��PROJEKTY AVT Zasilacz KIT AVT amatorski 2001 (cz
[

I ) WB
a[
ciwo[
ci: Ka|
de urz
dzenie elektroniczne musi po- Prostota i tanio[

konstrukcji siada
ukB
ad zasilaj
cy. Zasilacze urz
dzeD
elektronicznych mo|
emy z pewnym przybli|
e- Mo|
liwo[
ci dostosowania konstrukcji do aktualnych potrzeb niem podzieli
na dwa podstawowe rodzaje: zasilacze sieciowe i chemiczne, wykorzystuj
- Prawie nieograniczone mo|
liwo[
ci rozbudowy ce energi
zgromadzon
w bateriach lub aku- mulatorach. Oczywi[
cie, istniej
jeszcze inne Zastosowanie: rodzaje zasilaczy: np. zasilacze wykorzystuj
- ce energi
[
wiatB
a (by
mo|
e najbardziej przy- Uniwersalny zasilacz do pracowni elektronika amatora szB
o[
ciowy spos�b pozyskiwania energii elektrycznej). Takie zasilacze spotykamy Po rozbudowie zasilacz mo|
e by
stosowany tak|
e do cel�w bardzo cz
sto w codziennym |
yciu: jest to spos�b zasilania wielu kalkulator�w  na [
wia- profesjonalnych tB
o . W tym artykule zajmiemy si
jednak wy- B

cznie zasilaczami sieciowymi, a konkretnie nie bezpo[
rednio z sieci pr
du przemiennego urz
dzenia od sieci. W dalszej cz
[
ci artyku- uniwersalnym zasilaczem laboratoryjnym, 220V, to po wyprostowaniu (zdecydowana B
u om�wimy pokr�tce inne cechy stosowa- skonstruowanym specjalnie dla potrzeb ama- wi
kszo[

urz
dzeD
elektronicznych wyma- nych w zasilaczach transformator�w. tor�w. ga zasilania pr
dem staB
ym) i wygB
adzeniu 2. Kolejnym segmentem ka|
dego zasila- otrzymaliby[
my napi
cie wynosz
ce ok. cza jest prostownik. Jak powiedziano wy|
ej, Jeszcze raz dokonajmy podziaB
u, tym ra- 314V! Zatem konieczne jest obni|
enie tego transformator dostarcza napi
cia o warto[
ci zem ju|
tylko zasilaczy sieciowych. Dziel
si
napi
cia. odpowiedniej dla zasilania danego urz
dze- one na dwa podstawowe rodzaje: zasilacze Drug
, bardzo wa|
n
rol
transformatora nia . Jest to jednak dalej pr
d przemienny wyspecjalizowane, przeznaczone do wsp�B
- sieciowego jest galwaniczna izolacja zasila- (nie myli
ze zmiennym) zmieniaj
cy kieru- pracy z okre[
lonym urz
dzeniem i zasilacze nego urz
dzenia od sieci energetycznej. Przy nek przepB
ywu 50 razy na sekund
, zupeB
nie uniwersalne przeznaczone do uruchamiania braku takiej izolacji nasze urz
dzenia byB
yby nie nadaj
cy si
do zasilania wi
kszo[
ci i testowania urz
dzeD
elektronicznych w wa- po prostu niebezpieczne w u|
yciu: w nie- ukB
ad�w elektronicznych. Dlatego te|
skiero- runkach laboratoryjnych. sprzyjaj
cych warunkach ich dotkni
cie gro- wany on zostaje do ukB
adu prostuj
cego, za- Wi
kszo[

