Funkcje wymiarowe. Obliczanie wymiarów zależnych i niezależnych. Metody deterministyczne - dokładna (arytmetyczna), metoda rachunku różniczkowego, metoda logarytmiczna. Metody stochastyczne - analityczna i symulacyjna z wykorzystaniem technik komputerowych. Analiza rozkładu gęstości prawdopodobieństwa wymiaru wypadkowego, środek zmienności, prawdopodobieństwo dowolnego obszaru zmienności, odchyłki optymalne, symetryzacja. |
2 |
Łańcuchy wymiarowe. Pojęcia podstawowe, rodzaje łańcuchów, obraz graficzny łańcucha wymiarowego. Analiza łańcucha wymiarowego. Synteza łańcuchów wymiarowych: metoda jednakowych tolerancji, metoda jednakowej klasy tolerancji, metoda jednakowego wpływu, metoda optymalizacji. |
3 |
Zamienność części maszyn. Zamienność całkowita, zamienność częściowa. Zamienność technologiczna. Zamienność konstrukcyjna, kompensacja nieciągła, kompensacja ciągła. Zamienność selekcyjna: ogólne zasady zamienności selekcyjnej, selekcja dwóch wymiarów przy jednakowych tolerancjach, selekcja dwóch wymiarów przy różnych tolerancjach, zmiana luzów granicznych w grupach selekcyjnych. |
3 |
Tolerowanie geometryczne. Wprowadzenie do tolerowania geometrycznego. Bazy: elementy bazowe i praktyczna realizacja baz. Zasady ogólne tolerowania kształtu. Tolerancja kształtu: prostoliniowość, płaskość, okrągłość, walcowość. Oznaczenie i interpretacja tolerancji geometrycznych, zasady: niezależności, minimum i maksimum materiału, powłok przylegających, przedłużonego pola tolerancji. |
3 |
Tolerowanie statystyczne. Podstawy, wskaźniki zdolności procesu, oznaczenie tolerancji na rysunku, pole parametrów populacji, przykład montażu. |
1 |
Tolerancje w różnych procesach technologicznych. Tolerancje odlewów, konstrukcji spawanych, odkuwek matrycowych, wyrobów z tworzyw sztucznych. |
1 |
B. Treść ćwiczeń audytoryjnych | |
Tematyka zajęć |
Liczba godzin |
Metody statystyczne. Obliczania parametrów rozkładu na podstawie danych pomiarowych. Zastosowanie rozkładów prawdopodobieństwa do obliczania parametrów pasowań. |
2 |
Obliczanie łańcuchów wymiarowych. Łańcuchy wymiarowe płaskie proste i złożone: obliczanie wymiarów nominalnych i odchyłek granicznych ogniwa zależnych oraz ogniwa niezależnego. Zamiana baz wymiarowych. Obliczanie nominałów i i odchyłek wymiarów nastawczych, zastosowanie symetryzacji do obliczeń wymiaru nastawczego. |
3 |
Synteza łańcuchów wymiarowych. Obliczanie tolerancji wymiarów składowych w zamienności całkowitej i częściowej z zastosowaniem metod: jednakowej tolerancji, jednakowej klasy dokładności, jednakowego wpływu, minimum kosztów. |
2 |
Kolokwium |
1 |
Zamienność technologiczna. Wybór kompensatora. Obliczanie wymiarów i tolerancji ogniw kompensacyjnych. |
1 |
Zamienność konstrukcyjna: Wybór kompensatora. Obliczanie wymiarów i tolerancji ogniw kompensacyjnych przy kompensacji ciągłej. Obliczanie liczby podkładek ich wymiarów oraz tolerancji przy kompensacji nieciągłej. |
2 |
Zamienność selekcyjna. Obliczanie ilości grup selekcyjnych. Obliczanie rozszerzonych tolerancji i odchyłek |
1 |
Tolerancje geometryczne. Obliczanie łańcuchów wymiarowych, gdy jednym z ogniw jest tolerancja geometryczna. |
1 |
Kolokwium |
1 |
Zajęcia poprawkowe. Poprawa kolokwiów, wpisy do indeksów. |
1 |
7. Wykaz literatury podstawowej: a) Białas S.: Metrologia techniczna z podstawami tolerowania wielkości geometrycznych Warszawa 2006 b) Humienny Z.: red. Specyfikacje geometrii wyrobów WNT Warszawa 2004 |
WPW |
cj Adamczak S., Makieta W.: Metrologia w budowie maszyn. Zadania z rozwiązaniami. WNT Warszawa 2007
d) Dąbek Z.: Analiza wielkości tolerowanych”. WU ATR Bydgoszcz 2005 8. Wykaz literatury uzupełniającej:
a) Jezierski J. „Analiza tolerancji i niedokładności pomiarów w budowie maszyn” WNT Warszawa 1994
b) Sałaciński T.: „Elementy metrologii wielkości geometrycznych OW PW Warszawa” 2000
c) Meller E.: Ćwiczenia z analizy tolerancji. WPG Gdańsk 1995
Osoba prowadząca: dr inż. Elżbieta Jacniacka
196