5020057905

LITERATURA MŁODEJ POLSKI - LISTA LEKTUR

Zagadnienia

1.    Geneza i sens terminów: dekadentyzm, Młoda Polska, modernizm, neoromantyzm, symbolizm; belle Epoque, fin de siecle; Art Nouveau / Jugendstil / secesja.

2.    Geografia literacka Młodej Polski - główne ośrodki życia literackiego i kulturalnego (Kraków, Lwów, Warszawa; rola Zakopanego i Tatr; pisarze z zaboru pruskiego /J. Kasprowicz, S. Przybyszewski/; odrodzenie kultury polskiej w Wilnie po 1905 r.).

3.    Kulturowe, społeczno-polityczne i filozoficzne źródła modernizmu. Kryzys pozytywizmu i przełom antypozytywistyczny. Teoria kultury Wilhelma Diltheya. Koncepcja pokoleń. Juliana Krzyżanowskiego teoria przemienności prądów kulturalnych.

4.    Spory o sztukę. Autonomia sztuki, integralny estetyzm; pamasizm; sztuka dla sztuki (Part pour l’art). Theophile Gautier, Charles Baudełaire, John Ruskin, Oscar Wilde, Arthur Schopenhauer, Stanisław Przybyszewski.

5.    Przybyszewskiego teoria sztuki, jego metafizyka, „naga dusza", dualizm mózgu i duszy; naturalizm a nowa sztuka. Modernistyczne (auto)kreacje artysty.

6.    Modernizm i religia. Wobec Biblii i tradycji chrześcijańskiej. Przemiany katolicyzmu, modernizm katolicki. Nihilizm, indyferentyzm, immorałizm; synkretyzm religijny. Metafizyka i eschatologia modernizmu, katastrofizm i apokaliptyka; mistyka pozawyznaniowa, lucyferyzm i „religia jaźni" Tadeusza Micińskiego, metempsychoza, nirwana, panteizm, antropozofia i teozofia (Helena Bławatska, Rudolf Steiner). Recepcja kultury Orientu

7.    Miłość modernistyczna; rola kobiety; „płeć i charakter" (Otto Weininger), biologizm, erotyzm, mizoginizm, witalizm; mity miłości: niszczącej (chuć) i jednoczącej (androgynicznej). Modernizm wobec chrześcijańskich wzorów miłości.

8.    Zainteresowanie średniowieczem, schyłek wieku a zmierzch świata antycznego. „Nowe piękno wieków średnich" (Edward Porębowicz); neoklasycyzm. Odrodzenie religijności o podłożu estetycznym. Franciszkanizm.

9.    Postulat oryginalności. Fantastyka o podłożu filozoficznym i psychologicznym.

10.    Indywidualizm i egotyzm modernistyczny. Max Stimer, Thomas Carlyłe, Ralph Waldo Emerson, Friedrich Nietzsche.

11.    Prymat poezji. Impresjonizm, nastrojowość, symbolizm, preekspresjonizm; związki poezji z muzyką i malarstwem; Paul Verlaine, Stephane Mallarme, Arthur Rimbaud - „alchemia słowa", synestezja, „poezja czysta"; synteza sztuk, Ryszarda Wagnera „dzieło przyszłości", dramat muzyczny; rozbijanie konwencji i gatunków literackich, synkretyzm rodzajowo-gatunkowy liryzacja prozy i dramatu, stylistyka i wersyfikacja modernistyczna.

12.    Różnorodność młodopolskiej prozy. Powieść realistyczna i naturalistyczna, psychologiczna, symbolistyczna, fantastyczna, egzotyczna (Wacław Sieroszewski); małe formy narracyjne; proza dokumentarna i diarystyczna. Formy pograniczne.

13.    Dramat i teatr modernistyczny w Europie i w Polsce: Antoni Czechow, Bjómstjerne Bjómson, Henryk Ibsen, Maurice Maeterlinck, August Strindberg; Przybyszewskiego teoria dramatu; teatr i dramat Stanisława Wyspiańskiego. Dramat społeczno-obyczajowy, historyczny, moralitetowy, poetycki, symboliczny. Komedia młodopolska.

14.    Czasopisma literackie i artystyczne („Chimera", „Krytyka", „Lamus", „Museion", „Świat", „Życie" krakowskie). Najwybitniejsi krytycy literaccy (Stanisław Brzozowski, Artur Górski, Wilhelm Feldman, Karol Irzykowski, Jan Lorentowicz, Ignacy Matuszewski, Adolf Nowaczyński, Antoni Potocki, Zenon Miriam-Przesmycki).

15.    Recepcja literatury obcej (współczesnej i dawnej); przekłady Tadeusza Boya Żeleńskiego i Edwarda Porębowicza. Sztuki plastyczne i muzyka jako źródło inspiracji w literaturze epoki; sylwetki najwybitniejszych malarzy i kompozytorów.

16.    Znajomość podstawowych danych biograficznych oraz orientacja w całokształcie twórczości autorów najwybitniejszych (Berent, Kasprowicz, Miciński, Przybyszewski, Reymont, Staff, Tetmajer, Wyspiański, Żeromski). Znajomość twórczości wszystkich pisarzy polskich znajdujących się w spisie lektur.

1