1105140376

Wiadomości Lekarskie2013, tom LXVI, nr4, a. II © Blue Sparks Publishing Group

PRACA POGLĄDOWĄ REVIEW ARTICLE

Rola HERV-K (ludzkich endogennych retrowlrusów K) w patogenezie, diagnostyce i leczeniu raka piersi i czerniaka złośliwego

The role of HERV-K (human endogenous retroviruses K) in the pathogenesls, dlagnostics and therapy of breast cancer and mallgnant melanoma

Grzegorz Machnik, Krzysztof Rurański, Paweł Sorek, Katarzyna Jadczyk, Krzysztof Łabuzek, Bogusław Okopień

Klinika Chorób Wewnętrznych i Farmakologii Klinicznej, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

STRESZCZENIE

Nowotwory złośliwe stanowią istotny problem współczesnej medycyny. W chwili obecnej są drugą co do częstości przyczyną zgonów. Rosnąca od lat zapadalność na te schorzenia skupia uwagę naukowców na ustawicznym poszukiwaniu kolejnych czynników etiologicznych biorących udział w procesie karcynogenezy. Oprócz stosunkowo dobrze już poznanych czynników genetycznych i środowiskowych, ważną kwestią wydaje się być podłoże infekcyjne. Jednym z kierunków rozważań są odkryte w latach 80-tych XX wieku ludzkie endogenne retrowirusy (HERV), będące pozostałością po prehistorycznej infekcji retrowirusowej. Przypuszczalnie odgrywają one rolę w pewnych procesach fizjologicznych, lecz liczne publikacje udowadniają, że biorą również udział w patogenezie schorzeń. Ich ekspresja, utrzymująca się na niskim poziomie w niektórych prawidłowych tkankach organizmu, bywa podwyższona w wielu chorobach, w tym w nowotworach. Retrowirusom endogennym przypisuje się zarówno współudział w progresji karcynogenezy, jak również rolę bezpośredniego czynnika zapoczątkowującego proces jej indukcji. Badania nad HERV są istotne nie tylko w celu lepszego zrozumienia procesów odpowiedzialnych za rozwój nowotworów, lecz także obserwowana wybiórczość ekspresji HERV w tkankach nowotworowych może umożliwić ich wykorzystanie jako markerów nowotworowych, czynników prognostycznych czy też nawet do celów ukierunkowanego leczenia immunologicznego. W niniejszym artykule zebrano wiadomości na temat roli HERV z rodzin K i H w patogenezie najlepiej poznanych w tym aspekcie nowotworów, a także przedyskutowano możliwości ich praktycznego zastosowania we współczesnej medycynie.

SŁOWA KLUCZOWE: endogenne retrowirusy człowieka, HERV-K, onkogeneza, rak piersi, czerniak

ABSTRACT

Cancer is one of the most important issues of present-day medicine and it is currently the second most common cause of death in humans'population. Due to constantly increasing morbidity, researchersfocus on searching fordifferent etiological agents. Besides relatively well known genetic or emrironmental factors, infectious agents seem to be an important issue. One of the considerations' direction are human endogenous retroviruses (HERVs) - remnants of a prehistorie retroviral infection, discovered in the eighties of XX-th century. These viruses play presumably an important role in certain physiological processes, but numerous publications also prove their participation in pathogenesis of numerous illnesses. Their gene expression, kept at Iow level in some of the regular tissues, is elevated in case of many diseases, including cancers. Not only are they credited with participation in carcinogenesis progres-sion, but also in the induction of this process. Thus, research on HERVs is important in order to better understand the pathogenesis of cancer. Moreover, their selective expression in cancerous tissues may allow the use of HERVs as tumor markers, prognostic markers or even as tumor-specific targets in immunotherapy. This artide gathers information about role of HERV-K and HERV-H families in pathogenesis of certain cancers and also discusses their possible use in modern medicine.

KEY WORDS: human endogenous retroviruses, HERV-K, oncogenesis, breast cancer, melanoma

Wiad Lek 2013,66 (4) g. II, 346-353

346