podstawowe siły motywujące jednostkę, biologicznie uwarunkowane,
nieuświadomione, wyrażające się w działaniach, fantazjach, pragnieniach, uczuciach. Istotnym założeniem podejścia psychoanalitycznego jest teza, że tylko niektóre przeżycia i procesy psychiczne są uświadomione. Większość z nich jest poza świadomością-nieświadoma.
W ramach tej teorii wyróżnia się specyficzne zakresy przeżywania, wyrażane pojęciami:
„id”->sfera instynktów-zachowania lub tendencje do jakichś zachowań, prowadzące do zaspokajania popędów (podstawowych sil motywujących
jednostkę, biologicznie uwarunkowanych,
nieświadomych).
„ego"-^zakres przeżywania obejmujący sprzeczne tendencje, wartościowanie,
ocenę, poszukiwanie i znajdowanie
rozwiązań. Jego funkcją jest przystosowanie jednostki do wymagań realności. Jest to synteza funkcji id i superego, tzn. modyfikuje impulsy id i wymagania superego.
„superego ”-^sfera norm kulturowych, dotyczy przeżyć związanych z regułami moralnymi (sumienie). Źródłem tych przeżyć są nakazy, zakazy (głównie rodzicielskie), przepisy i wymogi (socjo-kulturowe)._
Najważniejsze szkoły psychoanalityczne: -Psychologia indywidualna A. Adlera
->podkreśla znaczenia zajmowania się w terapii jednostką jako całością i jej relacjami z innymi ludźmi;
->koncepcję osobowości oparła na dążeniu do mocy jako podstawowym czynniku rozwoju osobowości; dążenie to zawiera w sobie popędy i daje im energię, jest dążeniem do doskonałości i spełnienia.
-Neopsychoanaliza
-> reprezentanci: Sullivan (1947), Thompson (1965), Frieda Fromm-Reichmann (1950), Fromm (1947-1972), Karen Horney (1976, 1980), rozpoczynali pracę jako psychoanalitycy, a później wprowadzili duże zmiany w zakresie techniki i teorii. Upatrują genezy wszelkich zaburzeń w stosunkach interpersonalnych i komunikacji między ludźmi, modyfikują techniki terapii.
W centrum działań psychoterapeutycznych jest relacja między pacjentem i psychoterapeutą, ustala się wzorca „ja - ty” w kontakcie z terapeutą, gdzie bardzo istotne znaczenie przypisuje się wzajemnej empatii. Tego rodzaju związek dostarcza pacjentowi pozytywnego, emocjonalnego doświadczenia korekcyjnego i umożliwia zmianę reakcji i emocji na bardziej prawidłowe.
Szkoła ortodoksyjna (wiedeńska) - najbardziej zbliżona do podejścia freudowskiego (Fenichel 1953).
Szkoła Jacques’a Łatana (1953, 1954) - nazywana jest francuską lub lingwistyczną. Zajmuje się ona tym, co nieświadome przez analizę języka, słów, sposobu wypowiedzi pacjenta, omyłek, fantazji. W mniejszym stopniu wykorzystuje analizę przeniesień, odrzuca pojęcie ego.
Szkoła Melanie Klein (1955, 1959) - czyli angielska, zaliczana do teorii relacji z obiektem. Psychoterapeuci koncentrują się na analizowaniu reakcji przeniesieniowych pacjenta. Osoba psychoanalityka jest bardzo ważna, ponieważ w trakcie terapii jest on naczelną osobą, wobec której pacjenci wyrażają reakcje przeniesieniowe. Nieświadomość, obrony i ego analizowane są ubocznie w trakcie interpretowania przeniesień.
Amerykańska szkoła psychologii ego - także wchodzi w skład teorii relacji z obiektem (Hartmann 1958, Mahler 1968, Jacobson 1964). Bada wczesne związki symbiotyczne z obiektem oraz powstawanie separacji dziecka od obiektu, czyli
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego