plik

��Halina Trybus-GaBuszka Teresa SokoBowska-Kozub RozdziaB 3 Podstawowe zabiegi resuscytacyjne u dorosBych Basic Life Support (BLS) W 1989 r. powstaje Europejska Rada do spraw Resuscytacji (European Resuscitation Council ERC) jako interdyscyplinarny zesp�� ekspert�w do spraw resuscytacji i medy- cyny ratunkowej. Zadaniem Rady jest d��enie do sta�ej poprawy wiedzy na temat resuscy- tacji, doskonalenie metod pomocy przedlekarskiej i specjalistycznej na drodze permanent- nych szkole� na r��nych poziomach prowadzonych przez instruktor�w Rady. Wdro�one mi�dzynarodowe wytyczne (2005) dotycz�ce zmian w prowadzeniu resuscy- tacji zosta�y oparte na obiektywnym materiale naukowym, jednoznacznej opinii ekspert�w oraz obiektywnej ocenie korzySci lub szkodliwoSci wynikaj�cej ze stosowania pewnych metod. Ma to olbrzymie znaczenie kliniczne i dydaktyczne. W czynnoSciach stosowanych w trakcie resuscytacji wyr��niono kilka klas: Klasa I to czynnoSci, kt�re w sytuacji klinicznej s� zawsze korzystne, przydatne, skuteczne i bezpieczne. Klasa IIa czynnoSci, kt�re w sytuacji klinicznej s� dopuszczalne, prawdopodobnie korzystne. Klasa IIb czynnoSci dopuszczalne, by� mo�e korzystne (mog� by� stosowane alter- natywnie). Klasa nieokreSlona czynnoSci w toku bada�; nie s� zabronione, ale te� i nie zalecane. Klasa III czynnoSci niekorzystne, nieskuteczne, wr�cz szkodliwe. Obiektem zabieg�w resuscytacyjnych jest umieraj�cy cz�owiek, potencjalnie zdolny do �ycia, u kt�rego proces umierania rozpocz�� si� od jednego z uk�ad�w decyduj�cych o �yciu, tzn. od uk�adu oddechowego, uk�adu kr��enia lub centralnego uk�adu nerwowego. Powo- dzenie czynnoSci ratowniczych zale�y od wielu czynnik�w, z kt�rych najwa�niejsze to: potencjalna zdolnoS� do �ycia ofiary (czynnik cz�sto niewiadomy w chwili podejmowa- nia resuscytacji) czas od zatrzymania kr��enia do podj�cia efektywnych zabieg�w resuscytacyjnych kompetentne dzia�anie ratownika (wiedza, umiej�tnoSci, organizacja). 13 Halina Trybus-GaBuszka, Teresa SokoBowska-Kozub Czynniki, kt�re wp�ywaj� na ostateczny wynik ko�cowy resuscytacji przedstawiaj� si� jako tzw. �a�cuch prze�ycia , na kt�ry sk�adaj� si� cztery ogniwa. �a�cuch przetrwania 1. ogniwo szybkie rozpoznanie zagro�enia �ycia oraz wezwanie pomocy medycznej (dzwo� na nr tel. 999 lub 112). Wczesne i skuteczne dzia�anie mo�e zapobiec wyst�pie- niu NZK. 2. ogniwo szybkie rozpocz�cie podstawowych zabieg�w resuscytacyjnych BLS przez Swiadk�w zdarzenia mo�e dwu-, a nawet trzykrotnie zwi�kszy� szans� prze�ycia NZK os�b z migotaniem kom�r. 3. ogniwo jak najszybsza defibrylacja elektryczna resuscytacja kr��eniowo-oddechowa (RKO) wykonana w czasie 3 5 min od utraty przytomnoSci mo�e zwi�kszy� prze�ycie o 49 75%. Ka�da minuta op�xnionej defibrylacji zmniejsza prze�ycie do chwili wypisu ze szpitala o 10 15%. 