1250463121

Gdańsk, czerwiec 2014

1 Nawigacja

1.1    Logi

Log jest urządzeniem do pomiaru prędkości poruszania się jednostki pływającej. Znajomość szybkości statku, oraz jego kursu, pozwala na ustalenie pozycji statku w nawigacji zliczeniowej.

Możliwe jest wprowadzenie podziału logów za względu na zasadę działania:

•    mechaniczne - prędkość wyznaczana jest na podstawie szybkości obrotów śruby lub wiatraczka zanurzonego w wodzie

•    ciśnieniowe - pomiar za pomocą dwóch rurek, rurka prostopadła do kierunku ruchu mierzy ciśnienie statyczne, rurka równoległa do kierunku ruchu mierzy sumę ciśnienia statycznego i dynamicznego (tzw. rurka Pitota). Przy znajomości zmierzonego w ten sposób ciśnienia dynamicznego możliwe jest obliczenie prędkości statku.

•    indukcyjne - działające na zasadzie indukcji elektromagnetycznej. Posiadają one dwie elektrody pomiędzy którymi znajduje się woda morska. Gdy statek jest w ruchu, woda ta także jest w ruchu względem elektrod. Nad elektrodami umieszczony jest magnes. Z tego powodu na elektrodach indukuje się napięcie, którego wartość jest liniowo proporcjonalna do prędkości statku.

•    dopplerowskie - wysyłają sygnały akustyczne pod kątem w kierunku dna. Sygnały te wracają do statku po odbiciu od dna, natomiast ich częstotliwość jest zmieniona o wartość odchyłki Dopplera. Na tej podstawie możliwe jest wyznaczenie prędkości statku.

1.2    Nawigacja morska

Ze względu na sposób wyznaczania pozycji statku, nawigację można podzielić na:

•    zliczeniową - pozwalającą na przybliżone określenie pozycji statku na podstawie znajomości jego ostatniej zmierzonej pozycji (pozycji obserwowanej) oraz jego kierunku (kursu) i szybkości.

•    astronomiczną (astronawigację) - w której określanie położenia statku oparte jest o obserwację położenia ciał niebieskich

•    terrestryczną - prowadzoną przy zachowaniu widoczności lądu, polegającą na ustalaniu położenia statku przy wykorzystaniu lądowych znaków nawigacyjnych, charakterystycznych elementów topograficznych terenu lub innych charakterystycznych, widocznych z morza obiektów o znanej pozycji

•    inercyjną - rodzaj nawigacji zliczeniowej. w której wektor prędkości wyznaczany jest na podstawie pomiaru przyspieszenia, stosowana głównie w okrętach podwodnych, metoda precyzyjna

•    satelitarną - np. wykorzystującą odbiornik GPS, metoda najdokładniejsza z wymienionych

1.3    Pojęcia w nawigacji klasycznej

Historycznie, nawigację zliczeniową uznaje się za klasyczną metodę nawigacji morskiej.

W skrócie - wykorzystywana jest w niej znajomość szybkości poruszania się statku (zmierzona przy pomocy logu), kursu statku (wyznaczonego przy użyciu kompasu) i ostatniego znanego położenia. Łatwo zauważyć, że błędy w tej metodzie nawigacji kumulują się wraz z czasem, a obszar nieokreśloności położenia wzrasta wraz z błędem pomiaru prędkości statku i błędem określenia kierunku, w którym porusza się statek.

Kurs jest to kierunek w którym zwrócona jest dziobowa część osi symetrii statku względem przyjętego południka odniesienia. [6] Kursy liczone są systemem okrężnym (tj. w zakresie 0-360 stopni od północy zgodnie z kierunkiem ruchu wskazówek zegara).

2/17