9990199501

2 PODSTAWOWE ZJAWISKA FIZYCZNE W GRUNCIE

2.1 Powstawanie gruntu w złożu

Geneza gnintu obejmuje powstawanie gruntu jako ośrodka rozdrobnionego zbudowanego z cząstek zerodowanych skał w wyniku procesów wietrzenia, transportu, sedymentacji i diagenezy oraz powstawanie aktualnego stanu naprężenia w złożu poprzez zmianę jego składowych w trakcie zmian obciążenia w historycznym procesie tworzenia się gruntów.

2.1.1 Geneza gruntu

Grunty tworzą wierzchnią warstwę litosfery, są to materiały powstałe z wietrzenia fizycznego, chemicznego i organicznego oraz rozdrobnienia mechanicznego skał pierwotnych. Skały składają się z różnych minerałów. Głównymi składnikami są: kwarc, skalenie, kalcyt, dolomit, mika, krzemiany. Wietrzenie skał jest procesem długotrwałym, odbywającym się od miliardów lat i trwającym także obecnie (Pisarczyk, 1999).

Wietrzenie fizyczne wywołane jest głownie wahaniami temperatury, zamarzaniem wody w porach a także działaniem rozsadzającym korzeni roślin. W wyniku działania tych czynników skały ulegają osłabieniu i rozpadowi na bloki, które następnie rozpadają się na coraz drobniejsze okruchy.

Wietrzenie chemiczne powoduje rozpad skał oraz zmiany w ich składzie chemicznym wskutek procesów chemicznych zachodzących wewnątrz skał. Głównymi czynnikami wywołującymi wietrzenie chemiczne są woda i powietrze. Woda w czasie przechodzenia przez atmosferę w formie opadów pochłania z powietrza gazy, takie jak tlen, dwutlenek węgla, azot itp. i krążąc w szczelinach skał, wywołuje przemiany polegające na utlenieniu, uwadnianiu, redukcji i uwęglaniu. Na przykład wietrzenie chemiczne skaleni polega na ich rozpuszczaniu się w wodzie; rozpuszczone składniki ponownie krystalizując się w roztworze tworzą minerały iłowe, które, jako cząstki iłowe, stanowią aktywny składnik gruntów spoistych, powodując ich spoistość, plastyczność i małą wodoprzepuszczalność.

9