4. ogniwo wczesne wdro�enie specjalistycznych zabieg�w resuscytacyjnych (ALS), opie- ka i leczenie poresuscytacyjne maj� du�y wp�yw na ostateczny wynik. Op�xnienie lub omini�cie kt�regoS z ogniw zmniejsza szans� prze�ycia. Wszystkie ogniwa musz� by� jednakowo mocne. Szanse prze�ycia osoby z NZK s� tak�e zale�ne od szybkiego wdro�enia trzech pierw- szych ogniw �a�cucha przez Swiadk�w zdarzenia. Podstawowe zabiegi resuscytacyjne (BLS) mog� by� podj�te po zbadaniu poszkodowa- nego za pomoc� prostego algorytmu. Prawid�owo prowadzona resuscytacja sk�ada si� z krok�w (etap�w) nast�puj�cych w SciSle okreSlonej kolejnoSci i poprzedzonych ocen�. 14 Podstawowe zabiegi resuscytacyjne u�dorosBych... 3.1. Algorytm BLS 3.2. Kolejno[ czynno[ci ratowniczych 1. Zapewnij bezpiecze�stwo w�asne, ratowanego i Swiadk�w zdarzenia. 2. Sprawdx, czy ratowany reaguje na g�os, dotyk (zawo�aj, delikatnie potrz�Snij). a) tak, reaguje: pozostaw go w pozycji, w jakiej go zasta�eS (o ile jest to dla niego bezpieczne) uzyskaj informacj� o stanie i oce� stan poszkodowanego wezwij pomoc jeSli potrzebna regularnie oceniaj jego funkcje �yciowe. b) nie reaguje: g�oSno wo�aj o pomoc je�eli ktoS jest w pobli�u odwr�� chorego na plecy jeSli konieczne udro�nij drogi oddechowe ratowanego. 15 Halina Trybus-GaBuszka, Teresa SokoBowska-Kozub 3. Utrzymuj�c ca�y czas dro�noS� dr�g oddechowych, oce� uk�ad oddechowy ratowanego mo�esz na to poSwi�ci� 10 s wzrokiem, s�uchem, czuciem. a) tak, oddycha prawid�owo: zastosuj u ratowanego pozycj� bezpieczn� (nie dotyczy pacjent�w z podejrze- niem urazu kr�gos�upa) wySlij kogoS po pomoc lub udaj si� po ni� sam regularnie oceniaj oddech ratowanego. b) nie oddycha lub oddech nieprawid�owy: wySlij po pomoc lub udaj si� po ni� sam w trakcie oceny oddychania zwr�� uwag� na oznaki zachowanego kr��enia i / lub t�tno na t�tnicy szyjnej (doSwiadczony ratownik medyczny) obecnoS� oznak zachowanego kr��enia (kaszel lub jakikolwiek mimowolny ruch ratowanego) stwierdx obecnoS� t�tna na tt. szyjnych. 4. Rozpocznij uciskanie klatki piersiowej (poSredni masa� serca): ukl�knij obok poszkodowanego na wysokoSci jego klatki piersiowej po�� nadgarstek jednej r�ki na Srodku klatki piersiowej w linii Srodkowej cia�a do��cz nadgarstek drugiej r�ki uciskaj klatk� piersiow� 30 razy na g��bokoS� 4 5 cm z cz�stoSci� 100 razy na min sprawdx, czy nie wywierasz ucisku na �ebra po wykonaniu 30 uciSni�� klatki piersiowej udro�nij drogi oddechowe wykonaj dwa skuteczne oddechy ratownicze (obj�toS� 500 600 ml, czas wdmuchi- wania 1 s) kontynuuj uciskanie klatki piersiowej i oddechy w stosunku 30 do 2. Je�eli pierwszy oddech ratowniczy jest nieskuteczny (klatka piersiowa nie unios�a si� prawid�owo), sprawdx i oczyS� jam� ustn� poszkodowanego, usu� widoczne cia�a obce, po- praw