Postępowanie spadkowe ma na celu potwierdzenie procesu spadkobrania wobec otoczenia prawnego i wszystkich zainteresowanych - spadkobierców, zapisobierców, wierzycieli i innych osób.
Postępowanie spadkowe może być:
• Obligatoryjne - w systemach prawnych gdzie nabycie spadku odbywa się na mocy aktu organu państwowego(np. prawo austriackie).
• Fakultatywne - w sytuacji kiedy skutki prawne powstają z mocy samego prawa, a postępowanie ma jedynie na celu potwierdzenie wystąpienia tych skutków(np. prawo polskie).
W Polsce postępowanie ma charakter fakultatywny i w praktyce jest przeprowadzane wtedy kiedy konieczne test wykazanie przed osobami trzecimi praw do spadku lub w sytuacji kiedy spadkobiercy nie sa zgodni co do udziałów spadkowych.
Określenie postępowanie spadkowe regulowane oddzielnie w k.p.c. odnosi się do postępowania w sprawach spadkowych w trybie nieprocesowym, a zatem nie wchodzą tutaj w erę postępowania procesowe powiązane merytorycznie z prawem spadkowvm(np. uznanie za niegodnego, o zachowek, o wykonanie zapisu lub polecenia, o wydanie spadku oraz związane z odpowiedzialnością za długi spadkowe).
W zakres pojęcia postępowanie spadkowe wchodzi wiele różnych postępowań, które są względnie niezależne - przeprowadzenie jednego z nich nie wiąże się z koniecznością przeprowadzania innych, mogą być połączone w jedno postępowanie, poszczególne postępowania są prowadzone tylko w sytuacji określonych stanów faktycznych - do najważniejszych postępowań należą:
• Ogłoszenie testamentu
• Dział spadku
• Stwierdzenie nabycia spadku
1) Charakter fakultatywny postępowania:
a. co do zasady postępowanie wszczynane jest na wniosek.
b. z urzędu podejmowane jest tylko w wyjątkowych sytuaciachfnp. zabezpieczenie spadku w sytuacji braku wiadomości o spadkobiercach, ich nieobecności lub braku zdolności do czynności).
c. Mimo, że co do zasady postępowanie wszczynane jest na wniosek sad ma obowiązek przeprowadzić pewne czynności zurzęduCnp. stwierdzenie istnienia testamentu i jego ogłoszenie)
Art, 506, k.p.c,
Sąd wszczyna postępowanie nieprocesowe na wniosek; w wypadkach wskazanych w ustawie sqd może wszcząć postępowanie także z urzędu.
2) W trakcie postępowania rozstrzyga się całość zagadnień związanych z danych postępowaniem nawet jeśli pomiędzy uczestnikami powstanie spórfrue odsyła się sprawy na proces).