klasycznych zasilaczy siecio- ziB
oby pora|
eniem pr
dem. Na transformato- mieniaj
cego go na pr
d zmienny (tak!), wych skB
ada si
z nast
puj
cych blok�w kon- rze sieciowym nawini
te s
dwa (niekiedy pulsuj
cy, nie zmieniaj
cy ju|
wprawdzie kie- strukcyjnych: wi
cej) uzwojenia: pierwotne, w kt�rym pB
y- runku przepB
ywu ale nadal zmieniaj
cy na- - transformator sieciowy nie pr
d z sieci 220V i wt�rne, w kt�rym indu- pi
cie od zera do warto[
ci nominalnej i to na- - prostownik kuj
si
potrzebne nam napi
cia, z reguB
y wet 100 razy na sekund
! Na rysunku 1wi- - kondensator filtruj
cy znacznie ni|
sze od sieciowego. Uzwojenie dzimy przebiegi napi
cia w sieci energetycz- - stabilizator napi
cia (lub uzwojenia) wt�rne oddzielone s
od pier- nej (A), po obni|
eniu napi
cia przez transfor- 1. Transformator sieciowy peB
ni w zasi- wotnego grub
warstw
izolacji, odpornej na mator (B) i na wyj[
ciu prostownika (C). Pr
d laczu dwie role. Po pierwsze, obni|
a napi
cie przebicie napi
ciem wielokrotnie wy|
szym otrzymany z prostownika musimy wi
c wy- sieci energetycznej do potrzebnej warto[
ci. od sieciowego. Tak wi
c zadaniem transfor- gB
adzi
i t
rol
powierzymy kondensatorowi Wi
kszo[

urz
dzeD
elektronicznych zasila- matora jest dostarczenie do dalszej cz
[
ci filtruj
cemu napi
cie. Na tym kondensatorze nych jest napi
ciami z przedziaB
u 3...100V zasilacza pr
du przemiennego o odpowied- otrzymujemy ju|
napi
cie staB
e, ale jeszcze pr
du staB
ego. Gdyby[
my zastosowali zasila- nio zmniejszonym napi
ciu i odizolowanie bardzo dalekie od potrzebnego nam ideaB
u. ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 2/96 5 PROJEKTY AVT czy urz
dzenie zaprojektowane do pracy pod napi
ciem 12V b
dzie dziaB
a
poprawnie jeszcze przy 13V. Jak widzimy, obydwa om�wione rozwi
- zania maj
swoje zalety i wady. Kt�re wi
c wybra
? Odpowiedz
jest prosta: obydwa na- raz! Tak, tak wB
a[
nie post
pimy: zbudujemy zasilacz, kt�ry w wersji podstawowej b
dzie posiadaB
skokow
regulacj
napi
cia. Na po- cz
tku nie musimy go wyposa|
a
w wolto- mierz. Ale kiedy jego mo|
liwo[
ci przestan
nam wystarcza
to przypomnimy sobie, |
e ostatnia pozycja w skokowym przeB

czniku napi
cia zostaB
a zarezerwowana na regula- cj
pB
ynn
. Wystarczy wtedy dobudowa
wol- tomierz cyfrowy (specjalnie skonstruowany Rys.1 Charakterystyczne przebiegi w zasilaczu do zasilaczy amatorskich moduB
AVT-2004), doda
dwa rezystory i potencjometr wieloob- 3.Kondensator filtruj
cy peB
ni w ukB
a- ZaB
o|
enia projektowe rotowy i gotowe! dzie rol
podobn
do elektrowni szczytowo - Nast
pnym parametrem, jaki musimy pompowej. Magazynuje on dostarczon
mu Sprecyzujemy teraz nasze wymagania ustali
jest maksymalna wydajno[

pr
dowa energi
i podczas przerw w jej dostawach od- wobec projektowanego zasilacza. Powinien zasilacza. Autor s
dzi, |
e maksymalny pr
d daje j
do zasilanego ukB
adu. Rysunek 1 przed- on dostarcza
napi
cia staB
ego o warto[
ci potrzebny do zasilania urz
dzeD
amatorskich stawia w uproszczony spos�b przebieg na- odpowiedniej do zasilania wi
kszo[
ci urz
- nie przekracza 1A. Ale i tu pozostawimy so- pi
cia na kondensatorze filtruj
cym (D). dzeD
elektronicznych. Warto[

tego napi
cia bie otwart
furtk
: nasz zasilacz b
dzie kon- W wielu przypadkach taki zasilacz, do- powinna by
regulowana. Rozr�|
niamy dwa strukcj
w peB
ni uniwersaln
: przez prost
starczaj
cy napi
cia t
tni
cego mo|
e okaza
sposoby regulacji napi
cia wyj[
ciowego zasi- wymian
transformatora, tranzystora regula- si
wystarczaj
cy. Ma on jednak dwie wady: laczy: pB
ynn
i skokow
. W pierwszym wy- cyjnego i ewentualnie radiatora chB
odz
cego wiele urz
dzeD
elektronicznych, a w szcze- padku dysponujemy nieograniczon
ilo[
ci
ten tranzystor b
dziemy mogli uzyska
prak- g�lno[
ci elektroakustycznych nie b
dzie po- r�|
nych napi

