plik


ÿþDawni budowniczowie dobrze  czuli materia". Dzi´ki ich zabiegom antyczne budowle przetrwa"y do naszych czasów. Na zdj´ciu frag- ment murów miejskich w Rzymie zbudowanych w czasach panowania cesarzy rzymskich: Aure- liusza (270-75) i Probu- sa (276-82). Te mury mia"y broniç miasto przed najaz- dami hord germa’skich Jak to z domieszkami by"o... produkowane w laboratoriach zachowujà stabilnoÊç Produkty pochodzenia rolniczego, nazywane takÝe polimerami tylko w okreÊlonym otoczeniu. Wykorzystywane naturalnymi, by"y z powodzeniem wykorzystywane przez dawnych w przesz"oÊci polimery naturalne to mi´dzy innymi budowniczych, nawet w epokach przed naszà erà, w celu produkty mleczne, jaja, zboÝa, krew zwierz´ca, ryÝ kleisty, oleje, miàÝsz róÝnych owoców itd. Zawierajà zwi´kszenia trwa"oÊci materia"ów budowlanych. StaroÝytne one w´glowodany, bia"ka, skrobi´, t"uszcze itp., budowle, które przetrwa"y w dobrym stanie po dziÊ dzie’, a równoczeÊnie przynoszà materia"om budowlanym okreÊlone parametry, jak np. napowietrzanie i reduk- dowodzà, Ýe technika ta przynosi"a dobre skutki. Produkty te by"y cja wody w przypadku betonu, w"aÊciwoÊci hydrofo- wykorzystywane zarówno jako domieszki chemiczne, jak i materia"y bowe betonu itd., których uzyskanie nie jest moÝliwe wzmacniajàce. przy uÝyciu dodatków chemicznych. Aby uzyskaç okreÊlone w"aÊciwoÊci, uÝywane sà specjalne do- Domieszki chemiczne mieszki chemiczne, takie jak czynnik napowietrzajàcy Wykorzystanie polimerów naturalnych uzaleÝnione (AEA) oraz czynnik uplastyczniajàcy, pozwalajàcy na by"o od ich dost´pnoÊci oraz moÝliwoÊci transpor- redukcj´ wody. W celu osiàgni´cia obu poÝàdanych tu, który w czasach staroÝytnych móg" sprawiaç parametrów, domieszki te uÝywane sà razem. Cza- wiele trudnoÊci. Dost´pne materia"y by"y dobiera- sami ze sobà wspó"dzia"ajà, czasami jednak nie ne metodà prób i b"´dów. Budowniczowie nabie-  zaleÝy to od ich kompatybilnoÊci. PowtarzalnoÊç rali doÊwiadcze’ w sposób empiryczny, nie znajàc zawierajàcego je betonu jest niska, w przeciwie’stwie naukowego wyjaÊnienia kwestii, dlaczego okreÊlony do polimerów naturalnych. Fragment malowid"a materia" spe"nia swoje zadanie, a jednak mówi- Ich dzia"anie jest zarówno fi zyczne, jak i chemicz- Êciennego z Teb li:  uÝyjmy tego, bo to b´dzie dzia"aç , podczas gdy ne. Neutralizujà na"adowane elektrycznie czàsteczki w Egipcie z 1950 r. p.n.e. pokazujàcego robotników my, majàc do dyspozycji wyniki wieloletnich bada’, cementu ograniczajàc ich flokulacj´ i przyspieszajàc wykonujàcych prace materia"y ksiàÝkowe, informacje dost´pne w interne- aglomeracj´, dzia"ajà jako Êrodek dyspergujàcy, budowlane cie, rezultaty mi´dzynarodowych konferencji itd. mó- doprowadzajà powietrze podczas mieszania betonu, wimy  spróbujmy tego, moÝe zadzia"a . Zawsze sta- a takÝe reagujà chemicznie z dwuwartoÊciowymi jo- ramy si´ byç jak najbardziej ostroÝni i zachowaç mar- nami wapnia, tworzàc struktury z"oÝone. Struktu- gines bezpiecze’stwa, mówiàc  spróbujmy i  moÝe . ry te sà