BALLADY I ROMANSE(1822), cykl czternastu wierszy Adama Mickiewicza z pierwszego tomu jego Poezji, bêd¹cych manifestem polskiego romantyzmu. Poeta przeciwstawia³ racjonalizmowi klasycyzmu   tajemnicz¹ sceneriê i pewn¹ dozê irracjonalizmu. W balladzie Romantycznoœæ deklarowa³: Czucie i wiara silniej mówi do mnie/ Ni¿ mêdrca szkie³ko i oko, wiêcej zaufania okazuj¹c uczuciom ni¿ sprawdzalnej wiedzy, a tym samym przyznaj¹c poezji wy¿sze stanowisko w hierarchii poznania ni¿ nauce. Nie uniewa¿nia³ poznania rozumowego, ale poszukiwa³ innych dróg porozumienia z ludem   akceptuj¹c jego odmienne spojrzenie na œwiat. Pierwsze ballady ludowe powsta³y w Szkocji w XIV wieku, do Polski przeszczepi³ je po nazw¹ dum Julian Ursyn Niemcewicz, ale popularnoœæ zyska³y dopiero od czasu publikacji Ballad i romansów. Mickiewicz by³ prawodawc¹ polskiej ballady, jej tajemniczej scenerii, bogatej ludowej fantastyki i nastrojowoœci. Z upodobaniem malowa³ dzik¹ okolicê w ksiê¿ycowej poœwiacie, zagadkow¹ ciszê przerywa³ gwa³townymi podmuchami wiatru, deszczu czy burzy. W takiej scenerii dotyka³ prawd ¿ywych, którym daje wiarê lud, odczytanych wprost z ksiêgi natury. Nie odwo³ywa³ siê jednak poeta wprost do folkloru, jedynie stylizuj¹c ballady na pieœni ludowe. By³y one przede wszystkim manifestacjê nowego œwiatopogl¹du artystycznego. Do najciekawszych ballad nale¿¹: œwitezianka, opowieœæ o wiaro³omnym kochanku, Powrót taty, nieledwie bajka o sprawiedliwym zbóju, Lilije, modelowana na œredniowieczn¹ pieœñ legenda o wystêpnej ¿onie i humorystyczna Pani Twardowska, o tym jak stary mistrz swoj¹ ¿onê nawet diab³a odstraszy³. Za Mickiewiczem poszli inni poeci romantyczni, m.in. W³adys³aw Syrokomla, który nada³ swym balladom charakter gawêdy, a w póŸniejszych epokach Jan Kasprowicz, Kazimierz Przerwa Tetmajer i Boles³aw Leœmian   twórca odrêbnego typu ballady-baœni.