7488178914

ŚCIĄGA liceum skiego (1973). Kronikii wypadków miłosnych Tadeusza Konwickiego (1974). dramat Emigranci Sławomira Mrożka (1975). Kolejne tomy poezji wydają: Jarosław Iwaszkiewicz. Mieczysław Jastrun. Wisława Szymborska. Ewa Lipska. Anna Kamieńska, Stanisław Barańczak. Adam Zagajewski. Rafał Wojaczek i Tomasz Jastrun (debiut - 197$).

Na emigracji ukazuje się: pow ieść Dolina Issy Czesław a Miłosza, jego eseje: Prywatne obowiązki oraz Dziennik pisany nocą Gustawa Hcrlinga-Gnidzińskicgo. W kraju, ale poza zasięgiem cenzury. czyli w lak zwanym ..drugim obiegu" wydane zostają: Traktat poetycki. Traktat moralny. Z.niewolony umysł Czesława Miłosza. Miazka Jerzego Andrzejewskiego. Kompleks polski oraz Mała apokalipsa Tadeusza Konwickiego i w końcu Wspomnienia starobielskie Józefa Czapskiego.

NAJWAŻNIEJSZE WYDARZENIA HISTORYCZNE I ARTYSTYCZNE W LATACH PO 19X1 r.: Przede wszystkim 13 XII 19$ I roku w prowadzono stan wojenny, który miał z założenia pomóc komunistom utrzymać się przy władzy, a - paradoksalnie - przyczynił się do upadku totalitary zmu w Polsce. Stan wojenny to zahamowanie przemian demokratycznych w kraju i internowanie wielu działaczy ..Solidarności". Doszło również do masakry przez ZOMO protestujących robotników w kopalni ..Wujek". Wielu tw órców zmuszonych jest do wy daw ania sw ych dzieł w drugim obiegu (Tadeusz Konw icki Wschody i zachody słorua oraz Rzeka pmłziemna, podziemne ptaki. Matek Now akowski Kaport o stanie wojennym) lub tu emigracji (Czesław’ Miłosz, Hanna Kroll. Stanisław Barańczak).

Po roku 19S9 (okrągły stół i pierwsze, częściowo wolne, wy bory) i likwidacji cenzury mamy do czynienia z połączeniem literatury krajowej i emigracyjnej oraz z naturalna likwidacja drugiego obiegu - nielegalne dotąd wydawnictwa zaczęły oficjalnie drukować i sprzedawać książki. Lata I9S9 do czasów w spółczesnych to już literatura Polski suwerennej.

POKOLENIA LITERACKIE WSPÓŁCZESNOŚCI

POKOLENIE	REPREZENTANCI	OMÓWIENIE
pok. 1910	C/. Milos/. J, Andrzejewski. T. Parnicki. II. Malewska. K. Brandys	pokcdtnie artystów urod/coych ok. 1910. debiutujących js-s/s-ze przed rokiem 1939
p>k. Kolumbów	K. K. Baczyński. T. Gajcy. K. Bramy. Z. Ilcrhen. T. Różewicz. W. Szymborska. NI. Białoszewski	urodzeni ok. 1920 r.. nazwa pochodzi od ty tułu powieści R. Branego KiJumUmie. r.s .-nrt 20: przeżycie pokoleniowe 11 wojna, okupacja, powstanie w ars/aw skic; wojna sta la sic dla JColumKiw" svasen> apokalipsy spełnionej
pok. .4>f)sA-/Jl!>ch"	T. Konw icki. W. Wirps/a. W. Woroszylski. A. Braun	urodzeni w latach 1925-1930. w latach 50.. poparli nowa władze, tworzy li utwory w nurcie soercalisiyczny m
pok. '56 łzw. ..Współczesności"	M. 1 Hasko. S. Mrożek. II. Poświatowska.0. Bryll. M. Nowakowski. T. Nowak. S. Clroetiowiak	urodzeni w Ulach 1930-1935. debiutuj* ok. 1956; nazw a po-s-łwdzi od tytułu w arszawskiego czasopisma literacko-alty->lys'znego „Współczesność”: wspólne dla tego pokok-nia było poczucie zagrożenia, bunt wobec socjalistyczne; rzeczywistości
pok.'68 -„Nowa Fala"	S. Barańczak, li. l ipska. A. /agajraski. K. Krynis-ki. J. Koinhauwr	urodzeni w- latach 1945-50. przeżyciem pokoleniowym był dla nich mar/cc'68 (zdjecie Dziadów ze sceny, wiece studentów IIW. brutalna interwencja milicji, relegowanie z uczelni A. MK'hnika i II. S/Jajfcra)
pok.‘76	i. Polkowski. P. Iloelle. B. May. T. Jastrun	urssdzcni ok. 1950 r.. przeżyciem pokoleniowym był czerwiec’76 (strajki robotników, tłumienie zamieszek przez milicje. powstanie KOR u)
pokolenie „Brulionu"	A. Sosnowski. M. Swictlieki. M. Srmks ki. M. Baran. W. Wencel. J. Ekier	urodzeni ok. I9M) r.. zwia/am z czasopismem literackim .Jltulłon^-. które w swojej twórczości odeszło od polityki, siegnek) po probłemy codzienności
nx'/niki	A. Wwsk-mann. A. Podczaszy. SI. I\xdgómik. K. Siwc/yk	urodzeni ok. 1970 r.: brak przeżycia pokoleniowego; twór-s-zość lego pokotenia charakteryzuje fascynacja codziennością. apolityczność

