3570947901

36

Roman Tomaszewski

II. 2. Ksiądz Jan Dzierżoń, wizerunek autorstwa Aleksandra Regulskiego zamieszczony w „Tygodniku Ilustrowanym" (1871, nr 167, s. 117) zabrał się aktywnie za propagowanie nowoczesnych metod pracy na roli wśród ludności ubogiej parafii, zachęcał do zakładania sadów i hodowli pszczół. To właśnie dzięki założonej przez siebie pasiece zdobył w przyszłości światową sławę jako wybitny znawca pszczół. W 1837 roku wpadł na pomysł urządzenia zmodernizowanego ula kłodowego, z którego mógł swobodnie wyjmować plastry. Stopniowo zaczął budować ule szafkowe, własnej konstrukcji, w różnych odmianach. Nowatorska budowa ula rozbieralnego o ruchomych plastrach szeroko rozpowszechniła się w całej Europie i stała się pierwszą z przyczyn światowej sławy Dzierżona.

Jeszcze podczas pobytu w Siołkowicach Dzierżoń dokonał niezmiernie ważnych obserwacji, które poparte dalszymi doświadczeniami i dogłębną znajomością literatury fachowej doprowadziły z czasem do opublikowania teorii dzieworództwa (partenogenezy) u pszczół. To bardzo skomplikowane biologicznie zjawisko polega na wylęganiu się żywych pszczół z niezapłodnionych jajek matki rodu. Dzierżoń udowodnił, że unasienniona pszczoła matka (królowa) składa dwa rodzaje jaj: zapłodnione, z których zależnie od późniejszego karmienia rozwijają się robotnice i matki, oraz niezapłodnione, z których lęgną się samce - trutnie. Wyniki obserwacji opublikował dopiero po dziesięciu latach intensywnej