274 Prz. Med. Uniw. Rzesz. Inst. Leków, 2012, 3, 274 276
© Wydawnictwo UR 2012 PrzeglÄ…d Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego
ISSN 2082-369X i Narodowego Instytutu Leków w Warszawie
Rzeszów 2012, 3, 274 276
PRACA REDAKCYJNA
Paweł Januszewicz
Telemedycyna  nowe narzędzie medycyny XXI wieku
Telemedicine  a promising new technology
of XXI century medicine
Katedra Zdrowia Publicznego, Wydział Medyczny, Uniwersytet Rzeszowski
Narodowy Instytut Leków w Warszawie
STRESZCZENIE ABSTRACT
Telemedycyna jest to możli- Telemedicine is a direct, safe, on-line, verbal, visual, remote
wość bezpośredniego, bez- way of communication between an interested party and
piecznego, archiwizowanego a specialist in health care, dietician, psychologist, etc.
on-line słowno-wizualnego Contacts using the technological novelties of mobile
zdalnego kontaktu w czasie communications and IT industries facilitate monitoring or
rzeczywistym pomiędzy interactive exchanging of information and data regarding
osobÄ… zai nteresowanÄ… health and diseases, including the data acquired from
a fachowym pracownikiem diagnostic peripheral devices. Telemedicine ensures the
ochrony zdrowia, dietetykiem, patient s and doctor s convenience and is an effective tool
Dyrektor ds. nauki
psychologiem, etc. Kontakty for lowering the costs of health care.
w Narodowym Instytucie
Leków w Warszawie te, wykorzystujące najnowsze
oraz dyrektor Instytutu
możliwości technologiczne
Pielęgniarstwa i Nauk
telefonii komórkowej i In-
o Zdrowiu, Wydział
Medyczny Uniwersytetu ternetu umożliwiają moni-
Rzeszowskiego
torowanie lub interaktywnÄ…
wymianÄ™ informacji i danych dotyczÄ…cych zdrowia
i choroby, w tym danych uzyskiwanych z diagnostycznych
urządzeń peryferyjnych. Telemedycyna to nie tylko komfort
dla pacjenta i lekarza, ale również skuteczne narzędzie dla
obniżenia kosztów opieki medycznej.
Gwałtowny rozwój telefonii komórkowej i technologii habilitantem bez konieczności wizyty w poradni bądz

mobilnych, a zwłaszcza powstanie sieci bezprzewodo- szpitalu, jest nowym narzędziem medycyny XXI wieku
wego Internetu szerokopasmowego (LTE) i dynamiczny niezwykle atrakcyjnym w swej prostocie i o ogromnym
rozwój sieci Wi-Fi wraz z możliwością magazynowania potencjale rozwojowym [2]. Telemedycyna to część tzw.
praktycznie nieskończonej ilości danych w tzw.  chmu- e-medycyny, czyli szeroko pojętych elektronicznych
rach otwierają nowe, nieznane wcześniej horyzonty systemów gromadzenia, przetwarzania i wymiany
we wzajemnych relacjach pacjent  fachowi pracownicy danych medycznych. Z definicji jest ona ograniczona
ochrony zdrowia [1]. Telemedycyna, czyli możliwość do diagnostyki, konsultacji, zdalnego leczenia i transferu
bezpośredniego, bezpiecznego i archiwizowanego wybranych danych medycznych z wykorzystaniem nie
słowno-wizualnego kontaktu w czasie rzeczywistym tylko komputerów stacjonarnych, ale i najnowszych
pacjenta, np. ze swoim lekarzem, pielęgniarką czy re- generacji urządzeń mobilnych (smartfonów i tabletów)
Januszewicz Telemedycyna  nowe narzędzie medycyny XXI wieku 275
podłączonych do Internetu za pośrednictwem bezprze- Podkarpacia! W niektórych krajach UE (np. w Danii)
wodowych sieci Wi-Fi lub 3G, czasem z wykorzystaniem z dużym powodzeniem stosuje się nowe rozwiązania
bezprzewodowych urządzeń peryferyjnych [3]. Urządze- teleinformatyczne w opiece poszpitalnej  pacjent prze-
nia te  aktualnie dostępnych jest około 15 typów  mogą bywa krócej na oddziale zabiegowym lub onkologicznym