, oczywi[
cie, w zakresie tycznie dowolnie wielkie pr
dy wyj[
ciowe. Na prawnie pracowa
przy du|
ym wsp�B
czynni- okre[
lonym parametrami naszego zasilacza. razie jednak nie wp
dzajmy si
w koszty i po- ku t
tnieD
i przy nieuniknionych zmianach na- Najcz
[
ciej jest to zakres 3...30V. Regulacji zostaD
my przy maksymalnym pr
dzie 1A. pi
cia pochodz
cych zar�wno z sieci energe- napi
cia dokonujemy za pomoc
potencjo- Kolejna wa|
na sprawa: z konstrukcjami tycznej jak i b
d
cych skutkiem zmiennego metru, w wi
kszo[
ci przypadk�w ze wzgl
du amatorskimi (i nie tylko amatorskimi) r�|
nie obci
|
enia zasilacza. Ponadto, zasilacz taki na konieczn
precyzj
potencjometru wielo- bywa i nieraz chwila nieuwagi, odwrotnie wB
o- dostarcza tylko jednego napi
cia, a do uru- obrotowego. Zasilacz tego typu powinien by
|
ona w podstawk
kostka i nadmierny pr
d chamiania i testowania ro|
nych urz
dzeD
b
- wyposa|
ony w wbudowany woltomierz, co pB
yn
cy przez ukB
ad mo|
e zniszczy
cenne dziemy z pewno[
ci
potrzebowa
r�|
nych zwi
ksza koszty jego wykonania. PB
ynna re- elementy. Tak wi
c nasz zasilacz zostanie napi

. A zatem nasz zasilacz b
dziemy mu- gulacja napi
cia potrzebna b
dzie tym, kt�- wyposa|
ony w ukB
ad ograniczaj
cy dostar- sieli wyposa|
y
w jeszcze jeden element, rzy maj
zamiar dokonywa
licznych ekspe- czany przez niego pr
d. Za doln
granic
a mianowicie stabilizator napi
cia. ryment�w ze swoimi urz
dzeniami i bada
ograniczenia pr
dowego przyjmiemy warto[

4.Stabilizator napi
cia jest wyposa|
ony ich dziaB
anie w r�|
nych warunkach. 10mA, a za g�rn
tymczasowo 1A. Zar�wno w ogranicznik pr
du wypB
ywaj
cego z zasila- Drugim sposobem regulacji napi
cia wy- doln
jak i g�rn
granic
ograniczenia pr
do- cza, co pozwala niejednokrotnie unikn

j[
ciowego zasilaczy warsztatowych jest regu- wego b
dziemy mogli w przyszB
o[
ci B
atwo uszkodzenia cennego, lecz bB

dnie zmonto- lacja skokowa. Najcz
[
ciej potrzebujemy tyl- zmieni
: wystarczy wymieni
tylko jeden wanego urz
dzenia. Wyidealizowany obraz ko kilku warto[
ci napi
cia, takich jak: 3, 5, 6, opornik. Regulacj
maksymalnego pr
du wy- przebiegu napi
cia na wyj[
ciu stabilizatora 9, 12, 14,5V (ta ostatnia warto[

b
dzie nam j[
ciowego mo|
emy przeprowadza
zar�wno widzimy na rysunku 1E. Nawet najlepszy sta- potrzebna do uruchamiania urz
dzeD
przez- skokowo jak i pB
ynnie. Ze wzgl
du na ch

bilizator nie zapewni nam jednak tak r�wne- naczonych do instalacji samochodowej, uproszczenia ukB
adu i zminimalizowania go i pozbawionego t
tnieD
napi
cia. W wi
k- o czym wspomnimy jeszcze w dalszej cz
[
ci koszt�w wybieramy na razie metod
drug
. szo[
ci zastosowaD
, czy to profesjonalnych, artykuB
u). Wymienione wy|
ej warto[
ci s
tyl- Zawsze jednak b
dziemy mogli zmieni
de- czy amatorskich, niewielkie t
tnienia pozo- ko przykB
adowe i ka|
dy b
dzie m�gB
zapro- cyzj
dodaj
c przeB

cznik wielopozycyjny staj
ce zawsze na wyj[
ciu ka|
dego zasilacza gramowa
sw�j zasilacz wedB
ug indywidual- i kilka rezystor�w. sieciowego i nie maj
najmniejszego nawet nych potrzeb. Mo|
emy wi
c skonstruowa
Ostanie wymaganie wzgl
dem naszego znaczenia. Pami
tajmy, |
e napi
cie caB
ko- zasilacz dostarczaj
cy tylko tych napi

