6497088941

rozmaitości

Pożar na Mount Stromlo

sobotę 18 stycznia br. spłonęło obserwatorium Narodowego Uniwersytetu Australijskiego (ANU) na Mt. Stromlo koło Canberry. Pożar zniszczył zarówno pawilony obserwacyjne z teleskopami, jak i budynek obserwatorium z biblioteką oraz pracowniami astronomów i studentów.

Mount Stromlo i stworzone na jego bazie Już w nowej lokalizacji, obserwatorium Siding Spring to jeden z wiodących w dziedzinie astronomii optycznej ośrodków na świecie. Głównym obszarem zainteresowań pracujących tam badaczy jest astrofizyka gwiazd i materii międzygwiazdowej oraz kosmologia. Obserwatorium zatrudnia około 80 osób, w tym 25 astronomów wspieranych przez grupę 20 młodych doktorów odbywających tam swoje staże. To jedna z najstarszych instytucji Związku Australijskiego, istniejąca (początkowo jako obserwatorium słoneczne) formalnie od 1924 r., choć pierwszy teleskop stanął na szczycie już w roku 1911. Złoty okres w rozwoju obserwatorium zaczął się pół wieku temu, kiedy to oddano do użytku cztery duże instrumenty, w tym przeniesiony z Melbourne teleskop o średnicy lustra 1,2 metra (zbudowany w roku 1868; przez kilka dekad był to największy na świecie instrument o montażu równikowym) oraz teleskop o średnicy prawie 1,9 metra — przez około 20 lat największy (razem z południowoafrykańskim) na południowej półkuli. Prowadzone na bieżąco prace konserwatorskie oraz zastosowanie

nowoczesnego wyposażenia pozwoliły obu instrumentom pozostawać ważnymi narzędziami badawczymi aż do niedawnej tragedii. Mniejszy instrument ma np. na swoim koncie liczne obser

wacje w ramach projektu poszukiwań ciemnej materii MACHO. Ich strata będzie stratą nie tylko dla astronomii australijskiej, ale i dla społeczności astronomicznej na całym świecie. (kr)

Panorama obserwatorium Mt. Stromlo przed pożarem

Po lewej pawilon i kopuła 23 cm refraktora Oddie pracującego na Mt Stromlo od 1911 r. Po prawej szczątki 50 calowego (1.2 m) reflektora, zwanego „Wielkim Reflektorem z Melbourne". który został zbudowany w 1868 r.. a kompletnie odnowiony i zmodernizowany w latach 90.. służył ostatnio do poszukiwania ciemnej materii we Wszechświecie w programie MACHO

1 m teleskop służący do laserowych pomiarów odległości do Księżyca 26 calowy (65 cm) refraktor Yale-Columbia zbudowany w 1923 r.

80 URANIA - Postępy astronomii 2/2003