dro�noS� dr�g oddechowych i wykonaj kolejno nie wi�cej ni� dwa oddechy. Resuscy- tacj� przerwij dopiero wtedy, gdy poszkodowany zacznie prawid�owo oddycha�. Je�eli ratownik�w jest wi�cej, powinni zmienia� si� co 2 min. Zmiany powinny by� wykonywane szybko i sprawnie, tak aby przerwy w resuscytacji by�y jak najkr�tsze. W sytuacji gdy nie mo�esz lub nie chcesz prowadzi� sztucznej wentylacji, ogranicz si� do uciskania klatki piersiowej (jak opisano w punkcie 4). R�b to bez przerw z cz�stoSci� 100/min. W pierwszych minutach NZK z powod�w sercowych zawartoS� tlenu we krwi jest wysoka. Utlenowanie wa�nych �yciowo narz�d�w (serce, m�zg) zale�y bardziej od rzutu serca ni� od zawartoSci tlenu w p�ucach. Dlatego uciskanie klatki piersiowej ma znaczenie priorytetowe i RKO nale�y zaczyna� od uciskania klatki piersiowej. Zabiegi ratownicze prowadzisz do chwili: przyjazdu specjalistycznych s�u�b medycznych gdy poszkodowany zacznie prawid�owo oddycha� gdy ulegniesz wyczerpaniu. 16 Podstawowe zabiegi resuscytacyjne u�dorosBych... 3.3. Dro|no[ dr�g oddechowych U chorych nieprzytomnych cz�sto dochodzi wt�rnie do niedro�noSci dr�g oddecho- wych. Niedro�noS� dr�g oddechowych mo�e doprowadzi� do NZK. Szybka ocena stanu ra- towanego, kontrola dro�noSci dr�g oddechowych oraz szybkie zapewnienie wentylacji zapobiega uszkodzeniu m�zgu lub innych wa�nych �yciowo narz�d�w wynikaj�cych z powsta�ego wt�rnego niedotlenienia. Przywr�cenie czynnoSci serca bez dobrego utleno- wania ustroju mo�e okaza� si� niemo�liwe. Przyczyny niedro�noSci dr�g oddechowych Drogi oddechowe mog� by� zatkane ca�kowicie lub cz�Sciowo na dowolnym ich poziomie od nosa, jamy ustnej a� do p�cherzyk�w. U os�b nieprzytomnych najcz�Sciej niedro�noS� wyst�puje na poziomie gard�a. Przyczyn� jest zapadanie j�zyka spowodowane wiotkoSci� mi�Sni gard�a i szyi oraz opadaniem podniebienia mi�kkiego i nag�oSni, co wykaza�y badania u chorych znieczula- nych og�lnie. Inne przyczyny doprowadzaj�ce do niedro�noSci dr�g oddechowych to wymiociny, zarzucenie treSci pokarmowej z �o��dka, krew, cia�a obce, urazy. Niedro�noS� na wysokoSci krtani mo�e by� spowodowana stanem zapalnym, obrz�kiem lub odczynem anafilaktycznym. Do kurczu g�oSni mo�e dojS� przez dra�nienie g�rnych dr�g oddechowych lub wskutek aspiracji treSci. Przyczyny niedro�noSci poni�ej krtani wyst�puj� rzadziej, a to wskutek aspi- racji treSci, nadmiernej wydzieliny produkowanej przez b�on� Sluzow� dr�g oddechowych. 