, wymarzonego urz
dzenia: warto by byB
o wy- wicie pozbawione t
tnieD
uzyska
mo|
e- przeB

czanych skokowo. Takie rozwi
zanie posa|
y
go w dodatkowe z
r�dB
o zasilania, ta- my jedynie z baterii lub akumulatora. mo|
e nas postawi
w kB
opotliwej sytuacji, kie- ki zasilacz w zasilaczu, przeznaczony do za- dy b
dziemy chcieli na przykB
ad sprawdzi
silania ukB
ad�w pomocniczych, na przykB
ad ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 2/96 6 PROJEKTY AVT amperomierza i woltomierza, w kt�re to od scalonymi stabilizatorami napi
cia w rodzaju przypiekaniu kostki lutownic
, nie byB
y w sta- razu lub w przyszB
o[
ci wyposa|
ymy nasz popularnego LM317: nie narzuca konstrukto- nie w znacz
cy spos�b zmieni
warto[
ci tego ukB
ad. rowi |
adnych ograniczeD
co do maksymalne- napi
cia. Drugim wa|
nym elementem struk- Wszystkie powy|
sze postulaty zostaB
y go pr
du wyj[
ciowego (jest to zale|
ne tylko tury 723 jest komparator napi
cia. Na jedno speB
nione i odpowiadaj
cy im zasilacz zostaB
od typu tranzystora wykonawczego), B
atwo z jego wej[

(nieodwracaj
ce) podajemy zaprojektowany, wykonany i przeszedB
m
- z ni
mo|
emy zrealizowa
regulowane ogra- wzorcowe napi
cie odniesienia, a na wej[
cie czarnie przy dB
ugotrwaB
ych pr�bach. niczenie pr
du wyj[
ciowego, posiada wypro- odwracaj
ce - napi
cie z wyj[
cia zasilacza. wadzone, wysokostabilne z
r�dB
o napi
cia od- Komparator napi
cia steruje za po[
rednict- Opis dziaB
ania niesienia, co jak za chwil
si
oka|
e jest nie- wem wewn
trznego wzmacniacza zewn
tr- kiedy bardzo u|
yteczne. Jedynym ogranicze- znym tranzystorem mocy T1, tak ustalaj
c Schemat ideowy zasilacza zostaB
przed- niem jest maksymalne napi
cie wej[
ciowe, parametry jego pracy aby obydwa napi
cia - stawiony na rysunku 2. Pomimo sporej ilo[
- wynosz
ce ok. 35V (r�|
nie podawane przez odniesienia i wyj[
ciowe byB
y sobie r�wne. ci u|
ytych element�w ukB
ad wcale nie jest producent�w). W naszym przypadku to ogra- Przy takim poB

czeniu otrzymaliby[
my stabi- skomplikowany i odczytanie schematu nie niczenie nie ma najmniejszego znaczenia, lizator bardzo dokB
adny, ale tylko jednego i to nastr
czy nikomu kB
opotu. Dla wygody mo|
e- ale warto wiedzie
, |
e z ukB
adem 723, stosu- nie bardzo nam potrzebnego napi
cia: 7,3V. my nasz ukB
ad podzieli
na nast
puj
ce blo- j
c r�|
ne  sztuczki konstrukcyjne mo|
na bu- Zmian
napi
cia mo|
emy uzyska
dodaj
c ki funkcjonalne: blok stabilizatora napi
cia dowa
zasilacze dostarczaj
ce nawet setek na wyj[
ciu zasilacza dzielnik, tak aby kompa- (LM723) z tranzystorem wykonawczym mo- wolt�w. W wyborze ukB
adu 723 miaB
a te|
zna- rator por�wnywaB
napi
cie odniesienia cy, prostownikiem wej[
ciowym i dzielnikami czenie jego przyst
pna cena. 723 byB
ju|
z ustalon
cz
[
ci
napi
cia wyj[
ciowego. Ta- napi
cia, blok ukB
adu ograniczenia pr
dowe- szczeg�B
owo omawiany w tylu publikacjach, kie rozwi
zanie byB
oby dobre, gdyby[
my go z wzmacniaczem operacyjnym LM358 |
e tym razem mo|
emy opis jego budowy we- chcieli korzysta
z napi

