7513462755

tem kształcenia, który obejmował wszystkie poziomy nauczania. Zajęcia lekcyjne odbywały się często w prywatnych mieszkaniach lub też dobrze zakonspirowanych lokalach. Dodatkowo wykorzystano decyzje władz niemieckich i radzieckich, które pozwoliły na funkcjonowanie szkół podstawowych i zawodowych. W warunkach konspiracji prowadzono w pomieszczeniach i warsztatach tych szkół nielegalne kursy doszkalające dla dorosłych. W czasie wojny bardzo popularne wśród polskiej młodzieży i dorosłych były również zajęcia organizowane przez tajne uczelnie wyższe. Wykładowcy m.in. Uniwersytetu Warszawskiego, Politechniki Lwowskiej, Uniwersytetu Jagiellońskiego czy Akademii Górniczo-Hutniczej potajemnie prowadzili dla studentów wykłady i seminaria, umożliwiając im zdobycie wiedzy i wyższego wykształcenia.

Po zakończeniu działań wojennych nowe władze Polski rozpoczęły odbudowę polskiego systemu edukacji, podejmując jednocześnie starania, by treści przekazywane w szkołach i placówkach oświatowych były zgodne z ideologią komunistyczną. Wszystkie instytucje edukacyjne zostały ściśle podporządkowane wytycznym administracji centralnej. Taki los spotkał m.in. utworzone w 1948 roku Towarzystwo Uniwersytetów Robotniczych i Ludowych prowadzące działania z zakresu oświaty i kształcenia osób dorosłych. Władze komunistyczne upatrywały w działalności TURiL zagrożenia dla swoich interesów, wobec czego w roku 1950 zostało ono rozwiązane, a w jego miejsce powołano całkowicie zależne od aparatu państwowego Towarzystwo Wiedzy Powszechnej¹. W latach powojennych dynamicznie rozwijały się pozaszkolne formy kształcenia osób dorosłych, określane mianem kursów doskonalenia zawodowego. Tego rodzaju kursy prowadziła m.in. organizacja Instytutów Naukowych Rzemiosła (INR), której historia sięga już roku 1861¹². Organizacja ta ulegała na przestrzeni dziesięcioleci szeregowi przemian, by od roku 1962 kontynuować swoją działalność pod nazwą Zakładów Doskonalenia Zawodowego, podczas gdy centrala tej organizacji zyskała miano Związku Zakładów Doskonalenia Zawodowego (ZZDZ)¹³. Do roku 1989 zajęcia z zakresu nauczania i doskonalenia umiejętności zawodowych były prowadzone także przez zakłady pracy oraz przyzakładowe placówki oświatowe. Po zakończeniu II wojny światowej Ministerstwo Oświaty podjęło szereg inicjatyw, które polegały na tworzeniu i wspieraniu szkół dla pracujących osób dorosłych. Należy jednak zauważyć, że instytucje edukacyjne ograniczały swoje działania do przekazania osobom dorosłym tylko najbardziej elementarnych zasobów wiedzy oraz umiejętności niezbędnych do pracy zawodowej. Zgodnie z prowadzonymi statystykami, w latach 1960-1970 szkoły podstawowe kształcące osoby dorosłe, które jednocześnie pracowały zarobkowo, ukończyło blisko 1 milion absolwentów. W tym samym okresie kształcenie o charakterze kursowym na poziomie edukacji początkowej (program nauczania klas I-IV szkoły podsta-

16

1

   Towarzystwo Wiedzy Powszechnej-historia. http://www.twp.pl/historia.html (data dostępu 29.09.2009).

12    Tamże (data dostępu 29.09.2009).

13    Tamże (data dostępu 29.09.2009).

Poradnik - Podstawy kształcenia ustawicznego