BUDOWLE I ROBOTY ZIEMNE
• zapory czołowe - są podstawowymi budowlami piętrzącymi wchodzącymi w skład głównych budowli stopnia,
• zapory boczne - budowane w celu ograniczenia wielkości zbiorników i ochrony miejscowości i terenów przyległych (np. Wieliszew i Nieporęt przy zbiorniku Zegrze na Narwi, czy też przedmieścia Żywca przy zbiorniku w Tresnej na Sole).
Rysunek 1
Zapora ziemna w przekroju poprzecznym ma kształt zbliżony do trapezu. Korpus zapory to nasyp ziemny lub narzut kamienny wzniesiony nad podłożem. W korpusie można wyróżnić części statyczne (nasypy statyczne), elementy uszczelniające, drenaże, warstwy przejściowe i filtry odwrotne. Górna płaszczyzna korpusu to korona zapory. Dolna płaszczyzna korpusu jest podstawą zapory. Pochylone powierzchnie boczne to skarpy -odwodna (górna)i odpowietrzna (dolna). Skarpy mają nachylenia określane stosunkiem wysokości zapory do rzutów skarp na ich płaszczyzny posadowienia. Nachylenia skarp na swojej długości mogą być stałe lub zmienne. W przypadku zapór wysokich skarpy (szczególnie odpowietrzne) bywają rozdzielane ławeczkami, stanowiącymi przejścia robocze i służącymi do ujmowania wód opadowych, spływających po powierzchniach skarp.
Wewnątrz korpusów zapór znajdują się uszczelnienia w postaci rdzeni wykonanych z gruntów spoistych (rys.2.i 3) lub w postaci sztywnych konstrukcji (przepon) żelbetowych, betonowych i asfaltobetonowych. Zdarzają się przepony z asfaltu, blachy i folii. Rdzenie mogą być pionowe, pochylone lub załamane w pionie .
Zabezpieczenia skarpowe zmniejszające filtrację wykonywane są blisko skarp odpowietrznych w postaci ekranów z gruntów spoistych (Goczałkowice - rys.4) oraz na skarpach zapór jako elementy sztywne z żelbetu (Głębinów) lub asfaltobetonu (Doboszyce -rys. 5).
Skarpy odwodne, jeśli nie mają żelbetowych lub asfaltobetonowych ekranów muszą być chronione przed falowaniem ubezpieczeniami skarpowymi (rys 2,3,4). Niekiedy korony zapór są dodatkowo chronione przed falowaniem za pomocą szczelnych murów, nazywanych parapetami (rys. 2 i.3)