3.4. Rozpoznanie niedro|no[ci Postawi� mo�na po badaniu wzrokiem, s�uchem i dotykiem: obserwuj�c ruchy klatki piersiowej i nadbrzusza stwierdzaj�c obecnoS� przep�ywu powietrza i szmery oddechowe na wysokoSci ust i nosa ratowanego. Cz�Sciow� niedro�noS� g�rnych dr�g oddechowych (GDO) rozpoznajemy na podstawie stwierdzenia obecnoSci tzw. dodatkowych szmer�w oddechowych , jak furcze- nia, Swisty, przy r�wnoczeSnie ograniczonym przep�ywie powietrza. Ca�kowita niedro�noS� GDO prowadzi do wyst�pienia daremnych ruch�w od- dechowych zwi�zanych z ca�kowitym brakiem przep�ywu powietrza, co objawia si� cisz� podczas os�uchiwania. JeSli niedro�noS� dr�g oddechowych nie zostanie zlikwidowana w ci�gu kilku minut, tak aby uzyska� dobr� wentylacj� p�uc, doprowadza ona do bezdechu, a nast�pnie do NZK. 17 Halina Trybus-GaBuszka, Teresa SokoBowska-Kozub 3.5. Metody udra|niania dr�g oddechowych ERC rekomenduje dwa sposoby bezprzyrz�dowego udra�niania dr�g oddechowych: 1. odgi�cie g�owy ku ty�owi z uniesieniem �uchwy 2. wysuni�cie �uchwy do przodu z r�wnoczesnym jej uniesieniem. W przypadku podejrzenia urazu kr�gos�upa szyjnego wykonuje si� tylko r�koczyn drugi wysuni�cie �uchwy do przodu i uniesienie jej do g�ry (tylko ratownicy medyczni). Spos�b wykonania r�koczyn�w: R�koczyn 1 je�eli chory le�y w innej pozycji, nale�y od- wr�ci� go na plecy po�� swoj� d�o� na czole ratowanego i de- likatnie odegnij jego g�ow� do ty�u usu� z jamy ustnej ratowanego wszystkie widoczne przeszkody, kt�re mog� zatyka� drogi oddechowe Nie usuwa� protez dobrze umocowanych! dwa palce drugiej d�oni u�� na �uchwie ratowanego i unieS j� do g�ry. R�koczyn 2 wyczuj k�ty �uchwy cztery palce u�� za k�tami �uchwy wywieraj sta�y nacisk przesuwaj�c �uchw� ku przodowi i do g�ry kciukami lekko otw�rz usta ratowanego przemieszczaj�c ku do�owi doln� warg�. W przypadku uzasadnionego podejrzenia urazu kr�gos�upa szyjnego (upadek z wyso- koSci, skok do p�ytkiej wody na g�ow�, uraz g�owy lub szyi) nale�y stosowa� drugi r�ko- czyn z r�wnoczesn� stabilizacj� r�czn� w osi g�owy i szyi. Je�eli nadal utrzymuje si� niedro�noS� dr�g oddechowych, trzeba stopniowo odgina� g�ow� a� do chwili uzyskania pe�nej dro�noSci. Dro�noS� dr�g oddechowych ma znaczenie priorytetowe dla prze�ycia chorego. Metody opisane powy�ej likwiduj� w wi�kszoSci przypadk�w niedro�noS� dr�g odde- chowych wywo�an� zapadaniem si� j�zyka, nag�oSni, podniebienia mi�kkiego i opadaniem �uchwy. Po wykonaniu r�koczynu wzrokiem, s�uchem i dotykiem sprawdx jego skutecznoS�. 18 Podstawowe zabiegi resuscytacyjne u�dorosBych... 3.6. Sztuczne oddychanie ratownicze Celem sztucznej wentylacji w trakcie RKO jest zapewnienie utlenowania krwi. Podczas RKO przep�yw krwi jest znacznie zmniejszony. Aktualne zalecenia dotycz�ce sztucznej wentylacji s� nast�puj�ce: rekomendowana obj�toS� to 500 600 ml (6 7 ml/kgmc.); szczeg�lnie wa�ne jest to przy niezabezpieczonych drogach oddechowych intubacj�, Combitube lub rurk� krtaniow� czas wdmuchiwania powietrza: 1 sekunda umo�liwienie choremu swobodnego wydechu ocena skutecznoSci oddechu to uniesienie i opadanie klatki piersiowej przestrzega si� przed