Zarysem ewolwentowym - tor dowolnego punktu prostej toczącej się po kole zasadniczym. Przy współpracy zębów o zarysie ewolwentowym linia przypora jest linią prostą. Jest to podstawowa cecha tego zazębienia. Powszechnie stosowane w budowie maszyn,
Kątem zarysu a - nazywamy kąt zawarty między styczną do ewolwenty w rozpatrywanym punkcie i promieniem przechodzącym przez rozpatrywany punkt.
Budując zarys ewolwentowy dla współpracujących zębów, ewolwentę rozwija się z okręgu zasadniczego, którego średnica zasadnicza jest styczna do linii przypora.
ewolwenta
Zalety:
- nieczułe na zmiany odległości osi,
- uniwersalność metod obróbki obwiedniowej, tj. przy użyciu tego samego narzędzia można wykonać koła o różnych liczbach zębów (o tym samym module i kącie przypora)-łatwo dokonuje się pomiaru cech geometrycznych uzębienia,
- odcinek przypora jest linią prostą, nie ma zmienności sił,
- współpracują dwie powierzchnie wypukłe - małe pole dolegania - nacisk skoncentrowany liniowy - duże zużycie
- większy poślizg niż w cyldoidalnej
-Głównie obwiedniowe, ale można tez metodą kształtową -frezy palcowe, krążkowe - przeciąganie, dłutowanie
-Metody obwiedniowe: Fellowsa, Maaga,Gleasona, Sunderlanda
Zarys cykloidalny- tworzy tor dowolnego punktu toczącego się po kole zasadniczym bez poślizgu. Cykloida zwyczajna i ortocykloida- gdy torem obtaczającym jest płaszczyzna. Występują także epicykloidy i hypockloidy.
rb = rw = r
rb- koło zasadnicze- baza do powstania zarysu
rw-koło toczne- jest to koło gdzie prędkość poślizgu jest równa zeru
r- koło podziałowe