stabilne i posiadajà w"asnoÊci hydrofobowe, Oznacza to brak wiedzy praktycznej i doÊwiadczenia, zajmujà wolne przestrzenie porowe i kapilarne. JeÝeli które stanowià podstawy zaufania. Dawni budow- ich iloÊç nie jest wystarczajàca do zape"nienia porów, niczowie dobrze  czuli materia"  dzisiejszym na- uszczelniajà je. Nie sà jednak nieprzepuszczalne, co ukowcom brak takiej pewnoÊci siebie, g"ównie z po- oznacza, Ýe porowatoÊç zmniejsza si´, ale przenosze- wodu braku pieni´dzy na podstawowe badania na- nie wilgoci nie jest utrudnione. Powoduje to zmniej- ukowe. Wszystkie prowadzone prace sà uzaleÝnione szenie iloÊci wolnego wodorotlenku wapnia, który od kwestii fi nansowych, zwiàzanych takÝe z czasem. moÝe reagowaç z gazami zanieczyszczajàcymi, ta- Wiele razy zdarza si´, Ýe ludzie w rzeczywistoÊci nie kimi jak CO2, SO2, Cl2, NO itd., tworzàc szkodliwe x rozumiejà problemu, ale dajà rozwiàzanie. Nic dziw- sole, prowadzàce do korozji betonu. Widzimy wi´c, Ýe nego, Ýe takie post´powanie wyrzàdza znaczne szko- wykorzystanie polimerów naturalnych ma pozytywny dy. Polimery naturalne to substancje organiczne wp"yw na róÝne parametry dotyczàce trwa"oÊci. wyst´pujàce w przyrodzie, sk"adajàce si´ z wielu na- turalnie zrównowaÝonych sk"adników, zachowujàcych Indie stabilnoÊç w praktycznie kaÝdych warunkach atmos- Zaprawa nak"adana na Êciany sk"ada"a si´ ze sprosz- ferycznych. Chemiczne materia"y syntetyczne wy- kowanych roÊlin katha, nasion roÊlin stràczkowych 54 paêdziernik  grudzie’ 2002 fot. PAP technologie (groch zielony i czarny), melasy, ugotowanych bana- Tabela. Odpady uzyskiwane z obróbki w"ókien nów, cukru, olejów, jaj, mleka itd. Tynk nak"adany by" Odpady w"ókien Odpady produkcyjne Odpady miàÝszu euka- Odpady krótkich w"ókien w wielu warstwach, w nast´pujàcy sposób: w"ókien sizalowych liptusowego kokosowych Proszek s"uÝàcy do produkcji cegie" o róÝnej Cena rynkowa (USD/t) Zero 15 90 (maksymalnie) ziarnistoÊci (drobny, Êredni i gruby) jest miesza- IloÊç (t rocznie) - êród"o 30.000 - 1 spó"dzielnia 17.000 - 1 duÝy zak"ad 7.500 - 2 duÝe zak"ady ny w równych proporcjach. Do tej mieszanki doda- WilgotnoÊç poczàtkowa 120 60 80 wane sà w równych proporcjach: kalafonia destyla- cyjna, melasy i krokosz barwierski (kwiaty kusum), Produkt g"ówny W"ókna wykorzystywa- MiàÝsz s"uÝàcy do pro- W"ókna d"uÝsze od nasiàkni´te olejem. Do tych dwóch cz´Êci dodawane ne w przemyÊle przed dukcji papieru 100 mm jest wapno (w trzech czwartych palone), wymieszane suszeniem z miàÝszem owoców Bel i sadzà. Czwartà dodawanà Relacja odpad/produkt 300 0,5 200-2880 cz´Êcià jest piasek. g"ówny Nast´pnie ca"oÊç mieszana jest z wodà i pozostawia- na w naczyniu na oko"o miesiàc. Kiedy zamieni si´ zultaty, jakie uda"o si´ osiàgnàç dawnym budowni- w mi´kkà past´, moÝe juÝ byç nak"adana na Êcian´, czym. Materia"y te bez wàtpienia dajà doskona"e wy- po upewnieniu si´, Ýe ta ostatnia jest ca"kowicie su- niki, ale proces ich przygotowania do uÝytku wymaga cha. bardzo duÝo czasu. Zdaje si´, Ýe w dawnych