Drzewo życia4

Wstęp

Jak powstał świat i w jaki sposób istnieje? Jakie miejsce zajmuje w nim człowiek? Któż choć raz nie zadał sobie takich pytań, mimo że dziś są one znacznie bardziej odległe od zwykłych trosk naszego codziennego życia, niż miało to miejsce wśród innych społeczności, w innych kręgach kulturowych czy w innych czasach. Te filozoficznej rangi problemy nurtowały także ludzi nie znających pojęcia „filozofia”. Najlepszym tego świadectwem jest wizja świata i człowieka istniejąca w kulturze ludowej, wśród tradycyjnych społeczności chłopskich. Ona właśnie będzie tematem tej książki.

Omówienie ludowej wizji świata i człowieka w formie popularnonaukowej wymaga jednak zwrócenia na wstępie uwagi na kilka problemów, które umożliwią właściwą ocenę tego fascynującego zjawiska kulturowego. Rozpocznijmy więc od kwestii najogólniejszych.

Każdy zna doskonale pojęcie „kultura ludowa”. Z dużą dozą pewności można założyć, że wywołuje ono bardzo wiele różnorodnych skojarzeń. Najczęściej zapewne łączy się z folklorem, pieśniami i tańcami wykonywanymi przez mniej lub bardziej pseudoludowe zespoły estradowe. Często ze sztuką ludową. Nieraz także z kilkoma nazwiskami badaczy, którzy na skutek różnych okoliczności stali się synonimami nie tylko zbie-

7