2192972454

Wywołuje fotoluminescencję, zjawisko fotoelektryczne, wyzwala produkcję pigmentu, wpływa na przemianę ergosterolu w witaminę D2, wpływa na utlenianie, redukcję i polimeryzację. Promieniowanie z zakresu C działa mutagennie i bakteriobójczo, zaburza przemianę materii w komórce i może doprowadzić do jej zniszczenia [4].

Innym rodzajem promieniowania jonizującego jest promieniowanie rentgenowskie, zwane też promieniowaniem „X”, odkryte przez Wilhelma Róntgena w 1895 r. Jego odkrycie nastąpiło wskutek obserwacji promieniowania katodowego, czyli strumienia elektronów, kiedy to zauważono, że wyładowaniu elektrycznemu towarzyszy promieniowanie, które może być pochłaniane przez materię [5]. Później promieniowanie to zaobserwowano także w kosmosie, nie dociera ono jednak do Ziemi, gdyż jest pochłaniane przez jej atmosferę [6].

Elektrony przyspieszane w polu elektrycznym rzędu kilkudziesięciu tysięcy volt są wyhamowywane na anodzie wskutek pola elektrycznego wytwarzanego przez atomy materiału budującego anodę, czemu towarzyszy zmniejszenie energii cząstki poprzez emisję fotonów (promieniowanie hamowania). Oprócz promieniowania hamowania zaobserwowano także drugi typ promieniowania - promieniowanie charakterystyczne. Powstaje ono wskutek jonizacji oraz wzbudzenia atomów budujących anodę poprzez zderzenia z elektronami.

Wyrywanie elektronów z powłok atomów powoduje, iż elektrony znajdujące się na bliższych jądru powłokach przeskakują na powłoki dalsze, charakteryzujące się niższymi energiami, obniżenie energii elektronów zachodzi także poprzez emisje fotonów [5]. Zasadę działania lampy rentgenowskiej przedstawiono na rys. 2

promieniowanie

rentgenowskie

miękkie |	twarde	promieniowanie gamma	energia
lOOpm do 10 000 pm	5pm do lOOpm	<5pm

długość fali

Rys. 3. Zakres promieniowania rentgenowskiego oraz promieniowania gamma [8]

Promieniowanie rentgenowskie dzieli się na promieniowanie twarde o długości fali 5 pm do 100 pm oraz na promieniowanie miękkie o długości fali od 0,1 nm do 10 nm [6]. Promieniowanie twarde ze względu na dużo mniejszą długość fali niż promieniowanie miękkie, jest znacznie bardziej przenikliwe, a co za tym idzie, stanowi większe zagrożenie dla zdrowia i życia, dlatego też do jego zatrzymania trzeba stosować bardzo grube materiały np.

3