stosowaniem hiperwentylacji, bo prowadzi ona do utrzymywania si� ca�y czas wysokiego ciSnienia wewn�trz klatki piersiowej, co powoduje zmniejszenie nawrotu �ylnego i spadek rzutu serca. Je�eli chory wymaga tylko sztucznej wentylacji, prowadzimy j� z cz�stoSci� 8 10/min. Podstawowym sposobem oddychania ratowniczego w BLS doros�ych jest metoda usta usta i usta nos. Spos�b wykonania Metoda usta usta odegnij g�ow� ratowanego ku ty�owi i unieS jego �uchw� kciukiem i palcem wskazuj�cym zaciSnij mi�kkie cz�Sci nosa ratowanego rozchyl lekko usta ratowanego nabierz powietrza do swoich p�uc szczelnie obejmij swoimi ustami usta ratowanego przeka� w ci�gu 1 s powietrze do p�uc ratowanego w przypadku trudnoSci z uzyskaniem skutecznego oddechu sprawdx jam� ustn�, popraw dro�noS� dr�g oddechowych. pon�w pr�b� maksymalnie dwa razy. Metoda usta nos zamknij usta ratowanego szczelnie obejmij w�asnymi ustami nos ratowanego wykonaj wdech wed�ug zasad jak w metodzie usta usta otw�rz usta ratowanego, aby umo�liwi� wydech ratowanemu. 19 Halina Trybus-GaBuszka, Teresa SokoBowska-Kozub Z powy�szej metody korzysta si� w przypadku: wad zgryzu lub ca�kowitego bezz�bia ratowanego uraz�w okolicy ust lub �uchwy dysproporcji mi�dzy ustami ratownika i ratowanego (np. dziecko ratownikiem) oraz ze wzgl�d�w higienicznych. Powik�ania sztucznej wentylacji: regurgitacje i w nast�pstwie aspiracja treSci �o��dkowej do dr�g oddechowych spowo- dowane: " niedostateczn� dro�noSci� g�rnych dr�g oddechowych " zbyt du�� obj�toSci� przekazywanego powietrza " za szybkim przekazaniem powietrza mechaniczne uszkodzenie p�uc (ludzie starzy, ma�e dzieci) 3.7. Technika uciskania klatki piersiowej, tzw. po[redni masa| serca 1. Wyznaczenie miejsca ucisku klatki piersiowej ukl�knij po lewej stronie ratowanego (je�eli to mo�liwe) na wysokoSci jego klatki piersiowej i wyznacz miejsce uci- sku w Srodku klatki piersiowej (ra- townik medyczny wie, �e jest to Srodek dolnej po�owy mostka). 2. U�o�enie r�k do masa�u nadgarstek prawej r�ki przy�� na most- ku w wyznaczonym miejscu po�� na niego nadgarstek lewej r�ki palce obu r�k utrzymuj uniesione do g�ry, aby nie uciska� nimi �eber. 3. PoSredni masa� serca wyprostuj r�ce w �okciach, pochyl si� tak, aby rzut twoich bark�w wypad� na most- ku w linii Srodkowej cia�a ratowanego wykonuj�c zamachy g�rn� po�ow� cia- �a uciSnij mostek 30 razy z cz�stoSci� 100/min na g��bokoS� 4 5 cm po cyklu 30 uciSni�� (w czasie 18 s) wykonaj 2 oddechy ratownicze (4 s) 20 Podstawowe zabiegi resuscytacyjne u�dorosBych... stosunek czasu ucisku mostka do jego zwolnienia prawid�owo powinien wynosi� 1:1 stosunek ucisk�w klatki piersiowej do wentylacji wynosi 30:2. Zabieg�w resuscytacyjnych nie nale�y przerywa�, chyba �e powr�ci pra- wid�owy oddech chorego. Wed�ug aktualnych wytycznych podstawowe