§27. WYKŁADNIA OŚWIADCZEŃ WOLI
• Ogólne dyrektywy wykładni (art. 65 KC): ustalone zwyczaje, okoliczności, cel stron, zasady
współżycia społecznego
• Przedmiotem wykładni oświadczeń woli mogą być różnego rodzaju znaki, nawet niemające
postaci językowej (w przypadku wykładni prawa, przedmiotem wykładni mogą być tylko wydane przepisy)
• Celem wykładni jest ustalenie rzeczywistej treści dokonanej czynności prawnej (a nie treści woli
wewnętrznej), należy uwzględnić intencje i zamiary podmiotów dokonujących czynności
• Nie ma jednego ogólnego wzorca wykładni. Interpretacja oświadczenia woli jest zależna od
adresata, a w dalszej kolejności od okoliczności, celu itd.
• Kombinowana metoda wykładni - nadrzędne znaczenie mają dwie wartości: respektowanie woli
składającego oświadczenie oraz zaufanie do złożonego oświadczenia ze strony innych osób
• Oświadczenia woli składane indywidualnym adresatom: nadrzędna dyrektywą jest uznanie
takiego sensu oświadczenia, w jakim zgodnie obie strony go zrozumiały. Jeżeli strony nie zrozumiały oświadczenia woli tak samo, to uznaje się za miarodajny dla sądu sens ustalony z punktu widzenia odbiorcy oświadczenia woli. Na ochronę zasługuje jednak tylko takie rozumienie oświadczenia woli przez adresata, które stanowi rezultat jego starannych zabiegów interpretacyjnych (jeżeli każdy uczestnik obrotu znajdujący się w analogicznej do niego sytuacji i dysponujący takim samym zakresem wiedzy o oświadczeniu i towarzyszących mu okolicznościach, tak samo zrozumiałby jego znaczenie)
• Oświadczenia woli kierowane do nieoznaczonego kręgu odbiorców: obowiązuje zasada, że
należy uwzględnić możliwości poznawcze adresatów, ale rozstrzygnięcie następuje jedynie na podstawie zobiektywizowanego kryterium typowego adresata (krąg potencjalnych odbiorców jest anonimowy, więc nie można zastosować kryteriów indywidualnych). „Typowym adresatem" może być jednak zarówno przeciętny obywatel, jak również np. osoba wykonująca określony zawód (lekarz, prawnik, przedsiębiorca).
• Testamenty: interpretuje się je tak, by zapewnić możliwie najpełniejsze urzeczywistnienie woli
spadkodawcy (art. 948 KC). Wola testatora dla swojej skuteczności nie wymaga zakomunikowania beneficjentom testamentu (w związku z tym, sposób, w jaki beneficjenci rozumieją zapisy testatora, jest bez znaczenia przy dokonywaniu wykładni)
• Wykładnia oświadczeń woli składanych pisemnie: językowe reguły znaczeniowe, kontekst,
związki treściowe między postanowieniami, definicje (mają pierwszeństwo przed znaczeniem wyrazów ustalonych w użyciu powszechnym), znaki graficzne. Dokumenty mają szczególny walor dowodowy i pierwszeństwo przed dowodem ze świadków (art. 247 KPC)
14