6827068458

PRZEDMIOT HISTORII DOKTRYN POLITYCZNYCH I PRAWNYCH

A.    Zakres i podstawy metodologiczne przedmiotu

-    historia doktryn politycznych i prawnych ukształtowała się w XIX wieku

-    doktryna - poglądy zawierające schematyczni przedstawioną wizję rzeczywistości politycznej, z zasady niedającą się modyfikować oraz wykluczającą jakiekolwiek zmiany

-    politycznych - problematyka powstania państwa, prawidłowości jego funkcjonowania i organizacji oraz badanie celów czy wartości traktowanych jako zasadnicze

-    prawnych - analiza rozwoju myśli w dziedzinie powstania i funkcjonowania prawa

-    doktryny polityczne i prawne - historycznie uwarunkowane poglądy wyjaśniające cele, zasady powstania, organizacji oraz funkcjonowania państwa i prawa

B.    Powiązania z innymi przedmiotami

-    z filozofią prawa - aksjologia prawnicza, wartości leżące u podstaw całego systemu prawnego

-    z prawem konstytucyjnym - sprawy ustrojowe

-    z prawem międzynarodowym - suwerenność wewnętrzna i zewnętrzna, wojna sprawiedliwa i niesprawiedliwa, filozofia pokoju

-    z prawem karnym - koncepcja praw obywatelskich czy szerzej praw człowieka w związku z polityką penitencjarną

-    z prawem cywilnym - szczególnie w płaszczyźnie definicji prawa własności

C.    Różnorodność opracowań przedmiotu historii doktryn politycznych i prawnych

-    trzy główne kierunki

*szkoła idealistyczna w interpretacji doktryn politycznych i prawnych - z punktu widzenia doniosłości i roli, jaką odgrywa w życiu społecznym określona idea; idealizm subiektywny (indywidualność twórcy doktryny) i idealizm obiektywny (istniejący niezależnie od państwa i społeczeństwa)

‘kierunek umownie zwany socjologicznym - przyjmuje określone zjawisko życia społecznego i nadaje mu podstawową rolę w procesie formowania i interpretacji doktryn politycznych (przykładowo Gumplowicz i Spencer - walka o byt), kierunek ten charakteryzuje się abstrakcyjnością w klasyfikacji epok historycznych

‘szkoła materializmu dialektycznego - zmierza do jednolitego traktowania faktów życia społecznego i kształtowania się doktryn politycznych

D.    Funkcje doktryn politycznych

-    funkcja tłumaczenia zjawisk życia państwowego - poszukiwanie genezy i wyjaśnianie dróg powstania oraz funkcjonowania państwa i prawa (w XVIII wieku była to teoria umowy społecznej, w XIX wieku była to teoria podboju)

-    funkcja krytyki państwa i podejmowanych decyzji politycznych (opozycyjna) - najbardziej totalną krytykę uprawiali anarchiści

-    funkcja wskazywania perspektyw rozwoju społeczeństwa i państwa (prognostyczna) - w trakcie krytyki dochodzenie do futurystycznych wizji dalszych kierunków rozwoju państwa i prawa

-    funkcja integracji postaw społecznych wokół programu głoszonego przez określoną doktrynę - przykładowo doktryny socjalistyczny i socjaldemokratyczne, które miały ogromny wpływ na kształtowanie się ruchu robotniczego

E.    Klasyfikacja doktryn politycznych i prawnych

-    z chronologicznego punktu widzenia można wyróżnić: doktryny starożytności (niewolnictwo), doktryny średniowiecza (feudalizm), doktryny czasów nowożytnych (kapitalizm) i doktryny współczesności (pogłębione zróżnicowania w skali światowej)

-    doktryny rewolucyjne (konieczność zwycięstwa rewolucji społecznej, przykładowo marksizm z rewolucją socjalistyczną, oświecenie z rewolucją chłopską, anarchiści), konserwatywne (odwołanie się do ewolucyjnych przemian, przykładowo Monteskiusz, Burkę, nauczanie papieskie, szkoła liberalistyczna, reformizm i rewizjonizm) i reakcyjne (odwołują się do formacji przedrewolucyjnej)

-    doktryny polityczne (rozważania teoretyczne) a programy polityczne (rozważania praktyczne)

-    interpretacje konkretnej doktryny politycznej: dogmatyczne (konsekwentne przyjmowanie wzorców zalecanych w doktrynie politycznej, bez krytycznego zastanawiania się, na ile mogą one w ogóle być zastosowane) i rewizjonistyczne (dopuszcza możliwość odejścia nawet od podstawowych założeń doktryny)

-    podstawowe metody poznania i badania przedmiotu: historyczne i problemowe

F.    Pojęcie rewolucji doktrynalnej

-    radykalna zmiana światopoglądu względem dotychczasowych szkół myślenia filozoficznego i politycznego

-    rewolucja ekonomiczna-^ rewolucja doktrynalna-^ rewolucja społeczna-^rewolucja polityczna

-    na rewolucję doktrynalną składają się szkoły myślenia konserwatywnego, jest ona oznaką postępu

MYŚL POLITYCZNA STAROŻYTNEJ GRECJI OKRESU KLASYCZNEGO A. Ogólna charakterystyka

-    struktura oparta na pracy niewolniczej, kultura starożytnej Grecji formowała się wśród ludzi wolnych

-    fenomen cudu greckiego - renesans kultury greckiej wniósł trwałe wartości do kultury światowej

-    przyczyny rozwoju greckiej kultury - ożywione kontakty z Bliskim Wschodem, wpływ starożytnego Egiptu i Babilonu, geograficzne położenie, bliskość morza, opanowanie sztuki żeglarstwa, w związku z tym rozwinięcie handlu

-    polis - miasto obwarowane murami obronnymi wraz z przyległymi terenami rolniczymi; w polis kształtowało się poczucie jedności; organizacja ta miała niezależność polityczną, gospodarczą i militarną; ukształtowała się tam idea obywatelstwa; polis miało boga opiekuna

-    w polis dominowała idea monarchiczna

-    świadomość roli ludu - jako czynnika aktywnego; sprawowanie władzy postrzegano jako określoną umiejętność

-    eunomia - idea dobrego ustroju, opartego na ładzie, pokoju i sprawiedliwości

1