czasach W przypadku, gdy po wyschni´ciu na"oÝona warstwa nie by" to duÝy problem, gdyÝ chodzi"o przede wszyst- nie jest ca"kowicie g"adka, moÝe zostaç wyg"adzona kim o otrzymanie produktu wysokiej jakoÊci. W chwi- przy uÝyciu glinki sporzàdzonej z roÊliny sargaresa li obecnej czas stanowi olbrzymi problem, gdyÝ kaÝde i oleju. Nast´pnie powierzchnia jest cz´sto nawilÝana opóênienie wymaga wi´cej pieni´dzy, a kaÝda inwe- mlekiem i dodatkowo wyg"adzana. Âciana szybko wy- stycja musi byç zrealizowana w przewidzianym cza- sycha i zachowuje doskona"y stan przez wiele stu- sie. leci. W indyjskich wioskach domy wykonywane sà najcz´Êciej z b"ota. Bardzo cz´sto jest ono miesza- Materia"y wzmacniajàce ne z liÊçmi drzew, po czym pozostawiane na pewien Jako materia"ów wzmacniajàcych najcz´Êciej czas. Kiedy liÊcie zaczynajà gniç i robià si´ mi´kkie, uÝywano w"ókien roÊlinnych. Przyk"adami mogà b"oto jest ugniatane w celu dok"adnego wymiesza- byç trzciny wodne, w"oÊnica czerwona, banan, nia z liÊçmi. Taka mieszanka uÝywana jest do wy- w"ókna kokosowe, "upiny ryÝu i pszenicy, w"ókna roby bloków lub jako tynk. W regionach, w których bambusowe i sizalowe. W przypadku wszyst- znajdujà si´ plantacje orzechów nerkowca, do wy- kich tych w"ókien, g"ówny materia" wzmacniajàcy robu materia"ów budowlanych jest takÝe uÝywana stanowi celuloza. ¸a’cuchy celulozy tworzà pochodzàca z nich Ýywica, umoÝliwiajàca zdecy- mikrow"ókna, wiàzane ze sobà za pomocà amor- dowane polepszenie odpornoÊci na dzia"anie wody. fi cznej ligniny i hemicelulozy, tworzàc w"ókienka. Nasiona roÊlin stràczkowych oraz melasy sà wciàÝ W"ókienka u"oÝone w wielu warstwach tworzà uÝywane nawet w oÊrodkach miejskich. w"aÊciwà struktur´ w"ókna. Pojedyncze w"ókna lub komórki sà w roÊlinie po"àczone ze sobà za pomocà Materia"y uÝywane w innych krajach ligniny, która moÝe zostaç rozpuszczona dzi´ki Bia"ka takie jak keratyna i caesin by"y uÝywane zasadowoÊci zaprawy cementowej. Istnieje bardzo w Egipcie. Przyk"adami stabilnych konstrukcji glinia- wiele rodzajów w"ókien stanowiàcych odpady, nie- nych mogà byç takÝe mury w miastach Chan Chan przydatnych dla przemys"u tekstylnego lub wyrobu oraz San Pedro de Raachi w Peru. Majà one od 700 sznurów, które mog"yby z powodzeniem zostaç wy- do 800 lat i stanowià dowód, Ýe na terenie Afryki korzystane jako materia"y wzmacniajàce. Ich kla- oraz Ameryki Po"udniowej do wykonywania warstwy syfi kacj´ przeprowadza si´ wed"ug nast´pujàcych chroniàcej mury przed dzia"aniem wody uÝywany by" kryteriów selekcyjnych: lateks wytwarzany z drzew kauczukowych (Euphor- a) ogólna identyfi kacja produkcji rolnej, która powo- bia lacter). W innych regionach wykorzystywano do duje powstawanie odpadów Amfiteatr w Pompejach tego celu ugotowane pnie bananowca. W Peru sub- b) identyfi kacja odpadów, z okreÊleniem g"ównych wykonany by" z betonu stancja kleista otrzymywana z roÊlin kaktusowych by"a mieszana z wapnem i uÝywana do pokrywania Êcian. W pó"nocnej Ghanie na Êciany nak"adany by" tynk wyrabiany z b"ota mieszanego z nawozem oraz wyciàgiem otrzymywanym po ugotowaniu stràków drzewa Êwi´toja’skiego. Na terenie W"och do wyrobu tynku uÝywano krwi.  