6866981273

14 Agnieszka Szaniawska

1. Sieć bezpieczeństwa finansowego

Sieć bezpieczeństwa finansowego (safety net) tworzą instytucje i regulacje prawne, które działają na rzecz ochrony systemu finansowego przed destabilizacją. Wzajemne relacje pomiędzy nimi przyczyniają się do wzrostu efektywności oraz bezpieczeństwa, przy równoczesnym działaniu konkurencji pomiędzy bankami na szczeblu międzynarodowym i krajowym [Ko-leśnik, 2011, s. 109]. Rozwiązania w ramach sieci bezpieczeństwa finansowego mają na celu ochronę systemu przed zawirowaniami i destabilizacją (przez ryzyko i kryzysy finansowe) [Jurkowska-Zejdler, 2008, s. 14], ochronę klientów przed niewypłacalnością banków i są ukierunkowane na budowanie zaufania finansowego. Z punktu widzenia jednolitego rynku europejskiego istotne znaczenie ma ograniczanie kryzysu, a także ochrona przed jego potencjalnymi skutkami, ponieważ jest on szczególnie podatny na zakłócenia rynków finansowych ze względu na funkcjonowanie strefy euro oraz powiązania i stosunki finansowe dużych europejskich grup kapitałowych [Domańska-Szaruga, 2013, s. 262].

Istota sieci bezpieczeństwa finansowego przejawia się w strukturze instytucjonalnej, kreowanych kosztach oraz kryteriach jej powstania. Głównym celem tworzenia sieci bezpieczeństwa finansowego jest umocnienie stabilności systemu finansowego. Natomiast zasadniczymi przesłankami dla funkcjonowania sieci bezpieczeństwa są: niedoskonałości rynku finansowego, które zakłócają jego sprawne funkcjonowanie; stabilność finansowa uznawana za dobro publiczne; asymetria informacji; ryzyko systemowe [Szczepańska, 2005, s. 20-22]. Wymienione przesłanki są ze sobą wzajemnie powiązane. Głównym przejawem niedoskonałości rynku finansowego jest asymetria informacji, która przejawia się nierównym dostępem poszczególnych podmiotów do informacji o uczestnikach transakcji finansowych. Prowadzi ona do negatywnej selekcji i pokusy nadużycia. Negatywna selekcja występuje przed zawarciem transakcji, natomiast ryzyko nadużycia pojawia się po jej zawarciu i oznacza dążenie do maksymalizowania swoich korzyści kosztem interesu drugiej strony transakcji. Wiąże się to z podjęciem nadmiernego ryzyka. Brak równowagi w działaniu poszczególnych instytucji rynku finansowego - na zasadzie reakcji łańcuchowej (zarażania) - może doprowadzić do braku równowagi systemu finansowego. Jest to zagrożenie w postaci ryzyka systemowego. Najczęstszymi przyczynami ryzyka systemowego są efekt zarażenia i panika bankowa, czyli negatywny wpływ klientów na banki (klienci, którzy przestali ufać instytucji banku). Stanowi to poważne zagrożenie dla banku w postaci braku bezpieczeństwa finansowego i wypłacalności. Destabilizacja w sekto-