4038600873

MATERIAŁ UZUPEŁNIAJĄCY DO WYKŁADU - MATERIAŁOZNAWSTWO - WBilŚ, sem. 02

Rysunek 4.18. Wykres równowagi z przemianą alotropową obu składników (odmiany A_B i B_b są izomorficzne, a odmiany A„ i B₍₁ tworzą roztwory stale graniczne o zmiennej rozpuszczalności) oraz schematy struktur poszczególnych grup stopów.

3. 4. Reguła dźwigni

W procesie krystalizacji zarówno pierwotnej, jak i wtórnej (w stanie stałym zmienia się nie tylko skład poszczególnych faz, ale i ilość każdej fazy. W dowolnym punkcie wykresu równowagi można w obszarze jednoczesnego występowania) dwóch faz określić ich ilość oraz ich skład chemiczny. Wykorzystuje się do tego celu tzw. regułę dźwigni.

Przykład zastosowania reguły dźwigni podano na rys. 4.19. Jak widać, aby określić skład chemiczny współistniejących faz w danej temperaturze /,,, należy dla tej temperatury przeprowadzić linię równoległą do osi składów. Rzuty punktów przecięcia tej linii z krzywymi ograniczającymi obszar dwufazowy na oś składów, określają skład faz. Na rysunku przez x oznaczono skład stopu, przez xi — skład fazy stałej a, a przez X2- skład fazy ciekłej. Ilościowy stosunek faz określa się za pomocą wzorów:

r_c    _ ab    r_c    _ ab    r_s    _ bc

r_s bc    r ac    r ac

gdzie: r_c — ilość fazy ciekłej, r_s - ilość fazy stałej, r = r_c + r_s — ogólna ilość stopu, ab, bc i ac — odcinki wyznaczone przez linię t_v oraz likwidus i solidus

16