614373409

Maciej Szmit

oraz prawa pracy. Szczególnie ważną z punktu widzenia biegłego cechą postępowania procesowego w sprawach cywilnych jest większe niż w procesie karnym⁴¹⁸ znaczenie zasady kontradyktoryjności⁴¹⁹. Konsekwencją tego stanu rzeczy może być ograniczenie aktywności biegłego, który - w odróżnieniu od procedury karnej - nie ma możliwości sugerowania uzupełnienia materiału dowodowego czy przeprowadzenia dodatkowych badań⁴²⁰ (na-⁴¹⁷ W szczególności przepisy KPC stosuje się odpowiednio do postępowania odwoławczego w Prawie Zamówień Publicznych.

¹¹⁸    Na lipiec 2015 r. przewidziana jest nowelizacja procedury karnej (ustawa z 27 września 2013 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw podpisana przez Prezydenta 17 października 2013 r.) zakładająca m.in. przemodelowanie postępowania sądowego w kierunku większej kontradyktoryjności oraz zaktywizowanie stron procesowych przy jednoczesnym wzmocnieniu roli sądu jako arbitra. Jakkolwiek w chwili obecnej nie bardzo jeszcze wiadomo, w jaki sposób będzie kształtowała się praktyka procesowa po wejściu w życie tej ustawy, wydaje się, że przynajmniej niektóre spostrzeżenia odnośnie do opiniowania w postępowaniu cywilnym będą mogły być użyteczne w nowej procedurze karnej.

¹¹⁹    W piśmiennictwie zawierającym praktyczne porady odnośnie do procesów cywilnych można znaleźć daleko idące interpretacje takiego stanu rzeczy, mianujące strony gospodarzami postępowania sądowego (np. w tekście Wielkopolska Grupa Prawnicza: Opinia biegłego pozasądowego w procesie cywilnym, http://www.wgpr.pl/publikacje/77-opima-bieglego-poza sadowego-w-procesie-cywilnym.html, autorzy piszą wręcz: „Polskie postępowanie cywilne zostało ukształtowane jako postępowanie kontradyktoryjne, czyli postępowanie, w którym obowiązek zgromadzenia materiału dowodowego niemal w całości spoczywa na stronach. W myśl zasady kontradyktoryjności to strona jest gospodarzem procesu, natomiast rola sądu sprowadza się do oceny tego, co zaoferują strony tak w zakresie faktów, jak i dowodów na ich poparcie"). W rzeczywistości gospodarzem postępowania sądowego jest sąd [Zob. np.: Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 11 września 2007 r. (P 11/07), Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 12 maja 2008 r. (II SA/WA 326/08)], który również w postępowaniu cywilnym ma inicjatywę dowodową m.in. w zakresie powoływania biegłych (art. 278 § 1 KPC) i zarządzania z ich udziałem oględzin (art. 292 KPC). Ewentualną różnicą, odnośnie do roli biegłego, o której można by dywagować, pomiędzy KPK a KPC jest to, że KPC nie przewiduje - inaczej niż ma to miejsce w KPK (art. 202 § 2) - inicjatywy dowodowej biegłych, ale dotyczy to, nieinteresującej z punktu widzenia tej monografii, roli biegłych psychiatrów.

⁴²⁰ Jak piszą P. Kowalski i J. Skladzień: „Pierwszą istotną rzeczą, którą powinien wiedzieć biegły jest to, że nie dysponuje on swobodą formułowania żądań, co do materiału dowodowego wykraczającego poza wnioskowany przez strony dla wydania opinii (...). Biegły w sporze cywilnym musi być świadom, iż dla wydania swojej opinii dysponuje tylko i wyłącznie tym, co zawnioskowały strony sporu". Zob. P. Kowalski, J. Skladzień: Opiniowanie

190