5600235820

b)    częstość wykonywania określonych zadań (np. częstość wyłączeń w celach konserwacyjnych),

c)    czynniki związane z systemem zarządzania.

Scenariusz awarii ogólnie będzie wynikał ze specyfiki zadań i wyposażenia. W celu określenia częstości występowania lub prawdopodobieństwa zdarzeń trzeba znać wyposażenie i zadania.

Powszechnie wiadomo, że prawdopodobieństwo zajścia zdarzenia określone jest przez kombinację podstawowych informacji dotyczących częstości (np. ilości wyposażenia/zadań) i czynników systemu zarządzania (np. stopnia przeszkolenia operatora). Nie ma jednak żadnego łatwego sposobu zebrania i opracowania tych danych. Trzeba rozpatrywać specyficzne aspekty środowiskowe systemu zarządzania, np.: dokumentacja - procedury, informacja, zapisy itd.. wykorzystanie informacji - identyfikacja i ocena zagrożeń, w drażanie i efektywność procedur i kontroli,

zaangażowanie - zdefiniowane cele, zasady działania, role i zakresy odpow iedzialności.

przeszkolenie i zarządzanie dostawcami,

audyt.

Ocena tych czynników^{1 2 3} może być przeprowadzona dla innych celów, np. dla potrzeb audytu o szerokim zakresie. Trzeba przedstawić dowody funkcjonowania systemu zarządzania obejmującego zagadnienia środowiskowe, może to obejmować odniesienie do uznanych standardów, takich jak EMAS lub ISO 14001.

Trzeba też jasno rozróżnić prawdopodobieństw o (np. 0,20 czyli 20% co oznacza 1 szansę na 5) od częstości (np. 1/10000 lat czyli 10~Vrok). Częstość jest to wskaźnik występowania określonego zdarzenia w określonym czasie. Praw dopodobieństw o odnosi się do możliwości w ystąpienia jednego spośród w ielu zdarzeń możliwych w określonych w arunkach i czasie.

Analiza ścieżki na miejscu zdarzenia

Analiza ścieżki zanieczyszczenia na miejscu zdarzenia kwantyfikuje czynniki zidentyfikowane w analizie przebiegu awarii w celu oceny prawdopodobieństwa, że uwolniona substancja zanieczyszczająca przedostanie się poza granice zakładu. Uwolnione substancje nie zawsze przedostają się do środowiska (np. do wód powierzchniowych). Mogą zostać przechwycone przez zakładowy system kanalizacji i zatrzymane w nim. W niektóry ch przypadkach należy także wykonać analizę ścieżki przedostania się substancji poza miejsce awarii, np. do zewnętrznej sieci kanalizacyjnej.

Dość prosty przykład analizy ścieżki zanieczyszczenia na miejscu awarii, przedstawiony jako drzewo zdarzeń, zaprezentowano na rys. C. 3.

Drzewo zdarzeń opisuje uwolnienie substancji niebezpiecznej w fazie płynnej do środowiska i warunkowe zdarzenia, które mogą prowadzić do przedostania się zanieczyszczenia poza granice zakładu doprowadzając do zanieczyszczenia środow iska.

Analiza ścieżki zanieczyszczenia opisuje także sytuację, gdy substancja palna może ulec zapłonow i co wymusza zastosowanie wód gaśniczych, które mogą przenosić zanieczyszczenie. Prawdopodobieństwo uwolnienia substancji na zewnątrz oblicza się poprzez pomnożenie prawdopodobieństw dla poszczególnych zdarzeń warunkowych mogących prowadzić do przedostania się zanieczyszczenia poza miejsce awarii. Natomiast prawdopodobieństwo poszczególnych zdarzeń warunkowych można ocenić przy użyciu drzewa błędów lub też na podstaw ie oceny eksperckiej. Częstość uw olnień na zew nątrz jest iloczy nem praw dopodobieństwa uwolnienia na zewnątrz i częstości występowania pierwotnego uwolnienia.

Zapobieganie, kontrola i eliminacja awarii

Ocena ryzyka środowiskowego (włączają w^: to analizę ścieżki na miejscu zdarzenia) umożliwia operatorowi zidentyfikowanie krytycznych elementów ryzyka w eliminowaniu, zapobieganiu i kontroli transportu uwolnionych zanieczyszczeń poza granice miejsca awarii.

Należy zidentyfikować i sprawdzić różne opcje zarządzania ryzykiem na miejscu zdarzenia, oraz ustalić ich priorytetow ości zgodnie z następującą hierarchią zarządzania ryzykiem:

16

1

   Eliminacja poprzez usuniecie źródła, ścieżki lub receptora.

2

   Zapobieganie lub łagodzenie poprzez zmniejszanie prawdopodobieństwa wystąpienia szkód lub zmniejszanie ich rozmiarów .

3

   Kontrola poziomu uszkodzeń po wystąpieniu awarii dzięki planowaniu działań ratowniczych i reagowania na wypadek awarii.