61420

KOMPAS MAGNETYCZNY

Kompas jest urządzeniem umożliwiającym określanie kierunku na morzu. Od kilku tysięcy lat używa się w żegludze kompasu magnetycznego. Zasadniczym elementem współczesnego kompasu okrętowego Jest tzw. układ kierujący, czyi pływak z podwieszonym magnesem pierścieniowym /układ biegunów; takiego magnesu pokazuje rys.2/, przymocowana do niego tarcza z podziałką stopniową zwana róża kompasowa oraz trzpień z łożyskiem korundowym osadzonym na osi pływaka, co umożliwia swobodny obrót pływaka tak, aby północ róży

kompasowej pokazywała stale kierunek na biegun magnetyczny /ściślej - aby ustawiała się wzdłuż linii sił pola magnetycznego Ziemi/.

Układ kierujący umieszczony jest w kociołku wykonanym z niemagnetycznego metalu, zamkniętym od góry szklaną płytą. Kociołek jest szczelnie wypełniony płynem /ze względu na przezroczystość i niski punkt krzepnięcia - spirytusem/, którego zadanie polega na wypieraniu ku górze obciążonego magnesem pływaka, aby zmniejszyć znacznie naciski w łożysku, a także na tłumieniu wychyleń i drgań układu kierującego. Zmiany objętościowe płynu pod wpływem wahań temperatury kompensuje umieszczona na dnie kociołka membrana. Kociołek obciążony jest u dołu ołowianym pierścieniem i ma zawieszenie kardanowe. Zapewnię to właściwe, poziome położenie układu kierującego niezależnie od przechyłów jachtu.

Kompas mocuje się na pokładzie tak, aby kreska kursowa umieszczona wewnątrz kociołka pokryła się dokładnie z osią symetrii jachtu. W nocy róża kompasowa i kreska kursowa muszą być podświetlone.

W zależności od konstrukcji kompasy dzieła się na okrętowe, mocowane w tzw. szafce kompasowej, małe kompasy łodziowe, w przenośnej obudowie oraz kompasy gfęryęznę /stosowane często na jachtach/, których szklana pokrywa ma kształt kopuły działającej jak soczewka, a układ kierujący ma wewnętrzne zawieszenie kardanowe.