RozpuÊç razem krew wo"u i drobnà glin´, a otrzy- masz bardzo mocny i trwa"y materia" wiàÝàcy . Krew pochodzàca z róÝnych êróde" posiada róÝne w"aÊciwoÊci. Krew wo"owa uwaÝana by"a za najlepszà, gdyÝ najszybciej zastyga i twardnieje. Metodà uÝywanà w Turcji by"o wymieszanie 100 fun- tów palonego wapna, 10 kwart oleju z siemienia lnia- nego i 1-2 uncji bawe"ny. PowyÝsze przyk"ady wskazujà, Ýe polimery naturalne by"y w róÝnej postaci szeroko wykorzystywane w wie- lu cz´Êciach Êwiata. Wykonane przez autora niniej- szego opracowania badania potwierdzi"y dobre re- 55 budownictwo " technologie " architektura fot. Archiwum kokosowymi. Pozwala to zapewniç odpowiednie wiàzanie pomi´dzy betonem a zbrojeniem bambu- sowym. W"ókna kokosowe tworzà Ýebrowanà po- wierzchni´, posiadajàcà podobne w"aÊciwoÊci, co Ýebrowana stal. Dzi´ki tej metodzie moÝliwe jest zdecydowane zwi´kszenie odpornoÊci belek beto- nowych na wyginanie. Âciany wykonane na Uniwersytecie Katolickim w Peru wykazujà, Ýe moÝliwe jest otrzymanie wol- nego od p´kni´ç tynku, uÝywajàc do tego celu ziemi, gruboziarnistego piasku, s"omy oraz lep- kiej substancji wiàÝàcej, wyrabianej z kaktusa. NieprzepuszczalnoÊç tylko moÝe dodatkowo zostaç wzmocniona poprzez wyg"adzanie powierzchni ka- mieniami przed naraÝeniem jej na dzia"anie opa- dów deszczu. W Turcji s"oma i cement sà mieszane z b"otem w procesie produkcji niewypalanych cegie" suszo- nych na s"o’cu. Jednak ze wzgl´du na ich koszt oraz ma"à dost´pnoÊç, w niektórych regionach kra- ju materia"y te nie mogà byç stosowane. Do wy- robu cegie" sà uÝywane takÝe suche ig"y sosno- Dzie"a dawnych budowni- produktów i procesu wytwarzania we i popio"y lotne. Pozwalajà one w znaczàcy spo- czych trzeba poddawaç re- c) dost´pna iloÊç odpadów i moÝliwe wykorzystanie sób ograniczyç kurczenie si´ oraz adsorpcj´ wody, nowacji przy wykorzystaniu w oparciu o rzeczywiste zapotrzebowanie zwi´kszajàc wytrzyma"oÊç na Êciskanie. wspó"czesnych technologii d) dost´pnoÊç miejscowa, warunki dotyczàce trans- Na terenie Egiptu prowadzone by"y badania nad portu lub przetwarzania moÝliwoÊcià zbrojenia betonu przy uÝyciu ner- e) wartoÊç rynkowa odpadów wów g"ównych liÊci bambusowych i palmo- f) w"aÊciwoÊci fi zyczne i mechaniczne wytworzonych wych. By"y one pokrywane dwiema warstwami kompozytów i produktów. gruntujàcymi w celu zapobieÝenia ich p´kaniu W oparciu o powyÝej przedstawione kryteria wyszcze- w betonie, spowodowanemu ruchom wody, jak gólnione zosta"y trzy g"ówne rodzaje odpadów, przed- równieÝ rozk"adowi biologicznemu. Podobne ba- stawione w tabeli. Wszystkie sà juÝ dost´pne do na- dania wykonywano przy uÝyciu trzcin wodnych, tychmiastowego wykorzystania w budownictwie. w"oÊnicy czerwonej, w"ókien bananowych oraz Odpady produkcyjne w"ókien sizalowych: szero- roÊlin o nazwie musamba. Wykazano, Ýe spoÊród ko dost´pne w zak"adach produkcyjnych, nie