7407009422

10 Bolesław Winiarski

łeczno-ekonomicznego. Analogicznie należałoby podejść do wzbogacenia treści planów makroregionów, regionów i aglomeracji miejskich.

Problem ten można rozwiązać częściowo i doraźnie, dzieląc cały okres planu perspektywicznego na podokresy i określając dla dat pośrednich (horyzontów etapowych) struktury przejściowe, a dla pierwszego pod-okresu — niezbędne przedsięwzięcia realizacyjne. Wymagają one następnie „rozpisania” między podsystemy organizacyjne gospodarki i regiony, z uwzględnieniem wymogów przestrzegania kolejności poszczególnych operacji. Ich łączny wymiar rzeczowo-finansowy wymaga oczywiście zbilansowania z możliwościami gospodarki. Nie należy wykluczać ewentualności, że wykaże ono nierealność struktur przejściowych, wynikających z podziału założeń perspektywicznych na podokresy. Wyłoni się wówczas potrzeba dokonania w drodze procedury iteracyjnej odpowiednich modyfikacji i adaptacji początkowych założeń.

Warto byłoby, z tego punktu widzenia biorąc, bliżej zbadać doświadczenia francuskie. Jak wiadomo, od połowy lat 60-tych sporządza się tam tzw. przekroje operacyjne planu wieloletniego według regionów planowania i dla każdej z tzw. wielkich stref (makroregionów) ustala się określone w skali średnich okresów zadania polityki ekonomicznej państwa. Wydaje się, że na kształt bieżąco prowadzonej polityki przestrzennej „przekroje operacyjne” wywierają wpływ znacznie większy niż plany przestrzenne sensu stricto, które wprawdzie określają, jak powinno wyglądać przyszłe zagospodarowanie terenów, ale nie mówią o tym — kto, kiedy i z jakich środków ma je realizować.

Warto byłoby też ponownie przeanalizować doświadczenia polskie w zakresie budowy tzw. planów etapowych w planowaniu miejscowym.

Odnotujmy w tym miejscu, że w toku prac badawczych prowadzonych w ramach grupy tematycznej 31 Problemu Węzłowego 11.2.1. sprecyzowany został wniosek o potrzebie wprowadzenia w Polsce wieloletnich planów przestrzennych, pomyślanych jako operacyjne ujęcia ustaleń planu przestrzennego zagospodarowania kraju, planów makrore-gionalnych i regionów oraz aglomeracji miejskich. Służyłyby one do wyodrębnienia zadań wymagających kojarzenia w kategoriach czasowo-przestrzennych i zapewnienia ich ujęcia w planach budowanych w ramach organizacyjnego układu gospodarki.

Ogólnie biorąc, rysuje się potrzeba pilnego podjęcia szerszych studiów nad zagadnieniem modyfikacji metodologii planowania przestrzennego. Z narzędzia ustalania pożądanych struktur („etapowanie” planu perspektywicznego nie zmienia jeszcze tego charakteru) powinno przeobrazić się ono w narzędzie kierowania ruchem — tj. procesem przeobrażania struktur.

5. Strategia działania w planie krajowym

W polityce przestrzennej prowadzonej w skali kraju wykształcone zostały dotychczas pewne charakterystyczne rodzaje manewru:

a. działania aktywizacyjne, prowadzone pod kątem przyśpieszania rozwoju społeczno-ekonomicznego i zagospodarowania regionów opóźnionych (zacofanych, słabo rozwiniętych) — w imię włączenia ich zasobów do procesu wzrostu gospodarczego kraju oraz podniesienia poziomu warunków bytowych ich ludności,