5600235829

materiały z pożaru mogą być przenoszone wraz z wodami pogaśniczymi do cieków i zbiorników wodnych. Poza tym wody pogaśnicze spływając po powierzchni i przenikając do gleby uruchamiają zmagazynowane tam substancje, co może prowadzić do kolejnych wtórnych skażeń. Ponadto niektóre substancje gaśnicze, inne niż woda, same w sobie mogą być przyczyną zniszczeń środowiska.

Oprócz rozprzestrzeniania chemikaliów na duże odległości pewne materiały uwolnione w trakcie pożani mogą też podlegać intensywnej lokalnej depozycji. Dotyczy to na przykład materiałów pochodzących z budynków, w tym materiałów dachowych zawierających azbest. Pożar może też spowodować uwolnienie materiałów płynnych, co prowadzi do skutków⁷ podobnych jak przy rozlaniu. Również akcja gaszenia pożaru sama w sobie prowadzi do uwolnienia całego szeregu substancji wpływających na skład wód pogaśniczych. Jeżeli w ykorzystywane są źródła wody znajdujące się na miejscu, należy zastanowić się nad jej składem. Woda taka może np. zawierać produkty biobójcze.

C.2.2. Rozlania

Rozlania mogą prowadzić do poważnych uszkodzeń środowiska lądowego lub wodnego. Na lądzie rozlanie może spowodować długotrwale zmiany w ekosystemie glebowym, który stanowi podwalinę funkcjonalnych pow iązań pomiędzy różnymi ty parni organizmów w ekosy stemie. Jeżeli rozlanie spow oduje zmianę fizycznych, chemicznych lub biologicznych warunków glebowych może to mieć poważne skutki, włącznie z utratą zdolności ekosystemu do odbudowy równowagi (utrata homeostazy). Ponadto rozlanie na lądzie może powodować zanieczyszczenie wód gruntowych, zwłaszcza substancjami rozpuszczalnymi w wodzie.

Rozlania do cieków wodnych wiążą się z ryzykiem szybkiego transportu zanieczyszczeń na duże odległości wraz z wodami rzecznymi. Skutki uzależnione są od stopnia rozpuszczalności rozlanej substancji w wodzie. W górnych odcinkach rzek stężenie zanieczy szczenia może nie obniżać się znacząco w raz z odległością od miejsca rozlania, rozpraszanie będzie większe w ujściach rzek lub wzdłuż wybrzeża, ale może być równoważone przez depozycję lokalną spowodowaną zmianami zasolenia i pływami.

C.2.3. Wybuchy

Ogólnie wybuchy powodują poważne zniszczenia środow iska, ponieważ inicjują pożary lub rozlania. Wybuch może również uwolnić materiał toksyczny do powietrza, co przyczynia się do zniszczenia roślinności lub populacji ptaków. Wtórnie zostaje też uwolniona chmura materiału, która może spowodować uszkodzenia środowiska, a w określonych warunkach meteorologicznych przez dłuższy czas przemieszczać się i nie ulegać rozproszeniu.

C.2.4. Identyfikacja scenariuszy poważnych zagrożeń

Przez w iele lat naukowcy analizowali problemy środowiskowe pod kątem (a) identyfikacji i kwantyfikacji źródeł substancja chemicznych, (b) kwantyfikacji dynamiki mechanizmów i procesów transportu chemikaliów, (c) charaktery styki rozkładu, liczby i sposobu reagowania wrażliwych receptorów. Takie ramy koncepcyjne zostały sformalizowane przez wiele organizacji przemysłowych i komercyjnych w postaci podejścia źródło - ścieżka -receptor (Sorce-Pathway-Receptor) do określania zasięgu i wstępnego szacowania ilościowego ryzyka dla środow iska wynikającego ze stosowania chemikaliów . Wy daje się oczywiste, że chemikalia nie mają wpływu na środowisko dopóki nie dostaną się do receptorów⁷ w stężeniu wystarczającym, aby spowodować zmianę stanu receptora. Tak więc podejście źródło - ścieżka - receptor stanowi dobry punkt wyjścia dla operatora analizującego po raz pierwszy potencjalne oddziaływanie awarii przemysłowej na środowisko.

Oparta na takim podejściu identyfikacja głównych zagrożeń wynikających z awarii będzie od operatora w ymagała uzyskania informacji o charaktery sty ce środow iska, w jakim zlokalizowano zakład, ze zwróceniem szczególnej uwagi na obecność wrażliwych receptorów, takich jak obszary ważne ekologicznie, szczególnie cenne siedliska oraz gatunki chronione. Operator musi też oczywiście uwzględnić możliwość wpływu awarii na obszary miejskie, użytkowane rolniczo lub zalesione.

Koniecznym jest, aby operator był świadomy, jakimi ścieżkami chemikalia w wyniku niekontrolowanego uwolnienia mogą przedostawać się do środowiska i przemieszczać w nim, w zależności od różnych warunków⁷ pogodow ych i sezonowych. Niektóre z tych ścieżek mogą być rów nocześnie receptorami chemikaliów, np. cieki w odne. Atmosfera rozpatrywana jest raczej jako ścieżka niż receptor, tak więc nie ma specyficznych kryteriów dla zanieczyszczenia powietrza. Istniejące kryteria i progi powinny obejmować zanieczyszczenia powietrza skutkujące depozycją w wodach lub na lądzie.

6