61425

LOGI I SONDY

Log jest urządzeniom do określania prędkości statku lub przebytej przez niego drogi. W epoce żaglowców mierzono prędkość looiem ręcznym, pokazanym na rys. 13. Była to deska w kształcie wycinko koła obciążona u dołu ołowiem, z zamocowaną długą liną odwijaną z bębna. Deska logu wyrzucona z rufy ustawiała sio w wodzie pionowo i przy luzowaniu liny - nieruchomo. Pomiar prędkości polegał na zmierzeniu długości liny wybiegającej za rufę w określonym czasie. W tym celu wiązano na linie węzły w takich odległościach, aby liczba węzłów wyznaczała prędkość statku w milach morskich na godzinę. Stąd właśnie wywodzi się nazwa jednostki prędkości - węzeł.

Rys. 5.5. Log ręczny

Czas pomiaru odmierzano klepsydrą. Na linie podtrzymującej dolną cześć deski mocowano tzw. zamek - drewniany kołek, który przez szarpnięcie liny po zakończeniu pomiaru umożliwiał "złożenie się" deski i łatwe wyciągniecie jej na pokład.

Log ręczny został wyparty przez log mechaniczny. Mierzy on przebytą drogę na podstawie zliczania obrotów specjalnej śruby holowanej za rufą na długiej loglinie, która obracając się razem ze śrubą, przekazuje jej obroty poprzez koło zamachowe do licznika przebytej drogi. Na tarczy licznika odczytuje się mile morskie z dokładnością dokabla. Dokonując odczytów np., co godzinę, można określić prędkość średnią w danej godzinie.

Zasada działania logu mechanicznego została wykorzystana przy konstrukcji jachtowego logu elektronicznego. Pod kadłubom umieszcza się przetwornik z małą śrubą, tzw. wiatraczkiem, z wtopionym magnesem. Obroty wiatraczka pod wpływem naporu wody opływającej kadłub są zamieniane na impulsy elektryczne i przekazywano do urządzenia sterującego, które zlicza je i podaje na wskaźnikach przebytą drogę oraz prędkość jachtu, a przy pełnym zestawie urządzeń nawet przyspieszenia.

Znacznie większa niezawodność w porównaniu z innymi logami wskazuje log elektromagnetyczny, którego przetwornik umieszczony pod kadłubem nie ma żadnych ruchomych elementów, wykorzystano tutaj efekt indukowania się siły elektromagnetycznej na elektrodach przetwornika znajdujących się w strugach przepływającej wody będących pod wpływem pola magnetycznego wytwarzanego przez przetwornik. Impulsy z elektrod przetwarzane są na

13