9427163130

26 / optometria

% Dr ANNA PRZEKORACKA-KRAWCZYK, mgr PAWEŁ NAWROT Pracownia Fizyki Widzenia i Optometrii Wydział Fizyki UAM w Poznaniu

Zaburzenia wzrokowe u dzieci, cz. II Wady refrakcji i metody ich wyznaczania

s o s 10

0-4

n» 7	8 r>«70 1 1
U	L'

to sos io te s o s

5-8    9-16

WIEK (tygodni*]

Rys. 2. Rozkład częsioici występowania wad refrakcji w pierwszych pięciu latach życia. Widoczne stopniowe zawęzan* się rozkładu postępuje z wiekiem.

•5 O S -S 0 5 62 126 129-256

s o s s o s

17-32    33-64

Wady refrakcji u dzieci Wykrycie i skorygowanie wad refrakcji już we wczesnym dzieciństwie pozwala w wielu przypadkach uniknąć ryzyka rozwoju niedowidzenia i/lub zaburzeń w ustawieniu oczu - zeza, zwłaszcza refrakcyjnej ezotropii.

Do połowy XX wieku uważano, że człowiek rodzi się z nadwzrocznością rzędu kilku dioptrii, która ulega stopniowej redukcji w ciągu pierwszych 5-6 lat życia. Okazało się, że było to błędne przeświadczenie, które wynikało z niewłaściwej metodologii, jaką w swoich badaniach w 1892 roku zastosował Herrnheiser [1]. Wszystkie kolejne prace dotyczące występowania wad wzroku u noworodków [2-4] wykazały istnienie dużej różnorodności wad refrakcji w zakresie od krótkowzroczności 11-12D do nadwzroczności 11-12D, z czego około 25% noworodków było krótkowidzami.

Jak widać na rysunku 1, występowanie wad refrakcji u dzieci nowonarodzonych przypomina rozkład normalny, z niewielkim przesunięciem w kierunku nadwzroczności.

WADA REFRAKCJI (0|

Rys. 1. Rozkład częstości występowano wad refrakcji u noworodków i dzieo. Wraz z wekiem, dzięki procesowi emetropizacji. dochodzi do zawężenia tego rozkładu

Mohindra i Held [3] przebadali 400 niemowląt za pomocą skiaskopii i podzielili je na siedem grup wiekowych przedstawionych na rysunku 2.

Średnia wartość wady refrakcji w grupie dzieci do 4. tygodnia życia wyniosła -0,70D i zmieniała swoją wartość w kierunku nadwzroczności u dzieci starszych, wynosząc +0,59D dla grupy w wieku 129-256 tygodni (2,5-5 lat). Dodatkowo, odchylenie standardowe zmniejszało swoją wartość wraz z wiekiem badanych, co można zaobserwować w postaci zawężających się rozkładów wad refrakcji na kolejnych wykresach ryciny. Zawężanie to oznacza stopniową redukcję występowania nadwzroczności i krótkowzroczności między narodzinami a 5. rokiem życia. Ten proces zmniejszenia różnorodności wad refrakcji nazywany jest emetropizacją. Badania pokazują, że zdecydowanie większa część tego procesu ma miejsce już w trakcie 1. roku życia [6,7].

Poza wadami sferycznymi, u niemowlaków można spotkać się z częstszym występowaniem astygmatyzmu niż u starszych dzieci i osób dorosłych [8-10]. Astygma-tyzm przeciw regule występuje kilka razy częściej u dzieci poniżej 4. roku życia niż astygmatyzm zgodny z regułą [11-13].

Tendencja ta odwraca się w wieku późniejszym i u dzieci powyżej 4. roku życia przeważa astygmatyzm zgodny z regułą. Wraz z dorastaniem obserwuje się także zmniejszenie wielkości astygmatyzmu [14]. V/ przypadkach dzieci urodzonych przedwcześnie, szczególnie u tych z niską masą urodzeniową, obserwuje się wysoką krótkowzroczność. U wielu ulega ona gwałtownej redukcji do ukończenia 1. roku życia sprawiając, że dzieci te stają się wtedy emetropami.

Aby możliwe było dokładne określenie zmian refrakcji u dzieci na przestrzeni lat, badanie wzroku powinno być przeprowadzone wielokrotnie tą samą metodą, na tej samej grupie badanych. Niestety, większość prac dotyczących wad refrakcji u dzieci to badania przekrojowe, gdzie wyniki uzyskuje się z dużej liczby badanych w różnym wieku. Badania te pokazują jedynie, jak wiele dzieci w danym wieku ma określoną wadę, nie są w stanie jednak jednoznacznie ocenić przebiegu zmian jej wartości w czasie.

OPTYKA 5< 18)2012