Podejmując próbę scharakteryzowania czynników, które kształtują wynik finansowy zajmę się na początku określeniem samego pojęcia wyniku finansowego.
Wynik finansowy stanowi podstawowy miernik efektywności działalności prowadzonej przez jednostkę gospodarczą. Decyduje on także o możliwościach rozwojowych jednostki gospodarczej jak również stanowi źródło tworzenia funduszy rozwojowych i motywacyjnych.
Wynik finansowy jest to, wyrażony w mierniku pieniężnym, rezultat działalności jednostki gospodarczej, który został osiągnięty w pewnym okresie. Najogólniej można przedstawić go jako różnicę między osiągniętymi przychodami a poniesionymi kosztami.
Wynik finansowy może wystąpić w postaci wielkości dodatniej (zysku) lub wielkości ujemnej (straty). Wypracowany zysk jest podstawowym źródłem przyrostu majątku jednostki gospodarczej, natomiast poniesiona strata oznacza zmniejszenie majątku, jaki miała do dyspozycji dotychczas jednostka gospodarcza. Dodatni wynik finansowy oznacza także zwrot z poniesionych nakładów oraz możliwe korzyści właścicieli danej jednostki gospodarczej.
Z punktu widzenia sprawozdawczości finansowej powstanie wyniku finansowego przedstawiane jest w postaci rachunku wyników (rachunku zysków i strat).
Różnorodność przedmiotu działalności jednostek gospodarczych wpływa na strukturę przychodów, które stanowią podstawowe źródło powstawania wyniku finansowego. Zróżnicowanie to znajduję odzwierciedlenie w kosztach osiągnięcia przychodów.
Wyróżnia się następujące kategorie wyniku finansowego:
• wynik finansowy ze sprzedaży: jest to nadwyżka lub niedobór przychodów ze sprzedaży nad kosztami osiągnięcia tych przychodów. Zysk ze sprzedaży występuje gdy suma przychodów przewyższa koszty ich uzyskania. Strata ze sprzedaży natomiast pojawia się gdy suma przychodów jest niższa od kosztów ich uzyskania.
• wynik finansowy z działalności operacyjnej: jest to wynik finansowy ze sprzedaży po uwzględnieniu pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych, które nie wynikają z zasadniczej działalności jednostki gospodarczej.
• wynik finansowy z działalności gospodarczej brutto: jest to wynik z działalności operacyjnej, który uwzględnia dodatkowo skutki operacji finansowych jednostki gospodarczej odzwierciedlone w przychodach i kosztach finansowych.
• wynik finansowy brutto: jest to wynik finansowy z działalności gospodarczej brutto poprawiony o zyski i straty nadzwyczajne.
• wynik finansowy netto: jest to wynik finansowy brutto po odliczeniu obowiązkowych obciążeń mających charakter podatków.
2