o warto[
ci powy|
ej i blok zasilacza pomocniczego dostarczaj
- wn
trznej skr�ci
do minimum i przej[

od ra- 7,3V. Nam jednak potrzebne s
tak|
e napi
- cego napi
cia +5VDC do zasilania urz
dzeD
zu do naszej konkretnej aplikacji. UkB
ad 723, cia mniejsze i dlatego musimy napi
cie od- pomiarowych. Om�wimy kolejno te bloki. kt�rego struktur
wewn
trzn
przedstawiono niesienia odpowiednio zmniejszy
. Uczynimy Stabilizator napi
cia zostaB
zrealizowa- w uproszczonej formie na rys. 3, posiada do za pomoc
dzielnika skB
adaj
cego si
ny z wykorzystaniem popularnego ukB
adu wbudowane wysokostabilne z
r�dB
o napi
cia z rezystor�w R7, R8 i potencjometru monta- scalonego LM723. Kostka ta, b
d
ca Matu- odniesienia. W zale|
no[
ci od wersji ukB
adu |
owego P8. Zauwa|
my, |
e zredukowane na- zalemem w[
r�d standardowych ukB
ad�w i producenta napi
cie to wynosi od 7,1 do pi
cie odniesienia musi by
mniejsze lub scalonych, ma si
nadal dobrze i doskonale 7,4V i w danym egzemplarzu ukB
adu jest r�wne minimalnemu napi
ciu jakie chcemy nadaje si
do naszych cel�w. LM723 ma jed- praktycznie niezale|
ne od czynnik�w ze- pobiera
z naszego zasilacza, czyli w na- n
, istotn
przewag
nad monolitycznymi wn
trznych. Nawet tortury, polegaj
ce na szym ukB
adzie Uref<�=3V. Takie te|
napi
cie BD911 Z3 Z7 B2 C5 T1 C6 Z5 4,7uF 100nF P1 R16 C8 1 1 C1 2 1 100nF R15 R19 Z4A 4700uF 10k 1k + V 330 V C 6 10 R1 S C VR VO 100k 9 VZ U1 R7 R2 R 2 CL 100k 14,5 R 12 R3 LM723 3 SW1 CS 9 P1 R14 5 4 6 R4 R C NI IN G O 5 SP1 N M 10k 3 D P R R18 1 PA
YTKA R13 7 3 C2 Z6 75k 220VAC PRZEKAy
NIKA P2...P5 10k R8 Z4B 220pF X X R6 100k TR2 R11 REGULACJA PRADU MAKS. 0,1 TR1 10mA...1A R10 10k 1k R12 Z1 10k R17 Z2 (*) BZ1 U3 U2B P6 VO VI 47k 22k G 8 N 6 D 7 R5 2 5 1 3 7805 B1 LM358 10k R9 U2A LM358 220AC 560 C3 C7 4 C4 1000uF 220uF 100nF DODATKOWY ZASILACZ +5V DO ZASILANIA MIERNIKOW Rys. 2 Schemat elektryczny zasilacza ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 2/96 7 PROJEKTY AVT ustawimy na wej[
ciu NI podczas uruchamia- dowego zastosowano popularny i tani nia urz
dzenia. Zamiast wspomnianego ukB
a- wzmacniacz operacyjny typu LM358. Intere- du dzielnika napi
cia mogliby[
my zastoso- suj
c
cech
tego wzmacniacza jest to, |
e wa
pojedynczy potencjometr regulacyjny, mo|
e on pracowa
z napi
ciami wej[
cio- lecz dodanie dw�ch rezystor�w znacznie wymi bliskimi ujemnemu napi
ciu zasila- zwi
ksza precyzj
dzielnika i uB
atwia ustawie- nia i odpowiednio wzmocni
napi
cie nie potrzebnego napi
cia odniesienia. z rezystora pomiarowego R6. Pierwszy Wej[
cie odwracaj
ce komparatora poB

