8299307721

Etnologia na Uniwersytecie Śląskim 13

i ćwiczeń z antropologii kulturowej i socjologii kultury¹, wykłady fakultatywne i monograficzne z etnografii Polski, Europy, sztuki ludowej i muzealnictwa² oraz seminaria magisterskie. Równocześnie podjęto badania społeczności przemysłowych w ramach obozów naukowych, organizowanych dla studentów kierunku pedagogika kulturalno-oświatowa. Koncentrowano się na problemie badawczym: Funkcjonowanie tradycji w społecznościach industrialnych w Rybnickiem i Katowic-kiem. Badania — prowadzone przez 20-osobowe grupy studentów w czasie trzytygodniowych pobytów w terenie — obejmowały szerokie spektrum wiedzy na temat tradycji kulturowej miejscowych społeczności wiejskich, podmiejskich i miejskich, obserwowano procesy zmian i tworzenie się nowej tradycji. Przeprowadzono wywiady (opisy i nagrania), zebrano dokumentację fotograficzną (sporządził ją fotograf Tadeusz Popiel, pracownik Uniwersytetu). Efektem 8 obozów naukowych prowadzonych pod kierunkiem Ireny Bukowskiej-Floreńskiej w latach 1978—1986 były prace magisterskie i publikacje³. Materiały te zapoczątkowały utworzone w 1995 roku archiwum etnograficzne przyszłego Instytutu Etnologii⁴. W roku akademickim 1978/1979 na kierunku pedagogika kulturalno-oświatowa powstało pierwsze studenckie Koło Naukowe Etnograficzne.

Po przekształceniu kierunku pedagogika pracy kulturalno-oświatowej w specjalność animacja społeczno-kulturalna na kierunku pedagogika w 1994 roku powołano — w ramach tejże specjalności — profil etnologiczno-regionalny, obok profili ekspresji twórczej oraz językowo-literackiego. Wprowadzono na nim przedmioty kursowe z zakresu etnologii ogólnej, socjologii kultury i antropologii kulturowej, etnologii Polski i Europy, sztukę ludową, muzealnictwo, wiedzę o Śląsku, etnograficzne wykłady monograficzne i etnograficzne seminarium magisterskie. Absolwenci podejmujący później pracę w regionalnych placówkach kulturalnych czy szkolnictwie doskonale radzili sobie z lokalną działalnością re-gionalistyczną, z przygotowaniem do zajęć w ramach tzw. regionalnej ścieżki międzyprzedmiotowej, a nawet w opracowywaniu do niej programów i zeszytów ćwiczeń Z tego grona wywodzili się też niektórzy pierwsi asystenci Zakładu Etnologii⁵.

1

   Prowadzili je Antoni Gładysz oraz Halina Rusek.

2

   Prowadziła je Irena Bukowska-Floreńska.

3

   I. Bukowska-Floreńska: Społeczno-kulturowe funkcje tradycji w społecznościach industrialnych Górnego Śląska. Katowice 1987; Taż: Wpływ industrializacji i urbanizacji na kształtowanie się współczesnego obrazu kultury ludowej na Górnym Śląsku. W: Kultura ludowa sercem Śląska. Red. B. B a z i e 1 i c h. Wrocław 1988, s. 258—278; Wspólnota i odrębność regionalna. Z problematyki tradycji, wartości symbolicznych i ludycznych kultury. Red. I. Bukowska-Floreńska. Rybnik 1994; Symbole kulturowe, komunikacja społeczna, społeczności regionalne. Studia. Red. I. Bukowska-Floreńska. Katowice 1995.

4

   Ich kopie znajdują się w Muzeum w Rybniku, które było sponsorem badań.

5

   Byli to: Grzegorz Odoj, Andrzej Peć, Mariusz Makowski. W latach 2002—2003 ukazała się pierwsza seria wydawnicza zeszytów do ćwiczeń do realizacji edukacji regionalnej w nauczaniu zintegrowanym w klasach I—III, opracowana przez Zespół Redakcyjny: Andrzej Peć, Małgorzta Peć,