2208634122

Spartański model wychowania

5partanieod czuwali zamiłowanie do walki. Zdecydowanie bardziej niż wiedzę, cenili oni sobie tężyznę fizyczną oraz kult ciała. Kosztem wykształcenia intelektualnego rozwijano wychowanie fizyczne, które miało na celu przygotowanie Spartando służby wojskowej. W tym też kierunku zmierzało wychowanie dzieci i młodzieży. Spartanie mieli wychodzić naprzeciw interesom państwa, służyć mu, zapominając o własnych potrzebach i aspiracjach.

O sposobie wychowania mówiło tamtejsze prawo. To w pismach Likurga (król Sparty, legendarny prawodawca spartański, uznawany za twórcę ustroju Sparty) napisane zostało, iż potomstwo rodziców należy do państwa, które maje wychować.

Od momentu narodzin dziecko poddawane było opinii Rady Starszych (geruzja).Gerond oglądali każdego noworodka. Jeśli byt silny i dobrze zbudowany, to rodzice mieli obowiązek go żywić i wychowywać, jeśli natomiast był słaby i zbyt chudy. Rada starszych nakazywała porzucić go w górach Tajget.

Niemowlęta przyzwyczajano do znoszenia samotności i ciemności, nie zwracano uwagi na ich kaprysyi płacze.Po ukończeniu 7 lat dzieci były zabierane od rodziców i rozpoczynały naukę szkolną. Dzielono dzieci na dwie grupy: paidesi efebia.

Uczono ich życia we wspólnocie, ćwiczenia sprawności fizycznej a także sztuki pisania i czytania, ale w ograniczonym zakresie. Odrzucano wychowanie estetyczne. Ważną role odgrywała rywalizacja w grupach, wybór naturalnych liderów. Dzieci były uczone żelaznej dyscypliny, a karą za przewinienia była chłosta.

Chłopcy po ukończeniu 12 roku życia zaczynali życie w koszarach. Wyrabiano u nich takie nawyki i cechy charakteru jak posłuszeństwo, wytrzymałość, odporność na ból i głód. Musieli spać na posłaniach z twardej trzciny, chodzić boso, znosić bez skargi głód, chłód i spiekotę. Golono im włosy, kazano nosić mundur, który ranił skórę. Tylko kilka razy w roku mogli wykąpać się i natrzeć ciało olejkami. Dla sprawdzenia przygotowania i wytrzymałości młodego człowieka poddawano go podwójnej próbie: pierwszą była silna chłosta, którą chłopiec powinien znieść bez jęku, drugą-spędzenie całego roku w górach.

Najważniejsze w wychowaniu były ćwiczenia fizyczne i wojskowe. Obejmowały one gimnastykę i władanie bronią oraz musztrę. Ważne też było zręczne kłamstwo i kradzież. Uważano, ze może to przydać się w walce z wrogiem. Chłopcy uczyli się także śpiewów chóralnych, bo muzyka rozpalała ducha bojowego i pomagała żołnierzom w walce. Były to hymny, pieśni państwowe. Sławiły one poległych za Spartę. U młodych spartan ceniono bystrą orientację i wymagano od nich szybkich lakonicznych (krótkich, zwięzłych) wypowiedzi. Po ukończeniu 20 lat chłopiec przechodził do grupy męskiej (efebia) i w tym zespole spędzał resztę żyde. Po 30 roku życia mężczyzna otrzymywał pełnię praw dorosłego obywatela. Mógł się ożenić, ale nie mógł mieszkać we własnym domu z żoną. Państwo dawało mu działkę wraz z helotami. Przebywał on cały czas w koszarach, a w domu bywał tylko na przepustkach. Brał też udział w Zgromadzeniach Ludowych. Dopiero po 40 roku żyda, jeśli chciał, mógł przenieś się do domu i wejść w życie rodzinne. Nadal jednak musiał spożywać wspólne posiłki z towarzyszami i ćwiczyć do 60 roku życia.

Dziewczętom wpajano zalety potrzebne przyszłym matkom żołnierzy: miłość ojczyzny oraz hart fizyczny i moralny. 12letnie dziewczynki wydawano za mąż za kandydata wybranego przez ojca. Musiały ćwiczyć i uprawiać gimnastykę na równi z chłopcami, aby w razie potrzeby obronić siebie, dom, dziecko oraz mury ojczyste, a przede wszystkim, aby urodzić zdrowe, silne dziecko, najlepiej chłopca.

Porównanie wychowania spartańskiego i ateńskiego

Wychowanie spartańskie Wychowanie ateńskie
•nauka Iliady i Odysei Homera na pamięć(dostarczyły wzorów do naśladowania-Achilles) •wychowanie greckie(po/de/o) dostarczyło dwóch podstawowych wzorców: 1.    Określony terminem arete (dzielność, cnota) - człowiek wysportowany, piękny, waleczny 2.    Określany terminem kalokaaatia (oiekno i dobrał - człowiek odznaczaiacy sie doskonałością fizyczna i duchową
• wychowanie wojskowe, bliższe arete	• wychowanie obywatelskie, bliższe kalokagatii
• dzieci były własnością państwa, o ich losie decydowali urzędnicy państwowi	• o los dzieci dbali rodzice, ale kształcąc je musieli się kierować przyjętymi zasadami
• początkowo kształcono liderów, herosów, potem skupiano się na grupie, która miała współdziałać ze sobą	• 1 iczył się człowiek i jego talent, zważano na jednostkę, aby kształtować ją w odpowiednim kierunku
• wychowanie państwowe(ogoge), wojskowe: 1) 8-13 lat-skoszarowanie 2)    18-20 lat - przeszkolenie wojskowe 3)    20- 30 lat - właściwa służba wojskowa 4) otrzymanie pełnych praw obywatelskich, ślub	•    wychowanie fizyczne: 1)    ćwiczenia fizyczne rozpoczynały się od 13 roku życia, prowadzone w palestrach przez wychowawców(pedom'bo) 2)    18-20 lat - obowiązkowa służba wojskowa (efebia) •    brak potrzeby utrzymywania stałego wojska
• ograniczona nauka czytania i pisania, wpajanie praw krajowych i historii ojczystej, wyrabianie zdolności lakonicznego mówienia, kult broni, życie dla dobra państwa, bycie posłusznym państwu, jednostronne kształtowanie fizyczności i moralności, pominięcie wychowania estetycznego	• harmonijny rozwój: w wieku 7 lat dzieci zaczynały uczęszczać prywatnie do szkół, uczyli się czytać, pisać, rachunków, muzyki; od 9 roku chłopcy przystępowali do lektury Solona i poetów, uczyli się dziejów narodu 1 religii; przygotowywano chłopców do życia publicznego i bycia pełnoprawnymi obywatelami
• kobieta w Sparcie - rodzicielka, nastawiona na zachowanie razy, zahartowana, ograniczenie nauki muzyki i śpiewu na rzecz gimnastyki	• kobieta w Atenach - od naj młodszych lat dziewczęta uczyły się prac domowych pod okiem matek, odgrywały rolę przede wszystkim w życiu rodzinnym i religijnym