Zobowiązanie - (definicja z Instytucji justyniańskich) zobowiązanie jest węzłem prawnym, który zmusza nas do świadczenia czegoś zgodnie z prawami naszego państwa.
Zobowiązanie jako stosunek prawny między dwiema stronami, z których jedna zwana wierzycielem-creditor, ma prawo domagania się od drugiej, zwanej dłużnikiem- debitor pewnego świadczenia, posiadającego wartość majątkową, a dłużnik winien je wykonać.
Podmiotami są wierzyciel i dłużnik, a przedmiotem świadczenie. Wierzyciel jest stroną uprawnioną i przysługuje mu wierzytelność, na dłużniku ciąży dług jako obowiązek wykonania świadczenia, za co ponosi odpowiedzialność.
Odpowiedzialność- negatywna konsekwencja działania lub zaniechania Charakter względny- tylko między stronami stosunku windykacyjnego
ŚWIADCZENIE- zgodne z prawem, możliwe do wykonania, impossibilium nuli obligatio est- musiał znaleć się ktokolwiek kto je wykona, trzeba było oszacować wartość majątkową przedmiotu, bo w przypadku sporu jeśli nie można było wydać rzeczy to trzeba było zapłacić równowartość, świadczenie musiało być wyraźnie określone Dare, Facere, Prestare
1) Źródła powstania zobowiązań
Czyli kiedy powstaje prawny obowiązek określonego zachowania dłużnika względem wierzyciela?
Powstające na skutek zawarcia umowy (ex conctractu) |
Powstające na skutek zdarzeń podobnych do umowy (quasi ex conctractu) |
Powstające na skutek popełnienia czynu niedozwolonego, (ex delicto) |
Powstające na skutek zdarzeń podobnych do czynu niedozwolonego (ąuasi ex delicto) |
2) Od nominalizmu kontraktowego ku zasadzie swobody umów
Nominalizm kontraktowy - w antycznym prawie rzymskim źródłem zobowiązania były tylko umowy określone przez prawo, a więc o odpowiedniej treści i zawarte w odpowiedniej formie.
„z gołej umowy nie powstaje skarga” goła umowa to umowa niezgodna z tymi prawnymi wymogami.
—> Przyczyną tego, że zaczęto wędrować ku swobodzie umów była przede wszystkim wciąż zwiększająca się liczba umów, wobec czego w I wieku po Chrystusie przyjęto zasadę, że gdv zawarciu umowy towarzyszy iei wykonanie przez jedną ze stron, to powstaje zobowiązanie drugiej strony do wykonania świadczenia.
Ważnym krokiem w stronę swobody umów było również wprowadzenie konstytucją cesarza Leona zasady, że stypulacja będzie rodziła zobowiązanie, niezależnie od tego jakich słów użyto w celu osiągnięcia porozumienia (liberalizacja).
—* Należy pamiętać, że swoboda umów nie jest absolutna. Treść i cel umowy nie mogą być sprzeczne z porządkiem publicznym, prawem ani dobrymi obyczajami, jak się na