2277150579

porównać poziom bezpieczeństwa do wielkości jaka pozwoli na osiągnięcie zadowalającego wyniku z transakcji.

Badanie poziomu bezpieczeństwa, musi poprzedzać zbadanie rozkładu prawdopodobieństwa analizowanej wielkości. Po pierwsze, należy dysponować odpowiednio długim szeregiem czasowym, by możliwe było obliczenie kwantyla rozkładu. Ponadto, należy zwrócić uwagę na formujące się trendy czasowe, takie jak w przypadku kursu euro, który w drugiej połowie roku 2002 stale rósł. W związku z tym obliczenie prawdopodobieństwa wystąpienia danej wysokości kursu w oparciu o cały rok 2002 może dać mylące wyniki. W celu uzyskania precyzyjnej informacji o rozkładzie zmiennej możemy wykorzystać testy statystyczne, takie jak test Shapiro-Wilka. Wartość tej statystyki dla kursu dolara wyniosła 0,93092, czyli na poziomie wartości krytycznej przy najniższym poziomie istotności 0,01 (dla liczebności 50 poziom istotności wynosi 0,930). Powinniśmy zatem odrzucić hipotezę o normalności rozkładu w tym przypadku. W praktyce, z literatury wynika, iż dane finansowe, kursy, ceny, stopy zwrotu rzadko mają rozkład normalny, charakteryzują się natomiast rozkładami o „grubych ogonach” - wyższym niż w rozkładzie normalnym prawdopodobieństwem wystąpienia wartości skrajnych²⁷. Jednak w przypadku kursu dolara - ponieważ wartość statystyki Shapiro-Wilka jest wysoka, a wykres pokazuje rozkład zbliżony do normalnego - obliczanie prawdopodobieństwa w oparciu o założenie normalności rozkładu wydaje się mimo wszystko bezpieczne. Dodatkowo możemy zbadać jak „grube ogony” posiada rozkład kursu dolara używając wykresu QQ-plot, zwanego także normal probability plot, który pokazuje rozkład empiryczny w porównaniu do teoretycznego rozkładu normalnego²⁸. Na wykresie (wykonanym w programie Statistica) widoczna jest silniejsza rozbieżność od wartości oczekiwanych w górnym zakresie, podczas gdy w pozostałej części wartości są zbliżone do teoretycznych.

²⁷    Tarczyński, W., op. cit., s. 46-61.

²⁸    Tamże, s. 59-60.

20