plik


ÿþSPOSOBY UCZENIA SI Witamy J W poprzednim artykule poruszali[my temat dotyczcy funkcji, rodzajów i sposobów zapamitywania. W tym miesicu powiemy wicej o pracy mózgu i poruszymy kluczowe tematy dotyczce zapamitywania. üð dominacj póBkulow üð styl uczenia si1 SkBadaj si one na indywidualny sposób uczenia si ka|dego z nas. Zagldajc do dziaBu  Mini  kursy , bdziecie mieli okazj sprawdzi jak w obecnej chwili funkcjonuje Wasza pami. Zapamitajcie wyniki pierwszego testu. Po zapoznaniu si z technikami pamiciowymi i wytrenowaniu ich pod koniec roku sprawdzcie postpy. Trzymamy kciuki! 1 Inaczej sensoryczno[ lub modalno[. MÓZG Zdolno[ zapamitywania stanowi jedn z najwspanialszych umiejtno[ci czBowieka. Badania nad pamici wsparBo odkrycie, |e tak naprawd mamy  dwa mózgi . Mózg skBada si z prawej i lewej póBkuli poBczonych ze sob skomplikowan sieci wBókien nerwowych zwanych ciaBem modzelowatym (corpus callosum). U wikszo[ci ludzi lewa (logiczna) póBkula mózgu odpowiada za analiz, linearno[, logik, cyfry, sBowa, porzdek. Prawa póBkula (twórcza) wi|e si z obrazami, syntez, kolorami, marzeniami, przestrzeni, muzyk, intuicj. Udoskonalajc nasz pami powinni[my zintegrowa dziaBanie obu póBkul mózgowych. Wszystkie techniki zapamitywania anga|uj logik i kreatywno[. Optymalne zapamitanie i odtworzenie informacji mo|e nastpi wówczas, gdy informacje bd podane w taki sposób, |e trafi one zarówno do prawej, jak i do lewej póBkuli mózgu. W tradycyjnych systemach nauki wykorzystywana jest przede wszystkim lewa póBkula, co czsto jest zródBem wielu niepowodzeD w nauce. Efekty s znacznie bardziej zadawalajce, gdy wykorzystujemy aktywno[ caBego mózgu, a nie nadmiernie obci|amy jedn póBkul. Gdy obie póBkule pracuj jednocze[nie, ka|da z nich korzysta z tej wspóBpracy.  Pami zale|y od trzech warunków: silnego wra|enia, zdolno[ci utrwalania i Batwo[ci odtwarzania. (Kalina, 1997). Mo|liwo[ zmagazynowania wiedzy w pamici dBugotrwaBej uzale|niona jest w du|ym stopniu od intensywno[ci pierwszego zapisu. Dlatego tak wa|ne s sposoby podania wiedzy uBatwiajce jej zapamitywanie. Trzeba wykorzysta wszystkie czynniki sprzyjajce powstaniu mocnych [ladów pamiciowych. STYLE UCZENIA SI W procesie uczenia si bardzo wa|ne jest dostosowanie sposobu nauczania do indywidualnego stylu przyswajania wiedzy. Jak twierdzi Linksman (2001) ka|dy z nas jest obdarzony charakterystycznym  superBczem edukacyjnym , czyli sposobem przetwarzania informacji, dziki któremu uczenie si staje si bardziej efektywne, Batwiejsze i przyjemniejsze. Wykorzystanie dominujcego szlaku neuronowego to najprostsza metoda umo|liwiajca nam sprawne kodowanie, przechowywanie i odtwarzanie wiadomo[ci. Indywidualny sposób wykorzystywania mo|liwo[ci mózgu to powizanie naszego stylu uczenia si oraz aktywno[ci tej strony mózgu, któr gBównie u|ywamy w procesie przyswajania i magazynowania informacji. Preferencja w wykorzystaniu póBkul mózgowych dotyczy tego, w jaki sposób przetwarzamy docierajce do nas informacje, czyli jak my[limy, w jaki sposób przechowujemy wiedz w naszym mózgu. W zale|no[ci od preferowanej sensoryczno[ci, wyró|niamy cztery gBówne style uczenia si: §ð wzrokowy §ð sBuchowy §ð dotykowy §ð kinestetyczny2 sposób uczenia si = dominacja póBkulowa + styl uczenia si 2 Niekiedy dotykowców (inaczej czuciowców) i kinestetyków traktuje si jako jeden styl uczenia si. Dominacja póBkulowa Ka|dy z nas u|ywa obu póBkul mózgowych. Ze wzgldu na dominacj jednej z