zabiegi resuscytacyjne u doros�ych wyko- nuje si� wed�ug schematu jednego ratownika w sekwencjach 30 uciSni�� klatki piersiowej i 2 oddechy. Ratownicy niemedyczni pracuj� na zmian�. Ratownicy medyczni pracuj� r�wnoczeSnie, zajmuj�c pozycj� nie przeszkadzaj�c� sobie wzajemnie. Zmiana pozycji ratownik�w powinna by� wykonana szybko i p�ynnie. Mechanizm uruchomienia przep�ywu krwi podczas resuscytacji t�umacz� dwie teorie: teoria pompy sercowej zak�ada, �e Sciskanie serca pomi�dzy mostkiem a kr�gos�upem zwi�ksza ciSnienie w komorach serca, prowadz�c jednoczeSnie do zamkni�cia zastawek mi�dzy komorami a przedsionkami, wzrost ciSnienia przemieszcza krew do aorty i t�tnicy p�ucnej; teoria pompy klatki piersiowej zak�ada, �e uciskanie klatki piersiowej prowadzi do wzrostu ciSnienia w jej wn�trzu przenoszonego na naczynia. Poniewa� t�tnice wewn�trz- klatkowe nie zapadaj� si�, wzrost ciSnienia przenosi si� na naczynia t�tnicze poza klatk� piersiow�. Zapadni�te �y�y wewn�trzklatkowe i wydolne zastawki na ich przebiegu nie pozwalaj� na ca�kowite przeniesienie wzrostu ciSnienia na naczynia �ylne poza klatk� pier- siow�. Wytworzony w ten spos�b gradient ciSnie� wywo�uje przep�yw krwi. Prawdopodobnie opisane wy�ej mechanizmy maj� wp�yw na wytwarzanie przep�ywu krwi podczas uciskania klatki piersiowej. O przewadze kt�regoS z nich decyduje wielkoS� serca, wymiary klatki piersiowej, elastycznoS� jej Scian i g��bokoS� uciskania mostka. Nawet poprawnie prowadzony poSredni masa� serca jest w stanie zapewni� tylko 25 30% normalnego przep�ywu krwi. 3.8. BBdy i powikBania po[redniego masa|u serca zbyt d�ugie przerwy mi�dzy cyklami masa�u z�a technika uciskania mostka (uciskanie mostka w g�rnej cz�Sci, uciskanie na lewo lub prawo od mostka, uciskanie ca�� d�oni�, odrywanie nadgarstka od klatki piersiowej, przytrzymywanie kl. piersiowej) zbyt szybkie lub zbyt wolne naciskanie klatki piersiowej Powik�ania poSredniego masa�u serca: z�amania �eber (cz�sto obustronne) uszkodzenie naczy� mi�dzy�ebrowych (niebezpiecze�stwo powstania hemotoraxu) odma op�ucnowa niekiedy pr��na 21 Halina Trybus-GaBuszka, Teresa SokoBowska-Kozub krwiak op�ucnej z�amanie mostka urazy serca (wybroczyny w nasierdziu i wsierdziu, zerwanie nitek Sci�gnistych, oderwanie mi�Sni brodawkowatych) uszkodzenie w�troby i Sledziony z krwawieniem do jamy otrzewnej uraz �o��dka uszkodzenie jelita grubego. 3.9. Wskazania do przedBu|ania resuscytacji 1. Zatrucie lekami antydepresyjnymi 2. Hipotermia (nie przerywa� resuscytacji. dop�ki temperatura g��boka cia�a nie osi�gnie 32�C) 3. Podejrzenie zatoru t. p�ucnej. Brak wskaza� do podejmowania resuscytacji: 1. Rmier� w nast�pstwie nieuleczalnej choroby w fazie terminalnej. 2. Rozleg�oS� obra�e� lub ich charakter uniemo�liwia podj�cie RKO lub jednoznacznie wskazuje na jej bezcelowoS�. 