LIRYKA POLSKA

KRZYSZTOF KAMIL BACZYŃSKI

BIOGRAFIA

Krzysztof Kamil Baczyński, najwybitniejszy poeta pokolenia wojennego, urodził sic w 1921 roku. We wrześniu 1939 roku. w chwili wybuchu wojny, był tuż po marurzc. Wojna uniemożliwiła mu normalne życie, oficjalne studia. Baczyński studiuje na tajnych kompletach polonistykę, w tym samym czasie działa w harcerskich gmparh szturmowych (stanowiły one zalążek batalionu Armii Krajowej .Zośka") oraz kończy konspiracyjna szkołę podchorążych rezerwy. W 1942 roku Krzysztof Kamil Baczyński poślubił Barbarę Drapczyńsk* bohaterkę w iclu swoich wierszy miłosnych. Twórczość literacka poety (obejmującą około 500 utworów) przypada praw ie wyłącznie na lata okupacji. W tym czasie ukazuj.* sie jednak tylko dwa zbiory poezji Krzysztofa Kamila Baczyńskiego: H7er*re wybrane (1942) oraz Arkusz poetycki (1944). Baczyński uczestniczył w powstaniu warszawskim, poległ w pierwszych dniach po jego wybuchu, 4 sierpnia 1944 roku w walce przy ITucu Teatralny m. Barbara zginęła kilka tygodni później. Krzy sztof Kamil Baczyński zaliczany jest do pokolenia twórców urodzonych na początku lał dwudziestych naszego wieku. Pokolenie Kolumbów to generacja artystów, której wojna nadała rys. wyjątkowy. Przeżyciem pokoleniowy m był dla nich wybuch II wojny, utrata polskiej państwowości, doświadczenie okupacy jne związane bezpośrednio z poczuciem utraty młodości, koniecznością szybkiego dorastania.

Etos żołnierski (zbrojna konspiracja, partyzantka, powstanie warszaw skic) ukazywany by ł w twórczości Kolumbów jako etos tragiczny, któremu towarzy szyła najpierw przeczuw ana, a potem spełniona wizja ofiary z własnego życia. Przeżycie wojenne zdeterminowało najważniejsza w ich twórczości problematy ke: rozważania o zagładzie norm moralnych, zjawisko określone przez badacza K.i/imier/a Wykę jako „zarażenie śmiercią".

Do najważniejszych postaci pokolenia Kolumbów należ.*: K. K. Baczyński. T. Gajcy. A. Trzebiński. T. Różewicz. Z. Herbert.

Pokolenie II

Wiersz ..Pokolenie II" {..Wiatr drzewa spienia") można z pewności;* określić jako utwór-wizerunek pokolenia Kolumbów. I Ikazanu jot w nim tragedia całej generacji, czyli właśnie ty liliowego „pokolenia'* lud/i urodzonych w latach dwudziestych XX wieku i zmuszonych przez wybuch II wojny światowej do rezygnacji ze swych marzeń i planów. Przedstawiciele tego pokolenia to ludzie poniżeni wojn;c Życic doświadczy ło ich w sposób bezwzględny i tragiczny, zaś nauki, jakie niosły ze sob* wydarzenia wojenne, były wręcz nieludzkie:

„Mas nauczono. Nie nut litości. (...)

Nas nauczono. Nie nut sumienia. (...)

Nas nauczono. Nie ma miłości. (...)

Nos nauczono. Trzeba zapomnieć".

Tak wiec młodym ludziom wojna zabrała marzenia, miłość, sumienie i pamięć o normalnym, zwykłym święcie prostych i jednoznacznych wartości. Pozostały im senne koszmary, nic pozwalające spokojnie zasn;*ć:

„Po nocach śni sic brat. który igin<il. któremu oczy żywcem wykłuto, któremu kości kijem złamano",

pozostały im katastroficzne w izje św iata, przy rody ociekaj;*cej krw i.*:

„Tylko ze świerki'w na polu zwisa głowa ohcicta straszyć jak krzyk".