nich, mo|na podzieli nas na: üð lewo-póBkulowych, üð prawo-póBkulowych, üð obu- póBkulowych. Sensoryczne impulsy odbierane przez oczy, uszy, zmysB dotyku i mi[nie naszego ciaBa mog by przekazywane do prawej lub lewej póBkuli mózgowej. Ka|da z póBkul dziaBa w odmienny sposób. Lewa strona naszego mózgu (nazywana logiczn) jest odpowiedzialna za my[lenie logiczno-racjonalne, liczby, mow, itp. Przetwarza ona dane w sposób symboliczny w formie liter, cyfr, sBów. Pomaga nam analizowa i organizowa do[wiadczenia, podporzdkowywa je poszczególnym kategoriom. Bez niej nie mogliby[my mówi, docieraBoby do nas tylko to, co widzimy, sByszymy, smakujemy, wchamy i dotykamy, a tak|e nasze ruchy  bez sBów. Prawa póBkula mózgu (kreatywna) uBatwia nam zrozumie [wiat poprzez obrazy, fantazj, wyobrazni, intuicj. Przetwarza ona informacje w sposób sensoryczny, za po[rednictwem zmysBów, bez udziaBu sBów. To dziki prawej póBkuli mamy [wiadomo[ przestrzeni, mo|emy dokonywa syntezy wra|eD, rozpoznawa twarze, wzory, ocenia rozmiary, trafia do domu. Wszyscy odbieramy informacje jzykowe, ale jedni najpierw ujmuj wszystko w sBowa, a inni jako sensoryczne do[wiadczenia. PBynce z otaczajcego nas [wiata dane przetwarzamy w naszym umy[le  my[lc o nich albo w formie sBownej (toczy si w naszej gBowie dialog), bdz w kategoriach sensorycznych wyobra|eD wypeBnionych obrazami i doznaniami zmysBowymi (dzwikiem, zapachem, smakiem, dotykiem, ruchem). Nie oznacza to jednak, |e nie u|ywamy obu póBkul mózgowych. Potrafimy jednocze[nie mówi i odbiera doznania sensoryczne. Aczc te dwie zdolno[ci ze sob uczymy si i podejmujemy ró|norodne dziaBania. Jednak, je[li pierwszy raz uczymy si czego[ nowego, przetwarzamy nowy materiaB z pomoc preferowanej strony mózgu. Dziki odbieraniu informacji za po[rednictwem dominujcej póBkuli uczymy si Batwiej i szybciej. Wtedy proces ten przebiega w naturalny i automatyczny sposób. LEWA PÓAKULA PRAWA PÓAKULA kontrola prawej strony ciaBa kontrola lewej strony ciaBa operowanie sBowami tworzenie obrazów mowa wizualizacja my[lenie logiczne my[lenie intuicyjne analiza synteza szczegóBy ogld ogóBu my[lenie linearne wyobraznia krok po kroku kojarzenie my[lenie abstrakcyjne marzenia porzdek kreatywno[, twórczo[ kolejno[ muzyka, rytm, taniec systematyzowanie widzenie przestrzenne operowanie liczbami kolor czas uczucia, emocje planowanie spontaniczno[ dosBowno[ metaforyzowanie Podczas eksperymentów zauwa|ono, |e osoby które byBy przyzwyczajone do u|ywania w du|ej mierze tylko jednej póBkuli, miaBy trudno[ci w u|ywaniu drugiej. Pózniej odkryto, |e kiedy harmonijnie pobudzano i stymulowano do dziaBania  sBabsz póBkul z dominujc, silnie wzrastaBa efektywno[ pracy umysBowej danej osoby. ZadziaBaB tu efekt synergii. Porównujc wyniki do matematycznego dziaBania, nie byBo to zsumowanie 1 + 1 = 2, ale 1 + 1 > 5!!! (zgodnie z zasad synergii) Dlatego wBa[nie kluczem do szybkiego uczenia si jest integracja pracy obu póBkul mózgowych. Poni|sza tabela przedstawia dwa profile. Jeden z nich jest przez szkoB najcz[ciej preferowany (posiada go tylko 20% populacji!!!), drugi  uwa|any za  niewyuczalny (skrzy|owana lateralizacja; miaB go np. Albert Einstein). Dominacja Profil preferowany przez Profil, który szkoBa uznaje za tradycyjn szkoB prawie niewyuczalny PóBkula L P Oko P P Ucho P P Rka P P Noga P P Wg Taraszkiewicz (2007) Style uczenia si Bodzce, które oddziaBuj na nasz mózg przyczyniaj si do powstania nowych poBczeD midzy