4558207024

S. Jewtuchowicz

niając występujące w podłożu obniżenie, którym płynie Zian, należy sądzić, że południowe ramię opływało wzniesienie podłoża w Solcy, a następnie wykorzystując obniżenie Zianu, kierowało się w okolice Leżnicy Małej, gdzie ponownie łączyło się z głównym nurtem.

Rozcięcie powierzchni gliny na odcinku między Łęczycą a Ozorko-wem, więc na grzbiecie struktury solnej Izbica — Łęczyca — Solca, przez liczne wąskie pasy piasku wskazuje, że dawna rzeka napotykała tu przeszkody, które powodowały rozdzielenie płynących wód na małe odnogi wykorzystujące obniżenia terenu, z których najszersze znajdowało się jednak w okolicy Łęczycy.

W północnej części badanego terenu kierunek dawnych rynien zaznaczony przez osady piaszczyste również pokrywa się z obniżeniami powierzchni podczwartorzędowej. Fakt ten wyraźnie zaznacza się wzdłuż Ochni, koło Kter oraz w okolicy Siedlca.

W okolicy Daszyny powierzchnia podłoża jest przykryta osadami zastoiskowymi, które obecnie znajdują się w najwyżej wzniesionej części strefy moreny kutnowskiej (ryc. 6).

Wiek osadów piaszczysto-żwirowych reprezentujących dawne rzeki trudno określić, gdyż na badanym terenie, jak wykazuje stratygrafia przedstawiona w następnym rozdziale, gliny pokrywające te osady nie zawsze pochodzą z tego samego zlodowacenia. Wyróżniony na rycinie 6 piasek i żwir najczęściej leży pod gliną morenową zlodowacenia środ-kowopolskiego stadium mazowiecko-podlaskiego lub pod gliną pochodzącą ze stadium maksymalnego tego zlodowacenia. Piasek i żwir są to więc osady albo interglacjalnych i interstadialnych rzek, albo też rzek peryglacjalnych funkcjonujących podczas nasuwania się lądolodów. Jakkolwiek wiek piasku i żwiru może być różny, to jednak zależność rozmieszczenia tych utworów od dolin powierzchni podczwartorzędowej świadczy o wpływie rzeźby podłoża na kształtowanie się sieci rzek w minionych okresach plejstocenu. Porównanie ukształtowania powierzchni podłoża i powierzchni współczesnej (ryc. 5) oraz rozmieszczenia piaszczysto-żwirowych osadów bezpośrednio pokrywających podłoże (ryc. 6) świadczy o tym, że obecne dno pradoliny rozciąga się w strefie częstego przepływu wody w plejstocenie. Predyspozycję tę trudno uzasadnić glacjalną teorią K. Keilhacka [30]. W tym przypadku należałoby przyjąć postój czoła lądolodu podczas każdego okresu deglacjacji na badanym terenie stale w jednym miejscu, na co nie ma dowodów.

Uwagę zwraca zwężenie koryt dawnych rzek na strukturze solnej między Łęczycą a Ozorkowem. Prawdopodobnie struktura ta w minionych okresach tworzyła przeszkodę dla rzek. Być może, dźwiganie się jej hamowało ruch wody i zmuszało rzeki do opływania wznoszącej