5515044124

Wykłady z pedagogiki. Wypisy z lektur.

W przyszłości człowiek będzie coraz bardziej zmuszany do rozumienia sytuacji kompleksowych. W końcu będzie poddany napływowi dużej ilości informacji cząstkowych i niesystematyzowanych.

Istnieje więc ryzyko, że społeczeństwo europejskie podzieli się na tych, którz>' potrafią interpretować, tych którzy potrafi jedynie biernie przysw ajać i tych, którzy znajdą się na marginesie ogółu społeczeństwa.

Biała Księga Kształcenia i Doskonalenia

..Nauczanie i uczenie się. Na drodze do uczącego się społeczeństwa" Komisja Europejska, 1995 (...)

Jak możemy nauczać międzyprzedmiotowo?

Przyjrzyjmy się kilku zasadniczym sprawom związanym z metodyką integracji międzyprzedmiotowej. Podstawa programowa obowiązkowych przedmiotów' ogólnokształcących zawiera listę głównych typów edukacji, z których wiele jest ze swej natury wieloprzedmiotowych. Przykładem niech będzie edukacja ekologiczna, obywatelska czy medialna. Aby realizować nauczanie w tych obszarach, nauczyciel musi integrować w iedzę wielu tradycyjnych przedmiotów .

Programy nauczania, które będą tworzone na podstawie Podstawy programowej, w części mogą być również między przedmiotow e. Nauczyciel będzie miał do wyboru kilka ogólnopolskich programów nauczania, będzie mógł również realizować własny (czyli szkolny). Dużą swobodę będą posiadały w tym zakresie szkoły, które mogą opracowywać własne programy nauczania zgodne z Podstawą programową. Przykładem

programu łączącego różne typy edukacji (historyczną, geograficzną, obywatelską, filozoficzną, medialną, językową) jest program „edukacji europejskiej".

Ścieżki edukacyjne są nową formą nauczania wprowadzoną w Podstawie programowej. Zapisano w niej,

że:

„Dyrektor szkoły odpowiedzialny jest za uwzględnienie problematyki ścieżek edukacyjnych w szkolnym zestawie programów nauczania. Za realizację ścieżek edukacyjnych odpowiedzialni są nauczyciele wszystkich przedmiotów, którzy do własnego programu wtaczają odpowiednio treści danej ścieżki". Odnoszą się one do tych dziedzin, których nie można przypisać tylko jednemu przedmiotowi. Zadania, treści i kompetencje zawarte w ścieżkach edukacyjnych (międzyprzedmiotowych) powinni uwzględniać nauczyciele wszystkich przedmiotów¹, wkomponowując je w'e własne programy nauczania. Ścieżki nie wymagają osobnych godzin w planie nauczania. Wskazane są jednak wydzielone moduły (najlepiej wprowadzający i podsumowujący).

Zapis programu nauczania ścieżki edukacyjnej jest podobny jak w programach przedmiotów, zawiera cele edukacyjne, zadania szkoły, treści i osiągnięcia. Rodzi się jednak pytanie, jak realizować program ścieżki w programie danego przedmiotu. W gimnazjum funkcjonuje 8 ścieżek edukacyjnych, które w ramach własnego programu powinien uwzględnić nauczyciel każdego przedmiotu. Nauczyciel powinien w pierwszym etapie dokonać porównania programów ścieżek z programem nauczanego przez niego przedmiotu. Efektem tego porównania powinna być adaptacja ścieżek do programu własnego przedmiotu. Dla przy kładu, w przypadku geografa będzie to nadanie nauczaniu geografii wymiaru regionalnego (ścieżka edukacji regionalnej), europejskiego (ścieżka edukacji europejskiej), ekologicznego (ścieżka edukacji ekologicznej) itp. Gdy uczynią to również nauczyciele innych przedmiotów, będziemy mieli w każdym zeszycie „zielony margines" (ścieżka edukacji prozdrowotnej i ekologicznej) czy „refleksyjny margines" (ścieżka edukacji filozoficznej).

Każdy nauczyciel powinien określić, które ścieżki są szczególnie predysponow ane do uw zględnienia w jego własnym programie nauczania. Przykładowo, dla nauczyciela historii w gimnazjum większe znaczenie będzie miała ścieżka „kultura polska na tle cywilizacji śródziemnomorskiej" niż ścieżka edukacji ekologicznej.

Realizacja ścieżek edukacyjnych w ramach programów nauczania przedmiotów odbywa się w zasadzie bez dodatkowy ch godzin lekcyjnych. Jednak czasami jest to trudne do zrealizowania, więc warto postarać się o dodatkowe godziny' lekcyjne, przeznaczone na moduły wprowadzające i podsumowujące. Korzy stnymi do tego okresami są pierwszy i ostatni tydzień roku szkolnego. Jest to uzasadnione merytorycznie (wprowadzenie i podsumowanie) oraz organizacyjnie (szkoła jest wtedy mniej „przedmiotowa" - często brak planu zajęć w pierwszym tygodniu i wystawianie stopni w ostatnim tygodniu).

Niektóre treści ścieżek edukacyjnych można dobrze zrealizować jedynie w ramach wspomnianych wydzielonych modułów. Do realizacji innych treści predy sponowane są projekty edukacyjne, które możemy realizować od skali jednej klasy' do skali całej szkoły (a nawet do projektów międzyszkolnych). (...)

17

Egzemplarz bezpłatny, do użytku wewnętrznego