz, kiedy co[ sprzedajesz? PBacisz podatki, sprzedajc wBasny czas, czyli pracujc na etacie i osigajc zyski z dziaBalno[ci gospodarczej  w postaci podatku dochodowego od osób fizycznych PIT. PBacisz podatki, osigajc zyski z firmy majcej osobowo[ praw- n  w postaci podatku dochodowego od osób prawnych CIT. PBacisz równie| tzw. podatek Belki, czyli podatek od dochodów kapitaBowych, od zysków ze sprzeda|y akcji, funduszy inwesty- cyjnych, zysków z lokat bankowych, obligacji, dywidend czy zby- cia praw poboru. Jak mo|esz legalnie broni si przed dziaBaniami paDstwa opie- kuDczego? 116 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 3. Uwaga rafy! ¢' Inwestujc w wiedz (inwestycja w siebie) lub doradc po- datkowego (inwestycja w czas innych ludzi). W efekcie b- dziesz umiaB zastosowa korzystne dla siebie ulgi i zwolnie- nia podatkowe. ¢' Planujc w odpowiednim czasie i z odpowiednim wyprze- dzeniem inwestycje w aktywa przynoszce dochód prze- wy|szajcy wszystkie podatki i opBaty. ¢' Ograniczajc kupowanie pasywów, które zwikszaj te wy- datki, nie przynoszc dochodów. Na zakoDczenie poznasz czynnik, który zuba|a Ci zawsze, nie- zale|nie od tego, czy i w jaki sposób inwestujesz swoje pieni- dze. To inflacja. Z inflacj masz do czynienia wtedy, gdy paD- stwo zwiksza ilo[ pienidzy na rynku, przekraczajc wzrost ilo[ci wyprodukowanych towarów i usBug. Na rynku pojawia si coraz wicej pienidzy, za które mo|esz kupi staB ilo[ to- warów. Zaczynaj wic rosn ceny. Ka|da zBotówka jest wic mniej warta, bo mniej za ni mo|esz kupi towarów lub usBug. Jeste[ wic w lepszej sytuacji, kiedy posiadasz trwaBy majtek, a nie tylko papierowe pienidze. Jak broni si przed inflacj? ¢' Pomna|aj swój majtek szybciej, ni| postpuje wzrost in- flacji. 117 INWESTUJ WE WAASNY DAUG  SBawomir Zniegocki 3. Uwaga rafy! ¢' Wybieraj takie inwestycje, które daj Ci wy|sz stop zwro- tu ni| inflacja. ¢' Inwestuj cz[ [rodków w majtek o trwaBej warto[ci, taki jak nieruchomo[ci, zBoto czy [rodki produkcji. Dzikuj Ci bardzo za po[wicenie swojego czasu na lektur tej ksi|ki. Mam nadziej, |e staBe[ si dziki niej bogatszy w now wiedz. TERAZ wBa[nie nadszedB dla Ciebie czas dziaBania. Dziki temu staniesz si bogatszy naprawd. Pamitaj: w grze o finansow niezale|no[ wygrywa nie ten, kto wicej zarobi, ale ten, kto wicej zachowa! 118 Polecamy tak|e poradniki Polecamy tak|e poradniki Inteligentne oszczdzanie  Marcin Jaskulski Poradnik "Inteligentne oszczdzanie" to nic inne- go, jak dobra inwestycja. Koszt jego nabycia zwró- ci Ci si z nawizk, pod warunkiem wprowadze- nia w |ycie przynajmniej kilku zmian o których przeczytasz na stronach publikacji. Kolejne spra- wi natomiast, |e zaczniesz zarabia dodatkowe pienidze przy minimalnym nakBadzie pracy. Gorco polecam t wspaniaB ksi|k ka|demu, kto zawsze ma puste konto w banku na koniec miesica. Pienidze nie trzymaBy si mnie od dzie- ciDstwa, lubiBem je wydawa. Nie raz sobie obiecywaBem, |e to ju| ko- niec, |e od dzi[ zaczynam oszczdza, lecz niestety wychodziBo to z mi- zernym skutkiem. Po przeczytaniu tej ksi|ki, wiem na, co zwraca uwa- g, czego si wystrzega oraz jakie puBapki na mnie mog czeka. Krzysiek  Informatyk, administrator sieci, fotograf z zamiBowania Bud|et domowy pod ostrzaBem  Adrian Hinc Prawdopodobnie zdarza Ci si z niepokojem ob- licza domowe wydatki i ze zdziwieniem patrze na to, co dzieje si z Twoim kontem. Gdy starasz si zrozumie swój rodzinny bud|et, najwiksz zagadk okazuje si fakt, |e wicej pienidzy wy- pBywa z Twojego konta, ni| na nie wpBywa. Jak to zmieni? Poznaj kilka niezwykle prostych sposo- bów na to, aby ograniczy codzienne wydatki, nie umniejszajc standardowi |ycia. Super ksi|ka dla tych, którym cigle brakuje od wypBaty do wypBaty i dla ka|dego, kto zajmuje si bud|etem domowym. Wiadomo to jest studnia bez dna. Autor podpo- wiada nam na co zwróci uwag, |eby zaoszczdzi na wydatkach domo- wych. Gdzie s puBapki, co mo|na obej[. Godne polecenia. I co wa|niej- sze- to si sprawdza. Justyna Nosorowska  36 lat i z zawodu jestem bibliotekarzem. Umiem oceni dobr lektur

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
S Śniegocki = Inwestuj We Własny Dług i Zacznij Się Bogacić (Full 118 str)
Inwestuj we własny dług
Inwestuj we wlasny dlug e0p
Inwestuj we wlasny dlug 7 krokow dzieki ktorym splacisz kredyt przed terminem i jeszcze na tym zarob
Inwestuj we własny dług
inwestuj we wlasny dlug
Inwestuj we własny etat Sławomir Śniegocki
Inwestuj we własny etat

więcej podobnych podstron