neuronami (komórkami nerwowymi). Zdolno[ t nazywamy plastyczno[ci mózgu. Im wicej bodzców dociera do nas ze [wiata zewntrznego, tym wicej tworzy si poBczeD i powstaj charakterystyczne dla ka|dego czBowieka wzorce uczenia si. Wykorzystujc okre[lone sposoby uczenia si sprawiamy, |e staj si one dominujce i zaczynamy ich u|ywa w sposób automatyczny. Dziki temu szybciej i skuteczniej uczymy si, rozwijajc indywidualny, najlepszy dla nas styl uczenia si. W procesie zapamitywania posBugujemy si wszystkimi swoimi zmysBami. Najlepsze rezultaty tego dziaBania s jednak wtedy, gdy gBównie wykorzystujemy zmysB dominujcy. Dziki temu efektywno[ uczenia si wyraznie wzrasta. Ka|dy czBowiek w odmienny sposób odbiera i przekazuje impulsy z otaczajcego [wiata. Na uksztaBtowanie si charakterystycznego dla nas stylu uczenia si ma wpByw zarówno natura, jak i wychowanie. Tendencje: üð mog by dziedziczone, üð niektóre s wynikiem wieloletniego oddziaBywania [rodowiska, üð ksztaBtuj si wtedy, gdy odbierajc bodzce czsto u|ywamy jednego organu zmysBu. Powtarzajce si dziaBania utrwalaj okre[lone drogi przekazu midzy narzdami zmysBów a mózgiem. Badania prowadzone nad stylami przetwarzania informacji wykazuj, |e: üð okoBo 30% ludzi zapamituje trzy czwarte tego, co usByszy, üð okoBo 40% zapamituje trzy czwarte z tego, co przeczyta lub zobaczy, üð okoBo 15% najlepiej uczy si dotykowo, üð okoBo 15% z nas uczy si poprzez ruch, dziaBanie (kinestetycznie). WedBug takiej dominacji mo|na podzieli nas na grupy: Wzrokowcy SBuchowcy Dotykowcy Kinestetycy üð Wzrokowcy lubi porzdek wokóB siebie, pamitaj dobrze kolory i rysunki oraz lokalizacj przedmiotów. Maj problemy z zapamitaniem nazwisk, tytuBów, nazw itp. U|ywaj zwrotów:  ciemno to widz ,  zobacz, jaka pikna muzyka ,  popatrz, jak Batwo to zrozumie ,  spójrz, jak to piknie pachnie . üð SBuchowcy lubi mówi i dobrze im to wychodzi. Ucz si, sBuchajc innych, sByszc w rozmowie samych siebie oraz dyskutujc z innymi. Mog mie kBopoty z odczytaniem map i geometri, za to dobrze zapamituj muzyk, dialogi. Czsto u|ywaj sformuBowaD:  co[ mi tu zgrzyta ,  sBuchaj, jakie to ciekawe ,  posBuchaj jakie to dobre . üð Dotykowcy/czuciowcy to najcz[ciej osoby refleksyjne, wra|liwe i spokojne. Ucz si, dotykajc, doznajc wra|eD na powierzchni skóry, u|ywajc rk i palców, Bczc to, czego si ucz, ze zmysBem dotyku i emocjami. U|ywa zwrotów  czuj&  ,  mam wra|enie&  . üð Kinestetycy ucz si najchtniej w ruchu, anga|ujc si aktywnie w procesie uczenia si poprzez stymulacje, odgrywanie ról, eksperymenty, badania i ruch oraz uczestniczc w czynno[ciach z |ycia codziennego. Mcz si sBuchajc wykBadów i potrzebuj wtedy choby najmniejszej formy ruchu. Lubi nieporzdek. Charakterystyczne dla nich zwroty to:  to mnie porusza ,  czuj nacisk/napicie ... W tabelce poni|ej znajdziesz wybrane informacje na temat preferencji uczniów i nauczycieli w przypadku poszczególnych modalno[ci. Spróbuj  odnalez tam siebie. Modalno[ UczeD Nauczyciel Wzrokowiec - lubi demonstracje lub pokazy, - mówi szybko, - lubi wykresy i tabele, - stosuje pomoce wizualne, - lubi opisy, - przekazuje du|o informacji - pamita twarze i imiona, wizualnie, - lubi robi notatki, - wa|na jest u niego forma przekazu, - lubi patrze, rysowa, - ocenia na podstawie wygldu, - preferuje sztuki wizualne. - dotrzymuje planu czasowego. SBuchowiec - lubi dialogi i rozmowy, - mówi rytmicznie, - powtarza gBo[no to, co napisali, - lubi dyskusje i omawianie, - rozmawia