- ze wzmacniaczy (w obudowie mamy dwa czone jest na staB
e, za po[
rednictwem rezys- identyczne wzmacniacze operacyjne) - U2A tora R15 z wyj[
ciem zasilacza. Tak wi
c, je- pracuje w ukB
adzie wzmacniacza odwracaj
- |
eli do wej[
cia tego nie doB

czymy |
adnego cego o wzmocnieniu ograniczonym sprz
|
e- rezystora redukuj
cego istniej
ce na nim na- niem zwrotnym. Tak wi
c o warto[
ci wzmoc- pi
cie, to na wyj[
ciu naszego zasilacza otrzy- nienia decydowa
b
dzie rezystor R17. Dru- mamy dokB
adnie trzy wolty. I o to wB
a[
nie cho- gi wzmacniacz wykorzystamy jako kompara- dziB
o. Jak wida
na schemacie, przeB

cznik tor napi
cia. B
dzie on por�wnywaB
napi
cie SW1 ustawiony na pierwszej pozycji nie do- z wyj[
cia U2A, kt�re jest wprost proporcjonal- B

cza |
adnego rezystora do tego wej[
cia ne do pr
du pB
yn
cego przez rezystor pomia- i w tej pozycji otrzymujemy na wyj[
ciu pierw- zostaB
y doB

czone nie do wsp�lnej masy lecz rowy R6 z napi
ciem wzorcowym, ustalanym sze z |

danych napi

- 3V. PrzeB

czanie bezpo[
rednio do wyj[
cia zasilacza, za rezys- za pomoc
potencjometru P7. Wewn
trz SW1 na kolejne pozycje powoduje doB

cza- torem pomiarowym R6. Na rezystorze tym ukB
adu LM723 znajduje si
dodatkowy tran- nie do wej[
cia odwracaj
cego komparatora przy peB
nym obci
|
eniu zasilacza (1A) po- zystor NPN z kolektorem  fabrycznie poB

- kolejnych zespoB
�w: rezystor + potencjometr wstanie spadek napi
cia ok. 100mV i gdy- czonym z baz
tranzystora stopnia wej[
cio- monta|
owy. Zastosowanie potencjometru po- by[
my dzielniki poB

czyli z mas
, to o tak
wego. WB

czenie tego tranzystora spowodu- B

czonego w szereg z rezystorem miaB
o na maksymalnie warto[

zmieniB
oby si
usta- je natychmiastowe zatkania tranzystor�w wy- celu uB
atwienie programowania zasilacza wione bez obci
|
enia napi
cie wyj[
ciowe. j[
ciowych naszego zasilacza. Tak wiec mamy i zwi
kszenie precyzji ustawiania napi

. Za- Nast
pnym blokiem funkcjonalnym zasila- ju|
wszystkie potrzebne elementy bloku sady doboru rezystor�w R1...R4 i R18 zosta- cza, kt�ry om�wimy jest ukB
ad ograniczenia ograniczenia pr
dowego: U2A wzmacnia na- n
dokB
adnie om�wione w cz
[
ci artykuB
u po- pr
dowego. Najwy|
sza pora, aby autor wy- pi
cie pobierane z rezystora pomiarowego, [
wi
conej uruchamianiu ukB
adu. Rozwi
za- tB
umaczyB
si
, dlaczego zrezygnowaB
z wbu- U2B por�wnuje je z zadanym napi
ciem nie polegaj
ce na doB

czeniu wej[
cia odwra- dowanego w struktur
LM723 ukB
adu ograni- wzorcowym i steruje tranzystorem wewn
trz caj
cego komparatora poprzez rezystor R15 czenia pr
du wyj[
ciowego i nakB
ania Czytel- struktury U1. Tylko sk
d mamy wzi

to na- do wyj[
cia zasilacza i doB

czanie element�w nik�w do wydawania pieni
dzy na dodatkowy pi
cie wzorcowe? Okazuje si
, |
e mamy je dzielnik�w napi
cia od strony minusa zasila- element - wzmacniacz operacyjny LM358? podane jak na talerzu: mo|
emy wykorzysta
nia zostaB
o zastosowane nie przypadkowo. Przypomnijmy sobie, jakie wymagania ma wzorcowe napi
cie odniesienia z wyj[
cia VR Unikamy w ten spos�b niekontrolowanych speB
nia
budowany zasilacz: ma zapewnia
(pin 6) ukB
adu U1. Tak wi
c staruszek LM723 skok�w napi
cia a|
do warto[
ci maksymal- bezpieczne uruchamianie ukB
ad�w pobieraj
- jeszcze raz wykazaB
swoj
u|
yteczno[

. Na nej, kt�re mogB
yby si
zdarzy
gdyby[
my re- cych niewiele pr
du. Obecnie konstruowane razie [
wiadomie pomijamy spraw
doboru zystory dzielnika doB

czali od strony wyj[
cia urz
dzenia amatorskie, szczeg�lnie te zreali- warto[
ci rezystor�w w obu om�wionych blo- zasilacza. Ka|
dy przeB

cznik wielopozycyjny zowane w technologii CMOS pobieraj
przy kach, poniewa|
zajmiemy si
tym w cz
[
ci posiada bowiem  martwe pola kiedy to styk prawidB
owej pracy kilka miliamper�w i przyj
- opisu dotycz
cej monta|
u i uruchamiania na- centralny nie jest zwarty z |
adnym innym. li[
my dolny pr�g ograniczenia pr
dowego szego zasilacza. Ostatnia pozycja przeB

cznika SW1 doB

cza r�wny 10mA a g�rny 1A. Gdyby wykorzysta
Kolejnym blokiem wymagaj
cym cho
by do wej[
cia komparatora dzielnik napi
cia zB
o- wewn
trzny ukB
ad  zaszyty w LM723 to gra- kr�tkiej wzmianki jest zasilacz pomocniczy. |
ony z potencjometru wieloobrotowego P1 niczne warto[
ci rezystor�w pomiarowych wy- Jest to trywialna konstrukcja zasilacza je- i rezystora R16. W tej pozycji przechodzimy niosB
yby odpowiednio 600 i 0,6&!. Wy|
sze dnonapi
ciowego, wykorzystuj
ca popularny na regulacj
pB
ynn
napi
cia wyj[
ciowego. warto[
ci tej rezystancji ograniczyB
yby znacz- i tani stabilizator typu 7805. Zasilacz pomoc- Zastosowanie potencjometru wieloobrotowe- nie dynamik
zasilacza a o zastosowaniu po- niczy dostarcza dokB
adnie stabilizowanego go pozwoliB
o uzyska
znaczn
precyzj
tej tencjometru nie byB
oby nawet mowy. Dlatego napi
cia o warto[
ci 5V. Niezale|
nie od pod- regulacji. te|
postanowiono zastosowa
jeden rezystor stawowej funkcji, jak
jest zasilanie dw�ch CaB
y ukB
ad zasilany jest z prostownika B2. pomiarowy o warto[
ci 0,1&! (warto[

przyj
ta miernik�w cyfrowych, mo|
emy go tak|
e wy- Kondensator C1 redukuje t
tnienia na wy- nie przypadkowo, uB
atwi to obliczenia i ewen- korzysta
do zasilania testowanych urz
- j[
ciu prostownika, a kondensator C8 zwiera tualne podB

czenie amperomierza) i odpo- dzeD
. Zale|
nie od typu zastosowanego trans- do masy ewentualne kr�tkie przepi
cia po- wiednio wzmocni
odkB
adaj
ce si
na nim formatora TR1 mo|
e on dostarczy
pr
du chodz
ce z sieci energetycznej. DoB

czony napi
cie. Opracowuj
c ten fragment kon- o nat
|
eniu do 1A. do wej[

COMP i IN kondensator C2 zapo- strukcji zasilacza autor  czerpaB
natchnienie biega wzbudzaniu si
komparatora i wzmac- z artykuB
u autorstwa red. P. G�reckiego opi- niacza pr
dowego w LM723. Zauwa|
my suj
cego  Szybki bezpiecznik elektroniczny Zbigniew Raabe jeszcze, |
e wszystkie dzielniki napi
ciowe DC w EP 4/95. W ukB
adzie ograniczenia pr
- c.d. w EdW 3/96 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 2/96 8