3545336463

Fi l o-Sofij a Nr 22 (2013/3), s. 71-96 ISSN 1642-3267

Stanisław Czerniak

Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie

Prasens a kondycja ludzka. Liryka jako laboratorium filozoficzne 1. Poezja a filozofia - rekonstrukcje autorskiej samowiedzy

W mojej ostatniej, będącej czymś w rodzaju utworów wybranych, książce poetyckiej opublikowany został wywiad, w którym zapytany zostałem wprost o to, jaką rolę odgrywają moje kompetencje historyka filozofii, „czy też w ogóle filozofia?”, w moim warsztacie poetyckim. Wspomniałem w nim o sześciu wątkach¹, lecz z dzisiejszej perspektywy uporządkowałbym je w dwóch zbiorach motywów - A) lirycznych „rekonstrukcji” wybranych idei czy stanowisk filozoficznych opatrzonych metaforycznym „komentarzem”: B) luźnych prób refleksji filozoficznej w języku liryki oraz szukania przez ten język wspólnego z filozofią pułapu abstrakcji.

Jeśli chodzi o aluzje historyczno-filozoficzne, to pojawiają się tu nawiązania do bliskich mi paradygmatów filozofii współczesnej - Martin Heidegger, Helmuth Plessner, Karl R. Popper. Odo Marąuard, Max Horkheimer i in.

Może to być, jak w wierszu Antropologia Helmutha Plessnera (N, 152), próba bezpośredniej transkrypcji pola kategorialnego danej filozofii na język zwierzenia lirycznego:

Moim początkiem jest środek.

Z niego wyprowadzam siebie.

Ma go również pająk i ptak.

Środek otacza wszechświat, mikrokosmos środka.

1

Rozmowa Stanisława Czerniaka z Lidią Żukowską, [w:] S. Czerniak, Nagie ŻE, Dom Wydawnictw Naukowy cli, Kraków 2009, s. 221-224 (cyt. jako N).