dziś bezinwazyjnie monitorować nie tylko rytm serca, i ciężar wizyt kontrolnych w poradniach przyszpitalnych
ciśnienie tętnicze, masę ciała, wysycenie tlenem krwi jest zastąpiony zdalnym monitoringiem via telefon
tętniczej, lecz również rytm płodu, napięcie mięśnia komórkowy/laptop, co jest nie tylko dogodniejsze dla
macicy u ciężarnej kobiety, wykonać pełne badanie spi- chorego, ale również przynosi ogromne oszczędności
rometryczne, badanie EEG czy mierzyć poziom glikemii. dla całego systemu ochrony zdrowia; koszt opieki nad
Wbudowane w urządzenia mobilne lub współpracujące pojedynczym pacjentem zmniejszony został o przeszło
z nimi dodatkowe kamery full-HD poszerzają możliwo- 40% [4, 5]. Wirtualny gabinet dostępny w dowolnym
ści telemedycyny do tzw. teledermatologii, telemedycyny miejscu i czasie otwiera również nowe możliwości
ratunkowej, telepsychiatrii czy telepielęgniarstwa i tele- w opiece pielęgniarskiej, zwłaszcza dla procedur związa-
rehabilitacji. Specjalistyczne kamery są w stanie wyświe- nych z wstępną oceną stanu zdrowia (zebranie wywiadu,
tlać obraz, dokonując w czasie rzeczywistym pomiaru wykorzystanie skal standaryzowanych, zwłaszcza oceny
wielkości rany czy plamy na skórze z dokładnością do poziomu bólu, nasilenia duszności) czy weryfikacją
0,1 mm. Kamera sama mierzy odległość od filmowanej przyjmowanych leków lub oceną struktury rodziny.
powierzchni, a wbudowane oprogramowanie oblicza Telepielęgniarstwo jest nowym narzędziem edukacji
rozmiar wskazanego obszaru. Takie zdjęcie opatrzone i promocji zdrowia pacjenta i rodziny oraz otwiera nowe
informacjami o rozmiarze fotografowanego lub filmo- możliwości dla procedur pielęgnacyjno-terapeutycznych
wanego obiektu, czasem pomiaru i nazwiskiem pacjenta w opiece nad przewlekle chorym (ocena skóry, rany,
można od razu wysłać do specjalisty celem analizy, bez obrzęków, przetoki, instruktaż postępowania w przy-
żadnej dodatkowej obróbki na komputerze, zaś cały padku uszkodzenia czy zanieczyszczenia opatrunku,
pomiar trwa zaledwie 60 sekund [4]. etc.) czy w opiece hospicyjnej (np. modyfikacja dawki
Telemedycyna stoi w kontrapozycji do dotych- leku). Nowe rozwiÄ…zania techniczne i odpowiednie po-
czasowego systemu ochrony zdrowia opartego na dejście programistów przy tworzeniu prostych w użyciu
tradycyjnych nośnikach (papier, poczta, telefon, pamięć aplikacji dla telefonów komórkowych ułatwiają dostęp
ludzka), zinformatyzowanym w nikłym stopniu, pozba- do telemedycyny nawet osobom w podeszłym wieku, co
wionym łatwego i pełnego dostępu do ważnych danych w przyszłości może zmienić w znacznym stopniu model
medycznych pacjenta, generujÄ…cym ogromne koszty opieki nad populacjÄ…  70+ [6].
przy małej efektywności organizacyjno-ekonomicznej. Forpocztą telemedycyny są powstające w szybkim
Dużym problemem jest dotychczasowe przekształcanie tempie liczne aplikacje dla telefonów komórkowych do
procedur  klasycznych na komputerowe, co zamiast samodzielnej oceny wydolności fizycznej, planowania
skracać pracę lekarza czy pielęgniarki niepotrzebnie ją diety, monitorowania spożycia sodu, śledzenia jakości
wydłuża i komplikuje. Telemedycyna jako nowa techno- insulinoterapii, zagrożenia boreliozą czy nawet do
logia ma służyć pacjentowi i uzupełniać dotychczasową wykrywania zmian nowotworowych na skórze lub w
opiekę zdrowotną o proste czynności, które pacjent może jamie ustnej (MyFitnesPal, LoseIt.com, MyNetDiary,
wykonać samodzielnie i we własnym domu. Procedury Sodium 101, DigiFit, PedalBrainGluCoMo)[7, 8, 9].
