Drzewo życia3

wypędzano demony (por. rodź. IV). Takich analogii między obrzędami kolejnych dni świątecznych i miesięcy jest więcej. Święta Godne były obrazem nadchodzącego roku.

Trudno powstrzymać się w tym miejscu od dygresji, bowiem przedstawiony właśnie aspekt obrzędowości godowej znajduje zaskakujące odpowiedniki w kulturach ludów żyjących w odległej przeszłości.

Otóż w Babilonii dwanaście dni trwała noworoczna uroczystość zwana akitu, podczas której w świątyni Mar-duka recytowano mit kosmogoniczny, znany nam w formie poematu Enuma elisz, opowiadający o walce tego boga z akwatycznym potworem Tiamat. Zwycięstwo Marduka położyło kres chaosowi i doprowadziło do stworzenia świata. W czasie akitu obchodzono również zakmuk — „święto losów”, polegające na wyciąganiu losów na każdy miesiąc nowego roku. Jak zaświadczają Rygwedy, także u Hindusów epoki wedyjskiej dwanaście dni w środku zimy było obrazem i odpowiednikiem całego roku. Podobnie w tradycji chińskiej w dwunastu dniach skupiał się cały rok.

Przytaczamy te przykłady nie po to, oczywiście, by wywodzić obrzędy chłopskie z tych starożytnych tradycji. Chodzi o coś zupełnie innego. Charakter Świąt Godowych oraz analogicznych uroczystości noworocznych u innych ludów uwarunkowany był podobnymi, a może nawet identycznymi czynnikami, wynikającymi z właściwości myślenia mitycznego. Święto nie było — jak dla nas — dniem odpoczynku otoczonym specjalną atmosferą tylko z przyczyn sentymentalnych. Dla społeczności, o których mowa, podczas świąt noworocznych dokonywała się autentyczna odnowa czasu, możliwa jedynie przez powrót do mitycznej sytuacji początkowej, opisanej w recytowanym wówczas i rytualnie odtwarzanym micie kosmogonicznym. Czas biegnący po kole

166