ze sob, - czsto informacje przekazuje - lubi sBucha, czytajc, - lubi wykBady, - parafrazuje wypowiedzi uczniów, - lubi dBugie wypowiedzi wBasne, - ocenia pBynno[ wypowiedzi, - lubi muzyk, - czsto zbacza z tematu. - woli mówi o dziaBaniach ni| je oglda, - dobrze pamita twarze, - lubi czyta gBo[no lub póBgBosem. Czuciowiec - mówi powoli, - uczy si przez wykonywanie Kinestetyk - preferuje modele, prace praktyczne, czynno[ci i bezpo[rednie - przekazujc informacje lubi projekty, zaanga|owanie, du|o ruchu, - lubi emocje, ruch, - wa|na dla niego jest idea, - nie lubi czyta, - ocenia dziaBania i aktywno[, - pamita, co sam wykonaB, - prace na zajciach chtnie dzieli na - musi si porusza, wierci, co[ zespoBy. trzyma, - tupie, gestykuluje, - nie lubi sBucha. yródBo: http://www.wychowawca.pl/miesiecznik_nowy/2006/01-2006/06.htm http://www.spdabrowka.iap.pl/referaty%20nauczycieli/metody%20aktywne%20calosc.htm PORADY Co usBysz, zapomn. Co zobacz, zapamitam. Co zrobi, zrozumiem.  Konfucjusz Dysponujc wBa[ciw  instrukcj obsBugi mózgu, mo|emy dobrze wykorzysta i znacznie powikszy wBasny potencjaB umysBowy. Od dawna wiadomo, |e pojemno[ mózgu jest niemal nieograniczona. Oznacza to, |e ka|dy czBowiek dysponuje ogromnymi mo|liwo[ciami ksztaBtowania swojej wydolno[ci umysBowej. W tradycyjnych systemach nauki wykorzystywana jest przede wszystkim lewa póBkula, Czsto jest to zródBem niepowodzeD w nauce. Efektywne metody pracy umysBowej odwoBuj si jednocze[nie do lewej i prawej póBkuli mózgowej  sBownej i obrazowej, racjonalnej i intuicyjnej, logicznej i kreatywnej cz[ci naszego mózgu. Stosujc odpowiednie metody pracy, anga|ujemy caBy mózg i dziki temu mo|emy wicej zrozumie i zapamita, szybciej i skuteczniej si uczy, mie wicej twórczych pomysBów, czy lepiej zaplanowa nasze dziaBania. Praca zgodna z naszymi preferencjami przyczyni si do wikszej chBonno[ci pamici, a tym samym proces zapamitywania stanie si przyjemniejszy i Batwiejszy. Im cz[ciej obie póBkule mózgowe pracuj jednocze[nie, tym bardziej ka|da z nich korzysta na tej wspóBpracy. Jakie  poBczenia s sugerowane: - muzyka + matematyka, - matematyka + odtwarzanie stosunków przestrzennych, - taniec (i inne wymagajce kontroli nad ruchami) + nauka jzyków. Czy tak wBa[nie si uczysz? Spróbuj. Uczc si niezgodnie z naszymi preferencjami, odczuwamy |e nauka jest trudna, nieprzyjemna i stresujca, a efektywno[ bardzo niska. Znajc swoje style uczenia si, nie musimy korzysta ze  sBabych i trudnych szlaków Bczcych nasze zmysBy z mózgiem. UczeD, poznajc swoje najskuteczniejsze  superBcza edukacyjne , bdzie wiedziaB jak ma si uczy. Korzy[ci z tego pBynce odczuje w caBym procesie uczenia si. Bdzie sprawniej czytaB, lepiej rozumiaB, zapamitywaB i przetwarzaB informacje. Bdzie mógB efektywniej wykorzysta czas po[wicony na nauk, lepiej przygotowa si do egzaminów i odnie[ sukces. To z kolei przyczyni si do wzrostu jego samooceny i motywacji do nauki.  Ka|da informacja przemawiajca do obydwu póBkul mózgowych anga|uje w procesie rozumienia i zapamitywania CAAY mózg i dlatego jest przyswajana automatycznie. (Aukasiewicz, 1999). Synergia obu póBkul zapewnia niezwykle efektywne dziaBanie pamici! Aatwiej uczymy si czego[ nowego, je[li materiaB jest nam prezentowany zgodnie z naszym sposobem przetwarzania i przechowywania informacji. Lewa póBkula mózgu woli porzdek linearny, po jednym elemencie. Potrzebuje przekazu informacji w sposób sekwencyjny, a ma ona trudno[ci z uzyskaniem