1299076166

Tradycja i nowoczesność 223

sobą spokrewnionych. Natomiast kolejne dni świąteczne związane są już z napływem gości z całej Polski, którzy na okres świąteczny zatrzymują się w domach krewnych mieszkających w mieście, w którym ma się odbyć spotkanie. Wigilia rozpoczyna się od dzielenia opłatkiem. 1 w tym przypadku obowiązuje zasada starszeństwa. Starsi nie ruszają się z zajmowanych miejsc, ponieważ to młodszy zobowiązany jest podejść do starszego. Obowiązuje również zasada rozgraniczenia płci i wieku przy stołach. W czasie Wigilii Romowie spożywają potrawy postne, ale nie ma tradycji przygotowywania aż dwunastu potraw i nie ma tradycji spożywania potraw z maku, z wyjątkiem ciast²³. Spotkanie rozpoczyna się przed południem, towarzyszy mu muzyka (ale nie śpiewa się kolęd) i może trwać przez cały okres świąteczny, czyli do kilku dni.

Romowie wielkanocną rezurekcję nazywają pasterką. Może to świadczyć o tym, jak małą wagę przywiązuje się do pewnych ustaleń Kościoła. W czasie Bożego Narodzenia i Wielkanocy wspomina się zmarłego krewnego. W tym czasie, a właściwie tuż przed świętami, kobiety odwiedzają groby i dekorują je, zimą stroikami, wiosną kwiatami oraz zapalają lampiony.

Wyznawana wiara religijna jest często uzupełniana przez wiarę w siły nadprzyrodzone, omen i klątwy. Te przesądy różnią się w zależności od grupy romskiej, ale w pewnym stopniu jest to czynnik wspólny dla wszystkich. Wyrazem żywotności przesądów jest stosowanie przez Romów różnego rodzaju zaklęć i rytuałów leczniczych. Niektórzy praktykują przepowiadanie przyszłości, ale wyłącznie dla nie-Romów. Wróżbiarstwo, którym zajmują się kobiety, traktują jako źródło utrzymania i nie wróżą samym sobie. Forma przepowiadania przyszłości zawiera kilka niezależnych od siebie elementów, które zostały w tym wypadku połączone. Chodzi tu mianowicie o przepowiadanie przyszłości, uzdrawianie (w postaci porady) oraz o wiarę w siły nadprzyrodzone, która jest podstawą wróżbiarstwa. Zaklinanie szczęścia, amulety i talizmany są dość popularne wśród Romów. Noszą je, aby zapobiec ewentualnemu nieszczęściu lub uleczyć chorobę. Zazwyczaj to ko-bieta-znachorka zleca jakieś zaklęcia i talizmany²⁴. Niektórzy Romowie noszą chleb w kieszeniach, aby uchronić się przed pechem i mulo. Podkowy również podobno przynoszą szczęście. Ponieważ Romowie uważają, że choroba jest stanem nienaturalnym (prikaza), stosuje się pewne zabiegi i środki, aby chorobę uleczyć lub jej zapobiec. Na przykład jedną z metod obniżenia gorączki jest potrząsanie młodym drzewkiem, by w ten sposób przenieść gorączkę z chorego na drzewko. Inną metodą jest wypicie napoju, w skład którego wchodzą sproszkowane części niektórych zwierząt, które potem rozpuszcza się w spirytusie podczas wykonywania śpiewów^.

W większości przypadków religia spełnia wśród badanej społeczności rolę pragmatyczną. Przede wszystkim pewne działania religijne potwierdzają decyzje podejmowane przez autorytet. Przyjmowanie do społeczności nowego członka grupy

²³    Nie spożywa się kutii, klusek z makiem, makagigi, łamańców itp.

²⁴    F. Cozannet, op. cit., s. 193-194.

²⁵    Informacje zaczerpnęłam z internetowej witryny Patrin.