490575332

Rozdział 1

Rysunek 1.3. Prof. Wojciech Bogumił Jastrzębowski prekursor ergonomii

Jego pionierska rozprawa pt.: „Rys ergonomji czyli nauki o pracy, opartej na prawdach poczerpniętych z Nauki Przyrody” (1857r) zawiera po raz pierwszy użyte pojęcie ergonomia pochodzące od dwu greckich słów: ergon (praca) i nomos.(prawa). Rozprawa ukazała się w czterech kolejnych wydaniach tygodnika „Przyroda i Przemysł” (rysunek 1.4). Prof. W. B. Jastrzębowski wiele uwagi poświęcił w swoich opracowaniach pożytkom płynącym z pracy ludzkiej. Podkreślając konieczność widzenia pracy jako złożonej struktury pisał: „Żeby ta Nauka o pracy, ale rozumieć się ma o Pracy nie cząstkowej i nie jednostronnej - jak ją zwykle dotąd uważamy, (rozumiejąc przez nią samą tylko pracę fizyczną czyli Robotę); - lecz o Pracy całkowitej wszechstronnej, to jest zarazem

0    fizycznej, estetycznej, racjonalnej i moralnej, czyli o Robocie, Zabawie, Myśleniu i Poświęceniu. Nauka o Pracy czyli raczej o Pracach, (którą poważamy się nazywać, na wzór innych nauk, z greckiego języka Ergonomją, od wyrazu epyov praca i vopoę prawo, zasada”.

Warunki pracy w przemyśle i innych działach pracy, przez wieki były bardzo trudne. Praca ludzka nadmiernie wyczerpująca siły pracowników, bardzo długie godziny pracy (pod koniec XIX wieku w Wielkiej Brytanii tygodniowy czas pracy, jeden z krótszych w Europie, sięgał 70

1    więcej godzin), wykorzystywanie pracy dzieci, nieludzkie warunki pracy w kopalniach, hutach i innych zakładach pracy, średnia długość życia robotników nie wyższa od 35 lat, to obraz końca XIX wieku w Europie. Dopiero pod koniec I Wojny Światowej powstaje w Wielkiej

Strona 10