3. Podj�cie czynnoSci resuscytacyjnych zagra�a �yciu osoby ratuj�cej. 4. Wyst�pienie oznak Smierci definitywnej biologicznej. 3.10. Pozycja bezpieczna Pozycja bezpieczna, znana pod nazwami: boczna, boczna ustalona, Spi�czkowa stoso- wana jest w pomocy doraxnej od 50 lat. Pozy- cja ta zabezpiecza dro�noS� g�rnych dr�g od- dechowych i zapobiega aspiracji treSci �o��d- kowej do p�uc u chorych nieprzytomnych, oddychaj�cych z zachowanym kr��eniem. Uk�adanie poszkodowanego: zdejmij i zabezpiecz okulary poszkodo- wanego ukl�knij obok ratowanego i sprawdx, czy ko�czyny dolne s� wyprostowane; je�eli nie, to je wyprostuj bli�sz� sobie ko�czyn� g�rn� ratowanego zegnij w stawach barkowym i �okciowym pod k�tem 90� dalsz� ko�czyn� g�rn� ratowanego prze�� w poprzek jego klatki piersiowej 22 Podstawowe zabiegi resuscytacyjne u�dorosBych... grzbiet d�oni pod�� pod policzek woln� r�k� nachwytem pod�� pod dalsze kolano ratowanego poci�gnij t� ko�czyn� ku g�rze, nie odrywaj�c stopy od pod�o�a odwr�� ratowanego na bok na swoj� stron� po�o�on� na g�rze ko�czyn� doln� zegnij pod k�tem prostym w stawie biodrowym i kolanowym g�ow� ratowanego odegnij ku ty�owi kontroluj regularnie czynnoSci �yciowe i kr��enie obwodowe w ko�czynie g�rnej u�o- �onej na dole. Je�eli zachodzi koniecznoS� utrzymania tej pozycji d�ugi czas, po 30 min nale�y odwr�- ci� ratowanego na drugi bok. �adna pozycja bezpieczna nie jest idealna dla wszystkich chorych. Pozycja powinna by� stabilna, bliska u�o�eniu na boku, z odgi�ciem g�owy i bez ucisku na klatk� piersiow� mog�cego zaburza� oddychanie. 3.11. Wzywanie pomocy W resuscytacji spraw� priorytetow� jest wezwanie specjalistycznej pomocy. W przypad- ku jeSli jesteS sam po stwierdzeniu, �e nieprzytomny doros�y nie oddycha lub odddycha nieprawid�owo natychmiast zadzwo� (call first) po karetk� pogotowia ratunkowego. Po zawiadomieniu odpowiednich s�u�b rozpocznij uciskanie klatki piersiowej. Je�eli masz do czynienia z ofiar� utoni�cia lub dzieckiem, przed wezwaniem pomocy prowadx resuscytacj� przez jedn� minut� i dopiero szybko zadzwo� (call fast). 3.12. ZadBawienie Jest to niedro�noS� dr�g oddechowych spowodowana cia�em obcym Foreign Body Airway Obstruction (FBAO). Zad�awienie zdarza si� najcz�Sciej podczas jedzenia i mo�e doprowadzi� do cz�Scio- wego lub ca�kowitego zatkania dr�g oddechowych. Cz�Sciowe zatkanie dr�g oddechowych (niedro�noS� �agodna) ratowany sam mo�e usun�� przeszkod�, jeSli jest w stanie skutecznie kaszle�, oddycha�, m�wi�. Kaszel powoduje nag�y wzrost ciSnienia w drogach oddechowych i mo�e spowodowa� usuni�cie cia�a obcego z dr�g oddechowych. Ca�kowite zatkanie dr�g oddechowych (niedro�noS� ci��ka) ratowany nie mo�e m�wi�, kaszle�, oddycha� i po pewnym czasie mo�e dojS� do utraty przytomnoSci. Ko- nieczne jest szybkie podj�cie pomocy, aby nie dosz�o do niedotlenienia. W rozpoznawaniu zad�awienia nale�y uwzgl�dni� jednostki chorobowe, kt�re powodu- j� zaburzenia oddychania, sinic�, utrat� przytomnoSci. 