majà czterech wymienionych powyÝej w"ókien, najlep- wi´kszej wartoÊci handlowej. Stanowià dobrà sze w"asnoÊci wytrzyma"oÊciowe posiada w"oÊnica moÝliwoÊç zwi´kszenia dochodów producentów czerwona. W"asnoÊci te nie ulegajà pogorszeniu rolnych. Odpady muszà tylko zostaç oczyszczo- w Êrodowisku alkalicznym ani z powodu gnicia, ne poprzez usuni´cie niepoÝàdanych sk"adników a w"ókna charakteryzujà si´ akceptowalnym po- w zwyk"ym, poruszanym r´cznie sicie obrotowym. ziomem mieszalnoÊci i wiàzania z cementem. W Odpady miàÝszu eukaliptusowego: nie majà prak- Indiach opracowano takÝe kilka rodzajów bardzo tycznie Ýadnej wartoÊci handlowej i sà szero- ma"o kosztowych Ýywic roÊlinnych, na przyk"ad ko dost´pne: miàÝsz stanowi mieszank´ bielo- z orzecha nerkowca. Pozwalajà one na zdecydo- nej i nie bielonej masy celulozowej, odzyskiwanej wane zwi´kszenie odpornoÊci w odniesieniu do ad- w procesie fi ltrowania przed uzdatnianiem wody sorpcji wody. Odpady rolnicze to produkty bardzo Êciekowej. Wady: bardzo krótkie w"ókna i wysoka tanie i przyjazne dla Êrodowiska. Udowodnione zawartoÊç wilgoci. zosta"o, Ýe mogà one zasadniczo poprawiaç jakoÊç Odpady krótkich w"ókien kokosowych: niska betonu, a w szczególnoÊci jego w"aÊciwoÊci reolo- wartoÊç handlowa, duÝy potencja" produkcyjny giczne oraz dotyczàce trwa"oÊci. Innym pozytyw-  materia" ten jest w chwili obecnej praktycznie nym aspektem jest rozwiàzanie problemów ekolo- niewykorzystywany. Wymagana jest separacja ele- gicznych. mentów sproszkowanych (oko"o 50% masy) i su- szenie. dr inÝ. Satish Chandra* Instytut Ochrony i Zachowania Ârodowiska Wykorzystanie róÝnych w"ókien w wielu krajach Uniwersytet w Goeteborgu, Szwecja Êwiata W Etiopii jako w"ókno wzmacniajàce wykorzysty- wana by"a s"oma prosa. Jej wytrzyma"oÊç na wygi- Literatura nanie oraz odpornoÊç na deszcz umoÝliwiajà zdecy- Chandra S. , Historia architektury i materia"ów budowla- dowane zwi´kszenie odpornoÊci materia"u. W"ókna nych w Indiach, Technip Books International, New Del- kokosowe by"y wykorzystywane do zwi´kszenia hi, Indie (w druku). noÊnoÊci dachów. Technika polegajàca na wyko- Tytu" artyku"u pochodzi od redakcji rzystywaniu bambusa zamiast pr´tów stalowych * autor uzyska" tytu" doktora nauk technicznych na Wydz. do zbrojenia betonu jest takÝe uÝywana w niektó- InÝ. Mat. i Cer. AGH w Krakowie. Od lat 70. pracowa" rych krajach Êwiata. ¸odygi bambusa poddawane w Chalmers University of Technology, a obecnie na Uniwer- sà bitumizacji, a nast´pnie obwiàzywane w"óknami sytecie w Goeteborgu 56 paêdziernik  grudzie’ 2002 fot. Piotr Piestrzy’ski

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Jak to było z inkwizycją
Jak to bylo z inkwizycja Nieznany
nagel jak to jest być nietoperzem (ang)
Drukarki Jak to działa [d 2005]
Optyka i kwanty promieniowania jak to się dzieje, że widzimy
Linux Sound HOWTO, czyli Dźwięk w Linuxie Jak To Zrobić Pr
jak to uruchomic
Skanowanie i drukowanie Jak to zrobić
Jak to na wojence Å‚adnie tekst

więcej podobnych podstron