wykorzystywane w telemedycynie nie są automatycznie Najnowszym osiągnięciem technologicznym są ekrany
przekształcane w wersję elektroniczną, a raczej tworzone smartfonów analizujące przy dotyku rodzaj molekuł
od nowa, z uwzględnieniem bieżącego stanu technologii DNA właściciela urządzenia (!), co może rozpocząć nową
i wiedzy. Kluczowe jest podejście budujące system  od erę w diagnostyce medycznej [10].
strony pacjenta , jako że pacjent z systemu skompliko- Główne zagrożenia i problemy w obszarze telemedy-
wanego i nieprzyjaznego nie będzie korzystał. cyny to początkowy sceptycyzm i/lub  niepiśmienność
Dzięki telemedycynie pacjent w dowolnym i do- elektroniczna użytkowników, dostępność szybkiej
godnym dla siebie momencie może uzyskać poradę lub sieci (LTE/Wi-Fi) czy nawet żywotność baterii w urzą-
konsultację zarówno od lekarza pierwszego kontaktu, jak dzeniach przenośnych (telefon komórkowy, tablet,
i w ramach opieki poszpitalnej czy na poziomie porady laptop). Niezmiernie ważnym tematem jest ochrona
specjalistycznej. W wielu krajach, zwłaszcza w regionach danych osobowych, a także aspekt organizacyjny 
o słabo rozwiniętej infrastrukturze komunikacyjnej, nowe rozwiązania muszą być skrupulatnie tworzone
telemedycyna zaczyna odgrywać wiodącą rolę w kon- od podstaw i dopasowane do potrzeb społeczności,
taktach lekarz  pacjent (np. w Szwajcarii, Kanadzie czy która komunikuje się ze sobą za pomocą tych samych
USA  w stanie Alaska to blisko 80% porad medycznych); narzędzi, których używa do osobistej opieki medycznej.
w tym świetle idealnym miejscem w Polsce dla testowa- Oddzielnym zagadnieniem jest model finansowania
nia funkcjonowania takiego systemu mógłby być region usług z wykorzystaniem telefonii mobilnej  wydaje
276 Prz. Med. Uniw. Rzesz. Inst. Leków, 2012, 3, 274 276
się, że przy wykazaniu realnych oszczędności (np. przez zdrowotnej telemedycyna szybko awansuje na najczęściej
skrócenie czasu pobytu pacjenta na oddziale) system używane narzędzie w codziennej pracy tak lekarzy,
wymusi finansowanie z budżetu, zaś w prywatnej opiece pielęgniarek, jak i ich pacjentów.
Piśmiennictwo / References
1. Burrill GS. Digital health investment opportunities abound, 8. Top 10 apps for health, fitness and nutrition. http://www.
but standouts deliver disruptive change. J Commercial cbc.ca/news/health/story/2012/01/04/apps-health-fitness-
Biotechnology 2012;18:49-50. -chasing--cures.html
2. Video Patient Visits: Are You Missing Out on a Growing 9. New smartphone scans from Stanford could prevent ne-
Treatment Method? http://www.medscape.com/viewartic- edless oral cancer death. http://med.stanford.edu/ism/2012/
le/762564_print april/vodaphone-0417.html
3. Agus DB. A Doctor in Your Pocket. The Wall Street Journal, 10. Korean research, a first step toward Dr. Smartphone
2012 January 14 http://www.reuters.com/assets/print?aid=USTRE80M07B
4. American Telemedicine Association. http://www.american- 20120123
telemed.org/i4a/pages/index.cfm?pageid=1
5. Graves N, Barnett AG, Halton KA, Veerman J, Winkler E,
Owen N i wsp. Cost-Effectiveness of a Telephone-Delivered
Intervention for Physical Activity and Diet. PLoS ONE Adres do korespondencji / Mailing address:
2009;4: e7135. Doi: 10.1371/journal.pone.0007135 Paweł Januszewicz
6. Graying America gets wired to cut healthcare costs. Narodowy Instytut Leków
http://www.reuters.com/assets/print?aid=USBRE83B-
1BY20120412
7. Rosser BA, Eccleston C. Smartphone applications for pain
management. J Telemed Telecare 2011;17:308-312.