23 Halina Trybus-GaBuszka, Teresa SokoBowska-Kozub Post�powanie w zad�awieniu u doros�ych Cz�Sciowa niedro�noS� dr�g oddechowych zach�ca� ratowanego do kaszlu, stale go obserwowa� i nie podejmowa� �adnych dzia�a�. Ca�kowita niedro�noS� dr�g oddechowych ratowany jest przytomny wykona� 5 uderze� w okolic� mi�- dzy�opatkow� stan�� z boku i nieco z ty�u rato- wanego podeprze� klatk� piersiow� ratowa- nego jedn� r�k� i pochyli� j� do przodu celem �atwiejszego wy- dostania si� cia�a obcego na ze- wn�trz nadgarstkiem drugiej r�ki wyko- naj 5 silnych uderze� w okolic� mi�dzy�opatkow�. po ka�dym uderzeniu sprawdx jego skutecznoS� powy�sze post�powanie ma doprowadzi� do przemieszczenia cia�a obcego do jamy ustnej by� mo�e wystarczy mniej ni� 5 uderze�. Je�eli zawiedzie powy�sze post�powanie, nale�y przejS� do uciSni�� nadbrzusza: sta� za ratowanym i obejmij go g�rnymi ko�czynami na wysokoSci nadbrzusza pochyl ratowanego do przodu r�k� zaciSni�t� w pi�S� u�� pomi�dzy p�pkiem a wyrostkiem mieczykowatym mostka drug� r�k� uchwy� pi�S� i wykonaj silny ucisk do wewn�trz i ku g�rze kontroluj jam� ustn� czy nie ma w niej widocznego cia�a obcego wykonuj na przemian 5 uderze� w plecy i 5 uciSni�� nadbrzusza. 24 Podstawowe zabiegi resuscytacyjne u�dorosBych... Ratowany straci� przytomnoS� u�� go na plecach szybko wezwij fachow� pomoc odegnij g�ow� ratowanego usu� z jamy ustnej widoczne cia�a obce udro�nij skutecznie jego drogi oddechowe oce� wzrokiem, s�uchem i dotykiem oddech ratowanego je�eli brak oddechu lub jest nieprawid�owy, ratownik medyczny bada t�tno na t. szyjnej i nawet wtedy gdy t�tno jest obecne, rozpoczyna uciskanie klatki piersiowej zgodnie z algorytmem BLS. Nie nale�y wykonywa� oczyszczania jamy ustnej na Slepo , cia�a obce usuwa� tylko pod kontrol� wzroku. UciSni�cia nadbrzusza mog� prowadzi� do powa�nych obra�e� we- wn�trznych. Poszkodowani, u kt�rych stosowano ten zabieg, powinni by� poddani kontroli lekarskiej. Bibliografia: Wytyczne 2005 resuscytacji kr��eniowo-oddechowej, Polska Rada Resuscytacji, Krak�w 2005 25

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Psychospoleczne uwarunkowania funkcjonowania osob doroslych 1330606598988
Prawomocne skazania osób dorosłych za wybrane przestępstwa (2002 2006) Ministerstwo Sprawiedliwości
książka BLS dorośli, zadławienie
USTAWA O OCHRONIE OSÓB I MIENIA Z 22 SIERPNIA 1997 R
Wsparcie psychologiczne osób z trudnościami na rynku pracy przewodnik
Podatek dochodowy od osób fizycznych
Ślusarczyk Cz Rola Internetu w edukacji osób niepełnosprawnych
Samoswiadomosc i unikalnosc osob ludzkich

więcej podobnych podstron