caBo[ciowego obrazu. Prawej póBkuli mózgowej trudno jest odbiera informacje krok po kroku. Zdecydowanie woli posiada obraz caBo[ci. Obie póBkule mózgowe s wa|ne w równym stopniu i ka|da z nich ma przypisan okre[lon rol w naszym |yciu. WspóBpraca tych dwóch stron mózgu jest niezwykle wa|na. Czy s ludzie, którzy potrafi korzysta jednocze[nie z obydwu póBkul? Oczywi[cie, tak! Równie dobrze radz sobie z informacjami, które przekazywane s w sposób globalny jak i linearny. Tak naprawd prawie ka|dy z nas posBuguje si zarówno praw jak i lew póBkul, ale wikszo[ wyraznie preferuje jedn z nich. Dlatego rzadko mo|emy przypisa danej osobie wszystkie cechy charakterystyczne tylko dla jednej z póBkul mózgowych. Aby zoptymalizowa proces zapamitywania i odtwarzania informacji nale|y poda informacje w taki sposób, |eby trafiBy one zarówno do prawej, jak i do lewej póBkuli mózgu. Dlatego konieczne jest dopasowanie sposób prezentacji nowego materiaBu do ró|nych preferencji uczniów. Je[li jednak tego nie zrobimy, nauka bdzie sprawiaBa im kBopoty i spadnie motywacja do pracy. Je[li nasz uczeD przetwarza informacje w formie symboli takich jak sBowa, bdzie wolaB sposób nauczania, który odwoBuje si do sBów i jzyka. Z kolei, je[li kto[ odbiera nowe dane w formie sensorycznych wyobra|eD, bdzie podatny na odwoBanie si w nauczaniu do sensorycznych wyobra|eD i do[wiadczeD. Optymalne byBoby, gdyby nauczyciel co 5  10 min. zmieniaB modalno[ przekazu informacji, aby stymulowa wszystkie zmysBy. Unikanie monotonii metodycznej otwiera drzwi do uczenia si dla wszystkich uczniów. Oto przykBady ró|norodnych metod: - wykBad - czytanie - stosowanie pomocy audiowizualnych - prezentacja graficzna - dyskusja w grupie - gry dydaktyczne - odgrywanie ról - drama - symulacja - dziaBania praktyczne - analiza przypadków - projekty - uczenie innych.3 Warto lepiej pozna swoje  silne strony , aby odpowiednio zacz z nich korzysta. Wiedza ta pomo|e nam i naszym uczniom dowiedzie si, jak powinni si uczy, aby uzyskiwa lepsze wyniki swojej pracy. Wa|na te| jest stymulacja  sBabszej póBkuli i wBczenie w proces nauki wszystkich naszych zmysBów. Bez tej wiedzy nie jeste[my w stanie pomóc naszym uczniom i sprawi, aby nauka byBa Batwa, szybka i przyjemna. 3 Polecamy: www.trendy.codn.edu.pl/@Czytelnia LITERATURA i yRÓDAA " Buzan T. (1997). Pami na zawoBanie. Aódz: Ravi. " Carter P. I Russell K. (2002). Równowaga umysBu. Warszawa: MUZA SA " Dryden G. i Vos J. (2000): Rewolucja w uczeniu. PoznaD: Wydawnictwo Moderski i S-ka " Kalina P. (1997). Mnemonika czyli sztuka KsztaBcenia i wzmacniania pamici. Warszawa: TKS. " Linksman R. (2001). W jaki sposób szybko si uczy. Warszawa: Bertelsmann Media " Aukaszewicz M. (1999). Sukces w szkole. PoznaD: O[rodek Doskonalenia Umiejtno[ci. " O Brien D. (2001). Sztuka zapamitywania. Warszawa: Muza. " Taraszkiewicz M. i Rose C. (2006). Atlas efektywnego uczenia (si). Warszawa: CODN " WBodarski W. (1990). Z tajemnic ludzkiej pamici. Warszawa: WSiP. " Yates F. A. (1997). Sztuka pamici. Warszawa: PIW. " http://www.wychowawca.pl/miesiecznik_nowy/2006/01-2006/06.htm " http://www.spdabrowka.iap.pl/referaty%20nauczycieli/metody%20aktywne %20calosc.htm

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Kilka sposobów na efektywne uczenie się
Metodologia pracy umysłowej Esej na temat Metody uczenia się
uczenie sie i pamiec
18 Uczenie siÄ™ na podstawie obserwacji
Uczenie się przez zmysły

więcej podobnych podstron